De zienswijze van de bijbel

Is God een mysterie?

„Wat is een mysterie? Over het algemeen is een mysterie een waarheid welke uit zichzelve onmogelijk begrepen of bewezen kan worden. . . . Wat is een religieus mysterie? Het is een van Gods waarheden die wij verplicht zijn te geloven, hoewel wij die noch kunnen begrijpen noch kunnen bewijzen. Wat zijn de voornaamste religieuze mysteries? Het zijn het mysterie van de allerheiligste Drieëenheid, de Incarnatie en de Verlossing.” — Abrégé de l’exposition de la doctrine chrétienne, 1901

ZO WORDT in een boek dat in het begin van de twintigste eeuw geschreven werd, het standpunt van de Rooms-Katholieke Kerk ten aanzien van mysteries samengevat. Daar komt nog bij dat de onlangs verschenen Guide des difficultés de la foi catholique met de volgende woorden duidelijk maakt dat zulke leerstellige punten nog steeds van belang zijn: „Het is niet louter doordat hij zich persoonlijk tot duistere, moeilijk te begrijpen werkelijkheden aangetrokken voelt dat een christen het bestaan van een zeker aantal mysteries in zijn godsdienstig Credo erkent. Als hij erin gelooft, is dat zuiver op basis van Gods Woord.” Wat zegt „Gods Woord” echter? Is God een mysterie?

Kunnen wij alles over God weten?

De bijbel verschaft ons beslist veel details over God als Persoon, over zijn hoedanigheden en over zijn bemoeienissen met de mensheid. Maar de bijbel legt ook uit dat zijn wijsheid en intelligentie het menselijk begrip te boven gaan. Daarom zegt de profeet Jesaja dat Gods wegen en gedachten veel hoger zijn dan die van de mens. — Jesaja 55:8, 9.

Dat het onmogelijk is letterlijk alles over God te weten, mag ons niet verbazen. Ook al groeit bijvoorbeeld onze kennis van het universum voortdurend, toch geven geleerden toe dat zij waarschijnlijk nooit de mysteries van het oneindig kleine of het oneindig grote werkelijk zullen kunnen doorgronden. Hoe zou enig schepsel dan ten volle de diepte te weten kunnen komen van Gods wijsheid, van hem die de Schepper is? Job bekende tegenover Jehovah: ’Ik had geen begrip van dingen die te wonderbaar voor mij waren, die ik niet weet’ (Job 42:3; vergelijk Romeinen 11:33). Volledige kennis van God gaat dus, in sommige opzichten, ons beperkte begrip te boven. De leerstellingen van veel kerken gaan echter verder dan de begrenzingen van deze simpele opmerkingen.

Mysterieuzer dan nodig?

In de onlangs verschenen katholieke encyclopedie Théo wordt gezegd: „In kerkelijke leerstellingen kan de term mysterie ook gebruikt worden voor wat God over zichzelf openbaart, over zijn trinitarisch bestaan bijvoorbeeld.” Zoals in veel andere theologische boeken is het denkbeeld dat hier stilzwijgend wordt uitgewerkt, dat ’daar kennis van God onvermijdelijk mysterieus is, het ons niet mag verbazen dat God een Drieëenheid is en dat deze Drieëenheid een mysterie is’. Is een dergelijke redenering gegrond?

In de eerste plaats wordt in veel boeken erkend wat ook in The New Encyclopædia Britannica staat: „Noch het woord Drieëenheid noch de expliciet geformuleerde leerstelling komt in het Nieuwe Testament voor.” Bovendien blijkt uit de geschiedenis van deze leerstelling dat ze veel aan heidense filosofieën ontleende denkbeelden in zich verenigt die verscheidene decennia na de dood van de apostelen opgenomen werden in de geloofsbelijdenissen van de kerk. Daarom is er geen deugdelijk bewijs dat het mysterie van de Drieëenheid op de bijbel is gebaseerd.a

Sta hier eens bij stil: Zou het, daar het onmogelijk is alles over God te weten, zin hebben als Jehovah zijn eigen identiteit verborgen hield? Nee, hij wil dat alle mensen hem kennen (Johannes 17:3; vergelijk Hebreeën 8:11). En zou het zin hebben als mensen die hem werkelijk willen behagen, zijn identiteit verborgen hielden? Ter illustratie: Als kijken door een raam iemands enige mogelijkheid zou zijn om wat prachtig landelijk natuurschoon te zien, zou het dan verstandig zijn het raam te laten beslaan onder het motto: ’We kunnen het net zo goed laten beslaan want we kunnen de details toch niet zien?’ Natuurlijk niet! De bijbel en ons gezonde verstand maken ons duidelijk dat onze kennis van God onvermijdelijk beperkt is. Maar deze beperktheid rechtvaardigt geenszins dat wij van onze kennis van God een mysterieuze leerstelling maken, zoals de Drieëenheid, die alleen ons begrip van hem vertroebelt.

Mysteries — heidense en christelijke

Daar waar de term „mysterie” in de Schrift voorkomt, heeft die bovendien niet de betekenis „verborgen kennis”, zoals algemeen wordt gedacht. Théo brengt ons terecht onder de aandacht: „De term mysterie heeft hier niet dezelfde betekenis. Voor christenen duidt het op iets wat normaal verborgen of ontoegankelijk is, maar wat God hun wil vertellen . . . en hen wil laten ervaren.”

Het Griekse woord mu·steʹri·on („mysterie” of „heilig geheim”) werd twintigmaal door de apostel Paulus in een bepaalde betekenis gebezigd. Hij gebruikte het met betrekking tot een heilig geheim dat lang verborgen was geweest maar dat God onthulde toen Hij Jezus naar de aarde zond. Jezus Christus, de Redder der mensheid, was het voornaamste element van het beloofde „zaad” dat God zou gebruiken om de mensheid los te kopen, degene ’door bemiddeling van wie alle naties der aarde gezegend zouden worden’ en die medeërfgenamen in de hemel zou hebben (Genesis 3:15; 22:18; Romeinen 8:17). Deze verborgen of mysterieuze feiten waren verborgen voor Gods voorchristelijke dienstknechten maar werden te rechter tijd door Jehovah geopenbaard (Efeziërs 1:9; Kolossenzen 1:26). Gelukkig is deze kennis niet uitsluitend weggelegd voor een uitverkoren enkeling — zoals het geval is met religieuze mysteries in bepaalde godsdiensten — maar moet ze aan zo veel mogelijk mensen, zonder onderscheid, verkondigd worden. — Efeziërs 6:19, 20.

God in waarheid aanbidden

De bijbel bevat voldoende informatie voor ons om God te kunnen aanbidden op de manier die aanvaardbaar voor hem is. De bijbel leert volstrekt geen Drieëenheid maar openbaart juist zeer duidelijk de superioriteit van Jehovah en de ondergeschikte positie van Jezus. Jezus zei bijvoorbeeld: „De Vader is groter dan ik” (Johannes 14:28; 1 Korinthiërs 15:28). De bijbel maakt ook duidelijk dat de heilige geest Gods werkzame kracht is, die zijn getrouwe dienstknechten leidt. — Handelingen 2:1-4.

Toen Jezus met een Samaritaanse vrouw sprak, maakte hij duidelijk dat wil iemand God behagen, hij Hem „met geest en waarheid” moet aanbidden, waaraan hij toevoegde: „De Vader zoekt zulke mensen om hem te aanbidden” (Johannes 4:21-24). Het is aan ieder van ons te zoeken naar deze nauwkeurige kennis, die ons zegeningen zal brengen als wij ons op Gods Woord verlaten in plaats van mysterieuze overleveringen van menselijke makelij te aanvaarden die Gods Woord loochenen.

[Voetnoot]

[Illustratieverantwoording op blz. 26]

Alle rechten voorbehouden