Voetnoot

c Spugen was een middel of gebaar dat door zowel Joden als heidenen als genezend werd bezien, en in rabbijnse geschriften wordt gesproken over het gebruik van speeksel bij medische behandelingen. Misschien heeft Jezus alleen maar gespuugd om de man duidelijk te maken dat hij genezen zou worden. In ieder geval heeft Jezus zijn speeksel niet gebruikt als een natuurlijk geneesmiddel.