Hoop — Een belangrijke bescherming in een troosteloze wereld
Een Koreaans jongetje wilde zijn moeder helpen om een studente ervan te overtuigen hoe belangrijk het is hoop voor de toekomst te hebben. Hij herinnerde zich een illustratie die hij op een christelijke vergadering had gehoord en vroeg de studente of zij hem wilde helpen een raadsel op te lossen. Dat wilde zij wel. Hij vertelde: „Er waren eens twee gezinnen. Beide waren erg arm. Het regende hard en de daken van beide huizen lekten. Het ene gezin was heel verdrietig en klaagde verschrikkelijk over de lekkage. Maar de mensen uit het andere gezin waren gelukkig en vrolijk terwijl zij hun dak oplapten. Waarom was er zo’n groot verschil tussen deze twee gezinnen?” Geboeid antwoordde de jonge vrouw dat zij het niet wist. „Nou,” zei de jongen „de mensen uit het tweede gezin waren gelukkig omdat zij net van het stadsbestuur bericht hadden ontvangen dat zij een nieuw huis zouden krijgen. Zij hadden dus hoop. Dat was het verschil!”
HET raadsel dat de jongen vertelde, illustreert een simpele waarheid: Hoop verandert onze kijk op het leven, vaak ondanks onze omstandigheden. Net als de twee gezinnen die hij beschreef, hebben de meesten van ons in het leven wel eens „slecht weer” te verduren — gezondheidsproblemen, financiële zorgen, spanningen in het gezin, misdaad en talloze andere beproevingen en misstanden. Vaak kunnen wij zulke problemen net zomin laten verdwijnen als wij een onweersbui kunnen bevelen uit onze buurt te blijven. Daarom voelen wij ons misschien teleurgesteld, eenzaam — kortom, hulpeloos. Erger nog, wij hebben wellicht in de kerk geleerd dat de meeste zondaars een sombere toekomst te wachten staat, misschien wel een eeuwige straf.
Er is wel eens gezegd dat hulpeloosheid en hopeloosheid samen een recept voor depressiviteit vormen. Maar wij kunnen een van die ingrediënten beslist schrappen; niemand van ons hoeft het zonder hoop te stellen. En hoop op zich is wellicht het beste wapen om het andere ingrediënt, gevoelens van hulpeloosheid, te weren. Als wij hoop hebben, kunnen wij de stormen des levens met een zekere kalmte en tevredenheid doorstaan in plaats van ons moeizaam vooruit te worstelen in de diepste ellende. Ja, hoop is een belangrijke bescherming.
Maakt zo’n bewering u sceptisch? Is hoop werkelijk zo krachtig dat het zo’n groot verschil uitmaakt? En is er voor een ieder van ons een betrouwbare hoop weggelegd?
Als een helm
De medische wetenschap begint de opmerkelijke kracht van hoop te erkennen. Een overlevende van de nazi-holocaust, de stress-specialist dr. Shlomo Breznitz, stelde dat bij de meeste problemen in het leven „stress wordt veroorzaakt door onze interpretatie van hun moeilijkheidsgraad, en niet door de problemen op zich. Hoop vermindert hun druk.” In een artikel in The Journal of the American Medical Association werd bevestigd dat hoop „een krachtig medicijn” is. In het tijdschrift American Health stond: „Er zijn vele voorbeelden van patiënten, vooral kankerpatiënten, wier toestand plotseling verslechtert wanneer zij ergens hun hoop door verliezen — of plotseling verbetert wanneer zij iets nieuws vinden om voor te leven.” — Vergelijk Spreuken 17:22.
Bijbelstudenten weten al lang hoe belangrijk hoop is. In 1 Thessalonicenzen 5:8 spoorde de apostel Paulus christenen aan: „Laten wij onze zinnen bij elkaar houden en . . . als helm de hoop der redding” op hebben. Hoe is „de hoop der redding” als een helm?
Bedenk eens wat een helm doet. De soldaat in bijbelse tijden droeg een koperen of ijzeren helm die nauw over een vilten, wollen of leren muts sloot. Deze helm beschermde zijn hoofd tegen de rondvliegende pijlen, zwaaiende knotsen en houwende zwaarden in het strijdgewoel. Waarschijnlijk aarzelden dus maar weinig soldaten om een helm te dragen als zij er een hadden. Het dragen van een helm betekende echter niet dat de soldaat onoverwinnelijk was of dat hij er niets van voelde wanneer zijn hoofd werd getroffen; nee, de helm zorgde er gewoon voor dat de meeste slagen afketsten zonder dodelijke verwondingen te veroorzaken.
Zoals een helm het hoofd beschermt, zo beschermt hoop de geest. Hoop stelt ons misschien niet in staat om elke crisis of tegenslag af te weren alsof het om een kleinigheid ging. Maar hoop vangt zulke slagen op en zorgt ervoor dat ze niet fataal blijken te zijn voor onze mentale, emotionele en geestelijke gezondheid.
De getrouwe man Abraham droeg blijkbaar deze figuurlijke helm. Jehovah vroeg hem zijn geliefde zoon, Isaäk, te offeren (Genesis 22:1, 2). Hoe gemakkelijk had Abraham zich aan wanhoop kunnen overgeven, een gevoel dat hem er heel goed toe had kunnen brengen God ongehoorzaam te zijn. Waardoor werd zijn geest tegen zulke gevoelens beschermd? Hoop speelde een belangrijke rol. Volgens Hebreeën 11:19 „was [hij] van oordeel dat God [Isaäk] zelfs uit de doden kon opwekken”. Evenzo beschermde Jobs hoop op een opstanding zijn geest tegen verbittering, die hem ertoe had kunnen brengen God te vervloeken (Job 2:9, 10; 14:13-15). Jezus Christus vond, met een smartelijke dood voor ogen, kracht en troost in zijn vreugdevolle hoop voor de toekomst (Hebreeën 12:2). Het vertrouwen dat God nooit onrechtvaardig zal handelen en nimmer in gebreke zal blijven zijn woord in vervulling te laten gaan, vormt de grondslag voor ware hoop. — Hebreeën 11:1.
De basis voor echte hoop
Net als geloof is echte hoop op feiten, werkelijkheid en waarheid gebaseerd. Dit verbaast sommigen wellicht. Zoals een schrijver het onder woorden bracht, „schijnen de meeste mensen te denken dat hoop het domweg ontkennen van de waarheid is”. Toch is ware hoop niet een louter irreëel optimisme, een ongegrond vertrouwen dat wij zullen krijgen wat wij maar willen, of dat alles tot in de kleinste details op zijn pootjes terechtkomt. Het leven maakt korte metten met zulke fantastische illusies. — Prediker 9:11.
Met ware hoop is het anders gesteld. Ze vloeit voort uit kennis, niet uit verlangens. Denk eens aan het tweede gezin uit het raadsel dat aan het begin werd verteld. Welke hoop zouden zij hebben gehad als hun stadsbestuur erom bekend had gestaan dat het zijn beloften niet nakwam? Juist de combinatie van de belofte en het bewijs van de betrouwbaarheid ervan kon het gezin een deugdelijke basis voor hoop geven.
Zo hebben Jehovah’s Getuigen in deze tijd ook een hoop die nauw in verband staat met bestuur, met een regering — Gods koninkrijk. Dit koninkrijk vormt de kern van de bijbelse boodschap. Al duizenden jaren is het de bron van hoop geweest voor vrouwen en mannen zoals Abraham (Hebreeën 11:10). God belooft dat hij door middel van zijn koninkrijk een eind zal maken aan dit corrupte oude wereldstelsel en een nieuw samenstel zal inluiden (Romeinen 8:20-22; 2 Petrus 3:13). Deze Koninkrijkshoop is echt, ze is geen droom. Aan de bron ervan — Jehovah God, de Soevereine Heer van het universum — valt op zijn zachtst uitgedrukt niet te twijfelen. Wij hoeven slechts Gods stoffelijke schepping te onderzoeken om te zien dat hij bestaat en over ruim voldoende kracht beschikt om al zijn beloften na te komen (Romeinen 1:20). Wij hoeven slechts het verslag van zijn handelingen met de mensheid aan een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen om te zien dat zijn woord nooit onvervuld blijft. — Jesaja 55:11.
Helaas echter hebben de meesten die beweren christenen te zijn, de ware hoop uit het oog verloren. In een onlangs gepubliceerde preek van de theoloog Paul Tillich lezen wij: „De [vroege] christenen leerden op het einde te wachten. Maar zij hielden daar geleidelijk mee op. . . . De verwachting van een totaal nieuwe situatie op aarde verflauwde, hoewel er in elk Onze Vader om werd gebeden — Uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde!”
Wat een tragedie! Miljoenen, zelfs miljarden mensen die snakken naar hoop, hebben geen hoop, hoewel zij er gemakkelijk toegang toe hebben, nota bene in hun eigen bijbel. Kijk eens naar de armzalige vruchten! Is het verwonderlijk dat een wanhopige, „verwerpelijke geestestoestand” zo velen, omdat zij niet over een gezonde hoop beschikken om hun geest te beschermen, ertoe heeft gebracht de wereld te verontreinigen met een stortvloed van immoraliteit en geweld? (Romeinen 1:28) Het is van levensbelang dat wij nooit in dezelfde valstrik raken. In plaats van de helm van hoop af te zetten, moeten wij hem altijd sterker maken.
Hoe uw hoop te versterken
De beste manier om hoop te versterken, is acht slaan op de bron ervan, Jehovah God. Bestudeer zijn Woord, de bijbel, ijverig. In Romeinen 15:4 staat: „Alle dingen die eertijds werden geschreven, werden tot ons onderricht geschreven, opdat wij door middel van onze volharding en door middel van de vertroosting uit de Schriften hoop zouden hebben.”
Verder moeten wij erop toezien dat onze hoop voor de toekomst niet slechts vaag en abstract is. Ze moet in onze geest tot een krachtige realiteit worden. Hoopt u voor eeuwig in een paradijs op aarde te leven? Zou u graag uw gestorven beminden willen ontmoeten wanneer zij op aarde een opstanding krijgen? Zo ja, kunt u zichzelf dan daar in die tijd voorstellen? In Jesaja 65:21, 22 wordt bijvoorbeeld gezegd dat een ieder zijn eigen huis bouwt en vervolgens bewoont. Kunt u uw ogen sluiten en uzelf op het dak van uw nieuwe huis zien werken, terwijl u de laatste dakspaan vasttimmert? Stel u eens voor dat u om u heen de resultaten van al uw planning en arbeid ziet. De vrolijke geluiden van het bouwen nemen af; u overziet het landschap terwijl de schaduwen van de namiddag zich erover uitspreiden. Een briesje doet de bomen zacht wiegen en brengt u wat verkoeling na uw harde werk. U hoort het gelach van kinderen, vermengd met vogelgezang. De stemmen van uw geliefden beneden in het huis stijgen naar u op.
Het is geen zinloze speculatie om u een voorstelling te maken van zo’n gelukkig moment; het is veeleer mediteren over een profetie die beslist in vervulling zal gaan (2 Korinthiërs 4:18). Hoe reëler dat vooruitzicht voor u is, des te krachtiger is uw hoop dat u daar zult zijn. Deze vaste, tastbare hoop zal u ertegen beschermen dat u zich ’voor het goede nieuws schaamt’, waardoor u zich wellicht zou onttrekken aan de opdracht om het met anderen te delen (Romeinen 1:16). Integendeel, u zult willen ’roemen in de hoop’ zoals ook de apostel Paulus deed, door die vol vertrouwen met anderen te delen. — Hebreeën 3:6.
Er is behalve de eeuwige toekomst nog meer wat hoop biedt. Er zijn ook bronnen van hoop in het heden. Hoe dat zo? Een Romeins staatsman uit de vijfde eeuw G.T., Cassiodorus, heeft eens gezegd: „Hij die een huidige zegening erkent, krijgt hoop op toekomstige zegeningen.” Dat zijn wijze woorden! Wat voor troost kunnen wij putten uit beloften in verband met toekomstige zegeningen, als wij geen waardering hebben voor zegeningen die wij in deze tijd ervaren?
Ook door gebed wordt onze hoop nu reeds versterkt. Behalve voor de toekomst op lange termijn dienen wij ook om onze huidige behoeften te bidden. Dingen waarop wij kunnen hopen en waar wij om kunnen bidden, zijn betere betrekkingen met gezinsleden en medechristenen, onze volgende geestelijke maaltijd en zelfs dat in onze stoffelijke behoeften wordt voorzien (Psalm 25:4; Mattheüs 6:11). Door deze verwachtingen in Jehovah’s hand te leggen, zullen wij geholpen worden dag na dag te volharden (Psalm 55:22). Terwijl wij volharden, zal onze volharding zelf tevens de helm van hoop verstevigen. — Romeinen 5:3-5.
Een hoopvolle kijk op mensen hebben
Een negatieve denkwijze is als roest op de helm van hoop. Het tast de helm aan en zou hem geleidelijk waardeloos kunnen maken. Hebt u geleerd een negatieve denkwijze te herkennen en ertegen te vechten? Laat u niet misleiden door de verkeerde veronderstelling dat een cynische, kritische en pessimistische houding hetzelfde is als intelligentie. Eigenlijk vergt een negatieve denkwijze weinig van ons intellect.
Het is al te gemakkelijk de instelling te hebben dat er niets goeds van onze medemensen verwacht kan worden. Door pijnlijke ervaringen in het verleden hebben sommigen geen hoop meer dat zij ooit nog hulp of troost van mensen zullen ontvangen. „Een ezel stoot zich in ’t gemeen niet tweemaal aan een zelfde steen”, is hun motto. Zij aarzelen wellicht zelfs om met hun problemen naar de christelijke ouderlingen te gaan.
De bijbel helpt ons een evenwichtiger zienswijze ten aanzien van mensen te hebben. Toegegeven, het is niet verstandig om al onze hoop op mensen te vestigen (Psalm 146:3, 4). Maar in de christelijke gemeente dienen ouderlingen als „gaven in mensen” die van Jehovah afkomstig zijn (Efeziërs 4:8, 11). Zij zijn gewetensvolle, ervaren christenen die oprecht de wens koesteren „als een wijkplaats voor de wind . . . te zijn en een schuilplaats voor de slagregen”. — Jesaja 32:2.
Vele anderen in de christelijke gemeente willen ook heel graag een bron van hoop zijn. Bedenk eens hoeveel honderdduizenden van hen nu reeds als moeders, vaders, zusters, broers en kinderen zijn voor degenen die hun eigen gezinsleden hebben verloren; bedenk eens hoevelen meer als vrienden, „aanhankelijker . . . dan een broeder”, zijn voor degenen die verdriet hebben. — Spreuken 18:24; Markus 10:30.
Als u tot Jehovah om hulp hebt gebeden, geef de hoop dan niet op. Het kan zijn dat hij uw gebed al heeft verhoord; wellicht is er een ouderling of een andere rijpe christen die op dit moment klaarstaat om u te helpen zodra u laat weten waar u behoefte aan hebt. Een evenwichtige hoop op mensen beschermt ons ertegen dat wij ons van iedereen terugtrekken en ons afzonderen, wat tot een zelfzuchtig, onbeholpen gedrag kan leiden. — Spreuken 18:1.
Verder moeten wij, als wij een probleem met een medechristen hebben, het niet met een verwachtingsloze, negatieve houding benaderen. Tenslotte ’hoopt liefde alle dingen’ (1 Korinthiërs 13:4-7). Probeer christelijke broeders en zusters te bezien zoals Jehovah hen beziet — hoopvol. Concentreer u op hun goede eigenschappen, gun hun het voordeel van de twijfel en werk naar een oplossing toe. Deze hoop beschermt ons tegen twisten en ruzies, waar niemand iets aan heeft.
Laat u nooit door de hopeloosheid van deze stervende oude wereld meeslepen. Er is hoop — zowel voor onze eeuwige toekomst als voor de oplossing van veel van onze huidige problemen. Zult u die hoop vastgrijpen? Met de hoop der redding als een beschermende helm op het hoofd is geen enkele dienstknecht van Jehovah echt hulpeloos — hoe verschrikkelijk de omstandigheden ook mogen zijn. Als wij het zelf niet opgeven, kan niets in de hemel of op aarde ons de hoop ontnemen die Jehovah ons heeft gegeven. — Vergelijk Romeinen 8:38, 39.