NKHANI YOPHUNZILA N.° 17
Yehova akokuyavyani mukakumana na mavuto osayembekezeleka
“Masoka a munthu wolungama ni anyinji, koma Yehova omupulumusha ku masoka onse amene awo.”—SAL. 34:19.
NYIMBO N.° 44 Pemphelo ya munthu wovutika
VATIKUTI TIPHUNZILEa
1. Kansi nise osimikijila za chinji?
MONGA ŵanthu a Yehova, tuziŵa kuti yove otikonda komasoti ofuna kuti tikosangalala na moyo uweme ngako. (Aro. 8:35-39) Tukhulupililasoti kuti mfundo za m’Baibolo zutipindulisha nthawe zonse keno tuzikatishila ntchito. (Yes. 48:17, 18) Lomba, tyani keno takumana na mavuto ŵetenzeleka yembekezela?
2. Kansi tingakumane na mavuto otyani, ndipo ni makonsho otyani ŵatingalikonshe?
2 Atumiki onse a Yehova okumana na mavuto. Mwachisanzo, wachibale wasu angatikhumudwise mwanjila iyakine. Tingankhalesoti na vuto ikulu ya thanzi yamene ingotikangisha kuchita vinyinji potumikila Yehova. Tingakumanesoti na masoka akulu a m’chilengedwe. Payakinesoti kutamanishiwa chifukwa cha chikhulupililo chasu. Tikakumana na mayeselo monga ni amene aŵa, tingalikonshe kuti: ‘Ndaŵa yanji vamene ivi vunichitikila? Kansi pali vanaphoniya? Kansi vamene ivi vuwonesha kuti Yehova onidalisalini?’ Kansi mwewo mwiyamba mwaganizapo kale mwanjila yamene iyi? Keno n’tetyo, osataya ntima. Atumiki anyinji okhulupilika a Yehova elimbanapo kale na maganizo olingana na amene aŵa.—Sal. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3.
3. Kansi tingaphunzile chinji pa Salimo 34:19?
3 Ŵelengani Salimo 34:19. Onani mfundo ziŵili zofunika zupezeka mu salimo yamene iyi: (1) Ŵanthu olungama okumana na mavuto. (2) Yehova otipulumusha ku mayeselo ŵasu. Kansi Yehova otipulumusha tyani? Njila imozi yakuchitila vamene ivi ni kutiyavya kunkhala na maganizo aweme pa nkhani ya moyo muli chino chalo. Olo kuti Yehova olonjeza kuti tizankhale osangalala pomutumikila, yove otilonjezalini kuti tikonkhala na moyo uliye nkhaŵa palipano. (Yes. 66:14) Yove otilimbikisa kuti tikoganizila ngako vokhuza sogolo yasu—yamene ni nthawe yatikuti tizankhale na moyo kosasila. (2 Akor. 4:16-18) Palipano, yove otiyavya kuti tipitilije kumutumikila nsiku iliyonse.—Mlr. 3:22-24.
4. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?
4 Tiyeni tikambilane vatingaphunzilepo kufumila pa visanzo va atumiki okhulupilika a Yehova, a m’nthawe za m’Baibolo komasoti amasiku ŵano. Monga mwatikuti tiwonele, tonse tingakumane na mavuto osayembekezeleka. Koma keno tudalila Yehova, yove azalekelini kutisamalila. (Sal. 55:22) Patukambilana visanzo vamene ivi, tingachite luweme kulikonsha kuti: ‘Kansi newo sembe nichita tyani na vinthu vamene ivi? Kansi visanzo vamene ivi vuniyavya tyani kuti nikodalila ngako Yehova? Kansi ni maphunzilo otyani ŵanuphunzilapo ŵaningakatishile ntchito pa moyo wangu?’
MU NTHAWE ZA M’BAIBOLO
Kwa vyaka 20, Yehova edalisa Yakobo penzekata ntchito mwakhama kuti ayavye amalume ŵake achinyengo, a Labani (Onani ndime 5)
5. Kansi ni mavuto otyani ŵechikumana nawo Yakobo chifukwa cha Labani? (Onani chithunzi chapachikuto.)
5 Atumiki a Yehova a m’nthawe za m’Baibolo enzekumana na mavuto ŵenzeleka yembekezela. Ganizilani za Yakobo. Yove elamuliwa na atata ŵake kuti akatole mwanakazi pakati pa ŵana anakazi a Labani, wamene enze wachibale wake wokhulupilila, ndipo emusimikijila kuti Yehova azamudalise ngako. (Gen. 28:1-4) Tetyo, Yakobo echita vinthu viweme. Yove efuma m’chalo cha Kanani noluta kung’anda kwa labani, wamene enze na ŵana anakazi aŵili—Leya na Rakele. Yakobo ekonda Rakele, mwana ntontho wa Labani, ndipo evomela kukatila ntchito atata ŵake vyaka 7 kuti amulungule. (Gen. 29:18) Koma vinthu viliyechitike monga mwenzeyembekezela Yakobo. Labani emusempha na cholinga chakuti alungule Leya, mwana wake nkulu. Labani elola kuti Yakobo alungule Rakele pavuli pa sondo imozi, koma peka-peka keno Yakobo angalole kuti amukatilesoti ntchito vyaka viyakine 7. (Gen. 29:25-27) Labani aliyechitesoti vinthu mwachilungamo pochita malonda na Yakobo. Pa nthawe yonse yamene iyi, Labani emuchita chinyengo Yakobo kwa vyaka 20!—Gen. 31:41, 42.
6. Kansi ni mavuto ayakine otyani ŵechipilila Yakobo?
6 Yakobo epililasoti mavuto ayakine. Yove enze na banja ikulu, koma ŵana ŵake enzekatijanalini nthawe zonse. Ove mpaka efwika pogulisa mkwawo Yosefe ku ukapolo. Aŵili mwa ŵana analume a Yakobo, Simiyoni na Levi, enyozesha banja yawo komasoti zina ya Yehova. Kuyangijila pamene apo, Rakele mwanakazi wake wokondewa, echifwa penzevyala mwana wake wachiŵili. Komasoti chifukwa cha njala ikulu, Yakobo ekakamijika kufulukila ku Iguputo pa ukalamba wake.—Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.
7. Kansi Yehova ewonesha tyani kuti enzemukonda Yakobo?
7 Olo kuti venze tetyo, Yakobo aliyeleke kukhulupilila Yehova komasoti malonjezo ŵake. Pasogolo pake, Yehova ewonesha kuti enzemukonda Yakobo. Mwachisanzo, olo kuti Labani enze emuchitila vinthu mwachinyengo, Yehova emudalisa Yakobo pomupasa chuma. Komasoti Yakobo etembeja ngako Yehova pechiwonanasoti na mwana wake Yosefe—wamene enzeganiza kuti emwalila kale-kale! Ushamwali uweme wenze nawo Yakobo na Yehova wichitisha kuti akwanishe kulimbana bwino-bwino na mavuto ŵake. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Tikapitilija kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova, nase tingakwanishe kulimbana na mayeselo ŵetenzeleka yembekezela.
8. Kansi Mfumu Davide enzeyembekezela kuchita chinji?
8 Mfumu Davide sembe aliye kwanishe kuchita vonse venzeyembekezela kuchita potumikila Yehova. Mwachisanzo, Davide enzefunishisha kumanga kachisi wa Mulungu wake. Yove elaŵila vamene ivi kuli mneneli Natani. Poyankha, Natani enena kuti: “Chitani chilichonse chili mu ntima mwanu, chifukwa Mulungu wachendi ali namwe.” (1 Mbiri 17:1, 2) Tingakwanishe kuganizila m’maganizo mwasu mwechimulimbikisila Davide mawu amene aŵa. Payakine kufumila pa nthawe yamene iyo yove eyamba kukonzekela ntchito ikulu yamene iyo.
9. Kansi Davide echita tyani pechilondela uthenga wosalimbikisa?
9 Pakaliye pita nthawe, mneneli wa Yehova ewela na uthenga wosalimbikisa. “Usiku wamene uyo,” Yehova euja Natani kuti ni Davide lini wamene akuti azamange kachisi; m’malo mwake, mmozi mwa ŵana ŵake analume niye akuti azamange. (1 Mbiri 17:3, 4, 11, 12) Kansi Davide echita tyani pechilondela uthenga wamene uyu? Yove echinja cholinga chake. Yove eyika maganizo ŵake pa kusonkha ndalama na vipangizo venzefunikila mwana wake Solomo pa ntchito yamene iyo.—1 Mbiri 29:1-5.
10. Kansi Yehova emudalisa tyani Davide?
10 Pakaliye pita nthawe ikulu kufumila pechiuja Davide kuti niyelini akuti azamange kachisi, Yehova echita pangano na Davide. Yehova elonjeza Davide kuti mmozi mwa mbadwa zake azalamulile mpaka kale-kale. (2 Sam. 7:16) Ganizilani mwakuti azamvwile Davide m’chalo chanyowani, akezekumvwa kuti osangalala na moyo mu Ulamulilo wa Yesu wa vyaka 1.000, yamene ni Mfumu ya m’banja mwake ngamo-ngamo! Nkhani yamene iyi yutiyavya kuwona kuti olo kuti tingakwanishelini kumuchitila vonse vatuyembekezela Yehova, Mulungu wasu angatipase vinthu viyakine viweme vetenzeleka yembekezela.
11. Kansi Akhilisitu oyambilila edalisiwa tyani olo kuti Ufumu wa Mulungu uliye wele pa nthawe yenzeyembekezela? (Machitidwe 6:7)
11 Akhilisitu oyambilila ekumana na mavuto osayembekezeleka. Mwachisanzo, ove enzefunishisha kuti Ufumu wa Mulungu uwele, koma enzeziŵalini kuti vamene ivi vichitike nthawe yanji. (Mac. 1:6, 7) Lomba, kansi ove enzechita tyani? Ove enzenkhala bize ngako pa ntchito yolalikila. Uthenga uweme pewenzefalikila, ove ewona umboni uweme wa madaliso a Yehova pa khama yawo.—Ŵelengani Machitidwe 6:7.
12. Kansi Akhilisitu oyambilila enzechita chinji pa nthawe ya njala?
12 Pa nthawe iyakine kwechitika njala ikulu, “pachalo chonse kwamene kuli ŵanthu.” (Mac. 11:28) Njala yamene iyi ikhuzasoti Akhilisitu oyambilila. Kansi mwewo mungakwanishe kuganizila mweiŵakhuzila njala ikulu yamene iyi? N’vosakaikisha kuti mitu ya mabanja yenzedela nkhaŵa mwangasamalilile mabanja ŵawo. Lomba tyani ponena za achilumbwana amene enzefuna kuyangijila utumiki wawo? Payakine ove enzelikonsha kuti enzefunika kuyembekezela mpaka njala isile kuti akwanilishe volinga vawo vamene ivo. Mosasamala kanthu za mwevenzele vinthu pa moyo wawo, Akhilisitu ekwanisha kudjaila. Ove ekwanisha kulalikila mu njila iliyonse yangakwanishe, ndipo mosangalala ove enzeyaŵana vinthu vakuthupi na okhulupilila ayawo aku Yudeya.—Mac. 11:29, 30.
13. Kansi ni madaliso otyani ŵechifwana Akhilisitu pa nthawe ya njala?
13 Kansi ni madaliso otyani ŵechifwana Akhilisitu pa nthawe ya njala? Ŵanthu amene elondela thandizo ewona ŵeka kuti Yehova enzeŵayavya. (Mt. 6:31-33) Ove payakine eyamba kukatijana ngako na abale na alongo amene eŵathandiza. Komasoti ŵala amene epeleka ndalama zawo olo kuyavya mwa njila ziyakine esangalala chifukwa cha ntima wopasa. (Mac. 20:35) Yehova eŵayavya onse kudjaila mokatijana na mwevenzele vinthu pa nthawe yamene iyo.
14. Kansi n’chinji chichitikila Baranaba na ntumwi Paulo, ndipo vokonkhapo vake venze votyani? (Machitidwe 14:21, 22)
14 Kanyinji-kanyinji Akhilisitu oyambilila, nthawe ziyakine enzetamanishiwa mosayembekezeleka. Ganizilani vichitikila Baranaba na Paulo penzelalikila ku Lusitara. Poyamba, ove elondelewa na manja aŵili na ŵanthu ŵala enzeŵamvwishila. Koma pavuli pake, ŵanthu oshusha “ekopa mitima ya ŵanthu amene awo,” ndipo emutema na miyala Paulo nomusiya poganiza kuti wafwa. (Mac. 14:19) Ŵanthu anyinji epindula chifukwa chakuti Paulo na Baranaba aliye foke penze ekumana na chinzunzo chosayembekezeleka. Kansi vokonkhapo vake venze votyani? Ove “etang’isha mitima ya ophunzila,” ndipo mawu ŵawo komasoti chisanzo chawo vitang’isha ngako okhulupilila ayawo. (Ŵelengani Machitidwe 14:21, 22.) Anyinji epindula ngako chifukwa chakuti Baranaba na Paulo aliye jokele kuvuli chifukwa cha mavuto osayembekezeleka ŵechikumana nawo. Keno tingapitilije kukata ntchito yawatisenga Yehova kuti tikate, tizadalisiwe.
MASIKU ŴANO
15. Kansi muphunzila chinji kufumila pa chisanzo cha M’bale A. H. Macmillan?
15 Chikaliyefwika chaka cha 1914, ŵanthu a Yehova enzeyembekezela kuti vinthu viyakine vichitike. Ganizilani chisanzo cha M’bale muyakine zina yake A. H. Macmillan. Molingana na ŵanthu anyinji pa nthawe yamene iyo, M’bale Macmillan enzeganiza kuti alondele mphaso yake yoluta kululu kwalombapano. Mu nkhani yake yechilaŵila mu September 1914, yove enena kuti: “Payakine ino ni nkhani ya onse yosilijila kulaŵila.” Koma kulaŵila chendi, yamene iyo yenzelini nkhani yake yosilijila. Pavuli pake M’bale Macmillan elemba kuti: “Payakine ayakine asewo tenzeganiza moutuka ngako kuti tilute kululu pa nthawe yamene iyo.” Yove eyangijila kunena kuti: “Chinthu chetenzefunikila kuchita ni kunkhala bize potumikila Ambuye.” M’bale Macmillan epitilija kunkhala bize potumikila Mulungu. Yove enze wakhama mu utumiki. Yove enze na mwayi wolimbikisa abale anyinji amene enze mu djeli chifukwa cha kusaloŵelela mu ndale. Ndipo enzepezeka pa misonkhano ya mpingo mokhulupilika olo mu vyaka vaukalamba wake. Kansi M’bale Macmillan epindula tyani chifukwa chokatishila ntchito nthawe yake mwanzelu penzeyembekezela mphaso yake? Wasala patontho kumwalila mu 1966, yove elemba kuti: “Chikhulupililo changu ni chotang’a palipano monga ni mwechenzele kale.” Amene aŵa ni maganizo aweme ngako ŵatufunika kukonkheja tonse—maka-maka keno tankhala tupilila mayeselo kwa nthawe itali kupambana mwetenzeganizila!—Ahe. 13:7.
16. Kansi M’bale Herbert Jennings na mwanakazi wake ekumana na vuto yosayembekezeleka yotyani? (Yakobo 4:14)
16 Ŵanthu a Yehova anyinji olimbana na mavuto a thanzi ŵenzeleka yembekezela. Mwachisanzo, mu mbili ya moyo wake, M’bale Herbert Jenningsb efotokoza mwenzesangalalila yove pamozi na mwanakazi wake penzetumikila monga amishonale ku Ghana. Koma olo n’tetyo, pepapita nthawe elwala matenda ovutika maganizo. Pokonkheja mawu apa Yakobo 4:14, M’bale Jennings etomola chochitika chamene ichi kuti “mwewo mungaziŵiletulini mwati uzankhalile moyo wanu mailo.” (Ŵelengani.) Yove elemba kuti: “Tiyamba kuwona kuti, ni chinthu chanzelu kuchoka ku Ghana nosiya azishamwali ŵasu anyinji apantima nojokela ku Canada [kuti tikalondele chithandizo cha mankhwala].” Yehova eyavya M’bale Jennings na mwanakazi wake kupitilija kutumikila mokhulupilika olo kuti enzekumana na mavuto.
17. Kansi chisanzo cha M’bale Jennings chiŵayavya tyani okhulupilila ayake?
17 Mawu osapita mmbali a M’bale Jennings opezeka mu mbili ya moyo wake ekhuza ngako mitima ya ŵanthu ayakine anyinji. Mulongo muyakine elemba kuti: “Nenze nikaliye khuziwako ntima monga ni mwenichitila peniŵelenga nkhani yamene iyi. . . . Kuŵelenga mwechisiila utumiki wake M’bale Jennings kuti asamalile matenda kweniyavya kuti nikowona mavuto ŵangu mu njila iweme.” Molingana na vamene ivi, m’bale muyakine elemba kuti: “Penitumikila monga nkulu kwa vyaka 10, nisiya udindo wangu chifukwa cha matenda ovutika maganizo. Nelimvwila chisoni ngako mwakuti nifoka ndipo nenzewona kuti paliye chaningachite. . . . Koma khama ya M’bale Jennings yenitang’isha ngako.” Vamene ivi vutikumbusha kuti kupilila kwasu tikakumana na mavuto osayembekezeleka, kungatang’ishe ŵanthu ayakine. Olo kuti moyo ungoyendalini luweme monga mwetenzeyembekezela, tingankhale mphela chisanzo chiweme pa nkhani ya chikhulupililo komasoti kupilila.—1 Pet. 5:9.
Keno tudalila Yehova, olo tikakumana na mavuto osayembekezeleka pa moyo wasu tingankhale naye mphela pa ushamwali (Onani ndime 18)
18. Mokatijana na vithunzi ivi, kansi tuphunzila chinji kufumila pa chisanzo cha mwanakazi wamasiye waku Nigeria?
18 Masoka monga mulili wa COVID–19 akhuza ngako ŵanthu a Yehova. Mwachisanzo, mwanakazi muyakine wamasiye waku Nigeria enze na vakulya vitontho ngako. Nsiku iyakine mmawa, mwana wawo mwanakazi ekonsha kuti apike chinji akasilija kapu ya mpunga wenze wisala. Mulongo wasu wamene uyu euja mwana wake mwanakazi kuti enzeve ndalama olo chakulya chiyakine koma enzengofunika kukonkheja mwanakazi wamasiye waku Zarefati—kupika chakulya chawo chosilijila nokhulupilila Yehova na ntima wonse. (1 Maf. 17:8-16) Akaliye yamba kuganizila za chakulya changalye pa nsiku yamene iyo, elondela chakulya kufumila kuli okhulupilila ayawo. Chakulya chamene icho chenze chokwanila kulya kwa masondo opitilila aŵili. Mulongo wamene uyu enena kuti enzeziŵalini kuti Yehova enzemvwishila mwatchelu venzeuja mwana wake. Kulaŵila chendi, keno tudalila Yehova, angatiyavye tikakumana na mavuto osayembekezeleka pa moyo kuti tinkhale naye pa ushamwali wotang’a.—1 Pet. 5:6, 7.
19. Kansi M’bale Aleksey Yershov epilila chinzunzo chotyani?
19 Mu vyaka valombapano, abale na alongo ŵasu apilila chinzunzo chamene payakine ove enzechiyembekezela lini. Ganizilani za M’bale Aleksey Yershov, wamene onkhala ku Russia. Ŵanthu a Yehova m’dela yamene iyo enze na ufulu unyinji pa nthawe yechibatiziwa M’bale Yershov mu 1994. Koma papita vyaka, vinthu vechinja ku Russia. Mu 2020, ng’anda ya M’bale Yershov ilondewa nosechewa paliponse, ndipo katundu wake unyinji wilondewasoti. Papita tyala miyezi itontho, boma imuimbasoti mulandu. Kuti milandu iipile-ipile, milandu yamene iyo yenze yonena za mavidiyo yechifumya munthu muyakine wamene kwa chaka chimozi enzetalijila wenye kuti ali na chidwi chofuna kuphunzila Baibolo. Kwenze kusakhulupilika kuipa ngako!
20. Kansi M’bale Yershov watang’isha tyani ushamwali wake na Yehova?
20 Kansi pali chokonkhapo chilichonse chiweme pa mavuto ŵechikumana nawo M’bale Yershov? Eye. Ushamwali wake na Yehova wankhala wotang’a. Yove enena kuti, “Newo na nkazi wangu tupemphela pamozi pafupi-pafupi.” Yove epitilija kunena kuti, “Nuziŵa kuti sembe niliye silije vuto yamene iyi paliye thandizo ya Yehova.” Eyangijilasoti kuti: “Phunzilo yapaneka yaniyavya kulimbana na vinthu vofokesha. Nuganizila visanzo va atumiki okhulupilika akale. Pali nkhani zinyinji zilembewa m’Baibolo zuwonesha kufunika konkhala wodekha, komasoti wokhulupilika kwa Yehova.”
21. Kansi taphunzila chinji mu nkhani ino?
21 Kansi taphunzila chinji mu nkhani ino? Moyo muli chino chalo chiipa ni wosadalilika. Koma olo n’tetyo, Yehova nthawe zonse oyavya atumiki ŵake amene omudalila. Monga mwayanenela lemba pafumila mutu wa nkhani ino, “Masoka a munthu wolungama ni anyinji, koma Yehova omupulumusha ku masoka onse amene awo.” (Sal. 34:19) Tiyeni tipitilije kuika maganizo ŵasu, osati pa mavuto ŵatukumana nawo, koma pa mphamvu zakukatishila ntchito Yehova potiyavya. Molingana na ntumwi Paulo, nase tinganene mosimikija kuti: “Pa vinthu vonse nufwana mphamvu kufumila kuli wala wamene onipasa mphamvu.”—Afil. 4:13.
NYIMBO N.° 38 Mulungu akupase mphamvu
a Olo kuti moyo muli chino chalo chakale ungalete mavuto osayembekezeleka, tingankhale osimikijila kuti Yehova azayavye atumiki ŵake okhulupilika. Kansi Yehova eyavya tyani atumiki ŵake m’masiku akuvuli? Kansi yove otiyavya tyani masiku ŵano? Kukambilana visanzo va m’Baibolo komasoti va masiku ŵano, kutang’ishe chikhulupililo chasu chakuti keno nase tumudalila Yehova akotiyavya nthawe zonse.
b Onani Nsanja ya Olonda ya 1 December 2000, pedji 24-28.