MANNA

(ma̱nna).

Het voornaamste voedsel van de Israëlieten tijdens hun 40-jarige omzwerving in de wildernis (Ex. 16:35). Jehovah gaf hun voor de eerste maal manna in de wildernis van Sin, en wel in de tweede helft van de tweede maand na Israëls uittocht uit Egypte in 1513 v.G.T. (Ex. 16:1-4). Het diende hun tot voedsel totdat zij in 1473 v.G.T. Kanaän binnentrokken en van de opbrengst van het Beloofde Land aten. — Joz. 5:10-12.

Het manna verscheen op de grond wanneer de dauwlaag die zich ’s morgens gevormd had, verdampte, zodat er „over de oppervlakte van de wildernis iets fijns en schilferachtigs [lag], fijn als rijp op de aarde”. Toen de Israëlieten het voor de eerste keer zagen, zeiden zij: „Wat is dat?” of letterlijk: „man hoe’?” (Ex. 16:13-15; Num. 11:9) Zo is waarschijnlijk de naam ontstaan, en de Israëlieten zelf gingen dit voedsel „manna” noemen. — Ex. 16:31.

BESCHRIJVING

Het manna was „wit als korianderzaad” en „zag eruit” als bdelliumhars, een wasachtige en doorschijnende substantie die qua vorm op een parel lijkt. De smaak was te vergelijken met „die van platte honingkoeken” of „een zoete oliekoek”. Na in een handmolen gemalen of in een vijzel fijngestampt te zijn, werd het manna gekookt of tot koeken gevormd en gebakken. — Ex. 16:23, 31; Num. 11:7, 8.

Geen thans bekende natuurlijke substantie voldoet in elk opzicht aan de bijbelse beschrijving van het manna en er is dus weinig grond om het met een bekend produkt te vereenzelvigen. Dit komt vooral doordat Jehovah de Israëlieten op bovennatuurlijke wijze van het manna voorzag. De beschikbaarheid van het manna was niet afhankelijk van de tijd van het jaar of een bepaalde plek in de wildernis. Hoewel er op alle dagen dat het de nacht over bewaard werd wormen uit kwamen en het ging stinken, bedierf de extra gomer manna die op de zesde dag werd verzameld, om het op de sabbat te eten, niet. Op de sabbat was er geen manna te vinden; daardoor werden de Israëlieten ervan doordrongen dat zij de sabbat moesten houden. — Ex. 16:19-30.

Waarschijnlijk verzamelde het gezinshoofd het manna voor het hele gezin. Daar het manna smolt als de zon heet werd, verzamelde hij ongetwijfeld snel de hoeveelheid die bij benadering voor het gezin nodig was en mat die later. Of er nu veel of weinig werd bijeengeraapt, afhankelijk van de grootte van het gezin, de verzamelde hoeveelheid bleek altijd één gomer per persoon te zijn (Ex. 16:16-18). De apostel Paulus zinspeelde hierop toen hij de christenen in Korinthe aanmoedigde hun materiële overvloed te gebruiken om het materiële tekort van hun broeders te dekken. — 2 Kor. 8:13-15.

DOEL

In de wildernis liet Jehovah de Israëlieten honger lijden en voorzag hij hen vervolgens van manna om hun te leren „dat de mens niet leeft van brood alleen, maar dat de mens leeft van elke uiting uit Jehovah’s mond”. Jehovah deed dit ’om hen te vernederen en op de proef te stellen teneinde hen in hun latere dagen goed te doen’ (Deut. 8:3, 16). Toen de Israëlieten genoeg van het manna kregen en het ’verachtelijk brood’ gingen noemen, strafte Jehovah hen voor hun opstandigheid door giftige slangen onder hen te zenden, zodat velen stierven. — Num. 21:5, 6.

De psalmist noemde het manna „hemelkoren” (Ps. 78:24), „brood uit de hemel” (Ps. 105:40) en „het brood der sterken” (Ps. 78:25). Van engelen wordt gezegd dat zij „geweldig in kracht” zijn (Ps. 103:20) en zij zouden daarom als „sterken” aangeduid kunnen worden. Dit wil echter niet zeggen dat engelen werkelijk manna eten, maar dat God zich van engelen bediend kan hebben om het de Israëlieten te verschaffen. (Vergelijk Galaten 3:19.) Of omdat de hemel de woonplaats van de „sterken” is, kan de uitdrukking „brood der sterken” ook eenvoudig duiden op de hemelse herkomst ervan.

„VERBORGEN MANNA”

Opdat toekomstige geslachten het manna zouden kunnen zien, moest Aäron een kruik met een gomer (2,2 l) manna voor het aangezicht van Jehovah zetten. Nadat de gouden ark van het verbond voltooid was, werd er in deze heilige kist een „gouden kruik” met manna gezet (Ex. 16:32-34; Hebr. 9:4). Het was letterlijk „verborgen manna”. Zo’n vijf eeuwen later echter, toen de Ark van de tent die David ervoor opgericht had, werd overgebracht naar de tempel die Salomo had gebouwd, ontbrak de gouden kruik (2 Sam. 6:17; 1 Kon. 8:9; 2 Kron. 5:10). Het manna had zijn doel gediend.

Hoewel het manna een goddelijke voorziening was (Neh. 9:20), werd het leven van de Israëlieten er niet voor eeuwig door in stand gehouden. Christus Jezus wees hierop en voegde er vervolgens aan toe: „Ik ben het levende brood dat uit de hemel is neergedaald; als iemand van dit brood eet, zal hij leven in eeuwigheid; en inderdaad, het brood dat ik zal geven, is mijn vlees ten behoeve van het leven der wereld” (Joh. 6:30-33, 48-51, 58). Christus’ getrouwe volgelingen maken gebruik van dit hemelse manna of „brood des levens”. Zij doen dit in figuurlijke zin door geloof te oefenen in de verlossende kracht van Jezus’ vlees en bloed, dat hij als offer heeft gebracht. Derhalve wordt hun het vooruitzicht geboden op eeuwig leven, hetzij met Christus in de hemel of in het aardse Paradijs.

Christus gebruikte de kruik met manna eveneens in symbolische zin toen hij degenen die ’overwinnen’, verzekerde dat zij het „verborgen manna” zouden ontvangen, voedsel dat nooit zou bederven of datgene wat zulk voedsel zou bewerkstelligen — in hun geval onsterfelijkheid en onverderfelijkheid in de hemel. — Openb. 2:17; 1 Kor. 15:53.