Profeten met een boodschap die op ons van invloed kan zijn

1. Waarom moet je geïnteresseerd zijn in de twaalf profeten die de laatste boeken van de Hebreeuwse Geschriften hebben geschreven?

WIL je graag twaalf boodschappers van God leren kennen? Deze twaalf leefden nog voordat Jezus op aarde was, dus je kunt hen niet persoonlijk ontmoeten. Toch kun je hen leren kennen en te weten komen hoe ze „de grote dag van Jehovah” goed in gedachte hielden. En wat je zult leren, is echt belangrijk voor elke christen die er wijselijk naar streeft Jehovah’s grote dag in gedachte te houden. — Zefanja 1:14; 2 Petrus 3:12.

2, 3. Welk verband kunnen we leggen tussen de ervaringen van de twaalf profeten en onze situatie?

² Er zijn heel wat mannen die in de bijbel profeten worden genoemd, en veel bijbelboeken dragen de naam van een profeet. Net als de andere profeten zijn de twaalf mannen die we nu gaan bespreken voorbeelden van moed en trouw. Sommigen van hen smaakten de grote vreugde te zien dat hun boodschap het hart en de geest van mensen veranderde en hen tot God terugbracht. Anderen kregen de bittere teleurstelling te verwerken dat eigenzinnige mensen Jehovah’s maatstaven overtraden en zich tegen zijn wil verzetten. Sommigen van de twaalf ondervonden de frustrerende uitwerking van de zelfgenoegzaamheid en genotzucht van zogenaamde aanbidders van Jehovah om hen heen.

³ Deze twaalf profeten leefden net als wij in een tijd die werd gekenmerkt door politieke onrust, sociale beroering en religieus verval. Aangezien ze mensen waren „met dezelfde gevoelens als wij”, hebben ook zij ongetwijfeld angsten en problemen gekend (Jakobus 5:17). Toch zijn ze een goed voorbeeld voor ons, en hun woorden mogen niet vergeten worden, want die staan in de „profetische geschriften” opgetekend tot nut van ons, „tot wie de einden van de samenstelsels van dingen gekomen zijn”. — Romeinen 15:4; 16:26; 1 Korinthiërs 10:11.

TWAALF PROFETEN EN DE TIJD WAARIN ZE LEEFDEN

4. Wat heb je gemerkt in verband met de volgorde waarin de twaalf profeten leefden, en welke profeten heeft Jehovah het eerst gebruikt om zijn volk te waarschuwen en te motiveren?

⁴ Misschien denk je dat de volgorde waarin de boeken Hosea tot en met Maleachi in de bijbel staan, ook de chronologische volgorde is waarin deze profeten leefden. Dat is niet het geval. De profeten Jona, Joël, Amos, Hosea en Micha bijvoorbeeld leefden allemaal in de negende en achtste eeuw v.G.T.a In deze periode waren veel koningen in zowel het zuidelijke koninkrijk Juda als het noordelijke koninkrijk Israël ontrouw. En hun onderdanen volgden hun voorbeeld, zodat ze zich Gods woede op de hals haalden. Dit was de tijd waarin de Assyriërs en later de Babyloniërs naar wereldheerschappij streefden. De Israëlieten beseften niet dat Jehovah deze twee wereldmachten als zijn oordeelsvoltrekkers zou gebruiken! Maar zoals je weet, had God Israël en Juda via trouwe profeten constant gewaarschuwd.

5. Welke groep profeten maakte Jehovah’s oordeel bekend toen Juda en Jeruzalem vlak voor hun verwoesting en ontvolking stonden?

⁵ Toen de tijd voor Jehovah’s oordeel over Juda en Jeruzalem dichterbij kwam, liet hij nog een groep krachtige woordvoerders opstaan. Wie waren dat? De profeten Zefanja, Nahum, Habakuk en Obadja. Ze waren allemaal werkzaam in de zevende eeuw v.G.T. De meest tragische gebeurtenissen waardoor die periode werd gekenmerkt, waren de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs in 607 v.G.T. en de verbanning van de joden. Opnieuw gebeurde precies dat waarvoor God had gewaarschuwd in profetieën die waren geuit door sommigen van deze mannen die hij als zijn woordvoerders had uitgezonden. Ze hadden geprobeerd het volk attent te maken op dingen die verkeerd waren, zoals dronkenschap en geweld, maar de mensen wilden niet veranderen. — Habakuk 1:2, 5-7; 2:15-17; Zefanja 1:12, 13.

6. Hoe motiveerde Jehovah het overblijfsel dat uit ballingschap terugkeerde?

⁶ Nadat Gods volk uit ballingschap was teruggekeerd, had het bekwame leiding en ook troost en aanmoediging nodig om op de ware aanbidding geconcentreerd te blijven. Een andere groep profeten — Haggaï, Zacharia en Maleachi — voorzag in die behoefte. Ze waren werkzaam in de zesde en vijfde eeuw v.G.T. Terwijl je meer te weten komt over deze twaalf dappere voorvechters van Jehovah’s soevereiniteit en over hun werk, zul je belangrijke lessen ontdekken die je in deze gevaarlijke tijden in je bediening kunt toepassen. Laten we nu deze profeten bespreken in de volgorde waarin ze werkzaam zijn geweest.

MOEIZAME POGINGEN OM KOPPIGE NATIES TE REDDEN

7, 8. Hoe kunnen Jona’s ervaringen ons aanmoedigen wanneer we te weinig vertrouwen hebben?

⁷ Heb je weleens een gebrek aan vertrouwen gehad, of het gevoel dat je geloof aan het tanen was? Dan zijn Jona’s ervaringen bijzonder waardevol voor je. Jona leefde in de negende eeuw v.G.T. Je weet waarschijnlijk dat God Jona opdroeg naar Ninevé te gaan, de hoofdstad van het opkomende Assyrische Rijk. Jona moest de goddeloosheid van de Ninevieten aan de kaak stellen. Maar in plaats dat hij naar zijn toewijzing ging — zo’n 900 kilometer ten noordoosten van Jeruzalem — stapte hij aan boord van een schip met als bestemming een haven die waarschijnlijk in Spanje lag. Hij zette dus koers naar een plaats die zich 3500 kilometer in tegengestelde richting bevond! Wat denk je? Was Jona bang, had hij tijdelijk een gebrek aan geloof, of had hij zelfs een afkeer van de gedachte dat de Ninevieten misschien berouw zouden tonen en daarna hun agressie op Israël zouden kunnen richten? De bijbel zegt dat niet met zoveel woorden. Maar we begrijpen waarom we moeten oppassen dat we ons denken niet in de war laten brengen.

⁸ Je weet hoe Jona reageerde toen God hem terechtwees. Toen Jona zich binnen in „een grote vis” bevond die hem had opgeslokt, erkende hij: „Redding behoort Jehovah toe” (Jona 1:17; 2:1, 2, 9). Nadat Jona door een wonder was gered, voerde hij zijn opdracht uit, om even later zwaar teleurgesteld te zijn toen Jehovah de Ninevieten niet vernietigde omdat ze naar Jona’s boodschap luisterden en berouw toonden. Jehovah wees de profeet opnieuw liefdevol terecht om zijn egocentrische houding. En ook al leggen sommigen misschien de nadruk op Jona’s fouten, God waardeerde hem als een gehoorzame en trouwe dienstknecht. — Lukas 11:29.

9. Welke leerzame punten kun je uit Joëls profetische boodschap halen?

⁹ Heb je je weleens gefrustreerd gevoeld wanneer mensen je bijbelse boodschap afdeden als paniekzaaierij? De boodschap van de profeet Joël, wiens naam „Jehovah is God” betekent, werd door zijn landgenoten ook zo bezien. Hij schijnt zijn profetieën omstreeks 820 v.G.T., in de dagen van koning Uzzia, in Juda te hebben opgetekend. De bediening van Joël viel waarschijnlijk gedeeltelijk samen met die van Jona. Joël sprak over een plaag van vernielzuchtige sprinkhanen die in golven zouden komen om het land te verwoesten. Gods vrees inboezemende dag was inderdaad heel nabij. Maar je zult merken dat Joëls boodschap niet een en al onheil was. Een positief punt is dat hij te kennen gaf dat getrouwen ’de ontkomenen zouden blijken te zijn’ (Joël 2:32). Zij die berouw tonen, kunnen zich in Jehovah’s zegen en vergeving verheugen. Voor ons moet het heel geruststellend zijn dat dit ook deel uitmaakt van onze boodschap! Joël voorzei dat Gods werkzame kracht, zijn heilige geest, uitgestort zou worden „op alle soorten van vlees”. Zie je hoe jij bij die profetie betrokken bent? Ook beklemtoonde Joël de enige weg tot redding: ’Een ieder die de naam van Jehovah aanroept, zal veilig ontkomen.’ — Joël 2:28, 32.

10. Hoe gebruikte Jehovah een eenvoudige seizoenarbeider?

¹⁰ Als je af en toe getroffen wordt door de ernst van de boodschap die we moeten verkondigen, meestal aan mensen die niet positief reageren, dan kun je met Amos meevoelen. Amos was geen zoon van een profeet en maakte ook geen deel uit van een groep profeten; hij was maar een schaapherder en een seizoenarbeider. Hij profeteerde in de tijd van koning Uzzia van Juda, tegen het einde van de negende eeuw v.G.T. Ondanks zijn eenvoudige afkomst verkondigde Amos (wiens naam „Een last zijnd; Een last dragend” betekent) gewichtige boodschappen die tot Juda, Israël en omringende naties gericht waren. Vind je het niet aanmoedigend dat Jehovah een gewone man in staat kan stellen zulk belangrijk werk te doen?

11. Hoe ver was Hosea bereid te gaan in het doen van Gods wil?

¹¹ Heb je je weleens afgevraagd: Welke offers zou ik bereid zijn te brengen om Jehovah’s wil te doen? Denk eens aan Hosea, die omstreeks de tijd van Jesaja en Micha leefde en zo’n zestig jaar als profeet werkzaam is geweest. Jehovah gaf Hosea de opdracht met Gomer, „een vrouw van hoererij”, te trouwen (Hosea 1:2). Van de drie kinderen die Gomer later kreeg, was er kennelijk maar één van Hosea. Waarom zou Jehovah iemand vragen de vernedering van huwelijksontrouw te ondergaan? Jehovah leerde zijn volk een les in loyaliteit en vergevensgezindheid. Het noordelijke koninkrijk had God bedrogen zoals een overspelige vrouw haar man bedriegt. Toch gaf Jehovah blijk van liefde voor zijn volk en probeerde hij hen tot berouw te brengen, wat voor ons beslist bemoedigend is om over na te denken.

12. Hoe kun je er profijt van hebben over het voorbeeld van Micha en over de resultaten van zijn werk na te denken?

¹² Vind je ook niet dat het in deze kritieke tijden moeilijk is om vrijmoedigheid en een volledig vertrouwen in Jehovah te ontwikkelen? Als je die eigenschappen aan de dag legt, ben je als Micha. Hij was een tijdgenoot van Hosea en Jesaja en verkondigde boodschappen tegen de naties Juda en Israël tijdens de regering van de Judese koningen Jotham, Achaz en Hizkia, in de achtste eeuw v.G.T. Het noordelijke koninkrijk Israël was door verregaande morele verdorvenheid en afgoderij bezoedeld, en het kwam ten val toen Samaria in 740 v.G.T. door de Assyriërs werd veroverd. Juda weifelde tussen gehoorzaamheid en ontrouw aan Jehovah. Ondanks onheilspellende gebeurtenissen kon Micha zich aangemoedigd voelen omdat zijn van God afkomstige boodschap tot gevolg had dat Juda’s neergang naar geestelijke verdorvenheid en uiteindelijke rampspoed tijdelijk tot stilstand kwam. Wat is het voor ons aanmoedigend dat sommigen positief op onze boodschap van redding reageren!

EEN NADEREND ONWEER VOORZIEN

13, 14. (a) Hoe kan Zefanja’s voorbeeld je bij je aanbidding helpen? (b) Tot welke religieuze hervorming heeft Zefanja’s werk bijgedragen?

¹³ Terwijl de Egyptische en de Assyrische wereldmacht langzaam van het toneel verdwenen, werd Babylon steeds belangrijker. Haar opkomst zou al snel ingrijpende gevolgen hebben voor de natie Juda. Gods profeten stonden klaar om Jehovah’s aanbidders te waarschuwen en aan te sporen. Laten we eens bij een paar van die profeten stilstaan, terwijl we in gedachte houden dat christenen in deze tijd eveneens een waarschuwingsboodschap prediken.

¹⁴ Als je met familietradities hebt moeten breken om Jehovah’s wil te doen, dan kun je met Zefanja meevoelen. Hij was mogelijk een achterachterkleinzoon van koning Hizkia en een verwant van koning Josia, en dus een lid van het koninklijk huis van Juda. Toch maakte Zefanja gehoorzaam een oordeelsboodschap tegen de corrupte leiders van Juda bekend. Zijn naam betekent „Jehovah heeft verborgen”. Hij beklemtoonde dat iemand alleen door Gods barmhartigheid „verborgen [zou kunnen] worden op de dag van Jehovah’s toorn” (Zefanja 2:3). Gelukkig wierp Zefanja’s moedige verkondiging vruchten af. De jonge koning Josia nam het initiatief tot een religieuze hervorming door de afgoden te verwijderen, de tempel te repareren en de zuivere aanbidding te herstellen (2 Koningen 22, 23). Zefanja en zijn medeprofeten (Nahum en Jeremia) hebben de koning ongetwijfeld met raad en daad bijgestaan. Helaas hadden de meeste joden slechts oppervlakkig berouw. Nadat Josia in een veldslag was gesneuveld, keerden ze weer tot afgoderij terug. Enkele jaren later werden ze in ballingschap naar Babylon gevoerd.

15. (a) Waarom verdiende Ninevé de oordeelsboodschap die Nahum bekendmaakte? (b) Wat kun je leren van wat er met Ninevé gebeurde?

¹⁵ Misschien heb je het gevoel dat je niet belangrijk bent, niet iemand die in de schijnwerpers staat. Christenen hebben het grote voorrecht „medewerkers” van God te zijn, maar de meesten van hen zijn geen prominente figuren (1 Korinthiërs 3:9). Zo weten we ook over de profeet Nahum niets meer dan dat hij afkomstig was uit een stadje met de naam Elkos, mogelijk in Juda. Maar zijn boodschap was ernstig en belangrijk. Hoe dat zo? Nahum profeteerde tegen Ninevé, de hoofdstad van het Assyrische Rijk. De bewoners hadden positief op Jona’s prediking gereageerd, maar na een tijdje vervielen ze weer tot hun vroegere levenswijze. Reliëfs in steen die afkomstig zijn van de plaats waar het oude Ninevé heeft gelegen, laten zien dat het inderdaad, zoals Nahum zei, een „stad van bloedvergieten” was (Nahum 3:1). Die reliëfs brengen in beeld hoe wreed krijgsgevangenen werden behandeld. In duidelijke, levendige bewoordingen voorzei Nahum de totale verwoesting van Ninevé. Zijn boodschap kwam uit, net zoals dat zal gebeuren met de boodschap die wij in deze tijd verkondigen.

16, 17. Als onze verwachtingen in verband met het einde nog niet helemaal vervuld zijn, wat kunnen we dan van Habakuks situatie leren?

¹⁶ Door de eeuwen heen hebben sommige bijbellezers onvervulde verwachtingen ten aanzien van de dag van Jehovah gehad. Andere waren misschien teleurgesteld door het schijnbare uitblijven van Gods oordeel. Hoe denk jij hierover? Habakuk uitte zijn begrijpelijke bezorgdheid door te vragen: „Hoe lang, o Jehovah, moet ik om hulp schreeuwen, zonder dat gij hoort? . . . Waarom zijn gewelddadige plundering en geweld voor mijn ogen?” — Habakuk 1:2, 3.

¹⁷ Habakuk profeteerde in een roerige periode van de Judese geschiedenis, na de regering van de goede koning Josia maar voor de verwoesting van Jeruzalem in 607 v.G.T. Er was veel onrecht en geweld. Habakuk waarschuwde dat Juda niet voor de bloeddorstige Babyloniërs gespaard zou worden door de kant van Egypte te kiezen. Hij schreef in een krachtige, levendige stijl en uitte de aanmoedigende gedachte: „Wat de rechtvaardige betreft, door zijn getrouwheid zal hij blijven leven” (Habakuk 2:4). Die woorden moeten wel heel belangrijk voor ons zijn, want de apostel Paulus haalde ze in drie boeken van de christelijke Griekse Geschriften aan (Romeinen 1:17; Galaten 3:11; Hebreeën 10:38). Verder geeft Jehovah ons via Habakuk de verzekering: „Het visioen is nog voor de bestemde tijd . . . Het zal niet te laat komen.” — Habakuk 2:3.

18. Waarom gaf Jehovah Obadja de opdracht om tegen Edom te profeteren?

¹⁸ De profeet Obadja geniet de onderscheiding het kortste boek van de Hebreeuwse Geschriften te hebben geschreven — slechts 21 verzen. Alles wat we over hem weten is dat hij tegen Edom profeteerde. De Edomieten waren nakomelingen van Jakobs broer en waren dus ’broeders’ van de Israëlieten (Deuteronomium 23:7). Maar Edom had Gods volk helemaal niet broederlijk behandeld. In 607 v.G.T., ongeveer de tijd waarin Obadja zijn boek schreef, blokkeerden ze de wegen en leverden ze de vluchtende joden aan de vijandige Babyloniërs over. Jehovah voorzei dat Edom totaal verwoest zou worden, en die profetie is in vervulling gegaan. Net als over Nahum weten we misschien weinig over Obadja, maar het is heel aanmoedigend te beseffen dat God schijnbaar onbelangrijke mensen als zijn boodschappers kan gebruiken! — 1 Korinthiërs 1:26-29.

MOTIVEREN, OPBEUREN EN WAARSCHUWEN

19. Hoe heeft Haggaï ertoe bijgedragen dat Gods volk weer nieuwe kracht kreeg?

¹⁹ Haggaï is de eerste van drie profeten die werkzaam waren nadat in 537 v.G.T. een getrouw overblijfsel uit de Babylonische ballingschap was teruggekeerd. Haggaï behoorde waarschijnlijk tot de eerste groep die terugkeerde. Samen met stadhouder Zerubbabel en hogepriester Jozua, en in samenwerking met de profeet Zacharia, probeerde Haggaï de joden te motiveren om zowel tegenstand van buitenaf als hun eigen apathie, die het gevolg was van materialisme, te overwinnen. Ze moesten het werk afmaken waarvoor ze waren teruggekomen: de herbouw van Jehovah’s tempel. Haggaï’s vier openhartige boodschappen, die hij in 520 v.G.T. verkondigde, beklemtoonden Jehovah’s naam en soevereiniteit. Bij het lezen van het boek zul je veertien keer de uitdrukking „Jehovah der legerscharen” tegenkomen. Haggaï’s krachtige boodschappen stimuleerden het volk om de bouw van de tempel te hervatten. Vind je het ook niet stimulerend te weten dat Jehovah als Soevereine Heerser onbeperkte macht heeft en dat hij het bevel voert over enorme legers geestelijke schepselen? — Jesaja 1:24; Jeremia 32:17, 18.

20. Tegen welke heersende mentaliteit moest Zacharia vechten?

²⁰ Misschien ben je af en toe ontmoedigd doordat sommigen die God dienen, weinig ijver tonen. Dan kun je begrijpen hoe de profeet Zacharia zich voelde. Net als zijn tijdgenoot Haggaï stond hij voor de moeilijke taak zijn geloofsgenoten aan te sporen om aan het werk te blijven totdat de tempel klaar was. Zacharia deed veel moeite om het volk te sterken zodat ze dat enorme karwei zouden klaren. Ondanks de genotzuchtige houding van de mensen om hem heen probeerde hij hen aan te moedigen een sterk geloof te ontwikkelen en dat om te zetten in daden. En hij had succes. Zacharia tekende talloze profetieën over de Christus op. Ook wij kunnen kracht putten uit de boodschap dat „Jehovah der legerscharen” mensen die zijn gunst willen genieten, niet zal vergeten. — Zacharia 1:3.

UITZIEN NAAR DE MESSIAS

21. (a) Waarom was Maleachi’s boodschap hard nodig? (b) Met welke verzekering besluit het boek Maleachi de Hebreeuwse Geschriften?

²¹ Maleachi, de laatste van de twaalf profeten, deed zijn naam, die „Mijn boodschapper” betekent, eer aan. We weten weinig over deze profeet, die in het midden van de vijfde eeuw v.G.T. leefde. Maar uit zijn profetie blijkt dat hij een onbevreesd woordvoerder was die Gods volk berispte om hun zonden en hun huichelarij. De omstandigheden die Maleachi beschreef, lijken heel veel op de situatie die Nehemia, waarschijnlijk een tijdgenoot van Maleachi, schilderde. Waarom was Maleachi’s boodschap hard nodig? De ijver en de geestdrift die de profeten Zacharia en Haggaï enkele decennia eerder hadden opgewekt, waren verflauwd. De geestelijke toestand van de joden stond op een heel laag peil. Maleachi sprak zich moedig uit tegen de trotse, huichelachtige priesters, en hij hekelde het volk wegens hun halfslachtige aanbidding en de offers die ze brachten. Maar net zoals Gods Woord ons verzekert van een prachtig vooruitzicht voor de toekomst, voorzei Maleachi de komst van de voorloper van de Messias, Johannes de Doper, en later van Christus zelf. Maleachi’s boodschap vormt een positieve afsluiting van de Hebreeuwse Geschriften, met de belofte dat voor hen die Gods naam vrezen ’de zon der rechtvaardigheid stellig zal gaan schijnen’. — Maleachi 4:2, 5, 6.

22. Wat kun je over het karakter en de boodschap van de twaalf profeten zeggen?

²² Je ziet dat de mannen die de twaalf laatste boeken van de Hebreeuwse Geschriften hebben geschreven, geloof en overtuiging bezaten (Hebreeën 11:32; 12:1). Hun voorbeeld en hun boodschap kunnen ons veel waardevolle lessen leren terwijl we vol verlangen naar „Jehovah’s dag” uitzien (2 Petrus 3:10). Laten we nu eens bekijken hoe deze profetische boodschappen van invloed kunnen zijn op je eeuwige toekomst!