Jonge mensen vragen . . .

Waarom willen mijn ouders mij nog steeds zo beschermen?

Jij zegt dat je oud genoeg bent om in het weekeind laat thuis te komen. Zij zeggen dat je vroeg thuis moet zijn.

Jij wilt die nieuwe film zien waar de andere jongelui het allemaal over hebben. Zij zeggen dat je er niet heen mag.

Jij vertelt dat je een stel leuke jongelui hebt ontmoet om mee uit te gaan. Zij zeggen dat zij graag eerst met je vrienden willen kennismaken.

ALS je een tiener bent, heb je soms het gevoel dat je ouders jouw leven in een soort wurggreep houden. Elke keer dat jij „Ik wil” zegt, schijnt er automatisch „Nee, dat mag niet” op te moeten volgen. Een meisje vertelde: „Toen ik in de tienerleeftijd kwam, begonnen mijn ouders mij allerlei beperkingen op te leggen — om middernacht thuis zijn en zo. Dat heb ik hun echt kwalijk genomen.”

Het lijkt wel alsof niets in je leven veilig is voor de ’bemoeizucht’ van je ouders. „Mijn vader wil weten hoe ik aan mijn geld kom en waar ik het aan uitgeef”, klaagt de achttienjarige Billy. „Als ik het verdien, moet ik ook zelf weten hoe ik het uitgeef, vind ik.” De vijftienjarige Debbie heeft een soortgelijke grief: „Mijn Pa wil altijd weten waar ik uithang, hoe laat ik weer thuis ben. Dat is met de meeste ouders zo. Moeten zij nu alles weten? Ik vind dat zij mij meer vrijheid moeten geven.”

Maar de eerlijkheid gebiedt op te merken dat de meeste jongeren toch wel behoorlijk vaak hun zin krijgen, en vermoedelijk ben jij daarin geen uitzondering. Toch kan het af en toe schijnen of je ouders vergeten dat je volwassen aan het worden bent, en je meer als een peuter dan als een tiener behandelen. Vanwaar die onweerstaanbare drang om te beschermen?

„Doodsangst”

Ongetwijfeld ben je er al lang achter dat die beschermingsdrift heel nauw samenhangt met het ouderschap. Als Pa en Ma niet bezig zijn je een dak boven het hoofd te verschaffen of je van kleding of voedsel te voorzien, worstelen zij dikwijls met het probleem hoe zij jou moeten onderwijzen, opleiden en, jawel, beschermen. En als je ouders christenen zijn, is het hun ernst met het gebod je ’in het strenge onderricht en de gezaghebbende raad van Jehovah groot te brengen’ (Efeziërs 6:4). Hun belangstelling voor jou is dus allesbehalve oppervlakkig. Zij moeten tegenover God verantwoording afleggen van de manier waarop zij je opvoeden. En als er iets is dat jouw welzijn schijnt te bedreigen, maken zij zich zorgen.

Kijk eens naar de ouders van Jezus Christus. Op een keer hadden zij na een bezoek aan Jeruzalem al weer de thuisreis aanvaard zonder te beseffen dat Jezus niet bij hen was. Toen dat tot hun doordrong, zochten zij drie dagen naarstig — zo niet in paniek — naar hem! En toen zij hem uiteindelijk ’in de tempel vonden, waar hij te midden van de leraren zat, naar wie hij luisterde en aan wie hij vragen stelde’, riep Jezus’ moeder uit: „Kind, waarom hebt gij zo tegenover ons gehandeld? Denk eens aan, uw vader en ik hebben in doodsangst naar u gezocht” (Lukas 2:41-48). Als nu Jezus’ ouders al ongerust waren, bedenk dan eens hoe vaak jouw ouders zich wel niet bezorgd moeten maken om jou!

Kracht contra ervaring

Een andere reden waarom ouders zo sterk de neiging hebben je te beschermen, is het feit dat hun kijk op jou, je vrienden en de wereld waarin wij leven, vermoedelijk heel anders is dan de jouwe. Zoals Salomo eens opmerkte, lopen jonge mensen over van „kracht” en energie (Spreuken 20:29). In hun ogen is de wereld boordevol mogelijkheden om te verkennen en kansen om hun talenten te ontplooien. Maar daarbij gaan zij niet altijd even oordeelkundig te werk, omdat zij ’onervaren’ zijn en het hun aan „schranderheid” ontbreekt (Spreuken 1:4). Volwassenen, die misschien niet over zoveel „kracht” beschikken, bezien de wereld vaak wel door de bril van de ervaring. Zij zijn maar al te goed op de hoogte van de valstrikken en de gevaren in het leven en zij willen je helpen ’rampspoed te weren’. — Prediker 11:10.

Neem bijvoorbeeld dat nooit ophoudende conflict over de vraag hoe laat je thuis moet zijn. Misschien zie jij niet in waarom je op die manier aan banden gelegd moet worden. Maar heb je de kwestie ooit bekeken vanuit het standpunt van je ouders? De middelbare scholieren die het boek The Kids’ Book About Parents (Het jongerenboek over ouders) hebben geschreven, hebben dat geprobeerd. Zij geven toe: „Wij weten dat ouders ongerust en boos worden als hun kinderen langer wegblijven dan ze mochten.”

Deze jongelui hebben zelfs een lijst opgesteld van wat zij noemen „de fantasieën die ouders zich wel in het hoofd moeten halen over wat hun kinderen uitvoeren als zij niet op tijd thuis zijn”. Op deze lijst stonden dingen zoals ’drugs gebruiken, een auto-ongeluk krijgen, in parken rondhangen, gearresteerd worden, pornofilms kijken, stuff verkopen, verkracht of beroofd worden, in de gevangenis belanden en de naam van de familie te schande maken’.

Op het eerste gezicht lijkt het haast vermakelijk dat sommige ouders zulke voorbarige conclusies trekken. ’Zo iets zou ik nooit doen’, verzeker je fier. Maar is het niet waar dat veel jonge mensen — misschien wel sommigen van je medescholieren — nu juist precies die dingen doen? Is het dan wel nodig dat jij beledigd bent over de suggestie dat het schadelijk voor je zou kunnen zijn te laat buitenshuis te zijn en dan ook nog in het verkeerde gezelschap? Zelfs Jezus’ ouders wilden immers weten waar hij was!

Heb begrip voor de gevoelens van je ouders

Toegegeven, het kan zijn dat niet alle beperkingen die je ouders opleggen, even redelijk lijken. Sommige jongeren zeggen zelfs dat de angst van hun ouders dat hun iets zal overkomen, op het ziekelijke af is! Maar dat heeft zijn redenen. De bijbel vertelt over een jonge man, Benjamin, en de omstandigheden die het nodig maakten dat hij en zijn broers naar Egypte reisden. En hoe reageerde zijn vader? De bijbel zegt: „Maar Jakob zond Benjamin, Jozefs broer, niet met zijn andere broers mee, want hij zei: ’Anders overkomt hem misschien een dodelijk ongeluk.’” — Genesis 42:4.

Nu was Benjamin een volwassen man, vermoedelijk in de dertig. Hij had zich er best over kunnen opwinden dat hij zo behandeld werd. Waarom zou de dreiging van een ’dodelijk ongeluk’ voor hem nou groter zijn dan voor zijn tien oudere broers? Niettemin had hij blijkbaar begrip voor de gevoelens van zijn vader. Benjamin was het tweede kind van Jakobs geliefde vrouw Rachel. Zij was tijdens zijn geboorte gestorven (Genesis 35:17, 18). Je kunt je dus wel voorstellen hoe intens Jakob aan deze zoon gehecht moet zijn geweest! Ook verkeerde Jakob — zij het ten onrechte — in de veronderstelling dat de andere zoon die Rachel hem geschonken had, Jozef, ’een dodelijk ongeluk’ overkomen was. Hoewel Jakobs reacties misschien niet helemaal beredeneerd waren, waren ze althans verklaarbaar.

Soms kan het ook schijnen dat jouw ouders veel te ver gaan in hun pogingen jou te beschermen. Maar bedenk eens hoeveel tijd, energie en emoties er in jou geïnvesteerd zijn. Het is mogelijk dat de gedachte dat je volwassen wordt — en uiteindelijk zelfs het huis uit zult gaan — je ouders verontrust en angstig maakt.a Een ouder schreef: „Mijn enige kind, een zoon, is nu negentien en ik kan de gedachte dat hij weg zou gaan nauwelijks verdragen.”

Ja, jouw opgroeien kan op je ouders overkomen als een wrede herinnering aan het feit dat zij ouder worden en dat er een eind aan hun ouderschap schijnt te komen (alhoewel dat in feite niet zo is!). Een ouder zei: „In het begin denk je dat je je leven gehad hebt en rijp bent voor de schroothoop.”

Vandaar dat sommige ouders de neiging hebben hun kinderen te verstikken of al te zeer te beschermen. Het zou echter een grote vergissing zijn te fel op zo’n situatie te reageren. Een jonge vrouw herinnert zich: „Tot ik ongeveer achttien was, waren mijn moeder en ik heel intiem met elkaar. . . . [Maar] naarmate ik ouder werd, kregen wij problemen. Ik wilde mij wat onafhankelijker opstellen, en dat moet zij als een bedreiging van onze relatie hebben gezien. Zij begon op haar beurt te proberen meer vat op mij te krijgen, en ik reageerde door mij nog verder los te maken. Ik besef nu dat het gedeeltelijk mijn fout was.” Het is veel beter „medegevoel” aan te kweken en te proberen je ouders te begrijpen (1 Petrus 3:8). Een jong meisje, Kathy genaamd, vertelt hoe zij daardoor ’geholpen werd meer consideratie met haar ouders te hebben’.

Ook jij zult er goed aan doen meer consideratie met je ouders te hebben en te proberen enig wederzijds begrip aan te kweken. Bedenk dat niet alle jongeren ouders hebben die genoeg om hen geven om op hun welzijn bedacht te zijn. En als de jouwe van het zorgzame type zijn, wees daar dan blij om. Het betekent dat zij van je houden.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 22]

Veel tieners hebben het gevoel dat hun ouders hen opgesloten houden