Eryibuka Ebihano

28 “Kandi wamabihulikirira omulenge wa Yehova oMungu waghu omw’ikwama ndeke-ndeke emighambo yiwe yosi eyo ngakubwira munabwire, oko kwenene Yehova oMungu waghu iniakendisyakuhira endata oko bindi bihanda ebiri oko kihugho. 2 Wamalola embere erihulikirira omulenge wa Yehova oMungu waghu, ighukendisyabana emiyisa yosi eyi:

3 “Ukendisyatsumulwa omo muyi, kandi ukendisyatsumulwa n’omo bindi biharo.*

4 “Abana* baghu bakendisyatsumulwa, ebyalya ebyo ukeraya omo ririma ryaghu, ebyana by’esyonyama syaghu, esyonde syaghu esikine nyilere, n’esyombuli, nabyo bikendisyatsumulwa.

5 “Ekitiri kyaghu kikendisyatsumulwa n’ekindu kyaghu ky’eriponderamo efarine.

6 “Ukendisyatsumulwa ehosi-hosi eyo wangaya, n’omo byosi ebyo ukakola.*

7 “Yehova akendisyakuwatikya erisinga esyonzighu esikasonda erilwa naghu. Bakendisyasira omo nzira nguma bakasyalwa naghu, aliwe bakendisyalaba omo syonzira 7 mbiriri-mbiriri bakatibita. 8 Yehova akendisyatsumula amadepo waghu n’ebyosi ebyo ukendisyakola, kandi oko kwenene akendisyakutsumulira omo kihugho ekyo Yehova oMungu waghu akakuha. 9 Yehova akendisyakuyiramo kihanda kiwe kibuyirire, ngoko abirikulagha, kundi siwetaleka erikwama emighambo ya Yehova oMungu waghu n’erikwama esyonzira siwe. 10 Ebihanda byosi by’oko kihugho bikendisyalangira ngoko muli bandu ba Yehova, kandi bikendisyabasagha.

11 “Omo kihugho ekyo Yehova oMungu waghu alapira abotata-kulu waghu ati akendisyakuhakyo, Yehova akendisyakuha abana banene, esyonyama sinene, kandi ukendisyabya ukerya akalyo kanene. 12 Yehova akendisyakukingulira edepo yiwe eyuwene, ni bugha ambu olubula, atoke eriwisya embula oko kitaka kyaghu oko mughulu owatolere, n’eritsumula ebyosi ebyo ukakola. Ukendisyabweka ebihanda bingyi, aliwe iwe siwendisyabya ukayibweka. 13 Yehova akendisyakuyira mo mutwe, butsira mukira; ukendisyabya endata, butsira eyikwa, wamatendileka erisikya emighambo ya Yehova oMungu waghu eyo ngakuha munabwire utoke erikwamayo n’erikolesyayo. 14 Siritolere ukaleka erikwama n’omughambo n’omughuma w’oko mighambo eyo ngakuha munabwire, kutse erikitira oko mali kutse oko malembe n’erikwama eyindi miungu n’erikolerayo.

15 “Aliwe wamatendisyahulikirira omulenge wa Yehova oMungu waghu, wamatendisyakwama emighambo yiwe yosi n’ebyalayiro ebyo ngakuha munabwire, eno yo myatsi mibi eyikendisyakuhikira:

16 “Ukendisyatakirwa omo muyi, kandi ukendisyatakirwa n’omo bindi biharo.*

17 “Ekitiri kyaghu kikendisyatakirwa, n’ekindu kyaghu ky’eriponderamo efarine, nakyo kikendisyatakirwa.

18 “Abana* baghu, ebyalya by’omw’irima ryaghu, ebyana by’esyonde syaghu, n’eby’esyombuli syaghu, bikendisyatakirwa.

19 “Ukendisyatakirwa ehosi-hosi eyo ukaya n’omo byosi ebyo ukakola.*

20 “Omo byosi ebyo ukendisyakola, Yehova akendisyakutakira. Akendisyaleka iwahangya-hangya n’erikuletera amalipizi erihika omughulu ukendisyahwerekerera n’erilw’iwahwaho busana n’emyatsi mibi eyo ukakola, kandi busana n’erileka erinikwama. 21 Yehova akendisyakuletera obukoni obutendisyakuluako, erihika omughulu akendisyakubughaho omo kihugho ekyo ukayimaya mo kyaghu. 22 Yehova akendisyakuletako ekikuba kinene, omubiri waghu akendisyabya akahuhana kutsibu, omubiri eribimba, omubiri erihuhana, omuyali, obukoni obukaleka ebyalya ebiri omw’irima ibyuma, n’amakenge. Bikendisyakukwama erihika omughulu ukendisyahwaho. 23 Olubula oluli endata oko mutwe waghu lukendisyabya ng’ekwivre,* n’ekitaka ekyo ukalyatako kikendisyabya ng’ekyuma. 24 Yehova akendisyayira embula eyikawa oko kitaka kyaghu mo bunga, kandi mo lututu. Bikendisyalua elubula n’erikutoghongerako erihika omughulu ukendisyahwaho. 25 Yehova akendisyaleka esyonzighu syaghu isyakusinga. Ukendisyalaba omo nzira nguma ukayalwa nasyo, aliwe ukendisyalaba omo syonzira 7 mbiriri-mbiriri ukatibita. Amami wosi w’oko kihugho akendisyabya akasagha busana n’emyatsi mibi eyikendisyakuhikira. 26 N’ebinda byenyu bikendisyabya kalyo k’esyonyunyu syosi esikaghuluka omo kyanya n’esyonyama syosi esiri oko kihugho, sihendisyabya omundu oyukasaghisayasyo.

27 “Yehova akendisyakuletako ebimata bye Misri, e emoroide,* olukerere, omubiri eribimbako ehindu-hindu, amakoni awateangalama. 28 Yehova akendisyakuyira mo musire, ndime-time, n’erileka iwahangya-hangya.* 29 Ukendisyaghenda ukamata-mata oko medi, ngoko endime-time ikamata-mata omo mwirimya, kandi siwendisyabana endundi omo buli mwatsi ogho ukakola. Bakendisyabya bakakulimya n’erikwibako, sihendisyabya n’omundu oyo wangakusabula. 30 Ukendisyabya wabilagha omukali uti ukendimutahya, aliwe oghundi iniamuhamba kinyanganga. Ukendisyahimba enyumba, aliwe siwendisyikala muyo. Ukendisyahera eririma ry’emizabibu, aliwe siwendisyalya kuyo. 31 Enume y’ende yaghu yikendisyakerwa ighunalangire, aliwe siwendisyalyako n’akake. Epunda yaghu ikendisyibwa ighunasamalire, aliwe sibendisyakusubuliryayo. Embuli yaghu ikendisyahabwa esyonzighu syaghu, aliwe siwendisyabya n’oyukakusabula. 32 Abaghala baghu n’abali baghu bakendisyahabwa abandi bandu ighunalangire. Ukendisyakwabo olukando lunene, aliwe isiwangakola ekindu. 33 Akalyo akakalua omo ririma ryaghu n’ebyosi ebyo ukendisyerya bikendisyalibwa n’abandu abo utasi, bakendisyabya bakakwibako n’erikwaghalya. 34 Ukendisyabya musire busana n’emyatsi eyo ameso waghu akalangira.

35 “Yehova akendisyahira oko maru waghu n’oko maghulu waghu kw’ebimata ebikaluma kutsibu kandi ebitelama, eritsuka omo bulyatiro erihika oko kaghuli-ghuli k’omutwe. 36 Yehova akendisyakutwala iwe n’omwami oyo ukendisyahiraho omo kihugho ekyo iwe n’abotata-kulu waghu mwataminya. Ighune eyo, ukendisyakolera eyindi miungu, emiungu eyikokotibwe omo muti n’omo ribwe. 37 Kandi ukendisyabya kindu ekikubahisaya omo bihanda byosi ebyo Yehova akendisyakutwalamo, bikendisyakupokya* n’erikusekererya.

38 “Ukendisyahera embuto nene y’omo ririma, aliwe ukendisyahulula* bike, kundi esyongyike sikendisyapepyabyo. 39 Ukendisyalima n’erihera emizabibu, aliwe siwendisyanywa edivai kutse eryoha kuyo ko n’omughuma, kundi eminyole ikendisyalya eyosi. 40 Emiti y’emizeituni ikendisyabya omo kiharo kyaghu kyosi, aliwe siwendisyabana n’amaghuta w’erihakaba, kundi emizeituni yaghu ikendisyayitoghongera. 41 Ukendisyabuta abana b’obulume n’ab’obukali, aliwe sibendisyabya baghu, kundi bakendisyatwalwa omo bunyewa. 42 Ehihuka ehikaghenda mo kikumula hikendisyatsandya emiti yaghu yosi n’ebyalya ebyo ukeraya. 43 Omundu oyute Mwisraeli oyo wikere omo kati-kati kenyu akendisyabya endata kutsibu okw’iwe, aliwe iwe ukendisyasuba ahisi kutsibu. 44 Akendisyakubweka, aliwe iwe isiwangamubweka. Akendisyabya mutwe, aliwe iwe iwabya mukira.

45 “Ukendisyatakirwa omw’ihikirwa n’emyatsi mibi yosi eyi. Ikendisyakukwama erihika omughulu ukendisyahwaho, kundi muwatahulikirira omulenge wa Yehova oMungu waghu, omw’isikya emighambo yiwe n’ebyalayiro biwe ebyo abirikubwira. 46 Emyatsi eyo ikendisyabya ikakuhikira, iwe n’abana baghu. Ikendisyabya kiminyikalo, kandi ikendisyabakunga kera na kera. 47 Kundi mughutakolera Yehova oMungu waghu n’obutseme n’eriyisyandira omughulu wabya n’ebindu byosi, kandi bingyi. 48 Yehova akendisyakutumako esyonzighu syaghu, kandi ukendisyakolerasyo ighunakwire enzala n’enyota, kandi isiwambite esyongyimba esyuwene kandi isighuwite oko kindu. Akendisyahira oko ngoto yaghu kw’omuketo w’ekyuma erihika omughulu akendisyakubughaho.

49 “Yehova akendisyakuletera abandu abakalua omo kihugho ky’ehali, erilua oko mwiso w’ekihugho batoke erilwa naghu; bakendisyalw’ibakuheka ng’erisamba erikaheka akanyama, abandu abakabugha omubughe ogho utasi, 50 ekihanda ekirimo abandu abali n’obusu obukasaghisaya, abatendisyatsomana abasyakulu kutse erikwira abalwana b’obulighe. 51 Bakendisyalya ebyana by’esyonyama syaghu n’akalyo ako ukeraya, erihika omughulu ukendisyahwaho. Sibendisyakusighira akalyo, edivai nyihya-nyihya, amaghuta, ebyana by’esyonde kutse esyombuli, erihika omughulu ukendisyahwaho. 52 Bakendisyatimba oko muyi ogho wikeremo batoke erilwa naghu. Bakendisyakukingira omo miyi yosi y’omo kihugho kyaghu, erihika omughulu esyombimbo nyiri-nyiri kandi esiwatire esyo ukahiramo amaha waghu, sikendisyatera. Bakendisyatimba oko kihugho ekyo Yehova oMungu waghu akendisyakuha batoke erilwa naghu. 53 Neryo ukendisyalya abana baghu,* enyama y’abaghala n’abali baghu, abo Yehova Mungu waghu abirikuha, kundi esyonzighu syaghu sikendisyabya isyabiritimba oko muyi ko kutsibu n’erikwaghalya kutsibu.

54 “Nibya n’omundu molo oyukakwira abandi b’obulighe syendisyakwira mughala wabo y’obulighe n’ahake kutse omukali wiwe oyo anzire kutse abaghala biwe abo akiwiteko. 55 Kundi esyonzighu syaghu sikendisyabya isyabiritimba oko miyi n’erikwaghalya, syendisyayira oko kindi kindu, neryo akendisyalya enyama y’abana biwe, kandi syendisyaha kuyo k’omundu wosi-wosi. 56 N’omukali molo kandi oyukakwira abandi b’obulighe w’omw’inywe, oyukasagha n’erihira ekisandu ky’oko kitaka busana n’obolo syendisyakwira omulume wiwe oyo anzire y’obulighe n’ahake, kutse mughala wiwe kutse mwali wiwe, 57 nibya syendisyaha omundu wosi-wosi oko nyama y’omwana wiwe oyo abuta nibya n’oko kiti* ekikalua omo nda yiwe, akendisyalya ebyosi ebyo omo bubiso-biso kundi esyonzighu syaghu sikendisyabya isyabiritimba oko miyi sitoke erilwa nenyu n’eribaghalya kutsibu.

58 “Wamatendikwama ndeke-ndeke ebinywa byosi by’Emighambo eyi ebihandikire omo kitabu eki, kandi wamabighana erisagha erina eri ry’olukengerwa kandi erikasaghisaya, ni bugha ambu erina rya Yehova oMungu waghu, 59 Yehova iniakendisyakuletera iwe n’abana baghu ebihunzo ebikalire kutsibu, ebihunzo ebikalire kandi ebitehwa luba, n’amakoni awakalire kandi awatelama luba. 60 Akendisyakuletera amakoni wosi we Misri, ogho wabya ukasagha, n’amakoni ayo syendisyakuluako. 61 Kandi Yehova akendisyakuletera amakoni w’emihanda yosi n’ebihunzo by’emihanda yosi ebitahandikire omo kitabu ekirimo Emighambo eyi, erihika omughulu ukendisyahwaho. 62 Nomo mukendisyabya imwabiribya banene ng’esyongununu sy’elubula, abake kutsibu b’omw’inywe bo bakendisyasaka, kundi mughutahulikirira omulenge wa Yehova oMungu waghu.

63 “Kandi ngoko Yehova anatsema erileka emyatsi ikughendere ndeke n’erikuyira mo banene, kutya Yehova akendisyatsema erikutoghotya n’erikubughaho, kandi akendisyakukulanga omo kihugho ekyo ukasonda eriyimya.

64 “Yehova akendisyabapanzira omo bihanda byosi, erilua oko mupaka ono w’ekihugho erihika oko ghundi mupaka w’ekihugho. Eyo, ukendisyakolera emiungu y’emiti n’ey’amabwe, emiungu eyo iwe n’abotata-kulu waghu mutaminya. 65 Omo bihanda ebyo, siwendisyabya omo buholo, n’ekisando kyaghu sikyendisyabya kikasunga ah’eriluhukira. Yehova akendisyaleka iwahangya-hangya omo mutima, iwabya n’ameso awaluhire, n’eribula amaha. 66 Engebe yaghu ikendisyabya omo hatari nene, ukendisyabya ukasagha omo kiro n’omw’itungyi, siwendisyabya n’amaha w’erisabuka. 67 Omo tututu, ukendisyabya ukabugha uti, ‘Ryangabere igholo basi!’ N’omw’igholo, ukendisyabya ukabuhga uti, ‘Yangabere tututu basi!’ busana n’obuba obukendisyabya omo mutima waghu, kandi busana n’ebyo ameso waghu akendisyalangira. 68 Kandi Yehova akendisyakusubya e Misri omo bwato, olughendo olo nabugha niti siwendisyasyakola. N’eyo, ukendisyayighulya oko syonzighu syaghu mo mukobe, aliwe sihendisyabya oyukakughula.”