Als een eiland eiland af raakt
„NIEMAND is een eiland”, schreef de zeventiende-eeuwse dichter John Donne. Daar zit iets in; in feite blijven zelfs eilanden niet altijd eilanden. De oude eilandstad Tyrus is daar een sprekend voorbeeld van. Alexander de Grote vervulde een opmerkelijke bijbelprofetie door een dam naar dat eiland te bouwen en de trotse stad erop te verwoesten. In de loop van de eeuwen is het eiland door aanslibbing langs de dam een schiereiland geworden.
Het eiland Mont-Saint-Michel in Frankrijk loopt ook gevaar zijn status als eiland te verliezen. Mont-Saint-Michel ligt op de grens tussen de twee Franse provincies Bretagne en Normandië en is een kleine rots met een dorp aan zijn voet en bekroond met een vestingachtige abdij. Het doemt net als een piramide plotseling op uit de uitgestrekte vlakten van een getijdenbaai en trekt al eeuwenlang bezoekers. Vanaf de tijd dat een bisschop in het begin van de achtste eeuw G.T. beweerde dat „Sint”-Michaël er aan hem verschenen was, zijn er pelgrims naar de kerk en later naar het ter plekke gebouwde klooster gestroomd. De tijd is het complex niet altijd gunstig gezind geweest. In voorbije eeuwen is het geteisterd door branden, belegerd in oorlogen, gesloten tijdens de Franse Revolutie, gebruikt als gevangenis en uiteindelijk in de vorige eeuw gerestaureerd, waarbij het zijn toren en spits kreeg.
Lange tijd leek de zee de gevaarlijkste vijand van het eiland. Soms werd het Mont-Saint-Michel-Overgeleverd-aan-de-Zee genoemd. Pelgrims konden het eeuwenlang slechts te voet bereiken door bij eb de oversteek vanaf het vasteland te maken, behoedzaam oppassend voor verraderlijk drijfzand. De snel opkomende vloed vormde nog een gevaar — er werd wel gezegd dat hij kon komen opzetten met de snelheid van een galopperend paard!
De grootste vijand van Mont-Saint-Michel is echter het land gebleken, niet de zee. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd er een 900 meter lange dam gebouwd die het eiland ten slotte verbond met het vasteland. Sindsdien veegt het getij niet langer de baai schoon zoals dat vroeger gebeurde en hoopt zich zand rond de rots op. Tegenwoordig bereikt het water de rotsachtige omwalling van het eiland slechts als het tij heel hoog is. Er wordt veel gedaan om dit verschijnsel tegen te gaan en te voorkomen dat de beroemde rots uiteindelijk net als Tyrus een schiereiland wordt — of louter een granietrots oprijzend uit een uitgestrekt, droog strand.