Goldrush — in de stijl van de jaren ’80
Door Ontwaakt!-correspondent in Australië
DE GOUDKOORTS heeft zich meester gemaakt van vele Australiërs, zowel rijk als arm. Ongeveer honderd jaar geleden beleefde het land zijn eerste ’goldrush’, en in deze tijd trekken de goudzoekers er weer op uit. Toegerust met elektronische apparatuur zoeken zij de grond af in de hoop een fortuin te vinden — en niet zonder succes!
In West-Australië vonden twee Aboriginals naar verluidt voor ƒ 1500 aan goud per minuut. Een andere jonge man, uitgerust met een metaaldetector, vond een goudklompje, een zogenaamde ’nugget’, van 270 gram, een vondst ter waarde van ongeveer ƒ 15.000. Weer iemand anders groef twee nuggets op met een gewicht van ongeveer 285 gram. In het zuidoosten van Australië bracht een echtpaar met een heel gevoelige metaaldetector een „verzamelaarsstuk” een brok goud van 27,2 kilo en een waarde van ƒ 2,5 miljoen, aan de oppervlakte. De klomp goud lag net 15 centimeter onder de grond.
Voordat u nu een uitrusting bijeenpakt en naar de goudvelden trekt, wilt u misschien toch iets meer weten over uw zo moeilijk vindbare prooi. Welke eigenschappen heeft goud? Waar wordt het gevonden? Is iedere ’goudvondst’ goud? En wat kan goud voor u doen, of u aandoen?
De glans van goud
Gravend naar het verleden hebben onderzoekers met ontzag opgemerkt welk een erfenis aan goud de heersers uit de oudheid hebben nagelaten. In 1873 bracht Heinrich Schliemann, zoekend naar de oude Griekse stad Troje, 8700 gouden voorwerpen te voorschijn, waaronder een diadeem gemaakt van 16.000 gouden plaatjes. Toen het graf van de jonge farao Toetanchamon na meer dan 3000 jaar werd geopend, vonden archeologen daar een wereld van goud, met inbegrip van een gouden troon, gouden kistjes, een gouden portretmasker en een doodkist van massief goud.
In recente jaren heeft men uit Spaanse galjoenen die voor de kust van Florida zijn gezonken, voor miljoenen dollars aan gouden dubloenen weten te bergen. Uit de wateren bij Bermuda kwam een gouden crucifix versierd met verscheidene smaragden. De waarde ervan zal ergens tussen de ƒ 45.000 en ƒ 125.000 liggen.
Vondsten zoals deze onderstrepen een van de belangrijkste eigenschappen van goud: het is duurzaam en van zijn glans gaat niets verloren. Hoewel de Spaanse dubloenen honderden jaren onder water hadden gelegen, zagen ze er nog net zo mooi uit als op de dag dat ze werden geslagen.
Goud is bijzonder zwaar, met een dichte atoomstructuur. Het is ook pletbaar. Het kan tot bladgoud geslagen worden dat zo dun is dat het licht erdoorheen kan schijnen, een dikte van naar verluidt een tienduizendste millimeter. Daarbij is het rekbaar. Slechts een ounce (31,1 gram) goud kan uitgerekt worden tot een dunne draad van meer dan 60 kilometer lang.
Menige enthousiaste goudzoeker heeft nuggets van de juiste kleur en glans opgegraven waarvan hij later moest horen dat het pyriet was. Hoewel deze stof in uiterlijk sterk op het zo kostbare metaal lijkt, bestaat ze hoofdzakelijk uit zwavel. Een eenvoudige test is het klompje langs de achterkant van een witte keramische tegel te halen. Pyriet laat slechts een groenachtig-zwarte streep achter; een goudgele streep onthult de glans van echt goud.
De speurtocht naar goud
Er bevindt zich heel waarschijnlijk goud recht onder uw voeten. In de meeste afzettingen en gesteenten over de hele wereld komt wel goud voor, en ook zeewater bevat goud. De hoeveelheden zijn echter zo gering dat de kosten om het te winnen veel groter zouden zijn dan de waarde ervan. Zelfs in de moderne goudmijnen van Zuid-Afrika moet vijf ton erts verwerkt worden om 30 gram goud te verkrijgen.
In de tien jaren van 1850 tot 1860 produceerde Australië 50 procent van het goud in de wereld. Het is slechts een vergankelijke glorie gebleken, want nu staat Zuid-Afrika bovenaan de lijst van belangrijkste goudproducenten, gevolgd door Rusland, Canada en de Verenigde Staten. Bovendien is er vaak geen sprake van ’goudmijnen’ in de strikte betekenis. In plaats daarvan is het goud een bijprodukt bij de winning van zink, koper en andere mineralen.
Tegenwoordig is bij het zoeken naar goud op commerciële basis de deskundigheid vereist van geologen en scheikundigen en wordt alles nauwkeurig gepland. Wanneer de aanwezigheid van goud eenmaal is vastgesteld, hetzij dicht bij de oppervlakte of dieper onder de grond — sommige mijnen in Zuid-Afrika gaan tot vijf kilometer diep — zijn er drie soorten werkzaamheden nodig. Eerst wordt met conventionele methoden het erts naar boven gebracht. Dan wordt met chemische of mechanische processen of een combinatie van beide het goud daaruit afgescheiden. Ten slotte wordt het goud gelouterd, of gezuiverd, en in baren gegoten. — Zie Ontwaakt! van 8 september 1978.
Gouden standaard
Bij het begin van de 20ste eeuw ontstond er een gebrek aan goud en zilver voor munten. De regeringen, aangespoord door de behoeften van een wereld in oorlog, begonnen op grote schaal papiergeld uit te geven. Al gauw kwam er een einde aan het aanmaken van gouden munten en kwam muntgeld van goedkopere metalen daarvoor in de plaats. Tegenwoordig produceren veel landen aluminium munten.
Aangezien goud niet langer de waarde van het papiergeld zou garanderen, kwamen andere delen van de rijkdom van een land daarvoor in de plaats, zoals olie of onroerend goed. De internationale handel nam toe, maar ieder land had een andere valuta en dit bemoeilijkte een billijk ruilverkeer. Daarom werd in 1944 het Internationale Monetaire Fonds gevormd dat een stabiele wisselkoers tussen landen in het leven moest roepen en dan ook moest handhaven. Meer dan honderd landen namen hieraan deel en stemden ermee in dat de wisselkoers van hun nationale valuta in een vaste verhouding zou staan tot de Amerikaanse dollar, welke ’zo goed als goud’ was. Buitenlanders die Amerikaanse dollars bezaten, konden deze voor goud inwisselen tegen een prijs van $35 per troy ounce fijn goud.
Maar mettertijd kwamen de VS voor een hoger bedrag bij het buitenland in het krijt te staan dan ze in goud konden betalen. In 1971 hielden de VS ermee op het buitenland goud uit te betalen. Toen de Amerikaanse valuta van de gouden standaard afging, sprong de goudprijs op verbijsterende wijze omhoog. Van 1934 tot 1971 was de goudprijs $35 per ounce; tegen het begin 1980 was ze omhooggeschoten tot $875 per ounce. Momenteel schommelt ze rond de $400 per ounce, ongeveer ƒ 33.500 per kilo.
Wanneer alleen goud voldoet
Volgens schattingen ligt ongeveer 60 procent van alle goud veilig opgeborgen in de kluizen van banken en regeringen. De rest leidt een heel actief bestaan. Legeringen van het kostbare metaal worden gebruikt voor zettingen van edelstenen, in adembenemend mooie scheppingen van edelsmeedkunst. Goud kan in fijn porselein ingelegd zijn, terwijl er misschien bladgoud is gebruikt om de letters op een winkelruit of op de kaft van een boek duidelijker te doen uitkomen.
Als u een gouden sieraad nauwkeurig bekijkt, zult u daarop meerdere merkjes kunnen ontdekken. Sommige van deze merkjes kunnen importeurs- of meestertekens zijn. Er is ook een keurmerk te vinden. Dit geeft aan hoeveel puur goud er aanwezig is in verhouding tot een goedkoper metaal zoals koper of zilver. Het goudgehalte wordt gemeten in karaat. Zuiver goud van 24 karaat is zeldzaam in dergelijke sieraden omdat het te zacht is om te bewerken. Gebruikelijker is 20, 18 of 14 karaat, hetgeen een gehalte van respectievelijk 833/1000, 750/1000 of 585/1000 aangeeft.
Toen er astronauten naar de maan zouden gaan, moest er een oplossing gevonden worden voor de intense hitte en straling van de zon. Aangezien goud 98 procent van de stralen van de zon kan terugkaatsen, werden belangrijke delen van het ruimteschip bekleed met goud. Evenzo zijn gedurende ruimtewandelingen het vizier van de helm en de levensbelangrijke ’navelstreng’ bedekt met een dunne laag goud. Ook bij moderne straalvliegtuigen zijn bepaalde delen met goud bedekt om vitale onderdelen en mensen te beschermen tegen te grote hitte.
Omdat goud een uitstekende geleider van elektriciteit is, wordt het steeds meer gebruikt in heel kleine elektronische circuits, computers en communicatiesystemen die onder water gebruikt worden.
Het feit dat goud duurzaam is en vrij van ziektekiemen, verklaart dat het in de tandheelkunde gebruikt wordt voor het vullen en vervangen van gebitselementen. Als u een goudvulling hebt, maakt die deel uit van de naar schatting 75 ton goud die jaarlijks wordt gebruikt om glimlachen te verfraaien. In de geneeskunde heeft men goud in het lichaam gebracht om tijdens bestraling vitale lichaamsdelen te beschermen. Een toepassing die zich nog in een allereerste ontwikkelingsstadium bevindt, is het gebruik van goud bij de behandeling van artritis en kanker en in chirurgisch herstelwerk.
Recente ontdekkingen van goud in de verschillende staten van Australië hebben in sterke mate bijgedragen tot de verbreiding van de goudkoorts. Alleen al in de staat Victoria is het aantal houders van een mijnlicentie in één jaar gestegen van 3500 tot 25.000. Denkt u erover aan de goldrush van de jaren ’80 te gaan deelnemen?
In dat geval geven wij u de raad voorzichtig te zijn, want het is niet zonder reden dat in verband met het zoeken naar goud het woord „koorts” gebruikt wordt. Wanneer het om goud gaat, blijkt het maar al te gemakkelijk om alle voorzichtigheid overboord te gooien, om maatstaven die een deel van uw leven zijn geweest op te offeren, om meer geld uit te geven dan u zich kunt veroorloven, meer tijd te laten opslokken dan verstandig is en om u financieel en emotioneel te ruïneren en uw gezinsleven te verwoesten.
Twee jaar geleden reden een vrouw en haar zoon op zoek naar goud het Australische binnenland in. Bijna zes maanden later heeft men de auto en de lichamen pas kunnen terugvinden. Zij hadden nog steeds water in de radiator en voldoende voedsel. En zij stierven op minder dan een kilometer afstand van een bron.
Als u zich dus aangetrokken voelt door de goldrush van de jaren ’80, mag u beslist niet alleen denken aan het goud dat u hoopt te vinden, maar moet u ook de kosten in aanmerking nemen. De prijs zou wel eens hoger kunnen zijn dan u aanvankelijk had berekend. In 1 Timótheüs 6:9, 10 staat: „Zij echter die besloten zijn rijk te worden, vallen in verzoeking en een strik en vele zinneloze en schadelijke begeerten, die de mensen in vernietiging en verderf storten. Want de liefde voor geld is een wortel van allerlei schadelijke dingen, en door hun streven op die liefde te richten, zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben zich overal met vele pijnen doorboord.”