Hoe gezonde voeding uw gezondheid ten goede kan komen

WAT een genot is het een goed gevoed kind te zien! Toch is een gezond kind geen toevalligheid. „Eenvoudig maar voedzaam voedsel genoot bij ons thuis altijd een hoge prioriteit, niet alleen in termen van ons bestedingspatroon maar ook wat betreft de tijd die geïnvesteerd werd in de bereiding en het samen genieten ervan”, vertelt Kate, een Canadese die in Brazilië woont. „Omdat mijn moeder niet buitenshuis werkte, werden wij elke dag bij thuiskomst uit school begroet met de heerlijke geuren van een warme maaltijd die zij aan het klaarmaken was en ook wel van een taart of cake die zij gebakken had.”

Maar in plaats van gesterkt te worden door gezond voedsel, „krijgen ruwweg 780 [miljoen] mensen in arme landen, een op de vijf inwoners aldaar, niet genoeg te eten”, schrijft The Economist. „Wel twee miljard mensen krijgen weliswaar voldoende om hun buik te vullen, maar ontberen de vitaminen en mineralen die zij nodig hebben.” Niet alleen dat iemand die ondervoed is verzwakt, maar hij is ook minder in staat iets voor anderen te betekenen. Vandaar de volgende geciteerde uitspraak over ondervoede kinderen van de econoom Eduardo Giannetti da Fonseca van de Universidade de São Paulo in Brazilië: „Deze [verspilling van menselijke hulpbronnen] is het ergste wat er is. . . . Ik geloof dat er onder deze kinderen talenten en bekwaamheden huizen die voor altijd verborgen blijven door de armoede. Onder hen zou, onder andere omstandigheden, een Albert Einstein kunnen opstaan.” Het blad Veja verklaart: „Het land verliest spieren die verschrompelen door slechte voeding en gooit een potentiële reserve aan intelligentie, creativiteit en energie weg.” Vandaar dat verstandige ouders hun kinderen ondanks de hoge kosten van levensonderhoud een solide basis geven door te investeren in voedzame voeding.

Een verstandige investering

„Investeren” betekent „aanwenden met het oog op toekomstig voordeel of nut”. Hoe kunt u investeren in voeding? Zou u zo nodig van luxe- of statusartikelen afzien en uw beperkte budget gebruiken om gezond voedsel te kopen?

„De zintuigen blijven niet sluimeren totdat ze bij de geboorte plotseling worden geactiveerd; er zijn aanwijzingen dat de zintuigen lang voor de geboorte al functioneren”, zegt The New Encyclopædia Britannica. Een goed gevoede moeder is dus het ideale begin voor het voeden van een kind. De volgende stap — na de geboorte — is de baby borstvoeding geven, daar moedermelk complete voeding is en zelfs immuun maakt tegen veel voorkomende ziekten. In Facts for Life, een publikatie van de Verenigde Naties, wordt gezegd: „In de eerste levensmaanden van een baby is moedermelk op zich het beste eten en drinken dat er is. Wanneer baby’s vier tot zes maanden oud zijn, hebben zij naast moedermelk andere voedingsmiddelen nodig.”

Hoewel het menselijk lichaam opmerkelijk veerkrachtig is, mag er niet onachtzaam mee omgesprongen worden. Het is uiterst belangrijk het op jeugdige leeftijd sterk te maken met gezond voedsel. In The World Book Encyclopedia wordt gezegd: „Tegen de tijd dat iemand zes jaar is, hebben de hersenen hun volle gewicht van ongeveer 1,4 kilo bereikt. De meeste hersencellen zijn bij de geboorte aanwezig, en dus komt de toename in gewicht voornamelijk van de groei van de cellen. In deze periode van zes jaar leert en verwerft iemand in het snelste tempo van zijn leven nieuwe gedragspatronen.” Daarom zullen zich zelfs als het kind na zijn zesde jaar goed voedsel krijgt, nog betrekkelijk weinig extra hersencellen ontwikkelen. Kate merkt op: „Gezond, voedzaam voedsel is een van de grootste geschenken die ouders hun kinderen kunnen geven. Zelfs als er geen geld is voor veel van de zogenaamde levensbehoeften, die vaak slechts luxe zijn, geven ouders die investeren in de geestelijke en lichamelijke gezondheid van hun kinderen, hun van kindsbeen af een start in het leven die onvervangbaar is.”

Waarom gevarieerd eten?

Een kind heeft eiwitrijk voedsel nodig om fysiek en mentaal te groeien. Slechte voeding vertraagt de mentale ontwikkeling van een kind op school en het kind kan lusteloos en afgemat worden, niet in staat zich te concentreren op het onderwijs of het te onthouden. Minstens 25 verschillende deficiëntieziekten zijn het gevolg van een tekort aan een van de basisvoedingsstoffen — eiwitten, vitaminen, essentiële vetzuren of andere voedingsbestanddelen.

Neem het geval van Joaquim eens. „Wij waren arm thuis”, zegt hij. „Maar wij hadden land en verbouwden bijna alles wat we aten zelf. Bij elke maaltijd kregen we maïs en volkorenroggebrood, en dat droeg bij tot een goede voeding. Bijna elke dag maakte mijn moeder soep waarin allerlei groenten zaten, waaronder bonen, en daardoor werd in veel van onze voedselbehoeften voorzien. We aten niet veel vlees, maar we aten wel vis, voornamelijk sardines, kabeljauw en haring.” Hij voegt eraan toe: „Mijn moeder had vijf kinderen en ik kan me niet herinneren dat een van ons ooit van iets anders last heeft gehad dan van verkoudheid of griep. Ik denk dat onze evenwichtige maaltijden daartoe bijdroegen.” Een moeder van zeven kinderen vertelt: „Wij moesten voedzaam eten op tafel zetten dat weinig kostte. Dus legden wij een moestuin aan, die, hoewel hij klein was, voldoende opbracht om in onze behoeften te voorzien.” Zij vervolgt: „Onze kinderen waren nooit ernstig ziek en deden het altijd erg goed op school.”

Uw lichaam heeft als voedingsstoffen 22 van de 103 officieel erkende scheikundige elementen nodig. Hoewel het onmogelijk is de exacte hoeveelheid vitaminen, mineralen en eiwitten vast te stellen die u persoonlijk nodig hebt, zal een evenwichtig menu in uw behoeften voorzien. Een deskundige verklaarde: „De sleutel tot goede voeding is gevarieerd voedsel dat elke soort voedingsstof bevat.”

Maar als uw kinderen nu niet van bepaalde soorten voedsel houden, zoals groenten die bitter smaken? Volgens een ervaren kok moeten ouders „het hele assortiment groenten op tafel zetten dat in hun omgeving verkrijgbaar is. Veel volwassenen eten geen groenten omdat zij er als kind geen kennis mee hebben gemaakt. Daar groenten vezels leveren en in veel van onze vitaminebehoeften voorzien en goedkoop zijn, moeten ouders ze altijd voorhanden hebben voor hun kinderen.” Dus waarom zou u geen nieuwe recepten leren waarbij een goed gebruik wordt gemaakt van verse groenten en fruit, misschien verwerkt in een heerlijke soufflé of stoofschotel? In verband met zogenoemde lege calorieën raadt hij aan: „Ouders zouden alleen bij speciale gelegenheden snoepgoed in huis moeten hebben. Als het er niet is, eten [de kinderen] het ook niet.”

Terwijl het eten van toereikende hoeveelheden goed voedsel de kans op een tekort aan een of meer voedingsstoffen tot een minimum beperkt, bezorgen sommige mensen zichzelf problemen door te veel te eten. Een overmatige inname van calorieën, meer dan het lichaam nodig heeft, kan leiden tot zwaarlijvigheid, die in verband wordt gebracht met suikerziekte en hartkwalen.a Daar noch medicijnen noch lichaamsbeweging de plaats kunnen innemen van goede eetgewoonten, is het raadzaam het gebruik van vet, zoetigheid, zout en alcohol te verminderen. Ook, aldus een encyclopedie, „moeten er stappen worden gedaan om honger, eenzaamheid, neerslachtigheid, verveling, boosheid en vermoeidheid zo veel mogelijk te beperken, allemaal factoren die aanleiding kunnen zijn tot flinke eetbuien”.

Een evenwichtige kijk op voedsel en gezondheid

De bijbel is geen handboek voor de voeding, maar helpt ons wel evenwichtig te zijn in gezondheidskwesties. De apostel Paulus waarschuwde voor mensen die anderen gebieden „zich te onthouden van spijzen die God heeft geschapen om met dankzegging te worden gebruikt door hen die geloof hebben en de waarheid nauwkeurig kennen” (1 Timotheüs 4:3). God wil dat wij tevreden zijn en een goed gebruik maken van wat er voorhanden is. „Beter is een weinig in de vrees voor Jehovah, dan een overvloedige voorraad en verwarring daarbij.” — Spreuken 15:16.

Niemand verheugt zich tegenwoordig in een volmaakte gezondheid. Dus waarom niet redelijk zijn: noch nonchalant noch al te bezorgd? Een buitensporige of fanatieke belangstelling voor voedings- of gezondheidskwesties kan ertoe leiden dat wij ons evenwicht verliezen.

Ondanks onze inspanningen om onze gezondheid in acht te nemen, worden wij, zoals de zaken nu staan, uiteindelijk toch oud en sterven wij. Gelukkig verzekert de bijbel ons echter dat Gods koninkrijk een eind zal maken aan ondervoeding en ziekte. Hoewel menselijke plannen om de honger uit te bannen hebben gefaald, kunnen wij uitzien naar een wereld met volop voedzaam voedsel voor iedereen. — Psalm 72:16; 85:12.

[Voetnoot]

[Kader/Illustratie op blz. 7]

SUGGESTIES OM UW KIND GOEDE EETGEWOONTEN BIJ TE BRENGEN

◻ Geef een goed voorbeeld.

◻ Sta niet toe dat kinderen alleen eten wat zij lekker vinden.

◻ Zorg dat u geen junk food of snoep in huis hebt.

◻ Leer kinderen verschillende soorten voedsel te waarderen.

◻ Heb een vaste tijd voor de maaltijden, ook voor het ontbijt.

◻ Laat tv-reclame niet van invloed zijn op wat u eet.

◻ Laat niet toe dat kinderen zelf iets te eten uit de koelkast halen.

◻ Leer kinderen een handje te helpen bij het eten klaarmaken.

◻ Breng hun dankbaarheid voor de dagelijkse voorzieningen bij.