STIER.

Verscheidene woorden in de oorspronkelijke taal, waaronder de Hebreeuwse uitdrukking par, zijn uiteenlopend met „stier”, „rund”, „kalf” en „os” vertaald. In het huidige Nederlandse spraakgebruik heeft het woord „os” hoofdzakelijk betrekking op een gecastreerde stier, maar de woorden in de oorspronkelijke taal die in verschillende vertalingen vaak met „os” of „ossen” zijn weergegeven, hebben niet deze begrensde betekenis. Ook al worden stieren gewoonlijk gecastreerd om ze als trekdier geschikt te maken, bij de Israëlieten bestond dit gebruik kennelijk niet, aangezien een verminkt dier niet geofferd mocht worden (Lev. 22:23, 24; Deut. 17:1; vergelijk 1 Koningen 19:21). Men neemt daarom aan dat de Israëlieten een wat tammer ras gebruikten.

Het mannetjesrund neemt in de religies van veel heidense volken een belangrijke plaats in. Hetzij vanwege zijn enorme kracht of vanwege zijn vermogen om een talrijk nageslacht te verwekken, is dit dier vereerd, ja, zelfs aanbeden. Bij de Babyloniërs was de stier het symbool van hun voornaamste god, Mardoek. In Egypte werden levende stieren, zoals Apis in Memphis en Mnevis in Heliopolis, als goddelijke incarnaties vereerd. In Griekenland speelde de stier vooral bij de aanbidding van Dionysus een voorname rol. Dat de stier, Taurus, een van de voornaamste tekens van de dierenriem is, bewijst eveneens dat de stier in heidense religies een belangrijke plaats innam.

Kort na de uittocht uit Egypte verruilden zelfs de Israëlieten Jehovah’s heerlijkheid voor een „afbeelding van een stier”, waarschijnlijk omdat zij tijdens hun verblijf in Egypte besmet waren geraakt met de religieuze ideeën die zij daar hadden leren kennen (Ps. 106:19, 20). Later stelde de eerste koning van het tienstammenrijk, Jerobeam, in Dan en Bethel de kalveraanbidding in. — 1 Kon. 12:28, 29.

Volgens Gods wet was het de Israëlieten ten strengste verboden de stier of enig ander dier te vereren, ook niet als zinnebeeldige voorstelling (Ex. 20:4, 5; vergelijk Exodus 32:8). Stieren dienden natuurlijk ook als offerdieren (Ex. hfdst. 29; Lev. 22:27; Num. hfdst. 7; 1 Kron. 29:21), en soms schreef de Wet specifiek voor dat er een stier geofferd moest worden. Als de hogepriester een zonde beging waardoor hij schuld op het hele volk laadde, was hij verplicht een stier, het grootste en waardevolste offerdier, te offeren — ongetwijfeld vanwege zijn verantwoordelijke positie, doordat hij Israël in de ware aanbidding voorging. Ook moest er een stier worden geofferd wanneer de gehele vergadering van Israël een fout had begaan (Lev. 4:3, 13, 14). Op de Verzoendag moest er ten behoeve van het priesterlijke huis van Aäron een stier geofferd worden (Lev. hfdst. 16). In de zevende maand van hun godsdienstige kalender moesten de Israëlieten meer dan 70 stieren als brandoffer brengen. — Num. hfdst. 29.

De stier werd door de Israëlieten ook bij allerlei landbouwwerkzaamheden gebruikt, zoals bij het ploegen en dorsen (Deut. 22:10; 25:4). Het dier moest goed behandeld worden. De apostel Paulus paste het in de Wet vervatte beginsel over het niet muilbanden van een dorsende stier op Gods christelijke dienstknechten toe, daarmee te kennen gevend dat degenen die geestelijke dingen met anderen delen het verdienen materiële voorzieningen te ontvangen, precies zoals een werkende stier er recht op had zich te goed te doen aan het graan dat hij dorste (Ex. 23:4, 12; Deut. 25:4; 1 Kor. 9:7-10). De Wet schreef voor wat er gedaan moest worden als een stier gestolen was of een onbeheerde stier schade had aangericht aan mensen en eigendommen. — Ex. 21:28–22:15.

De door de Israëlieten geofferde stieren symboliseerden het ene onbesmette offer van Christus, het enige afdoende offer voor de zonden der mensheid (Hebr. 9:12-14). Offerstieren zijn bovendien een afbeelding van een ander offer, een offer waar Jehovah te allen tijde en onder alle omstandigheden behagen in schept, namelijk de vrijwillig voortgebrachte vrucht der lippen, die als sterke jonge stieren tot lofprijzing van Gods naam wordt aangeboden. — Ps. 69:30, 31; Hos. 14:2; Hebr. 13:15.

In de bijbel wordt de stier als symbool van macht en kracht gebruikt. De gegoten zee die voor Salomo’s tempel stond, rustte op 12 stierebeelden, waarvan er telkens drie een bepaalde windrichting uit keken (2 Kron. 4:2, 4). De vier levende schepselen die de profeet Ezechiël in een visioen zag en die de met een wagen te vergelijken troon van Jehovah vergezelden, hadden elk vier gezichten, waarvan er een dat van een stier was (Ezech. 1:10). In het visioen dat de apostel Johannes zag, geleek een van de vier levende schepselen rondom de troon op een jonge stier (Openb. 4:6, 7). De stier beeldt dan ook op passende wijze een van Jehovah’s fundamentele eigenschappen af, namelijk onbeperkte macht. De psalmist verklaart „dat sterkte aan God toebehoort”. — Ps. 62:11.

In de Schrift wordt de stier ook gebruikt als symbool van de agressieve vijanden van Jehovah en zijn aanbidders. Deze vijanden zijn eropuit Gods dienstknechten in slavernij te brengen of te vernietigen, maar zijzelf zullen op Jehovah’s dag van wraak worden weggevaagd. — Ps. 22:12; 68:30; Jes. 34:7, 8; Ezech. 39:18.

DE WILDE STIER

Er bestaan goede redenen voor om het Hebreeuwse woord re’emʹ met „wilde stier” weer te geven, want in het Akkadisch wordt dit dier met de vrijwel gelijkluidende naam rimoe aangeduid. Afbeeldingen van de rimoe in de Assyrische kunst wijzen erop dat het om de oeros gaat, een ontembaar, kolossaal rund met een schofthoogte van bijna 2 m. Behalve dat er in verschillende delen van Europa overblijfselen van deze reusachtige dieren zijn gevonden, zijn er in grotten in Libanon tanden van deze dieren ontdekt, hetgeen erop wijst dat ze vroeger ook in Palestina voorkwamen. In de oudheid beschouwde men de wilde stier kennelijk als een zeer ontembaar dier. De Engelse archeoloog Sir Austen Layard schrijft op blz. 326 van Nineveh and Its Remains: „Afgaand op de talrijke afbeeldingen in bas-reliëfs, blijkt de wilde stier als een nauwelijks minder geducht en begeerd jachtdier te zijn beschouwd dan de leeuw. De koning wordt vaak in een gevecht ermee afgebeeld, terwijl krijgslieden er zowel te paard als te voet jacht op maken.”

Dat de wilde stier veel groter en gevaarlijker was dan de grootste gedomesticeerde stieren blijkt uit hetgeen Julius Caesar in zijn Commentaren (De bello Gallico) schreef: „Ze zijn iets kleiner dan olifanten; ze zijn wat hun karakter, kleur en gestalte betreft net stieren. Groot is hun kracht en groot is hun snelheid; ze sparen mens noch dier die ze in het oog krijgen. . . . [Ze] wennen niet aan de mens en laten zich niet temmen, zelfs niet als ze zeer jong gevangen worden. De grote spanwijdte van de horens, alsook de vorm en kwaliteit ervan verschillen sterk van de horens van onze ossen.”

In de Schrift worden zinspelingen gemaakt op verscheidene eigenschappen van de wilde stier: zijn ontembare karakter (Job 39:9-12), zijn snelheid en onoverwinnelijkheid (Num. 23:22; 24:8), de kracht van zijn grote horens (Deut. 33:17; Ps. 22:21; 92:10) en de dartele sprongen van zijn kalveren (Ps. 29:6). Wilde stieren worden ook gebruikt als symbool van de weerspannige vijanden van Jehovah aan wie hij zijn oordelen zal voltrekken. — Jes. 34:7.

Met het Hebreeuwse woord te’ōʹ, dat in Deuteronomium 14:5 voorkomt en betrekking heeft op een dier dat volgens de Wet gegeten mocht worden, kan zowel een „wilde stier” als een „antilope” of wellicht zelfs een ’wild schaap’ bedoeld zijn.