Een eind aan de nucleaire dreiging?
RUIM veertig jaar heeft de wereld onder de dreiging van een nucleaire apocalyps geleefd. Toen viel in 1989 de Berlijnse muur — het voorspel tot de val van het sovjetcommunisme. Het duurde niet lang of de supermachten waren overeengekomen hun raketten niet langer op elkaar gericht te houden. Nu het nucleaire „Armageddon” naar het zich liet aanzien van de baan was, of op zijn minst uitgesteld, slaakte de wereld een langverbeide zucht van opluchting.
Veel deskundigen zijn echter van mening dat het nog veel te vroeg is om feest te vieren. In 1998 werd de beroemde doemsdagklok van The Bulletin of the Atomic Scientists vijf minuten verder gezet, op negen minuten voor middernacht — een duidelijke aanwijzing dat de nucleaire dreiging nog bestond.a Het is waar dat het wereldtoneel veranderd is. Niet langer zitten twee grote kernmachten vast in een nucleaire impasse. Nu zijn verscheidene naties in staat kernwapens te vervaardigen! Bovendien vrezen deskundigen dat het slechts een kwestie van tijd is voordat een terroristische groepering radioactief materiaal zal weten te bemachtigen en een primitieve atoombom zal maken.
Daar komt nog bij dat de Verenigde Staten en Rusland, ondanks ingrijpende reducties, nog steeds ontzagwekkende voorraden kernkoppen bezitten. Volgens een researchgroep, het Comité voor Nucleair Beleid geheten, staan momenteel zo’n 5000 kernwapens op scherp. „Zou er dus”, aldus hun rapport, „onder de huidige omstandigheden een lanceerbevel worden uitgevaardigd, dan zouden 4000 kernkoppen [van intercontinentale ballistische projectielen] (aan elke kant 2000) binnen enkele minuten op weg kunnen zijn naar hun doel en zouden nog eens 1000 kernkoppen [op vanaf onderzeeërs gelanceerde ballistische projectielen] kort daarna op weg kunnen zijn naar doelen.”
Het bestaan van dit arsenaal schept de mogelijkheid dat een oorlog per abuis uitbreekt of zelfs zeer bewust wordt begonnen. „Een noodlottig ongeluk zou de wereld in de chaos van een thermonucleaire catastrofe kunnen doen belanden, tegen de wensen van politieke leiders in”, waarschuwde de prominente Russische strateeg Vladimir Beloes. Hoewel de Koude Oorlog voorbij is, is de dreiging van een nucleaire holocaust dus niet echt verdwenen. Maar hoe groot is die dreiging eigenlijk? Zal de aarde ooit van kernwapens ontdaan zijn? Op die kwesties wordt in de volgende artikelen ingegaan.
[Voetnoten]
a De doemsdagklok op de omslag van The Bulletin of the Atomic Scientists symboliseert hoe dicht de wereld verondersteld wordt voor het „middernacht” van een kernoorlog te staan. In de loop der decennia is de grote wijzer van de klok verzet om veranderingen in het politieke klimaat van de wereld aan te geven.
[Illustratieverantwoording op blz. 3]
Explosions on pages 2 and 3: U.S. National Archives photo