BETHANIË

(Betha̱nië) [misschien: huis van Ananja of huis der ellendigen].

1. Een dorp in de buurt van Jeruzalem, „op een afstand van ongeveer drie kilometer”, welke afstand destijds door de evangelieschrijver in Romeinse stadiën werd weergegeven. De „vijftien stadiën” waarover hij sprak, kwamen overeen met ongeveer 3 km (Joh. 11:18, NW, SV, NBG en andere Nederlandse vertalingen). Bethanië lag op de oostelijke helling van de Olijfberg aan een oude toegangsweg die van de Jordaan via Jericho naar Jeruzalem voerde (Mark. 10:46; 11:1; Luk. 19:29). Thans ligt op deze plaats een dorpje, waarvan de Arabische naam El Azarje „plaats van Lazarus” betekent. Hoewel het een arm dorpje is, verlenen de olijf-, vijge- en amandelbomen de omgeving een zekere schoonheid.

Indien Kapernaüm Jezus’ woonplaats in Galilea was (Mark. 2:1), zou Bethanië zijn woonplaats in Judea genoemd kunnen worden. Bethanië was het ’zekere dorp’ dat Jezus tijdens zijn latere bediening in Judea (omstreeks oktober tot december 32 G.T.) bezocht en waar Martha, Maria en Lazarus, die geliefde vrienden van Jezus werden, woonden (Luk. 10:38). Hier verrichtte Jezus later het wonder van de opwekking van Lazarus (Joh. 11:1, 38-44). Zes dagen vóór zijn laatste Pascha (of op 8 Nisan 33 G.T.) kwam Jezus vanuit Jericho naar Bethanië, en toen bekend werd dat hij daar was, kwam een grote menigte joden naar het dorp om hem en de opgestane Lazarus te zien (Joh. 12:1, 9). Van die tijd af was Jezus tot aan de laatste dag van zijn aardse leven overdag in Jeruzalem werkzaam, maar ’s avonds verlieten hij en zijn discipelen telkens de grote stad en overnachtten zij in het nederige dorp Bethanië op de Olijfberg, ongetwijfeld in het huis van Martha, Maria en Lazarus. — Mark. 11:11; Matth. 21:17; Luk. 21:37.

Klaarblijkelijk voerde Jezus’ zegepralende intocht in Jeruzalem (9 Nisan) via het pad uit Bethanië over de Olijfberg (Matth. 21:1-11; Mark. 11:1-11; Luk. 19:29-38). Op weg van Bethanië naar Jeruzalem vervloekte hij op 10 Nisan de onvruchtbare vijgeboom, die, toen Jezus en zijn discipelen er de volgende dag (11 Nisan) weer voorbijkwamen, volkomen verdord was (Mark. 11:12-14, 19, 20). Terug in Bethanië gebruikte Jezus op 12 Nisan een avondmaal in het huis van Simon de melaatse, waaraan ook Martha, Maria en Lazarus deelnamen. Bij deze gelegenheid zalfde Maria Jezus met kostbare olie. Judas protesteerde hier huichelachtig tegen, maar werd door Jezus terechtgewezen. Waarschijnlijk trof Judas nadat hij uit Bethanië vertrokken was, regelingen voor Jezus’ verraad. — Matth. 26:6-16; Mark. 14:1-10; Joh. 12:2-8.

Toen 40 dagen na Jezus’ opstanding de tijd voor hem gekomen was om afscheid te nemen van zijn discipelen, leidde hij hen niet naar de tempel, die nu door God verlaten was, maar „naar buiten tot bij Bethanië” op de Olijfberg, vanwaar hij vervolgens ten hemel voer. — Luk. 24:50-53; Hand. 1:9-12.

Men neemt algemeen aan dat de vroegere Benjaminitische stad Ananja (Neh. 11:32) op dezelfde plaats lag als het dorp Bethanië in Jezus’ dagen.

2. Het Bethanië aan de overkant van de Jordaan wordt slechts eenmaal genoemd (Joh. 1:28). Het was de plaats waar Johannes doopte, en waarschijnlijk maakte hij ook op deze plaats zijn discipelen opmerkzaam op Jezus als het „Lam Gods” (Joh. 1:35, 36). In de 3de eeuw verving Origenes de naam Bethanië door Bethabara, en zowel de Statenvertaling als de Luther-vertaling volgen deze weergave. In de betrouwbaarste handschriften wordt het dorp echter Bethanië genoemd. Waar dit Bethanië aan de overzijde of ten O. van de Jordaan lag, is onzeker.

[Illustratie op blz. 194]

Bethanië zoals het er thans uitziet