Christelijke bescheidenheid aankweken
1. Welke uitspraken tonen aan dat sommige mensen van de wereld de waarde van bescheidenheid hebben ingezien?
BESCHEIDENHEID is een deugd die eens door de wijze mannen van deze wereld werd gewaardeerd. Zo wordt ons verteld: „Een bescheiden persoon leent men vrijwel altijd een welwillend oor, want niemand benijdt een mens die niet de indruk wekt met zichzelf ingenomen te zijn.” En er wordt wel gezegd: „Bescheidenheid is een schijnend licht; ze stelt de geest open voor het ontvangen van kennis en het hart voor het ontvangen van waarheid.” Wie het aan bescheidenheid ontbreekt, heeft naar alle waarschijnlijkheid geen ontvankelijke geest.
2. Hoe hebben bepaalde bekende mannen bescheidenheid aan de dag gelegd?
2 Dan zijn er ook enkele om hun ontdekkingen bekendstaande mannen die bescheidenheid aan de dag hebben gelegd. Zo heeft Albert Einstein eens gezegd dat „er zich in de wetten van het Universum een geest manifesteert — een geest die oneindig superieur is aan die van de mens, en één waarbij wij ons, met onze bescheiden vermogens, nederig moeten voelen”. En Sir Isaac Newton, die door velen als de grootste geleerde aller tijden wordt beschouwd, merkte eens op: „Als ik verder heb gezien dan anderen, komt dit doordat ik op de schouders van reuzen heb gestaan.” Kennelijk bezitten enkele chirurgen die Jehovah’s Getuigen hebben geopereerd, net zo’n geesteshouding. Nadat zij met succes zeer moeilijke operaties zonder bloed hadden verricht, zeiden zij tegen hun Getuigen-patiënten dat God de eer hiervoor toekwam, niet de chirurgen.
Voorbeelden van bescheidenheid
3. (a) Wat zal ons helpen bescheidenheid aan te kweken? (b) Wat kan er over Mozes en bescheidenheid worden gezegd?
3 Wat zal ons helpen de zeer wenselijke, ja, zeer noodzakelijke eigenschap bescheidenheid aan te kweken? Vanzelfsprekend zullen wij hierbij geholpen worden door alles wat in de twee voorgaande artikelen over aanmatigend of overmoedig gedrag en bescheidenheid is gezegd, toe te passen. Nog een hulp bij het aankweken van bescheidenheid is, te beschouwen op wat een grootse wijze Jehovah zich van zijn bescheiden dienstknechten heeft bediend. Hoe zou God zich van mensen kunnen bedienen die op hun eigen lof uit zouden zijn en de aandacht op zichzelf zouden vestigen in plaats van op hun Maker! Mozes heeft dit slechts eenmaal gedaan — zij het onder grote druk en provocatie. Maar hoe heeft hij daarvoor moeten boeten! Dat Mozes echter werkelijk bescheiden was, blijkt uit het feit dat hij aanvankelijk beschroomd was naar Farao te gaan. Bovendien zegt de Schrift dat ’Mozes verreweg de zachtmoedigste was van alle mensen die op de oppervlakte van de aardbodem wonen’. — Numeri 12:3; Exodus 4:10-17.
4. Hoe gaven Elihu en Jozef blijk van gepaste bescheidenheid?
4 Nog een prachtig voorbeeld van bescheidenheid was de jongeman Elihu. Hij wachtte geduldig met spreken totdat degenen die ouder in jaren waren dan hij, namelijk Job en zijn drie metgezellen, het woord hadden gevoerd. Elihu nam geen superieure houding aan maar schonk alle lof aan zijn Maker (Job 32:4-11, 21, 22; 36:9). Jozef, de zoon van de patriarch Jakob, gaf ook blijk van gepaste bescheidenheid toen hij voor de machtige Farao werd gebracht en hem werd gevraagd of hij de droom van die monarch kon uitleggen. Jozef gaf de eer voor het uitleggen van dromen aan Jehovah. — Genesis 40:8; vergelijk Daniël 2:26-30.
5. Waarom was Gideons bescheidenheid belangrijk voor Jehovah God?
5 Beschouw ook het geval van Gideon. Toen hij zijn opdracht ontving, zei hij bescheiden dat zijn clan de geringste was in Manasse en dat hijzelf de kleinste in het huis van zijn vader was. Daarom was Gideon precies de juiste persoon van wie Jehovah zich kon bedienen om de Midianieten te verslaan, want God was vastbesloten om zelf de eer voor de overwinning op te eisen. Alleen een werkelijk bescheiden man had in die situatie op juiste wijze dienst kunnen verrichten. — Rechters 6:14-16; 7:2-7.
6. (a) Waarom was Jehovah ingenomen met het verzoek van de jonge koning Salomo? (b) Welke andere jonge dienstknecht van Jehovah legde gepaste bescheidenheid aan de dag, en in welk opzicht? (c) Hoe kan de houding van de jonge Elihu, Salomo en Jeremia van invloed zijn op betrekkelijk jonge of minder ervaren getuigen van Jehovah?
6 Toen de jongeman Salomo pas koning was geworden, legde hij eveneens bescheidenheid aan de dag. Nadat hem door God in een droom was gevraagd wat hij graag wilde hebben, antwoordde Salomo bescheiden: „Ik ben maar een kleine jongen. . . . Gij moet uw knecht een gehoorzaam hart geven om uw volk te richten, om te onderscheiden tussen goed en kwaad; want wie is in staat dit moeilijke volk van u te richten?” Jehovah was zo ingenomen met Salomo’s bescheidenheid, dat Hij hem niet alleen wijsheid maar ook grote rijkdom en heerlijkheid gaf (1 Koningen 3:4-14). Wegens Salomo’s bescheidenheid maakte Jehovah hem tot de wijste van alle menselijke regeerders. Ook Jeremia legde met het oog op zijn jeugdigheid zo’n bescheidenheid aan de dag toen hij geroepen werd om Jehovah’s profeet te zijn (Jeremia 1:6-8). Ben jij een betrekkelijk jonge of onervaren getuige van Jehovah? Zo ja, dan zul je je beslist wijs betonen door net als de jonge Elihu, Salomo en Jeremia gepaste bescheidenheid aan de dag te leggen.
7. Hoe verschaffen Paulus’ woorden in 1 Korinthiërs 2:1-5 een prachtig voorbeeld van bescheidenheid voor Koninkrijksverkondigers?
7 De bescheidenheid van de apostel Paulus was ook opmerkelijk. Alhoewel Paulus een zeer ontwikkelde Farizeeër was geweest en Jehovah God hem later heel veel dienstvoorrechten gaf, liep hij niet met zijn kennis en bekwaamheden te koop. Hij zei zelf: „Daarom, broeders, ben ik, toen ik tot u kwam, niet met een overdaad van woorden of van wijsheid gekomen om het heilige geheim van God aan u bekend te maken. Want ik had besloten niets anders onder u te weten dan Jezus Christus, de aan een paal gehangene. En ik kwam tot u in zwakheid en in vrees en met veel beving; en mijn spreken en wat ik predikte, was niet met overredende woorden van wijsheid, maar met een tentoonspreiding van geest en kracht, opdat uw geloof niet zou zijn in wijsheid van mensen, maar in Gods kracht” (1 Korinthiërs 2:1-5). Enkelen onder Jehovah’s Getuigen zijn uit de kringen der intellectuelen afkomstig. Maar net als Paulus leggen zij bescheidenheid aan de dag door het goede nieuws bekend te maken en volgen aldus zeer wijs het voortreffelijke voorbeeld van de apostel.
8. Hoe heeft Jezus het schitterendste en grootste voorbeeld van bescheidenheid gegeven?
8 Het grootste en schitterendste voorbeeld van bescheidenheid is natuurlijk niemand anders dan Jezus Christus. Wat een contrast bestaat er tussen de Zoon van God en degene die Satan de Duivel werd! Nooit heeft Christus er onbescheiden naar gestreefd aan Jehovah God gelijk te worden (Matthéüs 4:8-10; Filippenzen 2:5-8). Integendeel, Jezus is er volkomen tevreden mee de assistent en woordvoerder van zijn Vader te zijn (Spreuken 8:30; Johannes 1:1). Tijdens zijn verblijf op aarde sprak hij herhaaldelijk over zijn ondergeschiktheid aan God (Johannes 5:19, 30; 7:28; 8:28, 42). Hij eiste geen eer voor zichzelf op maar vestigde de aandacht op Jehovah (Markus 10:18). En toen Jezus aan de grootste beproeving blootstond, was zijn houding: „Mijn Vader, indien het mogelijk is, laat deze beker aan mij voorbijgaan. Nochtans, niet zoals ik wil, maar zoals gij wilt” (Matthéüs 26:39). Jezus heeft ons ontegenzeglijk een schitterend voorbeeld van bescheidenheid gegeven. Stellig dienen dus al Gods geestelijke en menselijke schepselen bescheiden te zijn.
Bescheidenheid heeft zin
9. Waarom heeft volgens 1 Korinthiërs 4:6, 7 bescheidenheid van de zijde van Gods dienstknechten zin?
9 Bescheiden te zijn, is voor ons alleen maar een vanzelfsprekende zaak; het heeft zin. Zijn wij om te beginnen niet allemaal onvolmaakt? Wie kan dat ontkennen! (1 Koningen 8:46) Wij maken allemaal fouten. Onze ervaring is beperkt en onze kennis is geenszins oneindig. Meer dan dat, wij hebben niets wat wij niet ontvangen hebben. Derhalve spoorde de apostel Paulus medegelovigen ertoe aan niet buiten de dingen te gaan die geschreven staan, „opdat”, zoals hij het onder woorden bracht, „niemand van u opgeblazen wordt ten gunste van de een en tegen de ander. Want wie doet u van een ander verschillen? Ja, wat hebt gij dat gij niet hebt ontvangen? Indien gij het nu inderdaad hebt ontvangen, waarom roemt gij dan alsof gij het niet hadt ontvangen?” (1 Korinthiërs 4:6, 7) Het is duidelijk dat wat wij zijn, voor een groot deel afhangt van onze genetische erfenis, ons milieu en vooral van Gods voorzienigheid.
10. Waarvan hangt succes in onze heilige dienst af, en hoe dient het besef van dat feit op ons van invloed te zijn?
10 Is het bovendien niet een feit dat ongeacht wat voor succes wij in onze heilige dienst mogen hebben, alles van Jehovah’s zegen afhangt? Ter illustratie: Hoe hard een boer ook werkt, het weer speelt een zeer belangrijke rol in de groei van het gewas. En de psalmist merkte terecht op: „Als Jehovah zelf het huis niet bouwt, is het tevergeefs dat de bouwers ervan er hard aan hebben gewerkt. Als Jehovah zelf de stad niet bewaakt, is het tevergeefs dat de bewaker heeft gewaakt.” De apostel Paulus vestigde hier eveneens de aandacht op toen hij met betrekking tot het werk van christelijke bedienaren schreef: „Ik heb geplant, Apóllos heeft begoten, maar God bleef het wasdom geven; zodat noch hij die plant iets is, noch hij die begiet, maar God, die het wasdom geeft” (Psalm 127:1; 1 Korinthiërs 3:6, 7). Ja, als wij over de kwestie redeneren, moeten wij toegeven dat bescheidenheid ons allen betaamt, ongeacht onze bekwaamheden, prestaties of bezittingen.
Hulpmiddelen om bescheidenheid aan te kweken
11. Hoe zal liefde voor Jehovah God ons helpen bescheiden te zijn?
11 Tot de hoedanigheden die ons zullen helpen bescheiden te zijn, behoort liefde, onzelfzuchtige liefde. Als wij waarderen wat Jehovah God allemaal voor ons heeft gedaan, momenteel doet en nog zal doen, zullen wij hem werkelijk met geheel ons hart, geheel onze ziel, geheel ons verstand en geheel onze kracht liefhebben (Markus 12:30). Dan zullen wij onszelf niet op de borst slaan. Per slot van rekening is gepoch het tegenovergestelde van bescheidenheid. In plaats daarvan zullen wij altijd met gepaste bescheidenheid spreken en handelen ten einde de aandacht niet op onszelf te vestigen maar op Jehovah God door hem alle heerlijkheid en eer te schenken. Dan zullen wij acht slaan op de raad: „’De wijze beroeme zich niet op zijn wijsheid, en de sterke beroeme zich niet op zijn sterkte. De rijke beroeme zich niet op zijn rijkdom. Maar wie zich beroemt, die beroeme zich wel hierop, dat hij inzicht heeft en kennis van mij, dat ik Jehovah ben, Degene die liefderijke goedheid, gerechtigheid en rechtvaardigheid beoefen op aarde; want in deze dingen schep ik werkelijk behagen’, is de uitspraak van Jehovah.” — Jeremia 9:23, 24.
12. Hoe kan een goede verhouding tot God ons helpen bescheiden te zijn?
12 Een intieme verhouding tot Jehovah aankweken, zal ons ook helpen te allen tijde bescheiden te zijn. Er wordt van ons verwacht dat wij bescheiden wandelen met onze God (Micha 6:8). In de mate dat de Schepper, zijn grootheid, zijn majesteit en zijn eigenschappen reëel voor ons zijn, in die mate zullen wij ons met gepaste bescheidenheid gedragen. Wij willen dezelfde geesteshouding bezitten als Mozes, die „standvastig [bleef] als zag hij de Onzichtbare” (Hebreeën 11:27). Het is alsof wij kleine kinderen zijn die de hand van onze hemelse Vader vastgrijpen. Ons geregeld met Jehovah’s Woord voeden en ’aanhouden in het gebed’, ja, ’zonder ophouden bidden’, zal ons helpen ons in deze voortreffelijke intieme verhouding tot God te verheugen. — Romeinen 12:12; 1 Thessalonicenzen 5:17.
13. In welk opzicht kan ons verlangen om Jezus Christus na te volgen, ons helpen bescheiden te zijn?
13 Liefde en waardering voor alles wat onze Meester, Jezus Christus, voor ons heeft gedaan en te weten wat het betekent om nauwkeurig in zijn voetstappen te treden, zal ons ook helpen bescheiden te zijn. Wat een voortreffelijk, nobel, onzelfzuchtig en volmaakt voorbeeld heeft Jezus ons gegeven! In de mate dat wij onze verplichting om nauwkeurig in zijn voetstappen te treden, au sérieux nemen, zullen wij geholpen worden bescheiden te zijn. Hoe dat zo? Omdat wij dan zullen beseffen hoe schromelijk wij erin te kort schieten hem volledig na te volgen. Misschien zijn wij ingenomen met onszelf wanneer wij ons met sommige anderen vergelijken. Maar hebben wij reden voor zo’n ingenomenheid als wij ons met Jezus Christus vergelijken? In plaats daarvan dienen wij ons net zo te voelen als de apostel Paulus door ons pijnlijk bewust te zijn van het feit dat wij in gebreke blijven te doen wat wij werkelijk willen doen en zo dikwijls doen wat wij in werkelijkheid niet wensen te doen. Geen enkele christen die zich er sterk van bewust is hoe schromelijk hij erin te kort schiet Jezus Christus na te volgen, zal geneigd zijn zich op zichzelf te beroemen. — Romeinen 7:15-25.
14. Waarom kan broederlijke liefde ons helpen bescheiden te zijn?
14 Ook zal liefde voor onze medegetuigen van Jehovah en voor leden van ons eigen gezin ons helpen bescheiden te zijn. Een Koninkrijkslied brengt het als volgt onder woorden: „’t Oog der liefde ziet geen kwaad, bouwt de broeders, kent geen haat.” Ja, liefde zal ons de goede hoedanigheden in anderen doen waarderen. Maar hoe kan dit ons helpen bescheiden te zijn? Welnu, gebrek aan bescheidenheid kwetst anderen en maakt dat zij zich niet op hun gemak voelen. Aangezien wij degenen die wij liefhebben niet willen kwetsen, zal oprechte broederlijke liefde ons bescheiden maken. Gebrek aan bescheidenheid geeft aanleiding tot competitie en rivaliteit of maakt dat anderen zich inferieur aan ons voelen. Maar liefde „snoeft niet, wordt niet opgeblazen”. Ze is veeleer bescheiden. — 1 Korinthiërs 13:4.
15. Hoe kan zelfbeheersing ons helpen bescheiden te zijn?
15 Zelfbeheersing, een vrucht van Gods heilige geest, is eveneens een hulp voor ons om bescheidenheid aan te kweken (Galáten 5:22, 23). Bestaat er werkelijk verband tussen deze beide hoedanigheden? Ja zeker. Dikwijls is iemand geneigd te zeggen of te doen wat in zijn eigen belang is of hemzelf in een gunstig licht plaatst, soms eenvoudig omdat hij impulsief handelt. Zodra hij iets gezegd of gedaan heeft, beseft hij misschien welke fout hij heeft begaan. Dit komt doordat het menselijk hart listig, verraderlijk, bedrieglijk is (Jeremia 17:9, Petrus-Canisiusvertaling; Leidse Vertaling). Maar zelfbeheersing oefenen, nadenken, erbij stilstaan hoe onze woorden of daden van invloed zullen zijn op anderen, zal ons helpen gepaste bescheidenheid aan de dag te leggen. Zo zouden wij bijvoorbeeld zonder er voldoende bij na te denken, geneigd kunnen zijn het beste of grootste stuk vlees, cake of fruit te nemen wanneer ons tijdens een maaltijd een schotel geserveerd of aangereikt wordt. Maar zelfbeheersing en bedachtzaamheid zullen ons in staat stellen die impuls te weerstaan. Hetzelfde geldt met betrekking tot het onbescheiden innemen van de beste plaats tijdens een feestmaal. Zoals Jezus illustreerde, zou ons gevraagd kunnen worden op een minder belangrijke plaats te gaan zitten. Met een beetje nadenken en bescheidenheid zullen wij er echter voor worden behoed op deze terreinen een pijnlijke fout te begaan. — Lukas 14:8-11.
16. Waarom kan geloof in Jehovah ons helpen bescheiden te zijn?
16 Nog een vrucht van de geest die ons zal helpen bescheidenheid aan te kweken, is geloof in Jehovah, voortspruitend uit een goede verhouding tot hem. Wij zijn er door onze gevallen menselijke aard toe geneigd te vrezen dat wij de goede dingen van het leven, hetzij in materieel, intellectueel, emotioneel of geestelijk opzicht, erbij inschieten. Maar geloof in Jehovah zal ons ervan weerhouden aanmatigend of onbescheiden vooruit te dringen. Wij zullen aangelegenheden veeleer in Jehovah’s handen laten rusten. Als wij bescheiden zijn, zullen wij in staat zijn te wachten totdat God de zaken rechtzet of erop toeziet dat wij erkenning krijgen of voorrechten ontvangen. Voordat David koning werd, legde hij deze bescheidenheid aan de dag. Hij had de zaken zelf in handen kunnen nemen, want hij was tot koning gezalfd. David had terstond Israëls regeerder kunnen worden door koning Saul te doden, maar neen, David wachtte bescheiden totdat Jehovah hem het koningschap zou geven, hetgeen Jehovah op Zijn bestemde tijd ook deed. — 1 Samuël 24:2-6; 26:10, 11.
17. In welke opzichten kan empathie ons helpen bescheiden te zijn?
17 Nog een hulp voor het aankweken van bescheidenheid is empathie, hetgeen wil zeggen dat men zich in de positie van een ander kan verplaatsen. Gebrek aan bescheidenheid bijvoorbeeld kan maken dat een ouderling in de gemeente herhaaldelijk over tijd gaat wanneer hij op gemeentevergaderingen zijn toewijzingen behartigt. Maar als hij empathie heeft, zal hij zich in de positie van zijn medeouderlingen kunnen verplaatsen, die graag voldoende tijd voor hun aandelen aan het programma willen hebben. De bescheiden ouderling zal ook aan zijn geestelijke broeders en zusters denken, die het niet op prijs stellen wanneer een vergadering zonder goede reden over tijd gaat. Empathie zal iemand in feite bescheiden doen zijn in alle menselijke betrekkingen, niet slechts in de christelijke gemeente. Empathie bracht de apostel Paulus ertoe ’voor de joden te worden als een jood, voor hen die onder de wet stonden als onder de wet staand, voor de zwakken als zwak’, enzovoort — alles ter wille van het goede nieuws. Dit betekende dat hij bescheiden was en zijn toehoorders wilde laten zien dat hij niet van zichzelf dacht dat hij beter was dan zij. — 1 Korinthiërs 9:19-23.
18. Wat kan er ten gunste van christelijke bescheidenheid worden gezegd?
18 Ja, christelijke bescheidenheid beveelt zich in velerlei opzicht aan. Wat een ellende is er in de loop van de geschiedenis door gebrek aan bescheidenheid veroorzaakt! Bescheidenheid aan de dag leggen, heeft voor een christen werkelijk zin. Het resulteert in goede betrekkingen met God, onze medegetuigen van Jehovah, ons eigen gezin en anderen. Bescheidenheid zal ons zelfs persoonlijk helpen, want ze zal ons tevreden maken en ons ervoor behoeden gefrustreerd te worden. Gods Woord der wijsheid helpt ons ten zeerste om bescheiden te zijn. Mogen wij daarom blijk geven van werkelijke wijsheid door christelijke bescheidenheid aan te kweken en ten toon te spreiden.
Hoe zou u antwoorden?
□ Hoe hebben enkele jonge personen uit het bijbelse verslag bescheidenheid aan de dag gelegd?
□ Hoe heeft Jezus Christus het grootste en voortreffelijkste voorbeeld van bescheidenheid gegeven?
□ In welke opzichten kan liefde voor Jehovah en een goede verhouding tot hem ons helpen bescheidenheid aan te kweken?
□ Hoe kan ons verlangen om Jezus Christus na te volgen, ons helpen bescheidenheid aan de dag te leggen?
□ Waarom kan broederlijke liefde ons helpen als Jehovah’s aanbidders bescheiden te zijn?
[Illustratie op blz. 20]
Bescheiden vermeed Elihu het een superieure houding aan te nemen en schonk hij alle lof aan Jehovah
[Illustratie op blz. 22]
Ons geregeld met Gods Woord voeden en ’zonder ophouden bidden’, zal ons helpen bescheidenheid aan te kweken