Mannen die werkelijk het hoofd van het gezin zijn

„DE MAN is het hoofd van zijn vrouw”, verklaart de bijbel (Ef. 5:23). Toch hebben, volgens verslagen van sociologen en vrouwen zelf, vele hedendaagse echtgenoten afstand gedaan van hun rechtmatige positie als hoofd van het gezin. „Velen van mijn cliënten beklagen zich over de zwakheid en besluiteloosheid van hun man”, deelde een vooraanstaande raadsman in huwelijksaangelegenheden in New York mee.

Dat vele mannen in gebreke blijven de juiste leiding te geven, is voor een groot deel verantwoordelijk voor de huidige huwelijksproblemen. Wat brengt het derhalve met zich mee een juist hoofd voor het gezin te zijn? Welke rol dient de echtgenoot in het gezin op zich te nemen? Hoe dient hij zijn vrouw te behandelen?

Dat zij het hoofd zijn, wordt door sommige mannen uitgelegd als zou het betekenen dat zij een dictator voor hun vrouw dienen te zijn. In sommige landen is het in feite lang gebruikelijk geweest dat echtgenoten hun vrouw als een slavin of nog slechter behandelden. Maar dit is niet in overeenstemming met het bovenstaande schriftuurlijke beginsel, want merk op dat daar staat: „De man is het hoofd van zijn vrouw, evenals ook Christus het hoofd van de gemeente is.” En Christus behandelde zijn gemeente van volgelingen beslist niet liefdeloos!

Mannen die werkelijk het hoofd van het gezin zijn, zijn dus geen dictatoriale bazen. Aan de andere kant zijn zij evenmin zwak en besluiteloos, terwijl zij toelaten dat hun vrouw de rol op zich neemt die hun rechtmatig toekomt. Een juist hoofd is, zoals Webster’s Third International Dictionary het beschrijft: „Iemand die in verhouding tot anderen staat enigszins als het hoofd tot andere lichaamsleden . . . iemand die de leiding heeft over een onderdeel of afdeling.” Zoals dus het fysieke hoofd de bewegingen en verrichtingen van het lichaam bestuurt, of het hoofd van een afdeling toezicht houdt op de organisatie en het werk van zijn personeel, dient het hoofd van het gezin de leiding van het huisgezin op zich te nemen, en de rechterlijke bevoegdheid over de activiteiten ervan te hebben.

Wat zou er gebeuren als het hoofd van een staf van medewerkers weinig of niets van het werk van zijn afdeling af wist? Als hij weinig belangstelde in wat zijn personeel deed, hun geen leiding of instructies gaf, het nemen van beslissingen uitstelde, in gebreke bleef verantwoording op zich te nemen, en zijn ondergeschikten dwong de leiding te nemen om iets voor elkaar te krijgen, wat zouden zij dan van hem denken? Nu, zij zouden hem als louter een hoofd in naam beschouwen, niet als een werkelijk hoofd. Onder zulke omstandigheden kunnen de verhoudingen snel ontaarden.

In een gezin is de situatie hetzelfde. Als een man de leiding en het nemen van alle beslissingen aan zijn vrouw overdraagt, verliest zij snel haar respect voor hem als haar hoofd. Een man die telkens als zijn kinderen hem om toestemming voor iets vragen, zegt: „Vraag het maar aan je moeder”; of: „Zeg jij het maar”, telkens als er in het gezin een beslissing genomen moet worden, verraadt dat hij niet werkelijk het hoofd van het gezin is. En dat is over het algemeen een ongelukkig gezin.

Wat is er dan bij de juiste leiding betrokken? Betekent het alle beslissingen te nemen? Houdt het in dat men elke activiteit en stap van zijn vrouw en kinderen bestuurt? Volstrekt niet! God heeft de mensen geschapen, met inbegrip van vrouwen en kinderen, om een betrekkelijke vrijheid te genieten. De mensen zijn ontevreden en komen in opstand als iedere stap en elk moment van de tijd voor hen wordt bestuurd en vastgesteld.

Een juiste leiding is dus geen kwestie van het nemen van iedere beslissing, doch van het uitoefenen van toezicht op alle activiteiten en zaken van iemands gezin. Het behoort tot de verantwoording van de man de richtlijnen te bepalen volgens welke het huisgezin wordt bestuurd. Toch kan er tegelijkertijd een grote mate van vrijheid bestaan.

Een echtgenoot kan zijn vrouw bijvoorbeeld de bijna algehele vrijheid schenken om te beslissen hoe de meubels geschikt worden, wat er op het gebied van voedsel voor het gezin wordt gekocht, of beslissingen te nemen in andere, soortgelijke aangelegenheden. Toch bezit de echtgenoot het uiteindelijke recht om te beslissen en kan, als hij het raadzaam vindt, richtlijnen uitvaardigen om de wijze waarop de dingen worden aangepakt, te verbeteren. Gewoonlijk doen vriendelijke woorden van aanmoedigingen en goed geplaatste complimentjes echter het meest om tot samenwerking en het verlenen van steun te bewegen. Een goed gezinshoofd zal niet nalaten te prijzen.

Een werkelijk voortreffelijk afdelingshoofd onderscheidt zich door zich oprecht om het welzijn van zijn staf van medewerkers te bekommeren. Soms hoort men mensen over zo iemand zeggen: „Ik zou alles voor hem doen”, waarmee zij bedoelen dat zij tot in de hoogste mate medewerking zouden verlenen. Soortgelijke uitdrukkingen hoort men ook over mannen die de bijbelse vermaningen ter harte nemen: „Mannen, blijft uw vrouw liefhebben” (Ef. 5:25). En: „Vaders, irriteert uw kinderen niet, maar blijft hen in het strenge onderricht en de gezaghebbende raad van Jehovah grootbrengen” (Ef. 6:4). Het is een vreugde om aan zulk een zorgzaam, behulpzaam en liefhebbend hoofd onderworpen te zijn.

Een dergelijk gezinshoofd is nederig. Hij beseft dat hij niet „alles weet”. Hij erkent dat zijn vrouw, en soms zelfs zijn kinderen, over bepaalde zaken misschien meer weten dan hijzelf. Daarom bespreekt hij de dingen dikwijls met hen alvorens beslissingen te nemen. Op deze wijze maakt hij dat zijn vrouw en kinderen zich in de gezinsregeling nauw verbonden voelen.

Een man die werkelijk het hoofd van het gezin is, heeft initiatief; hij is niet lui. Het is begrijpelijk dat hij na een dag hard werken een beetje vrede en rust op prijs stelt als hij thuiskomt, door wellicht het avondblad te lezen. Niettemin toont hij initiatief door plannen te maken voor gezinsactiviteiten en deze te organiseren, precies zoals hij zijn zakenschema zou opstellen. Hij zorgt ervoor dat er nu en dan weekenduitstapjes met de kinderen worden gemaakt en dat er avonden zijn die de een of andere vorm van gezinsontspanning omvatten. Hij houdt ook rekening met de behoeften van zijn vrouw, misschien door af en toe op zijn programma te zetten om een avondje met haar alleen uit te gaan. Zulk een vader en echtgenoot ondervindt werkelijk waardering en liefde.

Maar er is ook nog een ander terrein waarop een man die werkelijk het hoofd van het gezin is de leiding moet nemen, en dat is, zijn gezin liefde en ontzag voor de Almachtige God bij te brengen. Hij gaat met zijn gezin in gebed; zij bezoeken regelmatig samen de christelijke vergaderingen en doen er actief aan mee met anderen te delen wat zij over God en zijn voornemens weten. Als een man dit doet, houdt niet alleen zijn gezin van hem, maar behaagt hij God bovendien.