Bescherm uw gezondheid

HET valt tegenwoordig niet mee om te bepalen wat onze gezondheid het sterkst beïnvloedt. De media hebben de markt overspoeld met informatie over diëten, lichaamsbeweging, voedingssupplementen en een menigte andere zaken op gezondheidsgebied. Helaas is veel ervan tegenstrijdig. De wetenschapspubliciste Denise Grady schrijft in dat verband: „Het advies aan het publiek over wat te eten, welke medicijnen te gebruiken en, in essentie, hoe te leven, schijnt iedere keer dat er een nieuw onderzoek in een medisch blad wordt gepubliceerd, een totale ommezwaai te vertonen.”

Sommige artsen vinden dat het verstandiger is zich aan de grondbeginselen te houden dan te experimenteren met elke nieuwe gezondheidsrage die zich voordoet. Zo zegt The American Medical Association Family Medical Guide: „U kunt uw leven lang gezonder blijven door positieve veranderingen in uw leefstijl aan te brengen en door geregelde checkups, zodat elke ziekte die zich ontwikkelt in een vroeg stadium ontdekt en behandeld kan worden.” Maar wat voor „positieve veranderingen in uw leefstijl” zijn het nuttigst? Laten wij er eens drie onder de loep nemen.

Kies voor gezond voedsel

Medische deskundigen geven het advies zeer gevarieerd te eten en het grootste deel van onze calorieën te laten komen uit complexe koolhydraten, vooral die in hele granen, bonen, groenten en vruchten.a Onze gezondheid wordt echter niet alleen beïnvloed door wat wij eten maar ook door hoeveel wij eten. Het is belangrijk matig te eten. Krijgen wij geregeld meer calorieën binnen dan ons lichaam kan verbranden, dan leidt dat tot zwaarlijvigheid. Die kan het hart weer overbelasten, het lichaam verzwakken en ons „vatbaarder maken voor hartkwalen, diabetes, reumatoïde artritis en veel andere kwalen”, schrijft een medisch handboek.

De laatste jaren is er veel aandacht besteed aan het onderwerp voedingsvet. Veel deskundigen op het terrein van de gezondheidszorg verklaren dat een eetpatroon rijk aan verzadigde vetten de kans op een hartkwaal en bepaalde vormen van kanker vergroot. Dit wil echter niet zeggen dat wij alle vet uit ons eetpatroon moeten schrappen. „In een gezond eetpatroon is nagenoeg elke dag wel ruimte om althans iets te eten van uw favoriete kost”, zegt Mary Abbott Hess, voormalig hoofd van het Amerikaanse Voorlichtingsbureau voor de Voeding. Het komt erop aan dat de porties klein worden gehouden en andere vetbronnen worden beperkt.

Het valt natuurlijk niet mee om verandering te brengen in uw eetgewoonten. Sommigen redeneren misschien wel dat het leven nauwelijks de moeite waard is als zij zich voortdurend dingen moeten ontzeggen die zij lekker vinden. Maar probeer in plaats van een alles-of-niets-benadering te volgen een gematigd evenwicht te vinden. Het is meer een kwestie van beperken dan van helemaal zonder doen. De al eerder geciteerde Family Medical Guide zegt: „Tot een gezonde leefstijl overgaan, betekent niet dat u niet meer van het leven mag genieten.”

Diëtisten voeren aan dat u het voor uzelf makkelijker kunt maken uw eetpatroon te wijzigen door geleidelijk te stoppen met het eten van ongezond voedsel. Breng uw eetpatroon bijvoorbeeld in de loop van een week in evenwicht, niet in slechts één dag. Als u nu dagelijks rood vlees eet, probeer dat dan eens tot driemaal per week terug te brengen. Hetzelfde geldt voor voedsel dat rijk is aan verzadigde vetten, zoals boter, kaas, ijs en vette snacks. Het doel moet zijn, uw vetconsumptie dusdanig te verminderen dat ze niet meer dan dertig procent van uw totale calorieën vertegenwoordigt.

Dr. Walter Willett van de Harvard University waarschuwt voor de fout minder voedingsvet te gebruiken en het dan te vervangen door voedsel dat rijk is aan koolhydraten en suiker. Dat leidt vaak tot gewichtstoename. Een betere benadering is, zowel minder vetten als minder koolhydraten te gebruiken.

Een mate van lichaamsbeweging

Een gezonde leefstijl omvat een programma van geregelde lichaamsbeweging. Dr. Steven Blair, redacteur van het door de Amerikaanse directeur-generaal van de volksgezondheid gepubliceerde rapport over lichamelijke fitheid, zegt: „Mensen die van een zittend leven overstappen op een mate van activiteit, verminderen hun risico aan een hartkwaal te sterven met de helft.” Helaas is er bij veel mensen tegenwoordig niet eens sprake van matige lichamelijke activiteit. Zo is naar verluidt in de Verenigde Staten één op de vier mensen volkomen inactief. In Canada bleek uit een studie getiteld 1997 Physical Activity Benchmarks dat „63 procent van de Canadezen nog geen uur per dag lichamelijk actief was”, bericht The Toronto Star. En volgens onderzoekers in Groot-Brittannië was een groep kinderen die zij evalueerden „zo inactief, dat wanneer zij wakker zijn hun hartslag niet veel verschilt van die wanneer zij slapen”. — The Sunday Times.

Vroeger werd gedacht dat alleen energieke aërobische lichaamsbeweging de gezondheid ten goede kwam. Maar er zijn geen inspannende workouts nodig om uw fitness te verbeteren. Volgens het rapport van de directeur-generaal van de volksgezondheid kan zelfs „de verbranding van slechts 150 calorieën per dag [door lichte lichaamsbeweging] de kans op een hartkwaal, hoge bloeddruk, kanker en diabetes al verminderen”.

Bij het kiezen van een bepaalde vorm van lichaamsbeweging is het belangrijk iets te nemen dat u graag doet. Anders zult u het niet tot een deel van uw leefstijl maken. Het gaat er niet zozeer om wat u als lichaamsbeweging doet maar hoe vaak u het doet. Het Amerikaanse Nationaal Gezondheidsinstituut doet de aanbeveling dat als algemene richtlijn „zowel kinderen als volwassenen zich in totaal minstens dertig minuten van matig intensieve lichamelijke activiteit ten doel moeten stellen op de meeste, en bij voorkeur alle, dagen van de week”.

Wat voor activiteit wordt als matig intensief beschouwd? Zwemmen, stevig wandelen, fietsen, de auto wassen en in de was zetten, trappenlopen en het erf opruimen. U hoeft geen lid te worden van een gymnastiek- of fitnessclub om uw gezondheid te beschermen. Eén waarschuwende opmerking echter: Medisch deskundigen adviseren om als u hartklachten hebt gehad of indien u een man van boven de veertig of een vrouw van boven de vijftig bent, beslist eerst uw arts te raadplegen voordat u met een programma van lichaamsbeweging begint.

Hoe staat het met roken, drugs en alcohol?

Roken: Sigarettenrook bevat ruim 4000 verbindingen die schadelijk zijn voor de gezondheid en 200 daarvan zijn bekende vergiften. Hoe groot het aantal toxinen ook mag zijn, er bestaat weinig twijfel over de verwoestende uitwerking die roken op de gezondheid heeft. Weinig andere consumentenproducten zijn qua aantal dodelijke slachtoffers met tabak te vergelijken. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld sterven er tienmaal zoveel mensen aan ziekten die verband houden met tabak dan door auto-ongelukken. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat roken op mondiale schaal jaarlijks drie miljoen levens eist!

Naast een grotere kans op kanker en hartkwalen hebben rokers vaker last van verkoudheid, maagzweren, chronische bronchitis en hoge bloeddruk dan niet-rokers. Roken vermindert ook iemands reuk- en smaakzin. Het is duidelijk dat stoppen met roken een van de belangrijkste preventieve gezondheidsmaatregelen is die iemand kan nemen. Maar hoe staat het met drugs en alcohol?

Drugs: Het gebruik van drugs heeft wereldwijd een enorme tol aan mensenlevens geëist. Het Amerikaanse Ministerie van Volksgezondheid en Welzijnszorg zegt: „Elk jaar kost het drugsgebruik 14.000 Amerikanen het leven.” Maar drugsgebruikers zijn niet de enigen die de invloed ondervinden van de drugshandel. Om hun gewoonte te bekostigen, gaan veel verslaafden over tot geweld en een leven vol criminaliteit. The Sociology of Juvenile Delinquency schrijft: „De wedijver tussen de netwerken voor crackdistributie heeft van sommige binnenstadsbuurten stedelijke ’doodszones’ gemaakt, waar het moordcijfer zo hoog is dat de politie ze heeft afgeschreven als anarchistische jungles.”

Drugsgebruik is uiteraard lang niet alleen in de Verenigde Staten een probleem. Volgens één schatting sterven er jaarlijks wereldwijd 160.000 à 210.000 mensen door het spuiten van drugs. Bovendien zijn er miljoenen die andere soorten schadelijke drugs gebruiken, zoals qat (een groenbladig stimulerend middel), betelnoot en cocaïne.

Alcohol: Terwijl harddrugs als crack en heroïne volop in de publieke belangstelling staan, richt alcoholmisbruik nog meer schade aan. Met alcoholisme „heeft één op de tien Canadezen te kampen”, bericht The Medical Post, „en het kost de gezondheidszorg $10 miljard per jaar”. Naar schatting speelt in de Verenigde Staten alcohol een rol bij 50 procent van de dodelijke auto-ongelukken en branden, 45 procent van de verdrinkingen en 36 procent van de ongelukken met voetgangers. Alcoholmisbruik speelt ook mee bij veel geweldsmisdrijven. Mensen die een moord, aanranding of verkrachting begaan, kinderen mishandelen of zelfmoord plegen, hebben vaak alcohol als stille partner.

Als iemand van wie u houdt, lichamelijk afhankelijk is van alcohol, tabak of drugs, zoek dan hulp.b Gods Woord, de bijbel, zegt dat ’een ware metgezel te allen tijde liefheeft en een broeder is die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is’ (Spreuken 17:17). Ja, als u zich verlaat op de liefdevolle steun van zowel familie als vrienden kan dat een grote hulp voor u zijn bij het aanpakken van een moeilijke situatie.

Maar om echt gezond te zijn, is meer nodig dan een goede lichamelijke gezondheid. Mentale en geestelijke factoren spelen eveneens een belangrijke rol bij het behouden van een gezonde leefstijl. Dat zal in het volgende artikel worden besproken.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 5]

„Tot een gezonde leefstijl overgaan, betekent niet dat u niet meer van het leven mag genieten”

[Inzet op blz. 6]

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat roken jaarlijks drie miljoen levens eist

[Inzet op blz. 7]

„In een gezond eetpatroon is nagenoeg elke dag wel ruimte om althans iets te eten van uw favoriete kost”

[Illustratie op blz. 5]

Regelmatige lichaamsbeweging kan deel uitmaken van een gezonde leefstijl

[Illustratie op blz. 6]

Weiger tabak of drugs te gebruiken

[Illustratie op blz. 7]

Fruit en groenten zijn goed voor u

[Illustratie op blz. 7]

Zelfs de dagelijkse huishoudelijke karweitjes kunnen gezonde lichaamsbeweging zijn