De machtige lammergier

DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN GROOT-BRITTANNIË

DE LAMMERGIER, die van snavel tot staart meer dan één meter twintig meet, is een majestueuze vogel. Men ziet hem moeiteloos op zijn drie meter brede vleugels boven bergketens in Europa en Afrika zweven en, soms, op een hoogte van wel acht kilometer in de Himalaja. Dit imposante dier, met zijn oranjekleurige borst en nek en zwart met witte kop, heeft aan zijn ondersnavel een stevig baardje hangen. Daaraan heeft hij zijn andere naam, de baardgier, te danken. Hij woont in afgelegen en onherbergzame streken en de vraag is dus wat voor voedsel hij vindt om zich in leven te houden.

In sommige naslagwerken staat nog steeds dat de lammergier het op levende dieren voorzien heeft — gemzen, lammeren, geitjes, hazen en kleine viervoeters — maar er zijn ook deskundigen die het daar niet mee eens zijn. „Er bestaat geen geverifieerd verslag dat deze vogel ooit een levend dier heeft aangevallen”, verklaart The World Atlas of Birds. Wel is bekend dat hij door andere vogels uitgebraakte haarballen eet, waar geen kruimel vlees in zit. Waarmee voedt hij zich dan?

De lammergier draagt de botten van dieren die door roofdieren zijn gedood of op andere manieren zijn gestorven mee naar grote hoogten en laat de botten dan op rotsen vallen. Men is er altijd van uitgegaan dat de enige reden waarom hij de botten op die manier in stukken brak, was om bij het merg te komen. Na een gedetailleerd onderzoek van levende en dode exemplaren van de vogel hebben onderzoekers van de University of Glasgow in Schotland nu een andere verklaring kunnen bieden, bericht The Economist.

De lammergier slikt de botten in stukken van wel 25 bij 4 centimeter door. Toch constateerden de onderzoekers tot hun verbazing dat de vogel geen speciaal spijsverteringskanaal heeft, zoals een spiermaag, om zijn onverteerbare voedsel te verwerken. Het enige ongebruikelijke is een uiterst elastische slokdarm waar de botfragmenten doorheen kunnen. De maag van de lammergier onthult echter meer.

De onderzoekers troffen tot hun verrassing in de maag een groot aantal cellen aan die een ongewoon sterk zuur afscheiden — scherper dan accuzuur — dat de kalk van het bot oplost, zodat het eiwit en het mergvet vrijkomen. Dit voedsel levert meer energie dan een maal vlees met hetzelfde gewicht. Nog verbazingwekkender is het feit dat er in zo’n zure omgeving spijsverteringsenzymen worden aangetroffen. Het mysterie hoe dit sterke dier het redt op zo’n schraal menu van negentig procent botten is nu dus opgelost — een van de vele scheppingswonderen.

[Illustratieverantwoording op blz. 25]

© Nigel Dennis, Photo Researchers