Begrijpelijk voor anderen

DOE wanneer je spreekt meer dan informatie presenteren. Streef ernaar om dat wat je zegt begrijpelijk te maken voor degenen die luisteren. Dat kan je helpen doeltreffend te communiceren, of je nu tot de gemeente spreekt of tot niet-Getuigen.

Er zitten heel wat facetten aan begrijpelijke taal. Sommige zijn aan de orde gekomen in les 26, „Logische opbouw van materiaal”. Andere zijn behandeld in les 30, „Belangstelling voor de ander”. In deze les gaan we er nog een paar bespreken.

Eenvoudige woorden, eenvoud van stijl. Eenvoudige woorden en korte zinnen zijn krachtige communicatiemiddelen. Jezus’ Bergrede is een schitterend voorbeeld van een lezing die te begrijpen is voor alle soorten van mensen, ongeacht wie ze zijn of waar ze wonen. De ideeën kunnen nieuw voor hen zijn. Toch kunnen ze begrijpen wat Jezus zei omdat hij het had over zaken die ons allemaal aangaan: hoe gelukkig te zijn, hoe relaties met anderen te verbeteren, hoe met zorgen om te gaan en hoe de zin van het leven te ontdekken. En hij drukte zijn gedachten uit in ongekunstelde taal (Matth. hfst. 5–7). Natuurlijk bevat de bijbel vele voorbeelden van variëteit in de lengte en opbouw van zinnen. Je hoofddoel moet zijn gedachten helder en begrijpelijk uit te drukken.

Zelfs als je moeilijke stof behandelt, kan eenvoud van stijl ertoe bijdragen dat die gemakkelijker te begrijpen wordt. Hoe kan eenvoud bereikt worden? Overweldig je toehoorders niet met onnodige details. Orden je materiaal zo dat het je hoofdpunten aanvult. Kies je sleutelteksten met zorg. Haast je niet van de ene schriftplaats naar de volgende maar lees en bespreek ze. Bedelf een goede gedachte niet onder een veelheid van woorden.

Pas diezelfde principes toe als je een huisbijbelstudie leidt. Probeer niet alle details uit te leggen. Help de student de hoofdgedachten goed te begrijpen. Later, bij persoonlijke studie en op gemeentevergaderingen, raken de details wel ingevuld.

Materiaal op een eenvoudige manier presenteren vergt een goede voorbereiding. Je moet je onderwerp zelf goed begrijpen om het voor anderen begrijpelijk te maken. Wanneer je iets echt begrijpt, ben je in staat redenen te verschaffen waarom het zo is. Je kunt het ook in je eigen woorden vertellen.

Verklaar onbekende termen. Soms is het om zaken begrijpelijk te maken nodig de betekenis te verklaren van termen die je luisteraars onbekend zijn. Overschat de kennis van je toehoorders niet maar onderschat evenmin hun intelligentie. Als resultaat van je studie van de bijbel gebruik je wellicht termen die voor anderen vreemd zijn. Zonder uitleg zullen mensen die geen contact hebben met Jehovah’s Getuigen, niet begrijpen dat „overblijfsel”, „getrouwe en beleidvolle slaaf”, „andere schapen” en „grote schare” aanduidingen zijn voor specifieke groepen mensen (Rom. 11:5; Matth. 24:45; Joh. 10:16; Openb. 7:9). Evenzo zal iemand als hij de organisatie van Jehovah’s Getuigen niet kent, waarschijnlijk niet begrijpen wat er wordt bedoeld met termen als „verkondiger”, „pionier”, „kringopziener” en „Gedachtenisviering”.

Sommige bijbelse uitdrukkingen die ook door niet-Getuigen vaak worden gebruikt, kunnen toch wat uitleg vergen. Voor veel mensen betekent „Armageddon” een nucleaire holocaust. Ze zullen „Gods koninkrijk” misschien associëren met een toestand in een persoon of met de hemel maar niet met een regering. Hebben we het over de „ziel”, dan kan dat gedachten oproepen aan een vermeend geestelijk deel van de mens dat voortbestaat na de dood van het lichaam. Naar wat miljoenen mensen is onderwezen, is de „heilige geest” een persoon, deel van een Drie-eenheid. Omdat zoveel mensen de morele maatstaven van de bijbel hebben laten varen, kunnen ze zelfs hulp nodig hebben om te begrijpen wat de bijbel bedoelt wanneer er staat: „Ontvliedt de hoererij.” — 1 Kor. 6:18.

Tenzij mensen geregelde bijbellezers zijn, hebben ze er wellicht niet genoeg aan als je eenvoudig zegt „Paulus schreef . . .” of „Lukas zei . . .” Misschien moet je wat verklarende woorden toevoegen om de betreffende persoon te identificeren als een apostel van Christus of een bijbelschrijver.

Toehoorders zullen in deze tijd vaak hulp nodig hebben om schriftplaatsen te begrijpen waarin maten en gewichten of gebruiken uit oude tijden vermeld staan. Zo zal bijvoorbeeld het gegeven dat de ark van Noach 300 el lang, 50 el breed en 30 el hoog was, hun waarschijnlijk weinig zeggen (Gen. 6:15). Maar als je diezelfde afmetingen zou uitdrukken in termen van bijvoorbeeld een bekend plaatselijk gebouw, zouden je toehoorders zich onmiddellijk een voorstelling kunnen maken van de grootte van de ark.

Verschaf noodzakelijke uitleg. Het correct definiëren van een bepaalde term is soms niet voldoende om je toehoorders iets duidelijk te maken. In Jeruzalem ging in de dagen van Ezra het voorlezen van de Wet gepaard met uitleggen. Om de mensen te helpen de betekenis ervan te vatten, gaven de levieten een interpretatie en een toepassing van de Wet afgestemd op de omstandigheden waar de mensen toen mee te maken hadden (Neh. 8:8, 12). Neem evenzo de tijd om schriftplaatsen die je leest uit te leggen en toe te passen.

Na zijn dood en opstanding legde Jezus zijn discipelen uit dat wat er zich had voorgedaan, een vervulling vormde van de Schrift. Hij beklemtoonde ook hun verantwoordelijkheid als getuigen van die dingen (Luk. 24:44-48). Wanneer je mensen helpt inzien hoe dat wat ze hebben geleerd, hun eigen leven dient te beïnvloeden, zullen ze eerder begrijpen wat het echt betekent.

Hoe het hart erbij betrokken is. Ondanks alle duidelijke uitleg van jouw kant is het natuurlijk toch mogelijk dat de ander iets niet begrijpt. Er spelen namelijk nog meer factoren mee. Wanneer iemands hart onontvankelijk is, werkt dat als een barrière voor zijn begrip van wat er wordt gezegd (Matth. 13:13-15). Voor degenen die alles per se strikt materieel willen bezien, zijn geestelijke zaken dwaasheid (1 Kor. 2:14). Wanneer iemand zo’n geest aan de dag legt, kan het wijs zijn de discussie eenvoudig te beëindigen — althans voor het moment.

In sommige gevallen is het hart echter onontvankelijk vanwege moeilijke omstandigheden. Bestaat de gelegenheid om de bijbelse waarheid een tijdlang te horen te krijgen, dan kan het hart van zo iemand ontvankelijk worden. Toen Jezus zijn apostelen vertelde dat hij gegeseld en ter dood gebracht zou worden, begrepen ze dat niet. Waarom niet? Het was niet wat ze verwachtten en zeker niet wat ze wilden! (Luk. 18:31-34) Mettertijd begrepen elf van die apostelen het echter wel, en dat maakten ze duidelijk door in overeenstemming met wat Jezus hun had geleerd te handelen.

Effect van een goed voorbeeld. Mensen worden niet alleen door onze woorden geholpen de waarheid te begrijpen maar ook door onze daden. Over hun eerste bezoek aan een Koninkrijkszaal zeggen veel mensen dat ze zich de liefde herinneren die er duidelijk heerste, en niet wat er werd gezegd. Op soortgelijke wijze heeft het geluk dat we uitstralen veel huisbewoners geholpen hun geest te openen voor de bijbelse waarheid. Sommigen zijn door het zien van de liefderijke goedheid die Jehovah’s Getuigen jegens elkaar betonen en de vriendelijke aandacht voor anderen wanneer die met moeilijkheden te kampen hebben, tot de conclusie gekomen dat de Getuigen de ware religie hebben. Als je mensen wilt helpen de bijbelse waarheid te begrijpen, moet je dus zorg besteden aan de manier waarop je die uitlegt en aan je voorbeeld.