Mijn lieve vriendin

Wie zijn uw vrienden? Zijn het alleen mensen van uw eigen leeftijd? Lees het verslag van een jongere over een van haar vriendinnen, die ongeveer zeventig jaar ouder is dan zij.

ONS gezin verhuisde ongeveer negen jaar geleden naar Aberdeen (Schotland), toen ik nog maar zes was. Dit was een beangstigende tijd voor mij, want ik moest op een nieuwe school beginnen en nieuwe vrienden maken. Maar er was iets waardoor ik mij gemakkelijker aan mijn nieuwe situatie kon aanpassen. Een oudere dame, die mijn ouders één keer eerder hadden ontmoet, woonde vlak bij ons om de hoek. Ik werd netjes aan haar voorgesteld en was al gauw verrast te ontdekken hoe interessant zij was. Zij was jeugdig en droeg mooie, elegante kleren.

Wij woonden tijdelijk in een huurhuis en verhuisden later naar een vast adres, ongeveer anderhalve kilometer van tante Louie. Ik noem haar tante uit respect en ook uit genegenheid. Ik was verdrietig toen wij moesten verhuizen, want mijn broer en ik gingen geregeld bij haar op bezoek.

Maar de school waar ik naar toe ging, stond bij tante Louie om de hoek. Dus ging ik elke vrijdag na schooltijd en voordat ik ’s avonds naar de Schotse-volksdanslessen ging die in de school werden gegeven, thee drinken bij tante Louie. Dit werd mijn vaste gewoonte. Ik bracht dan een van mijn verhalenboekjes mee, en zij las mij eruit voor terwijl ik komkommersandwiches at en een glas koude melk dronk.

Ik herinner mij dat de vrijdagen altijd voorbijkropen omdat ik hunkerend uitzag naar de bel van half vier, het signaal om naar tante Louie te vliegen. In die tijd kwam ik te weten hoe interessant en leuk oudere mensen kunnen zijn. Eigenlijk bezag ik haar niet als oud. In mijn gedachten was zij heel jong. Zij kon autorijden en zij onderhield een huis waar het heerlijk rook, en een tuin — wat wil een kind nog meer?

Er gingen drie jaar voorbij, en ik zat in de laatste klas van de lagere school. Dat was het moment waarop tante Louie besloot dat haar tuin haar een beetje te veel werd en dat het praktischer was om in een flat te gaan wonen. Destijds begreep ik niet wat het was om ouder te worden. Ik vond het vreselijk dat haar flat in een ander deel van de stad stond. De vrijdagen waren nooit meer zo fijn als voorheen.

In 1990 kwam het moment waarop ik naar de middelbare school zou gaan dreigend naderbij. Wat moest ik doen op zo’n grote school? Hoe zou ik tegen de situatie opgewassen zijn? Ik zou naar een andere school gaan dan mijn vriendinnen, want wij woonden in een andere wijk. Maar weer was er tante Louie, want de flat waarheen zij was verhuisd, stond pal naast de middelbare school waar ik naar toe zou gaan! Ik vroeg haar of ik tussen de middag mijn boterhammen bij haar mocht opeten. Zo ontstond er opnieuw een dierbare gewoonte.

Ik denk dat onze verhouding in die tijd is veranderd van een verhouding tussen een kind en een volwassene in een wederzijds genieten van elkaars gezelschap. Dit kwam op vele manieren tot uiting, maar één manier in het bijzonder was toen wij samen de klassieken begonnen te lezen — Jane Eyre, Villette, Pride and Prejudice en The Woman in White — in plaats van mijn verhalenboekjes. Mijn smaak was volwassen geworden.

Tante Louie leerde mij dat liefde voor mensen een vaardigheid en een kunst is. Als zij mij dat niet had geleerd, dan zou ik dat wellicht pas op veel latere leeftijd beseft hebben. Zij leerde mij te luisteren, en veel mensen in deze overbezige wereld leren dat nooit, of zij nu oud zijn of jong. Terwijl ik mij behaaglijk op haar sofa nestel, vertelt zij mij verhalen over haar leven en wat zij heeft meegemaakt. Ik voel mij heerlijk warm worden door de fascinerende kennis die deze vrouw heeft.

Tante Louie heeft veel opgeofferd — een huwelijk, kinderen, een carrière — om voor haar ouders en haar tante te zorgen tijdens een uitputtend ziekteproces. Hierdoor kon haar jongere broer in de volle-tijddienst blijven.

De afgelopen twee jaar is tante Louies gezondheid achteruitgegaan, en ik zie de frustratie, het ongemak en de pijn die ouderdom met zich meebrengt. Onlangs, op de leeftijd van 84 jaar, moest zij het autorijden opgeven, en dit is haar heel moeilijk gevallen. Zij was gewend een zeer actief leven te leiden, en het is heel frustrerend nu aan huis gebonden te zijn. Zij heeft geworsteld met het gevoel dat zij anderen tot last is. Hoe vaak wij haar ook vertellen dat wij van haar houden en dat wij alles voor haar willen doen, zij voelt zich toch schuldig.

Wat het nu nog erger maakt, is dat het voor haar moeilijk is zich te wassen en aan te kleden. Ook al heeft zij dit voor anderen gedaan, het is een beproeving dat zij nu zelf die hulp nodig heeft. Dit leert mij dat ook al kunnen mensen niet alles meer zelf doen, zij toch ons respect verdienen.

Bovenal heeft deze ervaring mij echter geholpen te begrijpen wat het is om ouder te worden. Om elk ding dat tante Louie niet meer kan, moet ik huilen. Vooral wanneer ik zie dat zij gefrustreerd is of erge pijn heeft, maakt dat mij vreselijk verdrietig. Wat ik bijzonder erg vind, is dat wellicht niet nog een kind, jonger dan ik, van al haar wijsheid kan profiteren.

Soms vraag ik mij af of ik wel genoeg voor haar doe. Geniet zij net zoveel van mijn gezelschap als ik van het hare en houdt zij net zoveel van mij als ik van haar? Maar als ik tussen de middag bij haar kom eten en haar een knuffel geef, verdwijnen alle twijfels.

Ik voel mij vereerd zo’n vriendin te hebben. Zij heeft mij zo veel goede eigenschappen geleerd — vooral liefde. Ik zou haar vriendschap niet willen ruilen voor honderd vriendinnen van mijn eigen leeftijd. Hoewel ik binnenkort van school ga en niet meer tussen de middag bij haar zal eten, zal ik mijn lieve vriendin altijd blijven liefhebben, bezoeken en helpen. Zij heeft mij geleerd dat het leven gelukkig kan zijn en voldoening kan schenken als je eerst aan anderen denkt. — Ingezonden.

[Illustratie op blz. 26]

Met tante Louie