Maak het beste van uw leven

DE VADER lag in huis, op bed, en zou weldra aan kanker overlijden. Zijn zoon was in de werkplaats en ruimde zijn vaders houtbewerkingsgereedschap op. Terwijl hij met het gereedschap bezig was, dacht hij aan de prachtige dingen die zijn vader ermee had gemaakt. Hoewel de werkplaats vlak naast het huis lag, wist de zoon dat zijn vader daar nooit meer binnen zou lopen, nooit meer het gereedschap zou vasthouden dat hij zo vaardig kon hanteren. Die tijd was voorbij.

De zoon dacht aan de schriftplaats in Prediker 9:10: „Alles wat uw hand te doen vindt, doe dat met uw kràcht, want er is geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid in Sjeool [het graf], de plaats waarheen gij gaat.” Hij kende die tekst goed. Hij had die vaak gebruikt als hij anderen de bijbelse waarheid onderwees dat de dood een toestand van inactiviteit is. Nu werd zijn hart geraakt door de kracht van Salomo’s argument — wij dienen ons leven volledig te benutten en van onze dagen te genieten zolang wij dat kunnen, want er zal een tijd komen waarin wij daar niet meer toe in staat zijn.

Geniet van het leven

In het hele boek Prediker spoort de wijze koning Salomo zijn lezers aan vreugde te putten uit het leven. In hoofdstuk 3 staat bijvoorbeeld: „Ik ben te weten gekomen dat er voor [mensen] niets beters is dan zich te verheugen en goed te doen tijdens [hun] leven; en ook dat ieder mens eet en inderdaad drinkt en het goede ziet voor al zijn harde werk. Het is de gave Gods.” — Prediker 3:12, 13.

Salomo werd er door God toe geïnspireerd deze gedachte te herhalen: „Zie! Het beste dat ik voor mij heb gezien, dat uitstekend is, is dat men eet en drinkt en het goede ziet voor al zijn harde werk waarmee hij hard werkt onder de zon gedurende het getal van zijn levensdagen die de ware God hem gegeven heeft, want dat is zijn deel.” — Prediker 5:18.

Evenzo spoort hij jonge mensen aan: „Verheug u, jonge man [of jonge vrouw], in uw jeugd, en laat uw hart u goed doen in uw jongelingsdagen, en wandel in de wegen van uw hart en naar de dingen die uw ogen zien” (Prediker 11:9a). Wat is het heerlijk ten volle te genieten van de kracht en energie van de jeugd! — Spreuken 20:29.

’Gedenk uw Schepper’

Natuurlijk bedoelt Salomo niet dat het verstandig is om alles na te jagen wat ons hart of onze ogen misschien aanlokkelijk vinden. (Vergelijk 1 Johannes 2:16.) Dat blijkt duidelijk uit wat hij verder schrijft: „Maar weet dat de ware God u wegens dit alles [de bezigheden die wellicht voldoen aan uw verlangens] in het gericht zal brengen” (Prediker 11:9b). Hoe oud wij ook zijn, wij dienen te bedenken dat God ziet wat wij met ons leven doen en ons dienovereenkomstig zal beoordelen.

Wat is het dwaas te redeneren dat wij een op onszelf gericht leven kunnen leiden en godvruchtige toewijding tot onze latere jaren kunnen uitstellen! Ons leven zou op elk moment beëindigd kunnen worden. Zelfs als dat niet gebeurt, wordt het dienen van God op hogere leeftijd niet gemakkelijker. Salomo erkende dit en schreef: „Gedenk nu uw Grootse Schepper in uw jongelingsdagen, voordat de rampspoedige dagen gaan komen, of de jaren zijn aangebroken waarin gij zult zeggen: ’Ik heb er geen behagen in.’” — Prediker 12:1.

Ouderdom eist zijn tol. Salomo beschrijft vervolgens in symbolische bewoordingen de gevolgen van een gevorderde leeftijd. De handen en armen beven, de benen worden zwakker en er blijven weinig tanden over. Het haar wordt wit en valt uit. De slaap is zo licht dat men wakker wordt van het geluid van een vogel. De zintuigen — het gezicht, het gehoor, de tast, de reuk en de smaak — worden allemaal zwakker. Het verzwakte lichaam veroorzaakt de angst te vallen en de vrees voor andere „verschrikkingen” op de openbare straat. Uiteindelijk sterft de persoon. — Prediker 12:2-7.

Ouderdom is vooral rampzalig voor degenen die hebben nagelaten ’hun Grootse Schepper te gedenken’ in hun jeugd. Omdat zo’n persoon zijn of haar leven heeft verspild, heeft hij of zij „geen behagen” in latere jaren. Ook kan een goddeloze levenswijze de problemen en pijnen van de ouderdom nog vergroten (Spreuken 5:3-11). Jammer genoeg zien zulke personen, wanneer zij vooruit kijken, geen toekomst maar het graf.

Zich in ouderdom verheugen

Dit betekent niet dat ouderen niet van het leven kunnen genieten. In de bijbel worden „lengte van dagen en jaren van leven” ook in verband gebracht met Gods zegen (Spreuken 3:1, 2). Jehovah zei tot zijn vriend Abraham: „Wat u betreft, . . . gij zult in een gezegende ouderdom worden begraven” (Genesis 15:15). Ondanks de ongemakken van een gevorderde leeftijd vond Abraham vrede en rust in zijn latere jaren, omdat hij met voldoening terugzag op een leven dat aan Jehovah gewijd was. Hij zag ook in geloof uit naar een „stad die werkelijke fundamenten heeft”, Gods koninkrijk (Hebreeën 11:10). Hij stierf derhalve „oud en voldaan”. — Genesis 25:8.

Salomo gaf daarom de aansporing: „Al leeft een mens zelfs vele jaren, laat hij zich in die alle verheugen” (Prediker 11:8). Of wij nu oud of jong zijn, ware vreugde is gekoppeld aan onze verhouding tot God.

Terwijl de jonge man in de werkplaats de laatste stukken gereedschap van zijn vader opborg, dacht hij over deze dingen na. Hij dacht aan alle mensen van wie hij wist dat zij het beste van hun leven probeerden te maken maar die geen geluk vonden omdat zij geen band hadden met hun Schepper. Wat was het passend dat Salomo, na de aanmoediging gegeven te hebben om zich tijdens zijn leven te verheugen, de kwestie samenvatte met de woorden: „Het slot van de zaak, nu alles is gehoord, is: Vrees de ware God en onderhoud zijn geboden. Want dit is de gehele verplichting van de mens”! — Prediker 12:13.