OMUNDU ERIKANIA OKO MAISA WIWE
Munabya n’engebe eyuwene omo mubiiri wa Yehova
OKO 1951, nabya imunamahika omo kayi kake k’omo Québec akakahulawa mo Rouyn, e Kanada. Munakwama eadrese eyo bamba, neryo namakongota oko mulango. Marcel Filteau,a omumisionere oywasoma oko Kalasi ake Gileadi mwanyikingulira. Abya n’emyaka 23 kandi ini muli-muli; naghe n’abya n’emyaka 16 kandi iniri mukuhi. Munamukangania ebaruha yaghe eyikanilighira eribya mupania. Mwasomayo, amanilebya n’erinibwira ati: “Mama waghu anasi ngoko uli kuno?”
EKIHANDA KYETU
Munabutwa oko 1934. Ababuti baghe ni be Swise, neryo mubahumira omo muyi we Timmins omo Ontario, e Kanada. Omo myaka ye 1939, mama waghe mwatsuka erisoma egazeti, Akaleberyo k’Omuteya n’eritsuka erihindana n’Abimiri ba Yehova. Mama mwatutwala, ingye n’abandi bana sita, abatunga betu, oko muhindano w’Abimiri ba Yehova. Muhatalaba ebiro bingyi mama waghe amalw’inyabya Mwimiri wa Yehova.
Baba mwatatsemera omwatsi oyo, aliwe mama inyanzire ekwenene kandi inyayisoghire kundu erisighala muyo. Nibya n’oko 1940 omughulu omubiiri wetu aghanisibawa omo Kanada, mama mwasighala mutaleghula. Kandi inyakakolera baba yo ndeke n’omwisikya nomo baba anabya akamubwira ebinywa ebikalire. Eky’erileberyako kiwe ekyuwene mukyaniwatikya, ingye n’abatunga baghe, eriligha ekwenene. Mutwatsema tukalangira baba akabinduka n’eritsuka erikolera ekihanda kyetu kyo ndeke.
NAMAYISOGHA ERITSUKA OMUBIIRI W’OMUGHULU WOSI
Oko 1950, munaya oko muhindano munene ow’obya n’omutwe Ongezeko la Kiteokrasi owabya omo New York. Nabere nahindana n’abaghala n’abali betu erilua omo bihugho mbiriri-mbiriri n’eryowa ebisubiryo by’abakolo balebe ab’oko Kalasi ke Gileadi, ekyo mukyanihiramo omuhwa w’erikola bingyi omo mubiiri wa Yehova! Munayisogha kundu eritsuka omubiiri w’omughulu wosi. Nabere nabisuba ewetu munalw’inasaba eribya mupainia muwatikya. Ebeteli ye Kanada muyanisubirya yiti nitsuke nabatisibwa. Neryo munabatisibwa ekiro 1, Omwisi 10, 1950. Enyuma sy’omwisi mughuma, munabya mupainia muwatikya neryo mubanituma omo kiharo kye Kapuskasing; oyo wo wabya omugao waghe w’erimbere. Omuyi oyo inyali ehali kutsibu oko eyo nabya nikere oko mughulu oyo.
Ininemukolera omo Québec
Oko 1951, Ebeteli muyasonda abasi Ekifranza abanzire erihumira omo ndeko y’omubughe w’Ekifranza eyiri omo Québec. Omo ndeko eyo, mwabya obwagha bunene bwa batuliri. Munakula inasi eribugha Ekifranza n’Ekingereza, neryo munaligha eritumwa omo muyi we Rouyn. Isinasiyo n’omundu n’omughuma. Mubamba eadrese nyisa ngoko nilyabugha oko nzuko y’omwatsi ono. Aliwe emyatsi muyaghenda ndeke. Ingye na Marcel mutwabya bira kutsibu. Munatsemera erikolera omo Québec ng’omupainia w’embaghane omo myaka ini eyakwama.
EGILEADI N’AMAHA AWAKAMALA
Inine omo Québec, munatsema kutsibu eribirikirwa oko Kalasi ake Gileadi ake 26 akakolawa omo luhande lw’endina l’omuyi we Lansing, omo New York. Mutwabugha Akalasi ekiro 12, Omwisi 2, 1956. Neryo mubanituma omo luhande lwa malengera ryuba olwe Afrika, omo kihugho kye Gana.b Aliwe embere sy’erighenda omo mugao waghe mubanibwira bati nisube e Kanada kundi omo “mayenga malebe” amadokima waghe akendibya tayari.
Eky’eriswekya munabugha emisi 7 omo Toronto ngalindirira amadokima ayo. Oko mughulu oyo, ekihanda kya Cripps mukyanipokera ndeke. Ibawite omusika wabo oyukahulawa mo Sheila. Mutwanzana. Nabere ngasonda erimutahya, amadokima waghe mwasa. Ingye na Sheila mutwasaba kutsibu busana n’omwatsi oyo, mutwayisogha tuti nitsuke omo mugao waghe. Aliwe, mutwalaghana tuti tukendibya tukahandikirana esyobaruha itunemulinda nga kyanganasyatokekana itwalunga omo biro ebikasa. Ekyo sikyabya kyolo, aliwe enyuma mutwalangira ngoko ryabya eriyisogha eryuwene.
Olughendo mulwabugha omwisi mughuma. Erihika e Accra, omo Gana, mutwatsuka erighenda omo train, twamimya n’obwato bw’eriheka ebindu, n’erisu. Mubamba omugao w’eribya mulebya w’ewilaya. Ekyo ikikanisaba erilabalaba omo Gana yosi n’omo bindi bihugho ebitimbire kuyo, nge Côte d’Ivoire ne Togo. Kangyi-kangyi ingabalama ingyuwene omo mutoka we Beteli. Inianzire kutsibu erilenderera abaghala n’abali betu!
Omo poso n’omo yenga ingalabaya emikania oko mihindano minene-minene. Isituwite Ekisenge ky’Emihindano Minene-Minene. Neryo abaghala betu ibakahimba ekibanda omo milonge n’eriswika endata ebiti, bituteghaye oko mwisi owakalire. Kundi isibawite oko syofrigo, esyonyama esikendilibwa oko Kafteria isikabya isinahangire hakuhi, neryo ibakakererasyo abakahika oko muhindano munene.
Oko muhindano munene oyo, muhabya emyatsi ey’erisekya. Omughulu mughala wetu Herb Jennings,c omumisionere abya akalabya omukania wiwe, akahene mukatwa ekamba n’erilua eyiri akafteria. Mukatibiritira omo kati-kati k’ejukwa n’abandu. Mughala wetu Herb mwahuna, n’akahene nako kamayibula-bula. Aliwe abaghala betu bani ab’amaka mubatibita kuko, bamakahamba, n’erisubyako eyiri akafteria, abahulikiriri mubasighala bakaseka.
Omo bindi biro by’omuhindano oyo, munakangania evideo yetu The New World Society in Action oko bandu b’omo hilongo ehiri hakuhi n’Ekisenge. Erikangania evideo eyo, munakolesya erido ey’omusohe. Ingahangayo oko miti ibiri. Abandu b’oko mulongo mubatsemera kutsibu evideo eyo! Oko bangyi ba kubo, yabya ngendo y’erimbere erilangira evideo. Mubabanda oko byala ko kutsibu bakalangira abandu ibanemubatisibwa. Evideo eyo muyawatikya abalangirayo eriminya ngoko tuli ndondeka ey’omo kihugho kyosi eyiri omo bughuma.
Mutwalungira omo Gana oko 1959
Oko 1958, nabere nabugha hakuhi emyaka ibiri omo Afrika, munatsema eribirikirwa oko Muhindano Munene w’Ekimataifa owabya omo New York. Munatsema eritasyahindana na Sheila. Iye mwalua e Québec, eyo abya akakolera ng’omupainia w’embaghane. Itukakaniranaya erilabira esy’obaruha, aliwe lero mutwatasyasungana busu kwa busu. Neryo munamubulya nga twanganatahania, naye mwaligha. Munahandikira mughala wetu Knorrd n’erimubulya Sheila ng’anganayasoma oko Kalasi ke Gileadi, neryo abibugha inanieya omo Afrika. Mughala wetu Knorr mwaligha. Oko nduli, Sheila mwahika e Gana; twamalungira omo muyi we Accra, ekiro 3, Omwisi 10, 1959. Mutwayilangirira ngoko Yehova mwatutsumula busana n’erimuhira embere omo ngebe yetu.
TWAMAYAKOLERA OMO KAMERU
Ininemukolera oko Beteli ye Kameru
Oko 1961, mubatutuma omo kihugho kye Kameru. Abaghala betu mubanisaba eriyawatikya okw’isighika Ebeteli nyihya, ekyo mukyaleka inabya n’ebingyi by’erikola. Kundi nabya muhya oko Beteli, nabya n’ebingyi by’erigha. Oko 1965 Sheila mwabya mukule. Oko kwenene, mukimya endambi eriligha ngoko tukendibya babuti. Aliwe, twabere twatsuka eritsemera omwatsi oyo n’eriyiteghekania erisuba e Kanada, muhahuluka omwatsi w’obulighe.
Omwana mwaholera omo nda ya Sheila. Omunganga mwatubwira ngoko omwana oyo abya mulwana. Hamabilaba emyaka 50, aliwe situlitwatabirirwa n’ahake omwatsi oyo. Nomo twabya omo bulighe busana n’ebyatuhikira, mutwasighala omo mugao wetu ogho twabya itwanzire kutsibu.
Itune na Sheila e Kameru oko 1965
Omo Kameru, abaghala betu ibakendereribawa busana n’eritendibya oko luhande losi-losi omo myatsi ye politike. Emyatsi iyikatsanda kutsibu omughulu w’obusomboli. Ekiro 13, Omwisi 5, 1970, omwatsi ogho tutalwe tuyilindirireko mwahuluka. Omubiiri w’Abimiri ba Yehova mwaghanisibwa kotso-kotso omo Kameru. Eleta muyatusaghula Ebeteli yetu nyihya-nyihya eyuwene kutsibu. Twabya itwamabibugha emisi 5 misa itwamabihumiramo. Omo yenga nguma nyisa, abamisionere bosi mubatibitwako omo Kameru, ingye na Sheila ituneko. Mukyatukalako kutsibu erisigha abaghala n’abali betu kundi twabya itwanzirebo kutsibu. Mutwahangya-hangya tukayibulya emyatsi ng’ikendighenderabo yiti.
Mutwabugha emisi 6 oko Beteli ye France. Inine eyo, munalola embere erikola ngoko nangatoka eriwatikya abaghala n’abali betu abali e Kameru. Oko Mwisi we 12, w’oko mwaka oyo, mubatutuma oko Beteli ye Nijeria. Ebeteli eyo muyatsuka eribya ikimanira omubiiri w’omo Kameru. Abaghala n’abali betu be Nijeria mubatukokya ndeke. Mutwatsema erikolerayo omo myaka mingyi.
ERIYISOGHA ERIKALIRE
Oko 1973, muhabya omwatsi okakatusaba eriyisogha erikalire. Sheila iniabirilwala omo myaka mingyi, neryo iniabiriyiyinia kutsibu. Itune e New York oko muhindano munene, Sheila mwanikingulira omutima wiwe n’erinibwira ati: “Namaluha! Sinikiwite akaghala ak’erilola embere n’omubiiri ono busana n’eribya ngalwala-lwala.” Twabya itwamabibugha emyaka 14 tukakolera kughuma omo Afrika y’Amalengera ryuba. Inanzire omubiiri wiwe w’obutaleghula, aliwe lyabya litolere itwakola esyombinduka. Twabere twabikania oko mwatsi oyo n’erisabiragho kutsibu, mutwayisogha erisuba e Kanada, eyo twendibana amatunzo aghuwene. Erisigha olosi omubiiri wetu w’obumisionere n’omubiiri wetu w’omughulu wosi, syabya mwatsi molo kandi ryo ly’abya eriyisogha erikalire ry’omo ngebe yetu.
Twabere twahika e Kanada, omunywani waghe wa kera mwamba omubiiri omo luhande lw’endata lwe Toronto. Iye, yo wabya akimanira omubiiri oyo. Itukaghulaya emitoka. Mutwayisogha eribya omo nyumba y’erilihira, kandi mutwaghuliramo ebindu ebyabirikolesibwa; ekyo mukyatuwatikya eritsuka amaisa wetu mahya butsira deni. Twabya twanzire eryanguhya engebe yetu, tukalengekania tuti kiro kighuma twanganasyasuba omo mubiiri w’omughulu wosi. Mutwasweka kutsibu erilangira ngoko ekyo twabya twanzire mukyahikerera luba ngoko tutalue tulengekenie.
Munatsuka eriyiherera omo mubiiri w’obuhimbe obw’Ekisenge kihya eky’omo Norval, Ontario. Ingayakola oko mubiiri oyo, omo kiro kye Poso. Ebiro bikalaba, munasabwa eribya ngatsunga Ekisenge ky’Emihindano Minene-Minene. Sheila mwasa akuwana, neryo mutwalangira inyanganatoka erikola oko mubiiri muhya oyo. Neryo oko Mwisi 6, 1974, mutwahumira oko Kisenge ky’Emihindano Minene-Minene. Mutwatsema kutsibu eritasyingira omo mubiiri w’omughulu wosi!
Eky’eritsemesya, Sheila mwalola embere erilama. Enyuma w’emyaka ibiri, mutwaligha omubiiri muhya ow’omutimbo. Omutimbo oyo abya omo kihugho kye Kanada, omo Manitoba. Ekiharo ekyo ikikabyamo embeho nene, aliwe abaghala n’abali betu b’eyo ibatsanga-tsangire. Mutwigha ngoko, eky’omughaso munene, si y’eyo tukakolera, aliwe ry’erilola embere erikolera Yehova ehosi-hosi eyo twangabya.
ERIGHA ESOMO Y’OMUGHASO
Twabere twabikola omo mubiiri w’omutimbo omo myaka mingyi, mutwabirikirwa oko Beteli ye Kanada. Mughulu muke enyuma, munigha esomo eyikalire, aliwe ey’omughaso. Mubanisaba eriyalabya omukania w’embaghane omo Kifranza ow’esaha nguma omo Montreale. Eky’obulighe, munataluka erihira omo bahulikiriri m’omuhwa w’erikwama omukania waghe. Mughala wetu w’omo Katunga k’Abakoli mwanihana oko omwatsi oyo. Nga nabya niyasi lulengo, erihano eryo ry’endiniwatikya eriminya ngoko sinabya mukangirirya mubuya. Aliwe, munatalangira erihano eryo lyo ndeke. Mutwabugha-bugha. Munahitana kundi munalangira ng’akanitsweba-tsweba omo mwanya w’erinisima okw’ebyo nilyakola ndeke. Munakola ekosa y’erighana erihano kundi nabya n’amalengekania awatuwene oko mundu oyw’aniha erihano n’enzira eyo akolesaya.
Namigha esomo y’omughaso enyuma w’eriteka omukania omo Kifranza
Habere habilaba biro bilebe, mughala wetu ow’omo Katunga k’Ebeteli mwakania naghe oko mwatsi oyo. Munaligha ngoko munititayiwata ndeke babere baniha erihano, kandi munasaba obughanyiri. Enyuma sy’aho, munayakania n’omughala wetu oywaniha erihano. Mwanighanyira erilua oko mutima. Ekyo mukyanikangirirya ngoko ni ky’omughaso eribya n’omubere w’eriyikehya. Sinendisyabirirwa ekyo n’ahake. (Misyo 16:18) Nabirisaba Yehova yo kangyi-kangyi busana n’omwatsi oyo, kandi nabiriyisogha kundu eritendibya n’amalengekania awatuwene oko mahano agho banganamba.
Namabibugha emyaka 40 ininemukolera oko Beteli ye Kanada. N’eritsuka oko 1985, nabiribana olusunzo lw’eribya mughuma w’oko abakakola omo Katunga ke Beteli. Oko Mwisi 2, 2021, Sheila waghe mwanzwa mwahola. Ngamukandira kutsibu, kandi naghe nine n’amakoni waghe. Aliwe omubiiri wa Yehova abirileka inabya n’ebingyi by’erikola kandi nili n’obutseme kundi munatalangira ngoko ebiro binemulaba luba. (Omug. 5:20) Nomo nabiribana amaligho mangyi omo ngebe yaghe, nabiriyilangirira emyatsi mingyi eyikaniletera obutseme bunene. Erihira Yehova y’embere omo ngebe yaghe n’eritsemera omubiiri w’omughulu wosi omo myaka 70 ni kihembo kinene. Ngasabira abaghala n’abali betu balwana erilola embere erihira Yehova y’embere omo ngebe yabo yosi, kundi nikirirye ngoko nabo bakendisyabya n’engebe eyuwene kandi eyikatsemesaya eyo omundu akabana omughulu akakolera Yehova.
a Ulebaye omwatsi “Yehova Ni Ngome na Nguvu Yangu,” ow’akanibawa na mughala wetu Marcel Filteau, omo Akaleberyo k’Omuteya ak’ekiro 1, Omwisi 2, 2000.
b Erihika oko 1957, ekiharo eki kye Afrika mukyatabalibwa n’Obungeresa neryo ikikahulawa mo Gold Coast.
c Ulebaye omwatsi, “Hamjui Uhai Wenu Utakuwa Nini Kesho,” owakanibawa na mughala wetu Herbert Jennings omo Akaleberyo k’Omuteya ak’ekiro 1, Omwisi 12, 2000.
d Nathan H. Knorr yo wabya akimanira omubiiri oko mughulu oyo.