De zienswijze van de bijbel
De waarde van afzondering
BIJ een bepaalde gelegenheid ging Jezus „alleen de berg op om te bidden. Ofschoon het laat werd, was hij daar alleen” (Mattheüs 14:23). Bij een andere gelegenheid ’ging hij toen het dag werd naar buiten en begaf zich naar een eenzame plaats’ (Lukas 4:42). Deze schriftplaatsen laten zien dat Jezus Christus af en toe momenten van afzondering zocht en daar waarde aan hechtte.
De bijbel geeft nog meer voorbeelden van mannen die, net als Jezus, de afzondering waardeerden. In de eenzaamheid van de nachtwaken mediteerde de psalmist over de grootheid van zijn Grootse Schepper. En wat Jezus Christus betreft, vlak nadat hij het nieuws over de dood van Johannes de Doper gehoord had, ging hij „naar een eenzame plaats om alleen te zijn”. — Mattheüs 14:13; Psalm 63:6.
Tegenwoordig, bij alle drukte en lawaai van het moderne leven, is afzondering, hetzij door omstandigheden of verkozen, geen optie die hoge prioriteit krijgt. Herinnert u zich wanneer u voor het laatst tijd alleen hebt doorgebracht? Een jonge getrouwde vrouw zei: „Ik ben in mijn leven nog nooit alleen geweest.”
Maar is afzondering werkelijk nodig? En zo ja, hoe kunnen rustige momenten nuttig en lonend gebruikt worden? En welke rol speelt evenwichtigheid bij het zoeken van afzondering?
Afzondering — Waarom waardevol?
De bijbel vertelt ons dat een man Gods uit de oudheid, Isaäk, „tegen het vallen van de avond” afzondering zocht „in het veld”. Waarom? „Om te mediteren”, zegt de bijbel (Genesis 24:63). Volgens een woordenboek is mediteren „nadenken op een beschouwende of ontspannen manier”. Het „impliceert een serieuze en geruime periode van concentratie”. Bij Isaäk, die weldra zware verantwoordelijkheden te dragen zou krijgen, zal zulk mediteren zonder afleiding hem in staat gesteld hebben helder te denken, zijn gedachten te ordenen en prioriteiten te stellen.
Een psycholoog verklaart dat zolang ’eenzaamheid binnen de perken wordt gehouden, de afwezigheid van anderen het mogelijk maakt onze gedachten te ordenen, ons beter te concentreren’. Velen zullen kunnen bevestigen dat dit verkwikkend, versterkend en heilzaam kan zijn.
Tot de aantrekkelijke resultaten van meditatie behoren inzicht en rustige bedachtzaamheid, hoedanigheden die bevorderlijk zijn voor discrete spraak en daden, die op hun beurt tot harmonieuze menselijke relaties leiden. Zo kan iemand die leert mediteren, ook leren wanneer er het zwijgen toe te doen. In plaats van overhaast te spreken, denkt hij eerst na over de mogelijke uitwerking van zijn woorden. „Hebt gij een man aanschouwd die haastig is met zijn woorden?”, vraagt de geïnspireerde bijbelschrijver. Hij vervolgt: „Er is meer hoop voor een verstandeloze dan voor hem” (Spreuken 29:20). Wat is de remedie voor zo’n onnadenkend gebruik van de tong? De bijbel antwoordt: „Het hart van de rechtvaardige mediteert om te antwoorden.” — Spreuken 15:28; vergelijk Psalm 49:3.
Voor de christen is rustig mediteren in afzondering een essentiële factor in de groei tot geestelijke rijpheid. De apostel Paulus zegt in dat verband: „Denk diep over deze dingen na, ga er geheel in op, opdat uw vooruitgang aan allen openbaar moge zijn.” — 1 Timotheüs 4:15.
Maak van afzondering gebruik om dichter tot God te naderen
Een Engelse schrijver zei eens: „Een eenzame plek is Gods audiëntievertrek.” Soms had Jezus er behoefte aan zich terug te trekken en in afzondering Gods aanwezigheid binnen te gaan. Een voorbeeld daarvan staat in de bijbel beschreven: „Vroeg in de morgen, toen het nog donker was, stond hij op en ging naar buiten en begaf zich naar een eenzame plaats, waar hij ging bidden.” — Markus 1:35.
In de Psalmen wordt herhaaldelijk gesproken over op God gerichte meditatie. Koning David wendde zich tot Jehovah met de woorden: ’Ik mediteer over u.’ Van dezelfde strekking zijn de woorden van Asaf: „Ik zal stellig over al uw activiteit mediteren, en met uw handelingen wil ik mij intens bezighouden” (Psalm 63:6; 77:12). Het nadenken over Gods eigenschappen en daden is dan ook zeer lonend. Het vergroot onze waardering voor God en maakt het mogelijk dichter tot hem te naderen. — Jakobus 4:8.
Matigheid nodig
Natuurlijk moet afzondering met mate gezocht worden. Afzondering zou beschreven kunnen worden als een plaats die het loont bezocht te worden maar waar het gevaarlijk is te blijven. Zich te veel isoleren druist in tegen de fundamentele menselijke behoeften aan omgang hebben, communiceren en liefde uiten. Bovendien kan afzondering de grond zijn waaruit de onkruiden dwaasheid en zelfzucht opkomen. De bijbelspreuk waarschuwt: „Wie zich afzondert, zal zijn eigen zelfzuchtige verlangen zoeken; tegen alle praktische wijsheid zal hij losbarsten” (Spreuken 18:1). Om evenwichtig te zijn in het zoeken van afzondering moeten wij de gevaren erkennen die het heeft als iemand zich isoleert.
Net als Jezus en andere geestelijk gezinde mensen in bijbelse tijden waarderen christenen thans hun momenten van afzondering. Het is waar dat het bij al onze verantwoordelijkheden en bezigheden een hele uitdaging kan zijn de tijd en de gelegenheid te vinden om in afzondering te mediteren. Maar zoals dat voor alle dingen die echt waardevol zijn geldt, moeten wij er „de gelegen tijd” voor uitkopen (Efeziërs 5:15, 16). Dan kunnen wij met de psalmist zeggen: „Laten de woorden van mijn mond en de meditatie van mijn hart welgevallig worden voor uw aangezicht, o Jehovah.” — Psalm 19:14.