De inflatiecrisis — Reageer verstandig op de situatie

„ALS het nog veel langer in dit tempo doorgaat, komt er een tijd dat niemand meer iets te eten zal hebben. Het is geen kwestie van de buikriem wat te moeten aanhalen, maar we zullen gaan beleven dat mensen hun riem opeten”, zei een Braziliaanse advocaat.

Brazilië heeft de laatste tijd met een ernstige inflatie te kampen gehad, maar deze natie staat hierin niet alleen. Van het winterse IJsland tot het tropische Ghana hebben de meeste landen — of het nu communistische of kapitalistische landen, democratieën of dictaturen zijn — tot op zekere hoogte onder inflatie te lijden. Over het hoe en waarom verschillen de deskundigen van mening, maar één ding staat vast: De gewone man moet ermee leven. Hoe gaat hij de eindjes aan elkaar knopen?

Voor de rijken schijnt het aanpassingsproces niet zo pijnlijk. In Rio de Janeiro brachten vraaggesprekken met personen in de hogere beroepen aan het licht dat sommigen wat minder naar het buitenland gingen en dat anderen hun dienstbode hadden ontslagen. En iemand was van een duur merk whisky op een goedkoper merk overgestapt. Maar wat valt er te zeggen over hen die geen dienstboden hebben om te kunnen ontslaan of die zich zelfs geen goedkope whisky kunnen veroorloven? Eén winkelbediende merkte op: „Voor mensen in de lagere inkomensklassen moet deze inflatie iets ongelofelijks zijn.”

Een Nigeriaanse moeder van drie kinderen onthulde aan een verslaggever dat zij ten gevolge van de inflatie niet langer in staat was haar gezin de gebruikelijke drie maaltijden per dag voor te zetten. Thans brengt zij er nog slechts twee op tafel. „En denk niet dat ik de enige ben”, beweerde zij. „Honderden anderen [doen het] ook.” Het is waar dat men nog niet van honger omkomt met elke dag twee keer een goed maal in plaats van drie keer. Voor sommigen betekent dit echter wel een ingrijpende verandering in hun levensstandaard.

Honderden miljoenen mensen worden gedwongen hun levenswijze drastisch te wijzigen. Hoe reageren zij?

Een onverstandige reactie

Inflatie maakt velen bang. Het Filippijnse tijdschrift Panorama verklaarde dat er ten gevolge van de inflatie „in het gehele land werkelijke, tastbare armoede bestaat en daarmee gepaard ook angst. Zullen wij morgen onze baan verliezen? . . . Kunnen wij de tirannie van deze economische toestanden verdragen?” Deze vrees kan mensen ertoe brengen onverstandig te gaan handelen.

Een artikel in U.S. News & World Report merkte op: „In een poging om aan hun levensstijl vast te houden ondanks een inflatie van meer dan tien procent en de steeds diepere recessie, neemt een groeiend aantal Amerikanen in de middengroepen zijn toevlucht tot het plegen van misdrijven.” Vervolgens vermeldt het artikel dat heel wat „gewoonlijk ordelievende burgers” zich schuldig maken aan misdrijven als betalen met ongedekte cheques, verduistering, winkeldiefstal en belastingontduiking. Er wordt over gezegd: „Ze zijn niet slecht. Ze brengen minder geld thuis en zijn meer kwijt aan energie, huur en voedsel. Ze vragen zich af hoe . . . iemand met minder kan rondkomen.”

Het is niet verstandig zijn toevlucht te nemen tot dergelijke misdrijven om te vermijden een stap terug te moeten doen. Het plegen van diefstal brengt wellicht een kortstondige verlichting van economische moeilijkheden, maar ze worden er niet door opgelost. Wanneer het gestolen geld eenmaal is uitgegeven, keren de problemen weer terug. Als de dief betrapt wordt, maken schaamtegevoelens en openbare schande zijn problemen alleen maar groter. Het droevige is dat de toename in het aantal berovingen en diefstallen tot gevolg heeft gehad dat er een element van onzekerheid en terreur is toegevoegd aan het leven van alle mensen over de gehele wereld, met inbegrip van de armen.

Een spreuk van Salomo, waarin goddelijke wijsheid tot uitdrukking wordt gebracht, zegt: „Word niet afgunstig op de man van geweld, en kies geen enkele van zijn wegen.” En ze wijst op een belangrijke reden om zulk een handelwijze te mijden, door te vervolgen met de woorden: „Want de slinkse persoon is iets verfoeilijks voor Jehovah, maar Zijn vertrouwelijke omgang is met de oprechten” (Spr. 3:31, 32). Er bestaan betere manieren om op inflatie te reageren dan criminaliteit.

Wijzigingen die sommigen aanbrengen

In zijn verslag getiteld: „Inflatie: De stijgende kosten van het leven op een kleine planeet” (zoals aangehaald in de Filippijnse krant Bulletin Today) zei Robert Fuller: „Evenals kortademigheid tijdens normale, dagelijkse bezigheden, is inflatie voor ons een aanwijzing om ons levenspatroon te veranderen.” Dit kan zowel van hele natiën als van afzonderlijke personen worden gezegd.

Sommige mensen hebben er een begin mee gemaakt hun levensstijl aan een onderzoek te onderwerpen. Zij plaatsen een vraagteken bij de manier waarop zij leven. In plaats van de opgedreven prijzen te betalen besluiten velen om dingen zelf te doen. In de Verenigde Staten zijn gezinnen begonnen voedsel in hun tuin te verbouwen, kledingstukken te gaan verstellen in plaats van nieuwe te kopen, zelf het huis te repareren en op te knappen. Als iets wat zij niet noodzakelijk vinden — zoals een televisietoestel — niet gemakkelijk gerepareerd kan worden, doen zij het zonder.

Op de Filippijnen hebben sommigen gezegd dat zij minder gaan roken en drinken ten einde het hoofd te bieden aan inflatie. Dat is een stap in de goede richting. Zij vertellen ook dat zij het gebruik van frisdranken beperken. In plaats van het openbaar vervoer te gebruiken, lopen zij soms. Bovendien nemen zij hun kinderen mee naar het park en laten hen daar ravotten in plaats dat zij geld uitgeven voor gezinsontspanning. Waarlijk, „de mooiste dingen in het leven zijn gratis”. Ze zijn ook niet onderhevig aan inflatie.

Evenwichtig zijn

Ja, op verstandige wijze het hoofd bieden aan inflatie kan betekenen dat men een andere levensstijl moet gaan volgen. Het houdt ook vaak in dat wij een verandering in onze denkwijze moeten aanbrengen. In een Aziatisch land spaarde een man genoeg geld bij elkaar om twee varkens te kunnen kopen, waarbij hij het plan had een kleine varkensfokkerij te beginnen. Er zou echter in zijn dorp een feest worden gegeven en aangezien hij een prominent man was in de gemeenschap, werd van hem verwacht dat hij het meeste voedsel zou bekostigen. Zijn spaargeld ging ermee heen, en zijn kleine bedrijf — dat een bescherming tegen inflatie had kunnen zijn — kwam nooit van de grond.

In hetzelfde gebied leende een andere man geld van de bank om verbeteringen aan te brengen op zijn boerderij. Daarop trouwde zijn zoon onverwachts. Volgens het streekgebruik gaf de man een bruiloftsfeest waarvoor hij het hele dorp uitnodigde. Als hij minder groots had uitgepakt, zou hij zijn ’gezicht hebben verloren’. Hij besteedde al het geleende geld om zijn buren te onthalen, en nu dreigt de bank met wettelijke stappen om haar geld terug te krijgen. Triest genoeg loopt de man zelfs kans zijn boerderij te verliezen.

Deze ervaringen tonen een ander facet van wijsheid bij het aanpakken van economische problemen. Het kan noodzakelijk zijn zich moedig te distantiëren van bepaalde gewoonten en tradities die, hoewel op zich niet verkeerd, gewoon te kostbaar zijn.

Ook een andere kwestie vereist evenwichtigheid. In sommige landen krijgen mannen gelegenheden aangeboden om in rijkere landen te gaan werken. Zij blijven wellicht een jaar of nog langer in het buitenland. Wanneer de tijden duur zijn, is het moeilijk om zulke kansen aan zich te laten voorbijgaan. Maar zulk een stap dient zorgvuldig overwogen te worden. Hoe staat het met het gezin dat achter blijft? Een man is zijn gezin meer verschuldigd dan alleen maar geld. Wie zal er tijdens zijn afwezigheid voor zijn vrouw zorgen of de kinderen streng onderrichten? Sommigen die zulke overeenkomsten hebben gesloten, zijn later bij hun terugkeer tot de ontdekking gekomen dat hun kinderen misdadigers waren geworden.

Iets soortgelijks ervoer een man die als suikerrietsnijder werkzaam was. Toen de wereldprijs van suiker zakte, verdiende hij minder en bezat hij niet genoeg om zijn wekelijkse uitgaven te bekostigen. Hij dacht dat hij er het best bovenop kon komen door wat geld te lenen en een handeltje in vee, groente en fruit te beginnen. De persoon die hem het geld leende, stond er echter op dat hij zeven dagen per week zou werken en dreigde de lening in te trekken als hij dit weigerde. Nu heeft de man geen tijd om naar zijn gezin om te zien of iets anders te doen dan werken. Zijn hele leven wordt in beslag genomen door geld verdienen.

Zou het, wanneer u onder grote economische druk staat, niet verstandig zijn uw plannen te bespreken met enkele ervaren, rijpe personen in wie u vertrouwen stelt? Is datgene wat u overweegt, het enige antwoord op uw probleem? Hoe pakken andere mensen de situatie aan? De bijbel zegt: „Waar geen overleg is falen de plannen, maar zij slagen als er veel raadgevers zijn” (Spr. 15:22, Willibrordvertaling). „Overleg” kan ertoe bijdragen dat u niet in onnodige moeilijkheden raakt.

De belangrijkste sleutel om de inflatiecrisis aan te pakken is wellicht daarin legen dat men een juiste kijk heeft op materiële dingen en het onderscheid ziet tussen wat wel en wat niet belangrijk is. Nog niet zo lang geleden werden verscheidene provincies in het noorden van de Filippijnen getroffen door een ernstige overstroming die grote materiële schade aanrichtte. Toen een arm gezin bemerkte dat het water steeds hoger steeg, zochten zij toevlucht in een mangaboom. Van daaruit zagen zij hoe het kolkende water al hun materiële bezittingen wegspoelde — hun nietige huisje, hun weinige varkens en kippen. Hun reactie? Zij dankten God dat zij nog steeds leefden. Zij waren dankbaar dat zij nog altijd beschikten over hun kostbaarste bezit: hun leven.

Een van hun buren was zeer rijk. Hij bezat velden waarop een omvangrijke rijstoogst op het punt stond binnengehaald te worden. Toen de overstroming kwam, ging de hele oogst verloren. Zelfs na deze ramp was deze man nog veel rijker dan zijn arme buren, maar zijn verlies was groter geweest. Zijn geest kon de spanning niet verdragen en de ongelukkige man kreeg een zenuwinzinking.

Een ramp kan ons leven in een ogenblik tijds veranderen terwijl inflatie ons langzaam en bijna ongemerkt berooft. Het resultaat kan echter hetzelfde zijn. Als wij te veel waarde aan onze huidige levensstandaard toekennen, offeren wij wellicht te veel op om die in stand te houden.

Het is waar dat de meeste mensen die de geriefelijkheden van de beschaafde wereld gewend zijn, niet bereid zouden zijn ze allemaal op te geven. Niettemin kunnen wij het zonder veel van deze dingen stellen. Willen wij het probleem van de inflatie op een verstandige manier het hoofd bieden, dan zullen wij hier met het verstrijken van de tijd wellicht steeds meer toe bereid moeten zijn.

De weg van wijsheid

Koning Salomo merkte op dat „wijsheid tot bescherming is evenals geld tot bescherming is”. „Maar”, voegde hij eraan toe, „het voordeel van kennis is, dat de wijsheid haar bezitters in het leven houdt” (Pred. 7:12). Salomo bezat zowel een overvloed aan wijsheid als aan geld. Wij doen er daarom verstandig aan zijn opvatting over de waarde van wijsheid ten opzichte van geld te overdenken. Aangezien geld een steeds zwakkere „bescherming” biedt, is thans beslist de tijd gekomen ons oog te richten op de meer waardevolle andere keus — wijsheid. Duizenden bieden thans het hoofd aan inflatie omdat zij bijbelse wijsheid in hun leven toepassen.

Zelfs in de gunstigste tijden is van God afkomstige wijsheid superieur aan geld. Hoe dan wel? Doordat ze ons over Jehovah God en zijn voornemens onderwijst. Van God afkomstige wijsheid helpt ons in de tegenwoordige tijd te beseffen waarom de mensheid met schijnbaar onoverkomelijke problemen, zoals inflatie, wordt overspoeld. Ze helpt ons om onze bezittingen waarover wij nog steeds beschikken, zo goed mogelijk te gebruiken en ze wijst ons op de snel naderbijkomende tijd wanneer God zelf in de wereldlijke aangelegenheden zal ingrijpen en de getrouwe mensheid leven zal geven in een paradijs waar geen inflatie zal zijn.

Bovendien onderwijst van God afkomstige wijsheid ons dat God hen die hem in overeenstemming met zijn Woord der waarheid aanbidden, zelfs thans niet zal vergeten, ongeacht hoe erg de inflatie of andere problemen ook zullen worden. Zoals velen kunnen getuigen, waakt hij over hen zodat het hun niet aan de noodzakelijke levensbehoeften ontbreekt. — Matth. 6:25-33.

Deze goddelijke wijsheid is gebaseerd op kennis die in Gods Woord, de bijbel, wordt aangetroffen. Ingeval inflatie uw vrede des geestes verstoort of u voor schijnbaar onoplosbare problemen plaatst, moedigen wij u aan de bijbel te onderzoeken en te ontdekken hoe zijn wijsheid u kan helpen. Er is in deze tijd geen betere gids te vinden.

[Inzet op blz. 18]

’In een poging om aan hun levensstijl vast te houden, neemt een groeiend aantal personen zijn toevlucht tot het plegen van misdrijven’

[Inzet op blz. 19]

Heb een juiste kijk op materiële dingen. Onderscheid wat wel en wat niet belangrijk is

[Grafiek op blz. 17]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Kosten van levensonderhoud