Wij zijn gemaakt om van parken te genieten
DE MEESTEN van ons ervaren een weldadig gevoel van vrede en rust als wij uit de drukte en het gewoel van het stadsleven kunnen breken om van de schoonheid van een natuurgebied te genieten. De beroemde John Muir, een van de eerste natuurbeschermers, merkte op: „De in de bergen gelegen nationale parken en reservaten zijn niet alleen nuttig als bron van hout en van rivieren voor irrigatie, maar ook als bronnen van leven.”
Het behoeft ons dan ook niet te verwonderen dat onze Schepper het eerste mensenpaar een woongebied verschafte dat een prachtig op een tuin gelijkend park was. Het besloeg een deel van de streek die Eden werd genoemd en werd daarom als „de tuin van Eden” aangeduid. Dit tuinachtige park was heel groot, wat blijkt uit het feit dat een rivier waardoor het van water werd voorzien, zich splitste in vier „hoofdtakken”, vier grote rivieren, en dat er „allerlei geboomte . . . begeerlijk voor het gezicht en goed tot voedsel” in de tuin werd aangetroffen. — Genesis 2:8-10, 15.
Tot in deze eeuw leefden de meeste mensen in gebieden waar zij verkwikt konden worden door zulke „bronnen van leven”. Maar toen gingen de mensen dicht opeen in grote steden wonen en werden natuurgebieden aangetast en zelfs verwoest door de mens. Het denkbeeld om gebieden als nationale parken aan te wijzen, is dan ook terecht „een groots en fantastisch idee” genoemd. Wanneer en hoe is dit idee ontstaan?
De eerste nationale parken
Het ontstaan zou op 1870 gedateerd kunnen worden. Na het Yellowstone-gebied in de Verenigde Staten verkend te hebben, verzamelde een expeditie zich ’s avonds rond een kampvuur en besprak de buitengewone dingen die zij hadden gezien. Een van hen, Cornelius Hedges, later gouverneur van het territorium Montana, kwam met het voorstel het gebied als een nationaal park intact te houden ten behoeve van toekomstige generaties. De anderen stemden daar enthousiast mee in. Twee jaar later werd het denkbeeld goedgekeurd en in 1872 tekende president Ulysses S. Grant het wetsontwerp waardoor Yellowstone het eerste nationale park ter wereld werd.
Later werd in navolging van het voorbeeld van Yellowstone in het Australische New South Wales een natuurreservaat gesticht dat nu bekendstaat als het Royal National Park. Precies dertien jaar nadat Yellowstone was opengesteld, werd het derde nationale park ter wereld gesticht in Alberta (Canada). Het is interessant hoe dit tot stand kwam.
Canada was toen een nieuwe natie die bezig was met een spoorwegverbinding met de kust van de Grote Oceaan via de Rocky Mountains. Op een dag in november 1883 stuitten drie spoorwegarbeiders die de wildernis bij Fort Calgary verkenden, op warm mineraalwater, dat uit de aarde opborrelde. De waarde van deze bronnen werd beseft en er volgde een gerechtelijke strijd om de eigendomsrechten.
Al spoedig echter kwam de Canadese regering tussenbeide. Ze zag in dat het gebied mogelijkheden bood om toeristen te trekken en was niet geneigd de rechten aan particuliere ondernemers te geven. En dus keurde de regering in 1885 een bestuursmaatregel goed waarbij werd verordend dat het gebied werd gereserveerd voor „het welzijn van het publiek” en werd „gevrijwaard tegen verkoop of kolonisatie”. Het oorspronkelijke 26 km2 grote gebied is verder uitgebreid en maakt nu deel uit van een 6641 km2 groot reservaat genaamd Banff National Park.
Canada telt nu over het land verspreid ongeveer dertig van zulke parken, met een landoppervlakte gelijk aan die van Engeland. De Verenigde Staten hebben in hun National Park System meer dan 300 van zulke gebieden, met een totale landoppervlakte van tweemaal die van Engeland. Wereldwijd is het ’grootse en fantastische idee’ om nationale parken te stichten dermate aangeslagen, dat er meer dan 2000 beschermde gebieden zijn in circa 120 verschillende landen.
De nadruk wordt verlegd
Oorspronkelijk was Banff in feite een kuuroord voor de bevoorrechte enkeling. „Omdat wij het natuurschoon niet kunnen exporteren,” verklaarde een van de eerste beschermheren, „zullen wij de toeristen moeten importeren.” En er kwamen toeristen. Sommige nationale parken worden zelfs zo door toeristen overspoeld dat het er ongelooflijk druk en vol is. „De menigten”, zo zei een familie na een bezoek aan Yellowstone, „verbijsterden ons — het leken de straten van Manhattan [New York] wel.” In sommige parken heeft men de boswachters een opleiding in politietechnieken en drugbestrijding moeten geven.
Onlangs is men zich echter meer gaan inzetten voor de instandhouding van de natuurlijke staat van de parken. Zo wordt in Yosemite, een beroemd park in Californië, overwogen om faciliteiten zoals de commerciële garage, souvenirwinkels, ijsbanen, golflinks, tennisbanen en zwembaden weg te doen. Parkbeheerders proberen voor recreatiemogelijkheden te zorgen die verenigbaar zijn met het behoud van de natuurlijke hulpbronnen op lange termijn.
Dit geldt beslist voor Canada, zoals blijkt uit de Canadese Parkverordening van 1979. Daarin wordt gezegd dat de nationale parken bedoeld zijn ’om representatieve natuurgebieden voor altijd te beschermen en ze onaangetast te laten voor toekomstige generaties’.
Een van de voornaamste functies van veel parken is de bescherming van dieren. In Italië beschermt men in het Nationale Park Gran Paradiso, dat in 1922 werd gesticht, de steenbok, waarop eens dermate jacht werd gemaakt dat hij de uitroeiing nabij was. En in het Gir Wild Life Sanctuary, dat in 1965 in India werd gesticht, worden de laatste van de Aziatische leeuwen die eens door het land zwierven beschermd. In Noord-Amerika graasden eens naar schatting 60 miljoen bisons of buffels, maar tegen 1900 was de bison bijna uitgeroeid. Nu worden er, dank zij beschermende maatregelen, vele duizenden aangetroffen in gebieden als het grote Wood Buffalo National Park.
Ja, een bezoek aan nationale parken, een trektocht door natuurgebieden, en dieren in hun natuurlijke omgeving zien, is verkwikkend voor de geest. Het is als het ware een bron van leven. Maar er zijn gevaren waarop u bedacht moet zijn.