Voetnoot

a Net als in het modelgebed dat Jezus gaf, wordt ook in de kaddisj der treurenden gevraagd om de heiliging van Gods naam. Hoewel men het niet eens is over de vraag of de kaddisj uit de tijd van Christus of van nog eerder dateert, hoeven overeenkomsten ons niet te verbazen. Jezus’ gebed was niet innovatief of revolutionair bedoeld. Elk verzoek was deugdelijk gebaseerd op de geschriften die destijds voor alle Joden beschikbaar waren. Jezus moedigde zijn mede-Joden aan om dingen te bidden waar ze altijd al om hadden moeten bidden.