NKHANI YOPHUNZILA N.° 37
Mukodalila Yehova monga ni mwenzechitila Samisoni
“Yehova Ambuye Nkulu ngako, pulizi nikumbukileni nonipasa mphamvu.”—OWER. 16:28.
NYIMBO N.° 30 Atata ŵangu, Mulungu wangu, shamwali wangu
VATIKUTI TIPHUNZILEa
1–2. Ndaŵa yanji tufunikila kuchita chidwi na nkhani ya Samisoni?
KANSI n’chinji chuwela m’maganizo mwanu mukamvwa zina yakuti Samisoni? Payakine muganizila za mwanalume wamphamvu ngako. Vamene ivi n’vachendi. Koma Samisoni ephoniyesha vinthu viyakine ndipo ekumana na mavuto. Koma olo n’tetyo, Yehova eika maganizo ŵake pa vonse venzechita Samisoni pomutumikila, ndipo Mulungu elemba chisanzo cha kukhulupilika kwa Samisoni m’Baibolo kuti tiphunzilepo kanthu.
2 Yehova ekatishila ntchito Samisoni pochita vinthu vodabwisa pofuna kuyavya Aisiraeli ntundu wake wosankhiwa. Papita vyaka vinyinji kufumila pechimwalila Samisoni, Yehova eujila ntumwi Paulo kuti alembe zina ya Samisoni pa mndandanda wa ŵanthu amene enze okhulupilika ngako. (Ahe. 11:32-34) Chisanzo cha Samisoni chingatitang’ishe. Yove enzedalila Yehova olo panthawe yovuta. Mu nkhani ino, tikambilane vatingaphunzile kuli Samisoni komasoti mwamene chisanzo chake mwachingatitang’ishile.
SAMISONI ENZEDALILA YEHOVA
3. Kansi Samisoni epasiwa ntchito yotyani?
3 Samisoni pechivyalika, Afilisiti enzelamulila ntundu wa Aisiraeli ndipo enzeukandilila. (Ower. 13:1) Ulamulilo wawo wankhanza wamene uyo wileta mavuto akulu kuli Aisiraeli. Yehova esankha Samisoni kuti ‘ankhale pasogolo populumusha Aisiraeli mmanja mwa Afilisiti.’ (Ower. 13:5) Yamene iyi yenze ntchito yovuta ngako! Kuti akwanishe kukata ntchito yamene iyo, Samisoni enzefunika kudalila Yehova.
Samisoni enzedalila Yehova ndipo enzewokonzeka kuchinja. Yove enzekatishila ntchito vinthu venze navo pafupi pochita chifunilo cha Mulungu (Onani ndime 4–5.)
4. Kansi Yehova emuyavya tyani Samisoni kuti alipulumushe kuli Afilisiti? (Oweruza 15:14-16)
4 Ganizilani chisanzo chiyakine chuwonesha kuti Samisoni enzedalila Yehova, komasoti thandizo yechimupasa Mulungu. Nthawe iyakine, gulu yankhondo ya Afilisiti iwela kuzakata Samisoni ku Lehi, vuwoneka kuti kwamene uko kwenze ku Yuda. Analume aku Yuda echita wowa, tetyo ove eganiza za kuyamupeleka Samisoni mmanja mwa adani. Ŵanthu antundu wake ngawo-ngawo emanga Samisoni na nthambo ziŵili zanyowani noluta naye kuli Afilisiti. (Ower. 15:9-13) Koma olo n’tetyo, “mzimu wa Yehova wiyamba kukata ntchito” muli Samisoni, ndipo yove etenda nthambo zamene izo. Pavuli pake, yove “efwana bonzo ya viyeko va bulu munalume”, ndipo eitola nopaya nayo Afilisiti 1.000!—Ŵelengani Oweruza 15:14-16.
5. Kansi Samisoni pechikatishila ntchito bonzo ya viyeko va bulu ewonesha tyani kuti enzedalila Yehova?
5 Ndaŵa yanji Samisoni ekatishila ntchito viyeko va bulu? Chibonzo chenze chisulo chachilwendo, kulaŵila kuyakine tinganene kuti chanyowani! N’voziŵikilatu kuti Samisoni enzeziŵa kuti Yehova niye wamene angamuyavye kuti apambane, osati chisulo chechikatishila ntchito. N’chendi, mwanalume wokhulupilika wamene uyu ekatishila ntchito chisulo chamene chenze pafupi kuti akwanilishe chifunilo cha Yehova. Kulaŵila chendi, monga vokonkhapo va kudalila kwake Yehova, Samisoni edalisiwa ndipo vinthu vimuyendela luweme ngako.
6. Kansi tingaphunzile chinji kuli Samisoni patuchita mautumiki m’gulu ya Mulungu?
6 Yehova azatipase mphamvu zatufunikila kuti tichite chilichonse chakutisenga olo chinthu chamene icho chiwoneke monga n’chosakwanishika. Mulungu angachite vamene ivi m’njila yamene ingatidabwise ngako. Mukokhulupilila kuti Yehova wamene epasa mphamvu Samisoni, azakuyavyeni kuchita chifunilo chake keno mwewo mumudalila.—Miy. 16:3.
7. Kansi n’chisanzo chotyani chamene chuwonesha kufunika kosakila malangizo a Yehova?
7 Abale na alongo amene okata ntchito zomanga-manga ankhala owonesha kuti odalila Yehova. Mmasiku akuvuli, abale mwachiyoloŵezi enzewamiya komasoti kumanga Ng’anda zinyinji za Ufumu na ng’anda ziyakine. Koma olo n’tetyo, kukula kwa gulu ya Yehova kwachitisha kuti pankhale kuchinja. Abale amaudindo esenga Yehova kuti aŵasogolele penzeyesa njila ziyakine zanyowani, monga kugula ng’anda noziwamiyasoti. Robert wamene m’vyaka valombapano wankhala okata ntchito m’njila zosiyana-siyana pa ntchito ya zomanga-manga pachalo chonse, enena kuti: “Poyamba, venzelini vipepu kuli ayakine kuti avomekeje njila yanyowani yamene iyi.” Yove epitilija kuti: “Njila yamene iyi yenze yosiyana ngako na yetenzekatishila ntchito kwa vyaka vinyinji. Koma abale enze okonzeka kuchinja, ndipo vamene ivi ni umboni wamene uwonesha kuti Yehova odalisa kuchinja kwamene uku.” Chamene ichi n’chisanzo chimozi tyala chuwonesha mwamene Yehova mwakusogolelela atumiki ŵake pochita chifunilo chake. Sewo tingachite luweme kulikonsha kuti, ‘Kansi nulola kuti Yehova akonisogolela nonkhala wokonzeka kuchinja vanuchita pomutumikila?’
SAMISONI EFWANASOTI MPHAMVU PODALILA YEHOVA
8. Pa nthawe yechilenguka ngako na njota, kansi Samisoni echita chinji?
8 Payakine mwewo mukumbukila vinthu viyakine vodabwisa vechichita Samisoni. Aliye kalikonse mmanja mwake, yove eniyatana na mphondolo, ndipo pavuli pake epaya analume 30 Achifilisiti mu tauni ya Asikeloni. (Ower. 14:5, 6, 19) Samisoni enzeziŵa kuti yove sembe aliyekwanishe kuchita vamene ivi paliye thandizo ya Yehova. Vamene ivi viwonekela luweme panthawe iyakine pechilenguka ngako na njota pavuli pakuti wapaya Afilisiti 1.000. Kansi yove echita tyani? Mmalo molidalila yeka polimbana na njota yake, yove esenga Yehova kuti amuyavye.—Ower. 15:18.
9. Kansi Yehova eyankha tyani pempho ya Samisoni yosenga thandizo? (Oweruza 15:19 na mawu amnyansi)
9 Yehova echimvwa kulila kwa Samisoni posenga thandizo mwakulenga tenga ya manzi modabwisa. Samisoni pechimwa manzi amene awo, “efwanasoti mphamvu ndipo esisimuliwa.” (Ŵelengani Oweruza 15:19 na mawu amnyansi.) Vuwoneka kuti tenga yanyowani yamene iyo inkhalapo mpaka panthawe yamene mneneli Samueli yechiujiliwa kulemba buku ya Oweruza. Aisiraeli amene ewona tenga yamene iyo, ekumbushiwa kuti angadalile Yehova kuti akoyavya olambila ŵake okhulupilika akafunikila thandizo.
Samisoni efwana soti mphamvu pavuli pakuti wamwa manzi amene ŵechimupasa Yehova. Sewo tingachite luweme kulya chakulya chauzimu chakutipasa Yehova kuti tipitilije kunkhala otang’a mwauzimu (Onani ndime 10.)
10. Kansi kusakila thandizo ya Yehova kupamikijapo chinji? (Onanisoti chithunzi.)
10 Sewo nase tufunikila kulolesha kwa Yehova kuti atiyavye mosasamala kanthu za chiziŵisho chatili nacho olo maluso kapena vinthu vamene vatakwanisha kuchita pomutumikila. Sewo tufunikila kuvomekeja molichefya kuti vinthu vutiyendela luweme ngako peka-peka keno tudalila Yehova. Molingana na mwechitang’ishiliwa Samisoni pechimwa manzi amene ŵechipasiwa na Yehova, sewo nase tizankhale otang’a mwauzimu keno tupindula na chakulya chonse chakutipasa Yehova.—Mt. 11:28.
11. Kansi tingapindule tyani na thandizo ya Yehova? Pelekani chisanzo.
11 Ganizilani chisanzo cha m’bale wasu waku Russia zina yake Aleksey, wamene wankhala olimbana na mavuto akulu. Kansi n’chinji chamuyavya kupitilija mphela kunkhala wotang’a polimbana na mavuto akulu? Yove pamozi na mwanakazi wake enkhazikisha pulogilamu iweme yauzimu. Yove enena kuti: “Nuyeja-yeja kupitilija kukonkheja pulogilamu yangu yauzimu yophunzila paneka komasoti kuŵelenga Baibolo nsiku iliyonse. Mmawa mulimonse, mwanakazi wangu na newo tukambilana lemba ya nsiku na kupemphela pamozi kwa Yehova.” Kansi vamene ivi vutiphunzisa chinji? Mmalo molidalila sewo seka, tufunikila kudalila Yehova. Motyani? Mwakutang’isha chikhulupililo chasu kupitila mu pulogilamu yophunzila Baibolo paseka na ntchito ziyakine zauzimu. Monga vokonkhapo vake, Yehova azadalise ngako khama yatuchita pomutumikila. Yove etang’isha Samisoni, ndipo kulaŵila chendi nase azatitang’ishe.
SAMISONI ALIYETAYE NTIMA
12. Kansi n’chosankha chiipa chotyani chechipanga Samisoni, ndipo vokonkhapo vake sembe vesiyana tyani na vechikumana navo poyamba?
12 Samisoni enze munthu aliye ungwilo monga ni sewo, chifukwa cha vamene ivi yove nthawe ziyakine enzephoniyesha vinthu viyakine. Chimozi mwa vosankha viipa vamene vechipanga, chimuletela vokonkhapo vomvwisha chisoni ngako. Pavuli pakuti Samisoni watumikila monga woweluza kwanthawe itali, yove “eyamba kukonda mwanakazi muyakine ku Chinshambo cha Soreki, ndipo zina yake enze Delila.” (Ower. 16:4) Mmasiku akuvuli, Samisoni enze elungulana na mwanakazi wachi Filisiti, koma nkatijano wamene uyo ‘Yehova niye wamene enzeuchitisha’, wamene pa nthawe yamene iyo “enzesakila-sakila mpata kuti aniyatane na Afilisiti.” Pavuli pake, Samisoni enkhala m’ng’anda ya hule m’tauni ya Gaza m’chalo cha Afilisiti. Panthawe yamene iyo, Yehova epeleka mphamvu kwa Samisoni kuti akwanishe kunyula viseko vapa gedi ya tauni, vamene vichitisha kuti tauni yamene iyo inkhale iliye chitetezo. (Ower. 14:1–4; 16:1–3) Koma olo n’tetyo, vuwoneka kuti Delila enze Mwisiraeli, chifukwa cha vamene ivi nkatijano wake na Samisoni sembe uliye yavye ngako polimbana na Afilisiti.
13. Kansi n’chinji chechichita Delila kuti Samisoni akumane na vinthu viipa?
13 Delila epasiwa ndalama zinyinji ngako na Afilisiti na cholinga chakuti apeleke Samisoni. Payakine yove enzemukonda ngako mwanakazi wake mwakuti aliyekwanishe kuziŵa venzefuna kuchita. Mulimonse mwavingankhalile, Delila enzemukakamija Samisoni moweleja-weleja kuti amuululile chinsinsi cha mphamvu zake ndipo posilijila pake yove eulula. N’vomvwisha chisoni kuti Samisoni elola kuchita vinthu vamene vichitisha kuti pavuli pake aluze mphamvu zake komasoti ushamwali wake na Yehova kwakanthawe.—Ower. 16:16-20.
14. Kansi Samisoni ekumana na vokonkhapo votyani chifukwa chokhulupilila Delila?
14 Samisoni ekumana na mavuto chifukwa chodalila Delila mmalo modalila Yehova. Afilisiti ekata Samisoni nomutula menso. Yove eikiwa m’djeli ku Gaza, tauni ya ŵanthu amene poyamba yove eŵachitisha nsoni, ndipo emuika kunkhala kapolo wonyozeka wopela tiligu. Pavuli pake, yove echitishiwa nsoni panthawe yamene Afilisiti yechisonkhana kuti achite chikondwelelo. Ove epeleka nsembe ikulu kuli mulungu wawo wawenye Dagoni, wamene ove enzewona kuti niye wamene epeleka Samisoni mmanja mwawo. Ove emasula Samisoni m’djeli nomuleta kuchikondwelelo chamene icho “kuti aŵachitile masoŵela”—na cholinga chakuti amuseke.—Ower. 16:21-25.
Yehova epasa mphamvu Samisoni kuti apeleke chiweluzo cha Mulungu kuli Afilisiti (Onani ndime 15.)
15. Kansi Samisoni ewonesha soti tyani kudalila Yehova? (Oweruza 16:28-30) (Onani chithunzi chapachikuto.)
15 Samisoni ephoniyesha vinthu ngako, koma yove aliyewelele mvuli. Yove enzesakila mpata kuti akwanilishe utumiki wechimupasa Yehova wolimbana na Afilisiti. (Ŵelengani Oweruza 16:28-30.) Samisoni epapatila Yehova kuti: “Niloleni niŵawejele Afilisiti.” Mulungu wachendi eyankha pemphelo ya Samisoni, ndipo emuwejela mphamvu zake zodabwisa. Monga vokonkhapo vake, vinthu vimuyendela luweme ngako Samisoni panthawe yamene iyi kupambana kuvuli konse.
16. Kansi tingaphunzilepo chinji pa vinthu vechiphoniyesha Samisoni?
16 Olo kuti Samisoni ekumana na vokonkhapo viipa va vophoniya vake, yove aliyeleke kuyeja-yeja kuchita chifunilo cha Yehova. Olo kuti taphoniyesha vinthu viyakine ndipo tufunikila kuzuzuliwa kapena kuluza udindo uyakine, tufunikilalini kuwelela mvuli. Mukokumbukila kuti Yehova oŵeŵalini nase. (Sal. 103:8-10) Mosasamala kanthu za vinthu vatuphoniya, yove azapitilije kutikatishila ntchito monga ni mwechichitila na Samisoni.
N’voziŵikilatu kuti Samisoni ekhumudwa ngako chifukwa cha vinthu vechiphoniyesha, koma yove aliyetaye ntima—ndipo sewo nase tufunikilalini kutaya ntima (Onani ndime 17-18.)
17–18. Kansi n’chinji chamuwona kuti n’chotang’isha pa chisanzo cha Michael? (Onanisoti chithunzi.)
17 Ganizilani chisanzo cha m’bale muyakine wachilumbwana zina yake Michael. Yove enzenkhala bize ngako na ntchito za m’gulu yasu potumikila monga ntumiki wothandiza komasoti mpainiya wonkhazikika. Koma chomvwisha chisoni n’chakuti yove ephoniyesha vinthu viyakine, ndipo monga vokonkhapo vake eluza maudindo ŵake mumpingo. Yove enena kuti: “Mpaka pa nthawe yamene iyi, newo nenze nikalichita vinyinji potumikila Yehova. Koma mwazizizi niyamba kulimvwa kuti ningakwanishelini soti kuchita kalikonse pomutumikila. Newo nenzeganizilako lini kuti Yehova anganitaye, koma niyamba kukaikila kuti ushamwali wangu na Yehova ungazankhala soti uweme kapena kuyambasoti kuchita vinyinji pomutumikila mumpingo monga ni mwenenzechitila poyamba.”
18 N’vokondwelesha kuti Michael aliye foke. Yove enenasoti kuti: “Newo niika maganizo ŵangu pa kuwamiya soti ushamwali wangu na Yehova mwa kumuuja vonse va muntima mwangu mpemphelo, kuphunzila, komasoti kuganizila.” M’kupita kwa nthawe, Michael enkhalasoti munthu muweme mumpingo. Palipano yove otumikila monga nkulu komasoti mpainiya wonkhazikika. Yove enena kuti: “Thandizo komasoti chilimbikiso chenilondela maka-maka kufumila kuli akulu, veniyavya kuziŵa kuti Yehova enze akali nikonda mphela. Palipano, newo nutumikilasoti mumpingo nili na chikumbuntima chituŵa. Vochitika vamene ivi vaniphunzisa kuti Yehova okhululukila munthu aliyense wamene walapa mofumila pansi pantima.” Tingankhale na chidalilo kuti Yehova azatikatishile ntchito notidalisa olo tikaphoniyesha vinthu, keno tuchita vonse vatingakwanishe kuti tiwamiye njila zasu nopitilija kudalila yove.—Sal. 86:5; Miy. 28:13.
19. Kansi chisanzo cha Samisoni chakutang’ishani tyani?
19 Munkhani ino, tawona vinthu vochitisha chidwi vokhuza moyo wa Samisoni. Yove enzelini munthu wangwilo; koma olo n’tetyo, yove aliye welele mvuli poyeja-yeja kuti akotumikila Yehova, olo pechiphoniyesha vinthu na Delila. Yehova aliyeleke kumuyavya. Mulungu emukatishila soti ntchito Samisoni pochita chinthu chiyakine chodabwisa. Yehova enze akalimuwona mphela monga mwanalume wachikhulupililo chotang’a panthawe yechimulemba mu mndandanda ya analume achikhulupililo m’buku ya Aheberi 11. N’volimbikisa ngako kuziŵa kuti tutumikila Atata ŵasu achikondi akululu amene ni okonzeka kutiyavya maka-maka tikafoka! Tetyo, molingana na Samisoni tiyeni tikomupapatila Yehova kuti: “Pulizi nikumbukileni nonipasa mphamvu.”—Ower. 16:28.
NYIMBO N.° 3 Nimwe mphamvu zasu, chiyembekezo chasu komasoti tukudalilani
a Zina ya Samisoni—niyoziŵika kuli ŵanthu anyinji olo kuli ŵanthu amene oziŵalini vinyinji vokhuza Malemba. Nkhani yake yankhala yutomolewa na olemba madilama, nyimbo, komasoti opanga mafilimu. Koma olo n’tetyo, mbili ya moyo wake ni nthano lini tyala. Sewo tingaphunzile vinyinji kufumila kuli mwanalume wachikhulupililo chikulu wamene uyu.