Een nieuwe naam voor een oude orgie
DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN JAPAN
IN ENGELAND scheurt de vijftienjarige Ann opgewonden een envelop open die zojuist met de post bezorgd is. Zij haalt er een kaart uit. Op de voorkant prijken sierlijke harten. Binnenin staat een romantische boodschap en de ondertekening luidt: „Van een bewonderaar”. Blozend en met dromerige ogen zucht Ann diep. Zij is duidelijk gevleid maar breekt zich ook het hoofd over de vraag: ’Wie heeft mij deze valentijnskaart gestuurd?’
In Japan is Yuko op een kantoor gaan werken. Valentijnsdag nadert en Yuko heeft uitgerekend dat het 20.000 yen (ƒ 350) zal kosten om voor elk van haar mannelijke collega’s een klein doosje chocolaatjes te kopen. Yuko besteedt haar lunchpauze samen met haar vriendinnen aan het kopen van wat zij giri-choco noemen — verplichte chocolaatjes.
Veertien februari is de dag waarop romantische zielen overal ter wereld er vol spanning naar uitzien dat iemand hun op de een of andere manier laat weten: „Ik houd van je.” Noch Ann noch Yuko heeft het minste idee hoe deze feestdag is ontstaan. Als zij het hoorden, zouden zij misschien verbaasd zijn.
De oorsprong van wat men nu Valentijnsdag noemt, is terug te voeren tot het oude Griekenland, waar de aanbidding van Pan floreerde. Deze mythische vruchtbaarheidsgod, half mens en half bok, had een wild, onvoorspelbaar karakter dat mensen schrik aanjoeg. Het Nederlandse woord „panisch” betekent dan ook letterlijk „van Pan”.
Pan werd geacht de kudden te hoeden terwijl hij op zijn fluit speelde. Hij was echter snel afgeleid. Pan had veel liefdesavonturen met nimfen en godinnen. Op een beeldhouwwerk staat Pan uitgebeeld terwijl hij Aphrodite, de godin van de liefde, het hof maakt. Eros, de gevleugelde god van de liefde, hangt boven hen — zo ongeveer als de cupido die men thans op valentijnskaarten ziet.a
In Rome aanbaden velen een soortgelijke god, die Faunus heette. Ook hij werd als half mens en half bok afgebeeld. Ter verering van hem werd Lupercalia gevierd, een orgiastisch feest dat elk jaar op 15 februari plaatsvond. Op dit feest renden schaars geklede mannen rond een heuvel, zwaaiend met zwepen van bokkevel. Vrouwen die kinderen wilden baren, stonden langs het pad van deze renners. Werd een vrouw met een zweep geslagen, zo geloofden de Romeinen, dan was haar vruchtbaarheid zeker.
Volgens The Catholic Encyclopedia werd Lupercalia tegen het einde van de vijfde eeuw G.T. afgeschaft door paus Gelasius I.b Tegenwoordig heeft dit feest echter een moderne tegenhanger die opgang maakt onder de naam „Valentijnsdag”. Er bestaan diverse theorieën over de oorsprong van deze „gekerstende” naam. Volgens één verhaal verbood de Romeinse keizer Claudius II uit de derde eeuw jonge mannen te trouwen. Valentinus, een priester, verbond in het geheim jonge paartjes in de echt. Sommigen zeggen dat hij omstreeks 269 G.T. op 14 februari werd terechtgesteld. Hoe dan ook, dat de viering naar een „heilige” is genoemd, kan niet de onverkwikkelijke oorsprong van het feest verhullen. Valentijnsdag vindt zijn oorsprong in heidense riten en wordt daarom door ware christenen niet gevierd (2 Korinthiërs 6:14-18). Uitingen van oprechte liefde het hele jaar door zijn veel waardevoller dan de kortstondige bevliegingen van een sentimentele feestdag.
[Voetnoten]
a Herodotus suggereert dat de Egyptenaren, onder wie het vereren van bokken gebruikelijk was, hun bijdrage hebben geleverd aan de aanbidding van Pan. Met de in de bijbel aangetroffen zinsnede „demonen in bokkegedaanten” zou op deze vorm van heidense aanbidding gedoeld kunnen worden. — Leviticus 17:7; 2 Kronieken 11:15.
b Volgens sommigen heeft Gelasius Lupercalia gewoon vervangen door het „Feest van de Zuivering”.
[Kader op blz. 27]
Als liefde handel is
HET naderen van Valentijnsdag maakt in Japan de gemoederen flink gaande — niet alleen de romantiek bloeit op maar ook de handel. Tientallen jaren heeft de chocolade-industrie er bij het publiek op aangedrongen op 14 februari chocolaatjes te geven als teken van liefde. De reclamecampagnes waren winstgevend, want de chocoladeverkoop steeg gestadig.
Anders dan in het Westen is het in Japan gebruikelijk dat de vrouwen iets kopen voor de mannen. Het is met de handel van Valentijnsdag echter niet gedaan op 14 februari. Een maand later, op 14 maart, moeten de mannen iets terugdoen — maar dan moet het wel witte chocolade zijn. Waarom? The Daily Yomiuri geeft het antwoord: „Dat het witte geschenken moeten zijn, voorkomt dat eventuele gierige of stiekeme mannen de chocolade teruggeven die zij gekregen maar niet opgegeten hebben.”
[Illustratieverantwoording op blz. 26]
Old-Fashioned Romantic Cuts/Dover