Hoe nazoekwerk te doen

KONING SALOMO „dacht diep na en stelde een grondig onderzoek in, om veel spreuken welgeordend samen te stellen”. Waarom? Omdat hij „juiste woorden van waarheid” wilde schrijven (Pred. 12:9, 10). Lukas ’ging alle dingen van meet af nauwkeurig na’ om de gebeurtenissen in Jezus’ leven in logische volgorde te verhalen (Luk. 1:3). Deze dienstknechten van God verrichtten beiden nazoekwerk.

Wat is nazoekwerk? Het is een zorgvuldig zoeken naar informatie over een bepaalde zaak. Er komt lezen aan te pas, en het vereist het toepassen van de beginselen van studeren. Het kan ook het interviewen van mensen inhouden.

Welke omstandigheden maken nazoekwerk nodig? Hier volgen een paar voorbeelden. Bij je persoonlijke studie of bijbellezen rijzen vragen die belangrijk voor je zijn. Iemand aan wie je getuigenis geeft stelt een vraag waarop je met specifieke informatie zou willen antwoorden. Je hebt misschien een toewijzing voor een lezing.

Neem die toewijzing voor een lezing nu eens. Het materiaal dat je te behandelen hebt gekregen, lijkt erg algemeen. Hoe kun je het plaatselijk toepassen? Verrijk het door nazoekwerk. Ondersteund met wat cijfermateriaal of met een voorbeeld dat bij je stof past en herkenbaar is voor je gehoor, kan een punt dat nogal voor de hand liggend leek, informatief en zelfs motiverend worden. Het gepubliceerde materiaal dat je uitgangspunt vormt, is wellicht op een wereldwijd lezerspubliek afgestemd, maar jij moet de punten aanvullen, illustreren en toepassen op één gemeente of één persoon. Hoe ga je het aanpakken?

Haal je, alvorens je in een speurtocht naar informatie te storten, eerst je gehoor voor de geest. Wat zullen ze al weten? Wat moeten ze weten? Stel dan je doel vast. Is het uitleggen? Overtuigen? Weerleggen? Motiveren? Uitleggen vereist het verschaffen van verdere informatie om een zaak duidelijk te maken. Misschien is de basiskennis er al, maar moet je uitweiden over het wanneer of hoe van wat er te doen staat. Overtuigen vraagt om het geven van redenen waarom iets zo is, met inbegrip van het aandragen van bewijzen. Weerleggen vereist een grondige kennis van beide zijden van een kwestie en een zorgvuldige analyse van het gebruikte bewijsmateriaal. Natuurlijk gaat het ons niet eenvoudig om een pakket ijzersterke argumenten, maar om een manier om feiten op een vriendelijke wijze te presenteren. Motiveren houdt in dat je het hart weet te bereiken. Het betekent dat je je gehoor een stimulans geeft en hun verlangen versterkt om te handelen naar wat wordt besproken. Voorbeelden van personen die dat hebben gedaan, ook wanneer het hun moeilijk viel, kunnen ertoe bijdragen het hart te bereiken.

Ben je nu klaar om te beginnen? Nog niet helemaal. Overdenk hoeveel informatie je nodig hebt. Tijd kan een belangrijke factor zijn. Als je de informatie aan anderen gaat presenteren, hoeveel tijd zal je daarvoor dan ter beschikking staan? Vijf minuten? Vijfenveertig minuten? Ligt de tijd vast, zoals op een gemeentevergadering, of heb je daarin wat vrijheid, zoals bij een bijbelstudie of een herderlijk bezoek?

Als laatste punt, welke hulpmiddelen voor nazoekwerk staan je ter beschikking? Is er, naast wat je thuis hebt staan, nog meer in de bibliotheek van je Koninkrijkszaal? Zouden broeders die Jehovah al vele jaren dienen, bereid zijn je hun hulpmiddelen te laten raadplegen? Is er een openbare bibliotheek in de buurt waar naslagwerken geraadpleegd kunnen worden als dat nodig is?

Het gebruik van ons belangrijkste hulpmiddel — de bijbel

Als je researchproject zich richt op de betekenis van een bijbeltekst, begin dan met de bijbel zelf.

Bekijk de context. Vraag je af: Tot wie was deze tekst gericht? Wat geven de verzen eromheen te kennen over de omstandigheden die tot deze uitspraak leidden of over de houding van de betrokkenen? Zulke details kunnen ons vaak helpen een tekst te begrijpen, en ze kunnen ook een lezing verlevendigen als je ze daarin zou kunnen gebruiken.

Zo wordt bijvoorbeeld Hebreeën 4:12 vaak aangehaald om te laten zien welke kracht Gods Woord heeft om harten te raken en levens te beïnvloeden. De context helpt ons nog beter te beseffen hoe dat het geval kan zijn. We vinden er besproken wat Israël meemaakte gedurende de veertig jaar in de wildernis voordat zij het land binnengingen dat Jehovah Abraham beloofd had (Hebr. 3:7–4:13). „Het woord van God”, zijn belofte om hen in overeenstemming met zijn verbond met Abraham in een plaats van rust te brengen, was niet dood; het was levend en naderde zijn vervulling. De Israëlieten hadden alle reden er geloof in te tonen. Maar terwijl Jehovah hen uit Egypte naar de berg Sinaï en vandaar verder naar het Beloofde Land leidde, gaven zij herhaaldelijk blijk van een gebrek aan geloof. Zo werd door hun reactie op de manier waarop God zijn woord ten uitvoer bracht, onthuld wat er in hun hart leefde. Op overeenkomstige wijze laat ook in onze tijd Gods woord van belofte zien wat er in het hart van mensen leeft.

Ga de verwijsteksten na. Sommige bijbels bevatten kruisverwijzingen. De jouwe ook? Zo ja, dan kunnen die een hulp zijn. Beschouw eens een voorbeeld uit de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift. In 1 Petrus 3:6 wordt op Sara gewezen als een navolgenswaardig voorbeeld voor christelijke vrouwen. Een verwijzing naar Genesis 18:12 versterkt dat doordat in die tekst wordt onthuld dat Sara „in zichzelf” over Abraham als heer sprak. Haar onderworpenheid was dus geen uiterlijk vertoon. Behalve dat kruisverwijzingen je zulke inzichten kunnen opleveren, kunnen ze je ook naar teksten voeren die de vervulling laten zien van een bijbelse profetie of van een patroon in het Wetsverbond. Maar besef wel dat sommige verwijsteksten niet als zo’n uitleg bedoeld zijn. Ze kunnen eenvoudig attenderen op parallelle gedachten, of biografische of geografische informatie bevatten.

Zoek met een bijbelconcordantie. Een bijbelconcordantie is een alfabetische index van in de bijbel gebruikte woorden. Ze kan je helpen om schriftplaatsen te lokaliseren die verband houden met het onderwerp van je research. Als je die teksten opzoekt, zul je andere nuttige details te weten komen. Je zult bewijzen vinden voor „het patroon” van waarheid in Gods Woord (2 Tim. 1:13). De Nieuwe-Wereldvertaling bevat een elementaire lijst in de „Index van bijbelwoorden”. De Comprehensive Concordance is veel uitgebreider. Als die in jouw taal beschikbaar is, zal ze je voor elk belangrijk woord in de bijbel alle teksten opsommen waar dat woord staat.

Andere hulpmiddelen leren gebruiken

In het kader op bladzijde 33 vind je een aantal andere hulpmiddelen voor nazoekwerk genoemd die door „de getrouwe en beleidvolle slaaf” zijn verschaft (Matth. 24:45-47). Veel ervan hebben een inhoudsopgave, en vaak tref je achterin een index om je te helpen specifieke informatie nauwkeurig te lokaliseren. Aan het eind van ieder jaar worden er in zowel De Wachttoren als Ontwaakt! onderwerpenindexen gepubliceerd voor wat er in het betreffende jaar aan artikelen verschenen is.

Als je vertrouwd bent met het soort informatie in deze publicaties voor bijbelstudie, kan dat het zoeken versnellen. Stel dat het je gaat om profetieën, leerstellige punten, christelijk gedrag of de toepassing van bijbelse beginselen. In De Wachttoren zul je waarschijnlijk vinden wat je zoekt. Ontwaakt! behandelt recente gebeurtenissen, problemen van onze tijd, religie, wetenschap en volken in verscheidene landen. Elk verslag in de Evangeliën, in chronologische volgorde, staat behandeld in De grootste mens die ooit heeft geleefd. Een vers-voor-versbespreking van complete bijbelboeken vind je in publicaties als De Openbaring — Haar grootse climax is nabij!, Schenk aandacht aan Daniëls profetie! en in de twee delen van Jesaja’s profetie — Licht voor de hele mensheid. In Redeneren aan de hand van de Schrift zul je bevredigende antwoorden vinden op honderden bijbelse vragen die vaak in de velddienst gesteld worden. Voor een duidelijker begrip van andere religies, hun leringen en hun historische achtergrond, kun je De mens op zoek naar God raadplegen. Een gedetailleerd verslag van de moderne geschiedenis van Jehovah’s Getuigen staat in Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods koninkrijk. Voor een bericht over recente ontwikkelingen in de wereldwijde prediking van het goede nieuws kun je materiaal vinden in het laatste Jaarboek van Jehovah’s Getuigen. Inzicht in de Schrift is een bijbelse encyclopedie en atlas. Heb je details nodig over mensen, plaatsen, dingen, talen of historische gebeurtenissen die verband houden met de bijbel, dan is dit een uitstekende bron.

„Index van Wachttoren-publicaties”. Deze Index, uitgegeven in meer dan twintig talen, zal je verwijzen naar informatie in een grote verscheidenheid van onze publicaties. Hij is verdeeld in een onderwerpen- en een schriftplaatsenindex. Bij gebruik van de onderwerpenindex gaat het erom een woord te vinden dat het onderwerp vertegenwoordigt waarop je onderzoek gericht is. Gebruik je de schriftplaatsenindex, ga dan in de lijst van teksten naar de tekst die je graag beter wilt begrijpen. Als er in jouw taal in de door de Index bestreken jaren iets over dat onderwerp of die tekst is gepubliceerd, zul je verwijzingen aantreffen om te raadplegen. Gebruik de voorin in de Index opgenomen lijst om te weten te komen welke afkortingen er voor de geïndexeerde publicaties gebruikt worden. (Zo kom je bijvoorbeeld te weten dat w99 1/3 15 verwijst naar De Wachttoren van 1999, de uitgave van 1 maart, bladzijde 15.) Lemma’s als „Velddienstervaringen” en „Levensgeschiedenissen van Jehovah’s Getuigen” kunnen nuttig zijn bij het voorbereiden van motiverend materiaal voor de gemeente.

Nazoekwerk verrichten kan zo boeiend zijn dat je moet oppassen je niet op een zijspoor te laten brengen. Blijf geconcentreerd op je doel materiaal te vinden dat je nodig hebt bij de taak die je je gesteld hebt. Als de Index je naar een bepaalde bron verwijst, ga dan naar de genoemde bladzijde(n) en gebruik onderkopjes en beginzinnen van paragrafen om je naar het materiaal te laten leiden dat aan je behoeften beantwoordt. Als je naar de betekenis van een bepaald bijbelvers zoekt, lokaliseer dan eerst op de bladzijde waarnaar je verwezen bent de plek waar de tekst genoemd staat. Bekijk dan de commentaren eromheen.

„Watchtower Library” op cd-rom. Als je toegang hebt tot een computer, zul je veel hebben aan de Watchtower Library op cd-rom, die een enorme verzameling van onze publicaties bevat. Het eenvoudige zoekprogramma stelt je in staat te zoeken naar een woord, een combinatie van woorden of een aanhaling van een schriftplaats in elk van de publicaties van de Watchtower Library. Ook als dit hulpmiddel niet in jouw taal beschikbaar is, kun je er misschien je voordeel mee doen door een versie te raadplegen in een veelgebruikte internationale taal waarmee je vertrouwd bent.

Andere theocratische bibliotheken

In zijn tweede geïnspireerde brief aan Timotheüs vroeg Paulus de jonge man om als hij naar Rome kwam, „de boekrollen, vooral de perkamenten” mee te brengen (2 Tim. 4:13). Paulus hechtte waarde aan bepaalde geschriften en bewaarde ze. Dat kun jij ook doen. Bewaar je je persoonlijke exemplaren van De Wachttoren, Ontwaakt! en Onze Koninkrijksdienst ook nog nadat ze al op de gemeentevergaderingen doorgenomen zijn? Zo ja, dan staan ze je later ter beschikking voor nazoekwerk, tezamen met de andere christelijke publicaties die je inmiddels bezit. De meeste gemeenten hebben in een bibliotheek in de Koninkrijkszaal een verzameling theocratische publicaties staan. Die zijn er voor de hele gemeente en kunnen terwijl men in de Koninkrijkszaal is, gebruikt worden.

Houd een persoonlijk archiefje bij

Heb een open oog voor interessant materiaal dat je in een lezing en bij je onderwijs kunt gebruiken. Als je in een krant of tijdschrift iets vindt aan nieuwsberichten, cijfermateriaal of voorbeelden, dat je in je bediening kunt gebruiken, knip dat dan uit of kopieer de betreffende informatie. Vermeld ook de datum, de naam van het blad en misschien de naam van de auteur of uitgever. Noteer tijdens gemeentevergaderingen argumenten en illustraties die je van nut kunnen zijn om anderen de waarheid uit te leggen. Is je ooit een goede illustratie ingevallen zonder een directe gelegenheid om die te gebruiken? Schrijf ze op en bewaar ze in een archiefje. Als je al enige tijd aan de theocratische bedieningsschool deelneemt, heb je inmiddels een aantal lezinkjes gehouden. In plaats van de aantekeningen daarvan weg te gooien, kun je die ook bewaren. De research die je ervoor gedaan hebt, kan ook later nog van nut blijken.

Praat met mensen

Mensen zijn een rijke bron van informatie. Toen Lukas zijn evangelieverslag samenstelde, heeft hij kennelijk heel wat informatie vergaard door ooggetuigen te interviewen (Luk. 1:1-4). Misschien kan een medechristen licht werpen op iets waarnaar jij research hebt pogen te doen. Volgens Efeziërs 4:8, 11-16 gebruikt Christus „gaven in mensen” om ons te helpen groeien in „de nauwkeurige kennis van de Zoon van God”. Vragen stellen aan personen die ervaring hebben in het dienen van God kan nuttige ideeën opleveren. Praten met mensen kan ook onthullen wat zij denken, en dat kan je van pas komen bij het voorbereiden van stof die werkelijk praktisch is.

Evalueer je resultaten

Nadat de tarwe is geoogst, moeten de graankorrels gescheiden worden van het kaf. Zo is het ook met de vrucht van jouw research. Voordat die gebruikt kan worden, moet je het waardevolle scheiden van wat overbodig is.

Als het informatie voor een lezing betreft, vraag je dan af: Draagt het punt dat ik wil gebruiken, echt iets waardevols bij tot mijn presentatie van het onderwerp? Of zou het, hoe interessant ook, eerder de aandacht afleiden van het onderwerp waarover ik het moet hebben? Als je overweegt recente gebeurtenissen te gebruiken of materiaal dat ontleend is aan het steeds in beweging zijnde terrein van wetenschap of geneeskunde, vergewis je er dan van dat de informatie up-to-date is. Besef ook dat sommige punten in oudere publicaties van ons misschien herzien zijn en ga dus na wat er het laatst over het onderwerp gepubliceerd is.

Er is vooral voorzichtigheid geboden als je informatie wilt ontlenen aan wereldse bronnen. Vergeet nooit dat Gods Woord waarheid is (Joh. 17:17). Jezus vervult de sleutelrol in de vervulling van Gods voornemen. Kolossenzen 2:3 zegt dan ook: „Zorgvuldig verborgen in hem zijn alle schatten van wijsheid en van kennis.” Evalueer de vruchten van je nazoekwerk vanuit dat perspectief. Vraag je met betrekking tot wat je in wereldse werken gevonden hebt af: Is dit aangedikt, of speculatief, of kortzichtig? Is het geschreven met een zelfzuchtig of commercieel motief? Stemmen andere gezaghebbende bronnen ermee overeen? Bovenal, is het in harmonie met de bijbelse waarheid?

Spreuken 2:1-5 moedigt ons aan te blijven zoeken naar kennis, verstand en onderscheidingsvermogen ’als naar zilver en als naar verborgen schatten’. Dat impliceert inspanning maar ook rijke beloningen. Research verrichten kost moeite, maar als je het doet, helpt het je Gods gedachten over kwesties te vinden, verkeerde gedachten te corrigeren en je grip op de waarheid te verstevigen. Het zal ook ’body’ en levendigheid geven aan je voordrachten, zodat je het fijn vindt ze te houden en men het fijn vindt ernaar te luisteren.