Een blik op de wereld
Genoeg voedsel, maar honger blijft
Hoewel de wereldbevolking sterk is toegenomen, zijn er in de armere landen ruim 150 miljoen ondervoeden minder dan 20 jaar geleden. „Feitelijk hebben de voedselvoorziening en de boeren de groei weten bij te houden, ja, zelfs overtroffen”, zegt John Lupien, hoofd van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. „Op dit moment is er genoeg voedsel om iedereen te voeden, als het maar bij de mensen kon komen die het nodig hebben.” Helaas, zo bericht The Economist, „krijgen ruwweg 780 [miljoen] mensen in arme landen, één op de vijf inwoners aldaar, niet genoeg te eten. Wel 2 miljard mensen krijgen weliswaar voldoende om hun buik te vullen, maar ontberen de vitaminen en mineralen die zij nodig hebben. . . . Elke dag sterven maar liefst 40.000 kinderen, ten dele als gevolg van het feit dat ondervoeding hen vatbaar maakt voor allerlei ziekten.” Daarentegen eist ook overvoeding haar tol — onder de welvarender klassen van de samenleving leidt ze tot ziekten als hartkwalen en bepaalde kankersoorten.
Paradoxale toestand in Somalië door voedselhulp
De toevloed van gratis voedsel naar het door honger getroffen Somalië heeft tot een interessante paradox geleid. Hoewel de voedselhulp een eind heeft gemaakt aan de honger, dreigt ze ook de economische situatie van de plaatselijke boeren te ruïneren. Toen het voedsel zo schaars was dat meer dan 1,5 miljoen mensen van honger dreigden om te komen, gingen de voedselprijzen enorm omhoog. Maar nadat de voedselhulp eenmaal liep, stortten de marktprijzen in. „De prijs van rijst is naar verluidt de laagste ter wereld — de prijs voor een zak rijst van 50 kilo is in de afgelopen paar maanden gekelderd naar $5”, aldus een bericht in The New York Times. „Ter vergelijking, dezelfde hoeveelheid rijst van vergelijkbare kwaliteit zou in de Verenigde Staten ongeveer $11,70 en in Japan $120 kosten.” Het gevolg is dat de plaatselijke produkten zo in waarde zijn gedaald dat er voor de gewassen van de boeren geen kopers meer zijn. Daarom is men er nu toe overgegaan een deel van het geschonken voedsel te verkopen en zo te proberen de prijzen te stabiliseren.
Vaders medeschuldig
Al enige tijd worden aanstaande moeders gewaarschuwd zich verre te houden van alles wat geboorteafwijkingen kan veroorzaken — zoals alcohol en roken — en gezond te eten. „Nu worden toekomstige vaders soortgelijke waarschuwingen op het hart gedrukt”, zegt U.S.News & World Report. „Nieuw onderzoek doet vermoeden dat blootstelling aan chemicaliën niet alleen het vermogen van een man om een kind te verwekken beïnvloedt, maar ook de toekomstige gezondheid van zijn kinderen.” De bewijzen tonen aan dat mannen „in veel grotere mate dan voorheen werd beseft, niet alleen bijdragen tot de mogelijkheid dat hun vrouw een miskraam krijgt, maar ook tot verscheidene misvormingen, kankersoorten en een achtergebleven ontwikkeling bij hun kinderen”. Thans blijkt dat door geneesmiddelen en andere chemicaliën (waaronder de stoffen die bij het roken van sigaretten vrijkomen), alsook door het eten van onvoldoende groenten en vruchten die veel vitamine C bevatten, het sperma wordt geschaad. De toxicologe Devra Lee Davis zegt hierover: „Te lang hebben wij ons enkel met moeders beziggehouden. De belangrijkheid van de vader bij het voortbrengen van gezonde baby’s is onderschat.”
Toenemende belangstelling voor het bovennatuurlijke
Het feit dat over de hele wereld steeds meer mensen gefascineerd worden door het bovennatuurlijke is duidelijk merkbaar in Zuid-Afrika. Sinds het midden van de jaren ’80 genieten traditionele toverdokters, charismatische bewegingen, astrologie en satanisme een snel toenemende populariteit. Waarom? „In tijden van moeilijkheden keren mensen het rationele de rug toe en wenden zich tot het mystieke”, aldus het in Johannesburg verschijnende blad The Weekly Mail. „Aan het eind van het tweede millennium is er een toenemende belangstelling voor bovennatuurlijke verschijnselen.” De antropoloog Robert Thornton verklaart het aldus: „Ik denk dat deze overtuigingen een aanwijzing vormen van de verschillende angsten die bij mensen leven. Het is een toevlucht zoeken tot hogere machten, door mensen die voelen dat zij niet langer alles in de hand hebben.” Rod Suskind, lector in de metafysica, zegt: „Eén reden voor de opleving is dat de toekomst zo onvoorspelbaar lijkt, en mensen kijken verder dan de conventionele bronnen om te doorgronden wat er gebeurt.” En de antropoloog Isak Niehaus „schrijft het allemaal toe aan het duidelijk zichtbare falen van de conventionele wetenschap en religie om een antwoord te verschaffen voor de belangrijke kwesties waarmee men geconfronteerd wordt”, aldus The Weekly Mail.
Journalisten gedood
In 1992 werden ten minste 60 journalisten gedood tijdens het verslaan van conflicten overal ter wereld. Dit door de Internationale Journalistenfederatie in Brussel gepubliceerde bericht dat in de Manchester Guardian Weekly was opgenomen, noemde als gevaarlijkste plaatsen Turkije en Bosnië. In die twee landen werden naar verluidt het afgelopen jaar ten minste tien journalisten vermoord. Er zijn ook journalisten bedreigd terwijl zij verslag deden van de clanstrijd en hongersnood in Somalië. De federatie vraagt de Verenigde Naties en de regeringen van de Europese Gemeenschap te verklaren dat censuur een „grove schending van de mensenrechten” is.
Een nieuwe grieppandemie?
„Het is wel bijna zeker dat het uitbreken van een pandemische vorm van influenza, iets wat wellicht binnen de komende paar jaar gebeurt, een zware tol zal eisen”, aldus The New York Times Magazine. Volgens geleerden is de tijd rijp voor een soortgelijke griepepidemie als die van 1918, die tussen de 20 en 40 miljoen mensenlevens kostte. „De kans is heel groot dat als het één keer is gebeurd, het nog eens kan gebeuren”, zegt John R. La Montagne, hoofd van de afdeling infectieziekten bij het Nationale Instituut voor Allergie en Infectieziekten in Bethesda (Maryland, VS). De mutaties die pandemische influenzavirusstammen doen ontstaan, zijn echter zeldzaam. In deze eeuw zijn er slechts drie geweest: de zogenoemde Spaanse griep van 1918, de Singaporegriep van 1957 en de Hongkonggriep van 1968; en de laatste twee waren betrekkelijk goedaardig. Omdat het influenzavirus zo vaak en zo onvoorspelbaar verandert, is het mogelijk dat er een fatale epidemie uitbreekt voordat er een goed vaccin kan worden ontwikkeld. Het artikel besluit: „Als wij op de geschiedenis moeten afgaan, bestaat er grote kans op een ingrijpende verandering van die antigenen — een verandering die groot genoeg is om het uitbreken van een ernstige vorm van griep op wereldomvattende schaal te veroorzaken — vóór de eeuwwisseling.”
Mishandelde mannen
„Bijna 40 procent van de vrouwen die in een federaal gesubsidieerd onderzoek werden geënquêteerd, zei hun huwelijkspartner bedreigd of lichamelijk mishandeld te hebben, aanzienlijk meer dan het percentage mannen dat zei dit gedaan te hebben”, aldus The Toronto Star. „Het onderzoek zet de algemene zienswijze omtrent huiselijk geweld op zijn kop . . . Zelfs de onderzoekers waren verbaasd over de resultaten van het onderzoek.” In de definitie van mishandeling was ook bedreigen, met iets gooien en met een voorwerp slaan, opgenomen. In de meeste gevallen zeiden de vrouwen dat het motief achter hun gebruik van geweld niet zelfverdediging was. „Deze resultaten moeten er wel toe leiden dat het hele karakter van mishandeling van de huwelijkspartner in termen van strafrecht opnieuw wordt bezien”, zei Rena Summer, een doctoraalstudente aan de faculteit voor gezinsstudies van de University of Manitoba (Canada) en een van de auteurs van het onderzoek. Maar omdat mannen over het algemeen veel sterker zijn dan vrouwen, lopen de vrouwen die door hun man mishandeld worden, vaak ernstiger letsel op, zei ze.
Heksenjachten vinden nog steeds plaats
Op het door stammen bewoonde platteland van India werden in een tijdsbestek van twee maanden meer dan twaalf als heksen gebrandmerkte vrouwen door uitzinnige menigten vermoord, bericht India Today. „Tientallen andere vrouwen zijn afgetuigd, gemarteld, naakt in optocht meegevoerd door de straten, op de meest beestachtige wijze vernederd en uit hun dorpen verdreven.” Deze uitbarsting van geweld begon met van dorp tot dorp trekkende processies die tot een maatschappelijke hervormingsbeweging en een daling in de misdaad leidden. Maar toen werden enkele aan de processie deelnemende vrouwen „bezeten” en gingen bepaalde dorpelingen identificeren als heksen die verantwoordelijk waren voor plaatselijke problemen. Kon zo’n als heks geïdentificeerde vrouw de „toets” op haar onschuld niet doorstaan — zo’n toets kon bijvoorbeeld inhouden dat zij, als zij van een moord werd beschuldigd, een overledene moest opwekken — dan hield dat onmiddellijke vergelding in. Naar verluidt is geloof in hekserij de grondoorzaak, wat volgens één antropoloog „voortspruit uit een in stamgemeenschappen bestaand verlangen naar autoriteit over het bovennatuurlijke, macht tegen het boze oog, macht om hun gewenste doeleinden te bereiken en macht om hun wil aan anderen op te leggen”.
Cafeïne krijgt de schuld
Personen die gewoon zijn veel koffie te drinken en daar dan plotseling mee stoppen, klagen vaak over hoofdpijn, neerslachtigheid, vermoeidheid, bezorgdheid en zelfs spierpijn en misselijkheid, die soms tot braken leidt. Nu hebben onderzoekers aan de Johns Hopkins University ontdekt dat deze symptomen zich ook voordoen bij personen die slechts een paar koppen koffie of thee per dag drinken, of twee blikjes cafeïnehoudende frisdrank, en het vervolgens twee dagen zonder moeten stellen. De ontwenningsverschijnselen kunnen zo ernstig zijn dat zij wellicht denken een arts te moeten raadplegen. Tot de mogelijke slachtoffers behoren degenen die in de weekeinden de koffieautomaat van kantoor niet binnen bereik hebben, mensen die overstappen op cafeïnevrije frisdranken, of patiënten die vóór een operatie niet mogen eten of drinken. Artsen wordt geadviseerd van patiënten met klachten over hoofdpijn of met andere symptomen die passen in het cafeïne-abstinentiesyndroom het cafeïnegebruik na te gaan. Personen die hun cafeïnegebruik willen verminderen, krijgen de raad dit geleidelijk te doen. Het onderzoek heeft ook de vraag doen rijzen of cafeïne, en derhalve ook koffie, gerekend zou moeten worden tot de drugs die lichamelijke afhankelijkheid veroorzaken.