Watchtower EKIBIKIRO KY'EBITABU EKIRI OKO ENTERNETE
Akaleberyo k'Omuteya
EKIBIKIRO KY'EBITABU EKIRI OKO ENTERNETE
Kinande
  • EBIBLIA
  • EBITABU
  • MIHINDANO
  • w23 Omwisi we 10 kapapuro 30-kapapuro 31 fu. 2
  • Amabulyo erilua oko basomi betu

Sihali evideo yosi-yosi oko syo ulyasombola.

Muhakabya ebiteghendeka omuwulu w'erikimya evideo.

  • Amabulyo erilua oko basomi betu
  • Akaleberyo KʼOmuteya Akakatulaghanaya Obwami bwa Yehova (Akerigha)—2023
Akaleberyo KʼOmuteya Akakatulaghanaya Obwami bwa Yehova (Akerigha)—2023
w23 Omwisi we 10 kapapuro 30-kapapuro 31 fu. 2
Abaisraeli b’omo nyumba nguma haghuma n’abandi bandu banemutola oko mana.

Amabulyo erilua oko basomi betu

Omo mbwarara, Abaisraeli banabya bakalya amana masa n’esyongwali?

Omo myaka 40 eyo Abaisraeli babugha omo mbwarara, akalyo ako babya bakalya kutsibu-tsibu w’amana. (Eri. 16:35) Yehova mwanabaha n’esyongwali esyongendo ibiri. (Eri. 16:12, 13; Emig. 11:31) Aliwe, Abaisraeli banabya n’ebindi byalya bilebe.

Ng’eky’erileberyako, Yehova inyakanatwala abandu biwe b’“ah’eriluhukira” ahali akalyo n’amaghetse. (Emig. 10:33) Omughuma w’oko myanya eyo baluhukiramo (oasis), ye Elimu, “ahabya esisoko [esyongununuko sy’amaghetse] erikumi n’esibiri, n’amabondo makumi alinda.” Kitokekene amabondo aya, abya mabondo awakahetaya amatunda. (Eri. 15:27) Ekitabu Plants of the Bible kikakanganaya ngoko amabondo awakahetaya, awakalasa omo biharo bingyi, ye miti eyikalusibawako akalyo kutsibu omo mbwarara. Akaleka amamiliyoni w’abandu ibabana akalyo, amaghuta, n’obwikalo.”

Alinga Abaisraeli mubanaluhukira n’omo kiharo kinene ky’eriluhukiramo ekyasibwe munabwire mo Feiran, kiri omo musya owakabyamo amaghetse omo mbwarara owakahulawa mo Wadi Feiran.a Omusya w’amaghetse oyu, ni w’ebilometre 130. Ekitabu Discovering the World of the Bible kikabugha kiti ni mughuma w’oko misya miri-miri, eyighambire kutsibu, n’eyasibwe kutsibu omo Sinai. Kikatasyabugha kiti: “Omundu amabighenda ebilometre 45 erilua aho omusya w’amaghetse oyo ahindene n’engetse, inyakendihika omo kiharo ky’eriluhukiramo ekye Feiran. Ekiharo ky’eriluhukiramo eki, kiri oko syometere 610 erilua aho engetse itsukire, erilolya endata, kandi kiwite obuli bw’ebilometere 4,8. Ekiharo ekyo kyoswiremo emiti y’amabondo, kandi kighambire kitsibu, erihika oko kika abandu bakanabugha ambu kiri ng’eririma lye Edeni. Omo myaka n’emyaka, abandu bakaya omo kiharo ekyo busana n’emiti mingyi kutsibu y’amabondo awakahetaya.”

Amabondo awakahetaya aw’omo biharo by’eriluhukiramo. Akandi kapitsa kakakanganaya ebighuma by’omuti w’amabondo awakahetaya.

Amabondo awakahetaya aw’omo kiharo ky’eriluhukiramo ekye Feiran

Omughulu Abaisraeli balua e Misiri, alinga banabya bahekire n’eyisyano (obunga), n’amatuba w’eritsumbiramo, kitokekene n’esyonguma sy’esyombuto silebe n’amaghuta. Ni kwenene, ebindu ebi sibyangabughire mughulu muli. Abandu mubaheka n’“ebihangulo bingi kundu.” (Eri. 12:34-39) Nikwa kundi erilaba omo mbwarara syabya mwatsi molo, alinga esyonyama nyingyi musyahola. N’esindi Abaisraeli banganabya imubabya bakalyasyo, n’esindi erihererwa mo mahere, nibya n’oko miungu y’amabehi.b (Emib. 7:39-43) Aliwe, Abaisraeli banabya n’ebindi bihangulo. Twanganalangira ekyo erilabira ebyo oMungu ababwira omughulu baghana erimowa: “Abana benyu basyabya balisya omo mbwarara emyaka makumi ani.” (Emig. 14:33) Neryo kwesi, kitokekene ibakanabana amasabu oko syonyama esyo, nibya n’oko sindi ndambi ibalya kusyo; aliwe isisyangaluamo enyama eyangaghonera oko bandu nga miliyoni 3 omo myaka 40.c

Nikwa esyonyama isikabana akalyo n’amaghetse byo hayi?d Alinga oko mughulu oyo, embula iyikawa kutsibu, alinga n’ebiti ini bingyi omo mbwarara. Ekitabu Étude persipicace des Écritures, Volume 1, kikabugha kiti omo myaka 3 500 eyamabilaba “omo kiharo ekyo Abaisraeli babyamo, mwabya amaghetse mangyi kwilaba munabwire. Tukaminya ekyo kundi hane emisya miri-miri eyabiryumamo amaghetse eyatulawa n’esyonyusi esyabya omo kiharo ekyo.” Nomo bine bitya, embwarara kyabya kiharo ekitire obuba kandi ekitemo kindu. (Ebi. 8:14-16) Butsira amaghetse agho Yehova abaha omo nzira y’etiko-tiko, eribugha ekwenene Abaisraeli n’esyonyama syabo sibangayilusirye omo mbwarara.​—Eri. 15:22-25; 17:1-6; Emig. 20:2, 11.

Musa mwabwira Abaisraeli ngoko Yehova mwabaha amana mo kalyo “eribaminyisya omundu kwʼatekota busana nʼobundu busa, nikwa omundu akakota busana nʼobuli kinywa ekikalua omo buno bwa [Yehova].”​—Ebi. 8:3.

a Ulebaye Akaleberyo k’Omuteya k’ekiro 1 Omwisi 5, 1992, aka. 24-25

b EBiblia ikakanaya oko syongendo ibiri esyo Abaisraeli bahereramo esyonyama oko Yehova omo mbwarara. Engendo y’erimbere w’omughulu abahereri bahirawaho; n’ey’akabiri w’omughulu w’Epasaka. Emyatsi ibiri eyi, yakoleka omo mwaka w’akabiri w’Abaisraeli enyuma sy’erilua e Misiri; oko 1512 E.M.W.​—Law. 8:14–9:24; Emig. 9:1-5.

c Ibakisigha ibabugha emyaka 40 eyo omo mbwarara, Abaisraeli mubabana esyonyama nyingyi kutsibu esyo banyegha omo malwa. (Emig. 31:32-34) Nomo byanabya bitya, mubalola embere erirya amana erihika omughulu bingira omo Kihugho Ekyalaghawa.​—Yos. 5:10-12.

d Sihali aho babughire ambu esyonyama nasyo musyanalya oko mana; kundi omughulu Yehova abwira Abaisraeli ati ibakuma-kuma amana agho obuli mundu angalya, mwatahula esyonyama.​—Eri. 16:15, 16.

    Ebichapo bye Kinande (1999-2025)
    Ulwako
    Ingira
    • Kinande
    • Ghaba
    • Ebyo wanzire
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Eby'erighenderako eby'erikolesya
    • Eribika esiri
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ingira
    Ghaba