Laat uw leven niet door eenzaamheid verwoesten

EENZAAMHEID kan het leven van zowel jonge als oude mensen verwoesten. De schrijfster Judith Viorst zegt in het blad Redbook: „Eenzaamheid ligt als een steen op het hart. . . . Eenzaamheid maakt ons leeg en wanhopig. Door eenzaamheid voelen wij ons als een moederloos kind, als een verdwaald lam, zo klein en verloren in een wereld die zo groot en harteloos is.” — September 1991.

Scheiding van vrienden, een onbekende omgeving, een echtscheiding, een sterfgeval of een communicatiestoornis — allerlei factoren kunnen u eenzaam maken. Zelfs omringd door andere mensen zijn sommigen intens eenzaam.

Wat kunt u doen?

Als de eenzaamheid toeslaat, moet u dan louter een weerloos slachtoffer zijn? Kunt u iets doen om te voorkomen dat eenzaamheid u langzaam maar zeker verwoest of uw levenslust doet wegebben? Dat kunt u zeker. Er zijn veel nuttige adviezen beschikbaar. En er staat veel goede raad in Gods geïnspireerde Woord, de bijbel. Die aanmoediging is misschien precies wat u nodig hebt om tegen eenzaamheid te vechten. — Mattheüs 11:28, 29.

U zou het bijvoorbeeld aanmoedigend kunnen vinden over Ruth te lezen, een jonge vrouw die zo’n 3000 jaar geleden in het Midden-Oosten woonde. Het lag voor de hand dat zij last zou krijgen van eenzaamheid. Toen haar man stierf, ging zij samen met haar schoonmoeder in een voor haar onbekende omgeving, Israël, wonen (Ruth 2:11). Hoewel zij haar familie en vroegere vrienden moest missen en een buitenlandse in een vreemd land was, is in de bijbel geen aanwijzing te vinden dat zij zich door eenzaamheid liet overmannen. U kunt haar verhaal in het bijbelboek Ruth lezen.

Net als Ruth moet u een positieve kijk behouden. De wijze waarop u over zaken en gebeurtenissen denkt, kan eenzaamheid bevorderen. Ann, die haar vader vier jaar lang gedurende een slopende ziekte heeft verpleegd, beaamt dit. Toen hij stierf, werd zij heel erg eenzaam. „Het was net alsof ik mij in een vacuüm bevond en helemaal niets waard was — alsof niemand mij meer nodig had”, zegt zij. „Maar ik zag het feit onder de ogen dat mijn leven nu was veranderd, en ik besefte dat ik om tegen mijn eenzaamheid te vechten, het beste moest maken van de situatie waarin ik nu verkeerde.” Soms kunt u uw omstandigheden niet veranderen, maar waarschijnlijk wel uw kijk erop.

Druk bezig blijven met lonende activiteiten zal de eenzaamheid niet volledig doen verdwijnen, maar het helpt wel. Irene, die na een huwelijk van slechts zes maanden weduwe werd, ondervond dat dit in haar geval opging. „Ik bemerkte dat de eenzaamheid het hevigst toesloeg als ik het minst te doen had,” zegt zij, „dus deed ik mijn best om mij met anderen bezig te houden en hen te helpen het hoofd te bieden aan hun problemen.” Anderen helpen schenkt geluk, en eenzame christenen kunnen volop te doen vinden in het werk van de Heer. — Handelingen 20:35; 1 Korinthiërs 15:58.

Laat vrienden u helpen

The New York Times Magazine zegt over eenzame kinderen dat zij beschadigd zijn door „de wonden van vriendeloosheid” (28 april 1991). Veel eenzame mensen, zowel jong als oud, voelen zich verstoken van vrienden. Het biedt daarom een wezenlijk voordeel over de ware vriendschap te beschikken waarin de zorgzame christelijke gemeente voorziet. Doe uw best om uw vriendenkring binnen de gemeente uit te breiden, en laat die vrienden u op alle mogelijke manieren helpen. Daar zijn vrienden onder andere voor — steun geven in tijden van tegenspoed. — Spreuken 17:17; 18:24.

Wees u er echter wel van bewust dat u het uw vrienden door uw emotionele pijn wellicht in werkelijkheid moeilijk maakt u te helpen. In welk opzicht? De schrijver Jeffrey Young legt uit: „Sommige eenzame mensen . . . stoten potentiële vrienden af, hetzij door voortdurend zelf aan het woord te zijn of door dingen te zeggen die aanstootgevend of ongepast zijn. Op de een of andere manier hebben chronisch eenzame mensen de neiging om hechte vriendschapsbanden te saboteren.” — U.S.News & World Report, 17 september 1984.

Soms maakt u de zaak misschien erger door u van andere mensen af te zonderen. Dat deed Peter, een man van in de vijftig. Nadat zijn vrouw gestorven was, merkte hij dat hij zich van anderen terugtrok, hoewel hij diep in zijn hart wilde dat zij hem hielpen. „Op sommige dagen”, zegt hij, „kon ik het gezelschap van anderen gewoon niet verdragen, en na verloop van tijd merkte ik dat ik uit de buurt van mensen bleef.” Dit kan gevaarlijk zijn. Hoewel periodes van alleenzijn heilzaam zijn, is afzondering schadelijk (Spreuken 18:1). Peter besefte dit. Hij zegt: „Ik kwam er uiteindelijk overheen, accepteerde mijn situatie en kon met hulp van mijn vrienden mijn leven weer op orde brengen.”

Ga er echter niet van uit dat anderen min of meer verplicht zijn te helpen. Doe uw best om niet veeleisend te worden. Wees blij met elke vriendelijkheid die wordt getoond, en breng uw waardering ervoor tot uiting. Maar houd ook de goede raad in Spreuken 25:17 in gedachte: „Maak uw voet zeldzaam in het huis van uw naaste, opdat hij niet genoeg van u krijgt en u stellig haat.” Frances, die zich intens eenzaam voelde toen haar man na een huwelijk van 35 jaar stierf, vindt die waarschuwing belangrijk. „Wees redelijk in je verwachtingen”, zegt zij, „en verlang niet te veel van anderen. Sta niet telkens bij iemand op de stoep voor hulp.”

Jehovah zorgt voor ons

Zelfs als menselijke vrienden u soms teleurstellen, kunt u nog altijd Jehovah God als uw vriend hebben. Wees ervan verzekerd dat hij wel degelijk voor u zorgt. Behoud een sterk vertrouwen in hem, en zoek voortdurend uw toevlucht in zijn beschermende zorg (Psalm 27:10; 91:1, 2; Spreuken 3:5, 6). De Moabitische Ruth deed dat en werd overvloedig gezegend. Ja, zij werd zelfs een voorouder van Jezus Christus! — Ruth 2:12; 4:17; Mattheüs 1:5, 16.

Bid voortdurend tot Jehovah (Psalm 34:4; 62:7, 8). Margaret ondervond dat gebed een bron van grote kracht is in de strijd tegen eenzaamheid. Zij was samen met haar man in de volle-tijddienst totdat hij op jonge leeftijd stierf. „Ik heb altijd gemerkt dat het mij goeddeed hardop te bidden en Jehovah alles te vertellen, al mijn angsten en zorgen”, zegt zij. „Dat hielp mij de dingen in het juiste perspectief te zien wanneer de eenzaamheid toesloeg. En het gaf mij vertrouwen te zien dat Jehovah die gebeden beantwoordde.” Zij vindt veel baat bij het opvolgen van de raad van de apostel Petrus: „Vernedert u daarom onder de machtige hand van God, opdat hij u te zijner tijd moge verhogen, terwijl gij al uw bezorgdheid op hem werpt, want hij zorgt voor u.” — 1 Petrus 5:6, 7; Psalm 55:22.

Een goede band met Jehovah zal u helpen te behouden wat eenzame mensen vaak verliezen — gevoel van eigenwaarde. Toen haar man aan kanker overleed, schreef de journaliste Jeannette Kupfermann over „gebrek aan zelfrespect en gevoelens van nietswaardigheid”. Ze zei: „Het is dit gevoel van nietswaardigheid dat heel veel weduwen tot een bijna suïcidale depressie brengt.”

Bedenk dat Jehovah u heel waardevol acht. Hij vindt niet dat u nietswaardig bent (Johannes 3:16). God zal u schragen zoals hij zijn volk Israël in het verleden heeft geschraagd. Hij zei tot hen: „Ik heb u niet verworpen. Wees niet bevreesd, want ik ben met u. Blik niet rond, want ik ben uw God. Ik wil u sterken. Ik wil u werkelijk helpen. Ik wil u werkelijk stevig vasthouden met mijn rechterhand van rechtvaardigheid.” — Jesaja 41:9, 10.

Geef God niet de schuld

Wat het belangrijkste is, geef God niet de schuld van uw eenzaamheid. Jehovah is er niet voor verantwoordelijk. Het is altijd zijn voornemen geweest dat u, en de hele mensheid, goede, voldoening schenkende omgang zouden genieten. Toen God Adam had geschapen, zei hij: „Het is niet goed dat de mens alleen blijft. Ik zal een hulp voor hem maken, als zijn tegenhanger” (Genesis 2:18). En dat deed God dan ook toen hij Eva, de eerste vrouw, schiep. Als de opstand van Satan niet had plaatsgevonden, zouden man en vrouw, alsook de gezinnen die zij voortbrachten, nooit eenzaam zijn geweest.

Doordat Jehovah goddeloosheid tijdelijk heeft toegelaten, kon eenzaamheid natuurlijk toenemen en konden andere vormen van lijden zich voordoen. Houd echter goed in gedachte dat dit tijdelijk is. De beproevingen van eenzaamheid lijken draaglijker wanneer ze worden bezien in het licht van wat God in zijn nieuwe wereld voor u zal doen. Ondertussen zal hij u schragen en u troosten. — Psalm 18:2; Filippenzen 4:6, 7.

Dit besef kan u sterken. Toen Frances (die wij eerder hebben genoemd) weduwe werd, putte zij vooral ’s nachts veel troost uit de woorden van Psalm 4:8: „In vrede wil ik mij neerleggen en ook slapen, want gij, ja, gij alleen, o Jehovah, doet mij in zekerheid wonen.” Mediteer over zulke gevoelens, zoals die welke in het boek Psalmen te vinden zijn. Sta eens stil bij de wijze waarop God voor u zorgt, zoals dat in Psalm 23:1-3 onder woorden wordt gebracht.

Hoe kunnen de eenzamen worden geholpen?

Een belangrijke manier om de eenzamen te helpen is liefde voor hen te tonen. Keer op keer moedigt de bijbel Gods dienstknechten ertoe aan liefde voor elkaar te tonen, vooral in tijden van beproeving. „Hebt in broederlijke liefde tedere genegenheid voor elkaar”, schreef de apostel Paulus (Romeinen 12:10). Gods geïnspireerde Woord zegt zelfs: „De liefde faalt nimmer” (1 Korinthiërs 13:8). Hoe kunt u degenen die zich eenzaam voelen liefde betonen?

In plaats van eenzame mensen af te wijzen of te negeren, kunnen zorgzame personen hun tedere genegenheid tonen door hen geduldig te helpen wanneer dit maar mogelijk is. Zij kunnen net als de man Job zijn, die zei: „Ik verloste altijd de ellendige die om hulp schreeuwde, en de vaderloze jongen en ieder die geen helper had. . . . En het hart van de weduwe maakte ik altijd vrolijk” (Job 29:12, 13). Aangestelde ouderlingen in de christelijke gemeente en meelevende vrienden kunnen dezelfde attente handelwijze aan de dag leggen door in de fundamentele menselijke behoeften — begrip, warmte en troost — te voorzien. Zij kunnen empathie tonen en soms in de behoefte aan een vertrouwelijk gesprek voorzien. — 1 Petrus 3:8.

Vaak zijn juist de kleine dingen die vrienden voor eenzame mensen doen bijzonder belangrijk. Wanneer bijvoorbeeld een medegelovige een geliefde in de dood verliest, kan er door vriendelijke daden van ware vriendschap veel goeds tot stand worden gebracht. Onderschat kleine vriendelijkheden niet, zoals een uitnodiging voor een maaltijd, een luisterend oor of een opbouwend gesprek. Deze dingen zijn een grote hulp voor iemand om tegen eenzaamheid te vechten. — Hebreeën 13:16.

Waarschijnlijk zullen wij allemaal van tijd tot tijd last hebben van eenzaamheid. Maar eenzaamheid hoeft geen plaag te worden. Vul uw leven met zinvolle, opbouwende activiteiten. Laat vrienden helpen wanneer zij kunnen. Heb vertrouwen in Jehovah God. Houd de aanmoedigende belofte die in Psalm 34:19 staat opgetekend, goed in gedachte: „Talrijk zijn de rampspoeden van de rechtvaardige, maar uit die alle bevrijdt Jehovah hem.” Wend u tot Jehovah voor hulp, en laat uw leven niet door eenzaamheid verwoesten.

[Kader op blz. 24]

ENKELE MANIEREN OM TEGEN EENZAAMHEID TE VECHTEN

▪ Blijf dicht bij Jehovah

▪ Put troost uit het lezen van de bijbel

▪ Behoud een positieve christelijke kijk

▪ Blijf druk bezig met zinvolle activiteiten

▪ Breid uw vriendenkring uit

▪ Maak het voor vrienden gemakkelijk om te helpen

▪ Zonder u niet af, maar kweek hartelijke liefde aan

▪ Heb het vertrouwen dat Jehovah voor u zorgt

[Kader op blz. 24]

HOE U DE EENZAMEN ZOU KUNNEN HELPEN

▪ Bied begrip, warmte en troost

▪ Voorzie in de behoefte aan een vertrouwelijk gesprek

▪ Blijf de kleine dingen doen die helpen

[Illustratie op blz. 23]

Ondanks haar moeilijke omstandigheden is er geen aanwijzing dat Ruth haar leven door eenzaamheid liet verwoesten