Studie 25
Schriftplaatsen lezen en toepassen
1-3. Hoe dienen wij bij het houden van lezingen schriftplaatsen te lezen?
1 Wanneer je tot anderen over de voornemens van God spreekt, of dit nu in een privé-gesprek of vanaf het openbare podium gebeurt, is je bespreking opgebouwd rond schriftplaatsen die je uit de bijbel voorleest. Die schriftplaatsen dienen dus goed gelezen te worden. Ze dienen niet op een zakelijke manier te worden gelezen, maar wil het lezen ervan aan zijn doel beantwoorden, dan dient je voordracht erdoor aan bezieling te winnen. Daarom vermeldt het raadgevingenbriefje „Teksten met nadruk gelezen” als een punt dat speciale aandacht verdient van de zijde van iedereen die een bekwame bedienaar van het evangelie wil zijn.
2 Schriftplaatsen behoren met gevoel te worden gelezen, maar dit dient niet te worden overdreven. Hoeveel gevoelsuitdrukking er in een tekst gelegd moet worden, zal afhangen van de tekst zelf en van de plaats waar hij in de lezing wordt gebruikt. Het argument dient erdoor tot een hoogtepunt te worden gebracht, maar de aandacht mag niet op het lezen worden gevestigd.
3 Bovendien dient door het lezen de aandacht te worden gericht op dat gedeelte van de tekst dat ter ondersteuning van je argument dient. Het punt waar het om gaat dient zo duidelijk te worden gemaakt dat de toehoorders overtuigd raken. Daarom boezemt het met juiste nadruk lezen van schriftplaatsen vertrouwen in. Het verleent het lezen gezag.
4, 5. Wat wordt bedoeld met „klemtoon op de juiste woorden”? Licht dit toe.
4 Klemtoon op de juiste woorden. De reden waarom een tekst wordt gelezen, bepaalt welk gedeelte de klemtoon ontvangt. Als elke gedachte die in de tekst tot uitdrukking komt evenveel nadruk ontvangt, zal er niets opvallen en zal het punt waar het om gaat, verloren gaan. Vergewis je er daarom van dat de woorden die de voornaamste klemtoon krijgen ook werkelijk de woorden zijn die de gedachte weergeven ter ondersteuning waarvan de tekst wordt gebruikt.
5 Als je bijvoorbeeld Ezechiël 18:4 gebruikt om te bewijzen dat zonde niet tot eeuwige pijniging maar tot de dood leidt, zou je deze tekst als volgt lezen: „De ziel die zondigt, díe zal sterven”, met de speciale klemtoon op de gecursiveerde woorden. Maar als je wilt doen uitkomen dat niet slechts het lichaam maar in werkelijkheid de ziel sterft, zou je de klemtoon verleggen en lezen: „De ziel die zondigt, die zal sterven.” Waar je de klemtoon legt, dient te worden bepaald door de reden waarom je de schriftplaats leest.
6-12. Op welke manieren kunnen wij de gedachten-overbrengende woorden van een tekst beklemtonen?
6 Doeltreffende methode waarop klemtoon kan worden gebruikt. De gedachten-overbrengende woorden die je goed wilt laten uitkomen, kunnen op velerlei manieren worden beklemtoond en de manier die je gebruikt, dient bij de schriftplaats en de setting van de lezing te passen.
7 Dit aspect van de hoedanigheid „Teksten met nadruk gelezen” heeft niet ten doel alle mogelijke manieren die er bestaan om mondelinge klemtoon te leggen, op te sommen. Je zult meer aandacht aan deze details besteden wanneer je de hoedanigheid klemtoon bestudeert. Er worden hier echter enkele methoden opgesomd om je te helpen de bekwaamheid te verwerven je teksten doeltreffend te lezen.
8 Stemnadruk. Hieronder valt iedere verandering van de stem, hetzij in toonhoogte, snelheid of stemkracht, waardoor de woorden die de gedachte overbrengen van de rest van de zin worden onderscheiden.
9 Pauzeren. Dit kan worden gedaan hetzij vóór of na het belangrijkste gedeelte van je schriftplaats, of beide. Door te pauzeren vlak voordat je een hoofdgedachte leest, wordt verwachting geschept; pauzeer je erna dan wordt de indruk verdiept.
10 Herhaling. Een bepaald punt kan beklemtoond worden doordat je jezelf onderbreekt en het woord of de zinsnede opnieuw leest. Deze methode dient oordeelkundig te worden toegepast.
11 Gebaren. Zowel lichaamsbewegingen als gelaatsuitdrukkingen kunnen dikwijls een hulp zijn om een woord of zinsnede kracht bij te zetten.
12 Toon. In bepaalde gevallen kan de toon waarop de woorden worden gelezen de betekenis ervan beïnvloeden en ze speciaal doen uitkomen, maar ook hierbij dient men oordeelkundig te werk te gaan, vooral wanneer sarcasme tot uitdrukking wordt gebracht.
13, 14. Hoe kunnen wij wanneer een huisbewoner een tekst leest, de sleutelpunten van de tekst beklemtonen?
13 Teksten die huisbewoner leest. Wanneer een huisbewoner een tekst leest, kan het zijn dat hij de klemtoon op de verkeerde woorden legt of helemaal geen klemtoon gebruikt. Wat kun je dan doen? Over het algemeen is het in zo’n geval het beste je toevlucht te nemen tot je toepassing van de tekst ten einde de nadruk te leggen op de punten die je wilt beklemtonen. Nadat de tekst gelezen is, zou je de aandacht van de huisbewoner op deze woorden kunnen vestigen door ze te herhalen of vragen te stellen.
14 Er is nog een manier waarop je deze situatie kunt aanpakken, maar daarbij is voorzichtigheid en tact geboden. Je zou het lezen op het juiste moment kunnen onderbreken, jezelf kunnen verontschuldigen en dan speciaal de aandacht op het woord of zinsdeel kunnen vestigen dat gelezen wordt en dat je wilt beklemtonen. Wanneer dit gedaan kan worden zonder de huisbewoner in verlegenheid te brengen of te irriteren, kan het doeltreffend zijn, maar doe dit niet te vaak.
**********
15-17. Waarom is het belangrijk dat de teksttoepassing duidelijk wordt gemaakt?
15 Het lezen van een tekst, zelfs met nadruk, is gewoonlijk niet voldoende om je doel te bereiken. Zo nu en dan kan de schriftplaats weliswaar zelf als toepassing dienen van de gedachte die je in je argumentatie wilt weergeven, maar meestal is het nodig opnieuw de aandacht te vestigen op de woorden in de tekst die de gedachte overbrengen en dan aan te tonen hoe ze op het argument van toepassing zijn. Hierop wordt gedoeld met het punt „Teksttoepassing duidelijk gemaakt” op het raadgevingenbriefje. Houd in gedachten dat de gemiddelde persoon niet zo vertrouwd is met de bijbel en het punt waar het om gaat niet in zich op kan nemen wanneer hij de tekst slechts één keer hoort lezen. Door opnieuw de nadruk te leggen op de sleutelwoorden en ze toe te passen, kunnen de gedachten bezinken.
16 Wil je een tekst kunnen toepassen, dan moet deze in je argumentatie passen en over het algemeen op juiste wijze worden ingeleid. Vervolgens zul je, gedachtig aan het onderwijzen, je toepassing zo eenvoudig mogelijk willen maken.
17 Bovendien moet je een duidelijk begrip van de tekst hebben en dient je toepassing nauwkeurig te zijn. Wanneer je gebruik van de tekst dit eist, beschouw dan de context, de beginselen die erin opgesloten liggen of de erbij betrokken personen. Gebruik een tekst nooit op een wijze die niet in overeenstemming is met hetgeen de schrijver bedoelde. Volg bij het toepassen van een tekst nauwgezet de publikaties van het Genootschap.
18. Hoe kunnen wij sleutelwoorden die toegepast moeten worden, doeltreffend isoleren?
18 Woorden die toegepast moeten worden isoleren. Vóór of tijdens het toepassen van de tekst dienen de sleutelwoorden meestal opnieuw beklemtoond te worden. Dit is nodig om er zeker van te zijn dat alles in de tekst wat niets met je argument te maken heeft, ondergeschikt wordt gemaakt of op het tweede plan komt. Hiervoor behoeven de in de tekst voorkomende woorden zelf in feite niet herhaald te worden, ofschoon dit wel de gebruikelijke manier is. Maar in bepaalde gevallen kun je op een andere manier doeltreffend de aandacht van je toehoorders op de geïsoleerde gedachten die worden beschouwd, vestigen. Eén manier waarop je dit kunt doen, is door eenvoudig synoniemen te gebruiken wanneer je de gedachte opnieuw onder woorden brengt. Nog een manier is, door vragen te stellen. Wanneer je een toespraakje tegen een huisbewoner houdt, kunnen je vragen zo worden gesteld dat je de huisbewoner de sleutelgedachten ontlokt.
19-22. Waarop wordt gedoeld met „punt waar je in de inleiding op aanstuurt, duidelijk gemaakt”?
19 Punt waar je in de inleiding op aanstuurt, duidelijk gemaakt. Dit houdt eenvoudig in dat je ervoor zorgt dat het doel waarvoor je de tekst gebruikt, duidelijk wordt begrepen en verstaan. Misschien heb je het om de een of andere reden niet nodig of wenselijk geacht de tekst officieel in te leiden. Dat wil niet zeggen dat het punt waar het in de tekst om gaat niet duidelijk gemaakt behoeft te worden. In de regel heb je echter voordat de tekst wordt gelezen, je argument ten minste enigszins voorbereid. Nu moet je erop toezien dat je argumentatie verder wordt uitgewerkt ten einde duidelijk te maken waarom je de tekst hebt gebruikt.
20 In hoeverre de toepassing moet worden getoond, hangt af van je toehoorders en de belangrijkheid van het punt in verhouding tot de gehele uiteenzetting van de stof. Gewoonlijk is het niet voldoende de tekst alleen te bespreken. Je moet de gedachten die in de tekst worden beklemtoond in verband brengen met je inleidende argument. Je dient duidelijk te vermelden wat dat verband is.
21 Hoe eenvoudiger je toepassing kan zijn, mits ze toch aan je doel beantwoordt, des te beter. Alle niet ter zake dienende details dienen weggelaten te worden. Dit kun je bereiken door je argument terug te brengen tot zo min mogelijk feiten en er dan alleen aan toe te voegen wat noodzakelijk is om ze begrijpelijk te doen zijn. Als in de inleiding iets onbeantwoord is gebleven, dient je toepassing het antwoord te verschaffen.
22 Nu je zover gevorderd bent met het Opleidingsprogramma voor Sprekers, dient het je doel te zijn eenvoudig en recht op de man af te spreken. Wanneer je dit hebt bereikt, zul je in je lezen en toepassen van schriftplaatsen de bekwaamheid van een geschoolde onderwijzer weerspiegelen.