Wat kan ik doen tegen pesten?

Pesten is een serieus probleem. Uit een Brits onderzoek bleek dat pesten een rol had gespeeld bij meer dan 40 procent van de zelfmoorden onder jongeren waarover in de landelijke media werd bericht.

Wat is pesten?

Pesten is meer dan duwen of slaan. Het kan ook om de volgende dingen gaan.

• Woorden. „Meisjes kunnen hele gemene dingen zeggen”, zegt Celine (20). „Ik zal de scheldnamen die ze me gaven en wat ze allemaal tegen me zeiden nooit vergeten. Ze gaven me het gevoel dat ik waardeloos was en er niet bij hoorde. Ze hadden me nog beter een blauw oog kunnen slaan.”

• Buitensluiten. Haley (18) vertelt: „Mijn klasgenoten gingen me uit de weg. Tijdens de lunchpauze deden ze alsof er geen plaats aan hun tafel was zodat ik niet bij ze kon zitten. Het hele schooljaar heb ik huilend in m’n eentje zitten eten.”

• Cyberpesten. „Met één keer klikken kun je iemands reputatie kapotmaken — en zelfs zijn leven”, zegt Daniel (14). „Dat klinkt overdreven, maar het kan echt!” Jongeren pesten elkaar ook door via hun mobiele telefoon gênante foto’s of berichtjes te versturen.

Wat zit erachter?

Hier volgen een paar veel voorkomende redenen.

• Ze zijn zelf gepest. „Ik was het helemaal zat dat ik gepest werd. Omdat ik erbij wilde horen, begon ik zelf anderen te pesten”, geeft Antonio toe. „Toen ik er later op terugkeek, realiseerde ik me dat ik verkeerd bezig was geweest!”

• Ze krijgen een slecht voorbeeld. „Vaak gaan jongeren die pesten (...) net zo met anderen om als hun ouders, broers of zussen of andere familieleden met anderen omgaan”, schrijft Jay McGraw in zijn boek Life Strategies for Dealing With Bullies.

• Ze lijken heel zelfverzekerd maar zijn eigenlijk onzeker. „Jongeren die anderen pesten doen zich heel zelfverzekerd voor, maar maskeren daarmee vaak verdriet en een minderwaardigheidscomplex”, zegt Barbara Coloroso in haar boek The Bully, the Bullied, and the Bystander.

Wie zijn meestal het doelwit?

• 

  Loners. Sommige jongeren leggen niet makkelijk contact met anderen en worden daardoor sneller het doelwit.

• Jongeren die opvallen als anders. Sommige jongeren worden het doelwit vanwege hun uiterlijk, huidskleur, geloof of zelfs vanwege een handicap.

• Jongeren met weinig zelfvertrouwen. Pestkoppen hebben door wie een negatief zelfbeeld hebben. Dat zijn vaak de makkelijkste doelwitten omdat ze niet zo snel iets terug zullen doen.

Wat kun je doen als je wordt gepest?

• 

  Reageer niet. „Pestkoppen willen graag weten of het ze gelukt is je een slecht gevoel te geven”, zegt Kylie. „Als je niet reageert, ben je niet meer interessant voor ze.” De Bijbel zegt: „De wijze weet zich te beheersen” (Spreuken 29:11, Groot Nieuws Bijbel).

• Neem geen wraak. Daardoor wordt het probleem alleen maar erger. De Bijbel zegt: „Vergeldt niemand kwaad met kwaad” (Romeinen 12:17; Spreuken 24:19).

• Zoek de problemen niet op. Probeer situaties te vermijden waarin je gepest kunt worden (Spreuken 22:3).

• Geef een onverwachte reactie. De Bijbel zegt: „Een zacht antwoord keert woede af” (Spreuken 15:1).

• Gebruik humor. Als iemand bijvoorbeeld zegt dat je te zwaar bent, kun je gewoon je schouders ophalen en zeggen: „Als het stormt, waai ik in ieder geval niet weg.”

• Loop weg. „Als je niks terugzegt, laat je merken dat je volwassen bent en sterker dan degene die jou lastigvalt”, vertelt Nora (19). „Je laat zien dat je zelfbeheersing hebt, iets wat de pestkop niet heeft.”

• Werk aan je zelfvertrouwen. „Pestkoppen merken het als je je ongemakkelijk voelt,” zegt Rita, „en ze kunnen dat gebruiken om het beetje zelfvertrouwen dat je hebt kapot te maken.”

• Vertel het iemand. Volgens één onderzoek vertelt meer dan de helft van alle slachtoffers die online gepest worden niet wat er gebeurt, soms uit schaamte (vooral bij jongens) of uit angst voor wraak. Maar pestkoppen kunnen alleen hun gang gaan als niemand iets zegt. Je mond opendoen kan de eerste stap zijn om een eind te maken aan de nachtmerrie.