De zienswijze van de bijbel

Zijn nieuwjaarsfeesten iets voor christenen?

IN Chinese gemeenschappen knalt de hele nacht het vuurwerk. In Japan weergalmt de lucht van de 108 gongslagen in de boeddhistische tempels. In de VS en in vele Europese landen barsten op slag van middernacht klokken, autoclaxons en fabrieksfluiten los. Het is oudejaarsavond.

Wist u dat al dit spektakel, al neemt het verschillende vormen aan, oorspronkelijk werd gemaakt om één fundamentele reden: om demonen af te schrikken en mensen te reinigen voor het komende jaar? De meeste mensen beschouwen het kabaal en de herrie van oudejaarsavond als vrolijk vertier dat gepaard gaat met uitvoerige nieuwjaarsfeesten. Maar hoe beziet u nieuwjaarsfeesten? Stemt deze viering overeen met de bijbel?

Buitensporig eten en drinken

Mircea Eliade, een internationaal bekend hoogleraar in de godsdienstgeschiedenis, beschreef het ritueel van oudejaarsavond als „een intermezzo van carnaval, Saturnalia, omkering van de normale gang van zaken, ’orgie’”. In vele landen vloeit de alcohol dan ook rijkelijk.

In Japan bijvoorbeeld gebruiken zakenlieden bonenkai (feestjes om het oude jaar te vergeten) als voorwendsel om zich aan drank te buiten te gaan. Deze feesten worden gevolgd door sjinnenkai (nieuwjaarsfeesten) waar alweer voedsel en drank worden geserveerd. Het gevolg is dat gedurende deze tijd van het jaar in de late treinen de „tijgers” tekeergaan. In het Japans wordt de benaming „tijgers” gebruikt ter aanduiding van dronkaards die in dit seizoen worden geduld.

Wordt de menselijke waardigheid niet omlaaggehaald wanneer men zich op zo’n manier gedraagt of zulk schandelijk gedrag zelfs maar duldt? De apostel Paulus vermaande christenen in Rome: „Laten wij betamelijk wandelen, zoals overdag, niet in brasserijen en drinkgelagen . . . Maar doet de Heer Jezus Christus aan en maakt niet van tevoren plannen voor de begeerten van het vlees” (Romeinen 13:13, 14). Kunt u zich voorstellen dat Jezus voor zijn discipelen een feestje organiseert waar buitensporig gegeten en gedronken zal worden? Beslist niet!

Misschien doelde Paulus met „brasserijen en drinkgelagen” tevens op nieuwjaarsfestiviteiten. Waarom? William M. Auld verklaart in zijn boek Christmas Traditions: „Vanaf de tijd van Julius Caesar [46 v.G.T.] markeerde 1 januari het begin van het burgerlijk jaar en was het een feestdag.” Bovendien onthult hij dat „er ten minste drie dagen werd feestgevierd en pret gemaakt”.

Is het hebzucht?

In de Oriënt heeft men de gewoonte tijdens het nieuwjaarsfeest geldgeschenken aan kinderen te geven. De Chinezen gebruiken rode pakjes met geld. Zij geloven dat de kleur rood niet alleen geluk en voorspoed zal brengen maar tevens kwaad uitbant. De Japanners gebruiken daarentegen witte envelopjes met gelukstekens erop. Wat werken deze gebruiken in de hand?

„Ik verheugde mij altijd op het nieuwjaarsfeest”, vertelt een Japanse man, „en ik hield mij vooral bezig met de vraag hoeveel otosjidama (nieuwjaarsgeldgeschenken) ik dat jaar zou ontvangen.” Zou dit gebruik kinderen kunnen beïnvloeden? Ja, antwoordt de rubriek Vox Populi, Vox Dei in de Japanse krant Asahi Sjimboen, waarin wordt gezegd: „Kinderen klasseren in stilte volwassenen aan de hand van het bedrag aan ’otosjidama’ dat zij van hen krijgen.” De hoeveelheid geld die er gegeven wordt, stijgt voortdurend en bedroeg in 1985 ongeveer 20.000 yen (een kleine ƒ 300) per kind.

Zou dit gebruik geen hebzucht in de hand werken? De volwassenen zijn begerig naar meer prestige en de kinderen naar meer geld. Dit is precies de definitie die Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words geeft van het woord ’hebzuchtig’ dat in 1 Korinthiërs hoofdstuk 6 wordt gebruikt, namelijk „(begerig) naar meer”.

Wat voor een ouder zou hebzucht in zijn nakomelingen willen opwekken en hen „de liefde voor geld” willen laten aankweken? De bijbel waarschuwt dat „de liefde voor geld . . . een wortel van allerlei schadelijke dingen” is. — 1 Timótheüs 6:10.

Maar er zijn nog meer redenen waarom wij de nieuwjaarsfeesten eens kritisch dienen te beschouwen.

Onverkwikkelijke herkomst?

Stel dat u een beekje met sprankelend water ontdekt, dat u uitnodigt eruit te drinken. Wanneer u echter stroomopwaarts loopt, ontdekt u kampeerders die hun vaat en hun vuile kleren in dat water wassen. Zou u het water dan nog willen drinken en het risico van een ziekte willen lopen? Hetzelfde kan gezegd worden van de gebruiken bij de nieuwjaarsfeesten. Hoewel sommige feesten in de ogen van mensen nogal onschuldig kunnen zijn, heeft Jehovah, de God van de bijbel, de oorsprong ervan gezien.

Nu, waar vinden wij het vroegste verslag van een nieuwjaarsfeest? „De vroegst bekende beschrijving van een nieuwjaarsfeest komt uit het oude Mesopotamië”, antwoordt Theodor Gaster in zijn boek New Year — Its History, Customs and Superstitions. De kleitabletten waarop het nieuwjaarsfeest wordt beschreven, vermelden „een programma van ceremoniën die sedert de langvervlogen dagen van het tweede millennium v. Chr. in Babylon werden verricht”.

Het Babylonische jaar begon rond de lentenachtevening — in de maand maart. Het feest duurde elf dagen en had als middelpunt de aanbidding van Mardoek, de god van de stad Babylon. Restanten van het nieuwjaarsfeest in Babylon, zoals gemaskerde toneelspelen en vruchtbaarheidsriten, worden bij nieuwjaarsfeesten in de gehele wereld nog steeds in acht genomen. De maskerade op nieuwjaarsdag in de stad Philadelphia (VS) en het vruchtbaarheidsfeest dat in de stad Akita (Japan) op 17 januari wordt gevierd, zijn slechts twee voorbeelden van zulke overblijfselen.

Religieuze praktijken die hun oorsprong vinden in Babylon zijn in Gods ogen verontreinigd. Hij duidt het wereldrijk van valse religie, dat met haar gebruiken geworteld is in het oude Babylon, aan als „Babylon de Grote” en waarschuwt: „Gaat uit van haar, mijn volk, indien gij niet met haar in haar zonden wilt delen, en indien gij geen deel van haar plagen wilt ontvangen” (Openbaring 18:2, 4). Aangezien de karakteristieke elementen van nieuwjaarsfeesten een heidense oorsprong verraden, zullen mensen die acht willen slaan op de bijbel dergelijke feestelijkheden derhalve uit de weg gaan.

[Inzet op blz. 21]

Hoewel sommige feesten in de ogen van mensen nogal onschuldig kunnen zijn, heeft Jehovah God de oorsprong ervan gezien