Het „huis van David” — Feit of fictie?

DAVID — de herdersjongen die musicus, dichter, soldaat, profeet en koning werd — speelt in de bijbel een belangrijke rol. Zijn naam wordt 1138 keer genoemd; de uitdrukking „huis van David” — waarmee vaak op de dynastie van David wordt gedoeld — wordt 25 maal gebruikt (1 Samuël 20:16). Waren koning David en zijn dynastie enkel fictie? Wat wordt door de archeologie onthuld? Een opmerkelijke ontdekking die onlangs bij een archeologische opgraving te Tel Dan in het noorden van Galilea is gedaan, ondersteunt naar verluidt de historiciteit van David en zijn dynastie.

In de zomer van 1993 was een archeologisch team, onder leiding van professor Avraham Biran, een gebied buiten de buitenste poort van het oude Dan aan het afgraven. Zij legden een geplaveid plein bloot. Een zwarte basaltsteen die uit de grond stak, werd moeiteloos verwijderd. Toen de steen naar de middagzon werd gedraaid, kwamen plotseling de letters tot leven. „O mijn God, we hebben een inscriptie!”, riep professor Biran uit.

Professor Biran en zijn collega, professor Joseph Naveh van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, schreven onmiddellijk een wetenschappelijk rapport over de inscriptie. Naar aanleiding van dit rapport werd er in een artikel in de uitgave van maart/april 1994 van het tijdschrift Biblical Archaeology Review gezegd: „Het gebeurt niet vaak dat een archeologische vondst de voorpagina van de New York Times haalt (om nog maar niet te spreken van het tijdschrift Time). Maar dat is afgelopen zomer gebeurd met een ontdekking te Tel Dan, een prachtige aardheuvel in het noorden van Galilea, aan de voet van de berg Hermon, naast een van de bronnen van de rivier de Jordaan.

Daar vonden Avraham Biran en zijn team van archeologen een opmerkelijke inscriptie uit de negende eeuw v.G.T., waarin gesproken wordt over zowel het ’huis van David’ als de ’koning van Israël’. Dit is de eerste keer dat de naam David in een oude inscriptie buiten de bijbel wordt aangetroffen. Dat de inscriptie niet enkel over een ’David’ spreekt maar over het huis van David, de dynastie van de grote Israëlitische koning, is zelfs nog opmerkelijker.

’Koning van Israël’ is een uitdrukking die vaak in de bijbel voorkomt, vooral in het boek Koningen. Maar dit is misschien wel de oudste niet-bijbelse vermelding van Israël in Semitisch schrift. Als deze inscriptie iets aantoont, dan is het wel dat Israël en Juda, in tegenstelling tot de beweringen van sommige wetenschappers die bewijzen ten gunste van de bijbel bagatelliseren, in die tijd beide belangrijke koninkrijken waren.”

De datering is gebaseerd op de vorm van de letters, op een analyse van aardewerk dat in de buurt van het stuk steen werd gevonden en op de inhoud van de inscriptie. Alle drie de methoden wijzen naar dezelfde periode, de negende eeuw v.G.T., iets meer dan honderd jaar na koning David. Geleerden geloven dat de inscriptie deel uitmaakte van een overwinningsmonument dat in Dan werd opgericht door een Aramese vijand van zowel de „koning van Israël” als de „[koning van het] huis van David”. De Arameeërs, die een populaire onweersgod, Hadad, aanbaden, woonden ten oosten van Israël.

In de zomer van 1994 werden nog twee stukken van deze stèle gevonden. Professor Biran bericht: „Op deze twee fragmenten wordt de naam van de Aramese god Hadad genoemd en wordt melding gemaakt van een strijd tussen de Israëlieten en de Arameeërs.”

Op het in 1993 ontdekte belangrijkste fragment staan dertien gedeeltelijk zichtbare regels die geschreven zijn in Oudhebreeuws schrift. In die tijd werden punten gebruikt als woordverdelers, om woorden in een tekst van elkaar te scheiden. „Huis van David” wordt echter als één woord geschreven, met de letters „bytdwd” (getranscribeerd in romeinse letters) in plaats van „byt” (huis), een punt, en dan „dwd” (David). Het is begrijpelijk dat er vragen zijn gerezen over de interpretatie van „bytdwd”.

Professor Anson Rainey, deskundige op het gebied van talen, legt uit: „Joseph Naveh en Avraham Biran hebben de inscriptie niet gedetailleerd uitgelegd, misschien omdat zij als vanzelfsprekend aannamen dat de lezers zouden weten dat een woordverdeler tussen twee componenten in zo’n constructie vaak wordt weggelaten, vooral als de combinatie een ingeburgerde eigennaam is. ’Het huis van David’ was in het midden van de negende eeuw v.G.T. beslist zo’n politieke en geografische eigennaam.”

Nog een archeologisch bewijs

Na die ontdekking berichtte professor André Lemaire, een deskundige op het gebied van de Mesastèle (ook wel de Moabitische Steen genoemd), dat die steen ook spreekt over het „huis van David”.a De Mesastèle, die in 1868 werd ontdekt, heeft veel gemeen met de stèle van Tel Dan. Ze dateren beide uit de negende eeuw v.G.T., zijn van hetzelfde materiaal, zijn even groot, en zijn geschreven in bijna identiek Semitisch schrift.

Professor Lemaire schreef over een nieuwe reconstructie van een beschadigde regel op de Mesastèle: „Bijna twee jaar voordat het fragment van Tel Dan werd ontdekt, kwam ik tot de conclusie dat de Mesastèle melding maakt van het ’huis van David’. . . . Dat deze vermelding van het ’huis van David’ nooit eerder is opgemerkt, kan heel goed te wijten zijn aan het feit dat er nooit een echte editio princeps [eerste uitgave] van de Mesastèle is gemaakt. Die ben ik nu, 125 jaar na de ontdekking van de Mesastèle, aan het vervaardigen.”

Dergelijke archeologische informatie is belangwekkend omdat een engel, Jezus zelf, zijn discipelen en mensen in het algemeen hebben getuigd van de historiciteit van David (Mattheüs 1:1; 12:3; 21:9; Lukas 1:32; Handelingen 2:29). Archeologische ontdekkingen bevestigen duidelijk dat hij en zijn dynastie, het „huis van David”, feiten zijn, geen fictie.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 31]

Het fragment van Tel Dan,* in 1993 ontdekt bij de stad Dan, in het noorden van Galilea

* Tekening is gebaseerd op een foto in de Israel Exploration Journal.