NKHANI YOPHUNZILA N.° 50
Tingankhale olungama keno tili na chikhulupililo nochiwonesha kupitila mu ntchito zake
“Amene oyenda moyenelela m’mendo achikhulupililo chenze nacho atata ŵasu Abulahamu.”—ARO. 4:12.
NYIMBO N.° 119 Tufunikila kunkhala na chikhulupililo
VATIKUTI TIPHUNZILEa
1. Patukambilana za chikhulupililo cha Abulahamu, kansi tingalikonshe konsho yotyani?
OLO kuti ŵanthu anyinji emvwapo kale za Abulahamu, anyinji mwa ove oziŵalini vinyinji vokhuza yove. Koma olo n’tetyo, mwewo muziŵa vinyinji vokhuza Abulahamu. Mwachisanzo, mwewo muziŵa kuti Abulahamu wankhala oitiwa kuti ‘tata ŵa onse onkhala na chikhulupililo.’ (Aro. 4:11) Koma olo n’tetyo, mwewo mungalikonshe kuti, ‘Kansi newo ningakwanishe kuyenda mokonkheja mendo ŵa Abulahamu nonkhala na chikhulupililo cholingana na chenze nacho yove?’ Eye, mwewo mungakwanishe.
2. Ndaŵa yanji n’chinthu chofunika kuphunzila chisanzo cha Abulahamu? (Yakobo 2:22, 23)
2 Njila imozi yatingakulishile chikhulupililo chasu kuti chilingane na cha Abulahamu ni kuphunzila za chisanzo chake. Mwalamulo ya Mulungu, Abulahamu efulukila kuchalo chakutali, enzenkhala m’matenti kwa vyaka vinyinji, komasoti eyesewa kuti apelike nsembe mwana wake wokondewa, Isaki. Vochitika vamene ivi vuwonesha kutang’a kwa chikhulupililo chenze nacho Abulahamu. Chikhulupililo cha Abulahamu na ntchito zake vechitisha kuti ankhale wovomelejeka kwa Mulungu. (Ŵelengani Yakobo 2:22, 23.) Yehova ofuna kuti sewo tonse—kupamikijapo mwewo—tinkhale ovomelejeka kuli yove nonkhala azishamwali ŵake. N’chifukwa chake yove eujila olemba Baibolo Paulo na Yakobo, kuti alembe za chisanzo cha Abulahamu m’Mawu ŵake. Tiyeni tikambilane za chisanzo chake pokatishila ntchito vachunena chapitala 4 cha Aroma na chapitala 2 cha Yakobo. Onse aŵili Paulo na Yakobo elaŵila za chinthu chiyakine chofunika ngako chokhuza Abulahamu.
3. Kansi ni vesi yotyani ya m’Baibolo yechikata mawu Paulo na Yakobo?
3 Onse aŵili Paulo na Yakobo ekata mawu apa Genesis 15:6, amene onena kuti: “Ekhulupilila mwa Yehova ndipo Mulungu wamene uyo emuwona [Abulahamu] monga wolungama.” Yehova owona munthu kunkhala wolungama kapena kuti aliye chophoniya akakondwela na vochita vake. N’vodabwisa ngako kuti munthu aliye ungwilo wamene ni wochimwa Mulungu angomuwona monga munthu aliye chophoniya! Payakine namwe mufuna kuti Mulungu akokuwonani chimozi-mozi, ndipo vamene ivi n’vokwanishika. Lomba tiyeni tiziŵe vechichita Abulahamu kuti Mulungu amuwone monga munthu wolungama komasoti vatufunikila kuchita kuti akotiwona soti chimozi-mozi.
CHIKHULUPILILO N’CHOFUNIKA KUTI TINKHALE OLUNGAMA
4. Kansi n’chinji chukangisha ŵanthu kunkhala olungama?
4 Mu kalata yake yoluta kwa Aroma, Paulo enena kuti ŵanthu onse ni ochimwa. (Aro. 3:23) Lomba kansi vingakwanishike tyani munthu kuwonewa monga wolungama kapena aliye chophoniya nonkhala wovomelejeka kwa Mulungu? Pofuna kuyavya Akhilisitu amene enzeofunishisha kuyankha konsho yamene iyi Paulo ekatishila ntchito chisanzo cha Abulahamu.
5. Kansi ndaŵa yanji Yehova enena kuti Abulahamu ni munthu wolungama? (Aroma 4:2–4)
5 Yehova eita Abulahamu kuti wolungama panthawe yamene enzenkhala n’chalo cha Kanani. Ndaŵa yanji Yehova enena kuti Abulahamu enze wolungama? Kansi n’chifukwa chakuti Abulahamu enzekonkheja mokhulupilika Chilamulo cha Mose? Kutali-tali. (Aro. 4:13) Chilamulo chipelekewa kwa ntundu wa Isiraeli pavuli pa vyaka vopitilila 400 Mulungu wanena kale kuti Abulahamu ni wolungama. Lomba ndaŵa yanji Mulungu enena kuti Abulahamu enze munthu wolungama? Yehova ewonesha Abulahamu kuwama ntima kukulu ndipo emuita kuti ni wolungama chifukwa cha chikhulupililo chake.—Ŵelengani Aroma 4:2-4.
6. Ndaŵa yanji Yehova anganene munthu aliye ungwilo kuti ni wolungama?
6 Paulo enenasoti kuti keno munthu okhulupilila Mulungu, “oyesewa wolungama chifukwa cha chikhulupililo chake.” (Aro. 4:5) Paulo eyangijila soti kuti: “Davide enena kuti munthu wamene Mulungu wamuyesa wolungama paliye kukata ntchito, ni wodala. Yove enena kuti: ‘Odala ni ŵanthu amene akhululukiliwa vophoniya vawo vosamvwila malamulo, amene machimo ŵawo aziŵilijiwa. Wodala ni munthu wamene Yehova azaŵelengele lini chimo yake.’” (Aro. 4:6-8; Sal. 32:1, 2) Mulungu okhululukila kapena kuti kuziŵilija machimo a ŵanthu amene omukhulupilila. Yove oŵakhululukila na ntima wonse ndipo okumbukilalini soti machimo ŵawo. Ŵanthu amene awo Mulungu oŵawona monga aliye chophoniya komasoti olungama chifukwa cha chikhulupililo chawo.
7. Ndaŵa yanji tinganene kuti atumiki a Mulungu a m’masiku akuvuli enze olungama?
7 Olo kuti Abulahamu, Davide, na olambila ayakine okhulupilika a Mulungu eitiwa olungama, ove enze ochimwa komasoti aliyeungwilo. Koma chifukwa cha chikhulupililo chawo, Mulungu enzeŵawona kuti aliye chophoniya, maka-maka akaŵalinganija na ŵanthu asamukhulupilila. (Aef. 2:12) Molingana na mwechifotokozela luweme Paulo mu kalata yake, chikhulupililo n’chofunika ngako kuti munthu ankhale paushamwali na Mulungu. Vamene ivi niye vechichita Abulahamu na Davide, ndipo nase tufunikila kuchita chimozi-mozi.
KANSI CHIKHULUPILILO NA NTCHITO ZAKE VUYENDELA TYANI PAMOZI?
8-9. Kansi n’chinji chachitisha ŵanthu ayakine kunkhala na maganizo ophoniyeka kufumila pa vechilemba Paulo na Yakobo, ndipo ndaŵa yanji?
8 Kwa vyaka masauzande anyinji, asogoleli avipembezo ankhala osiyana maganizo ponena za ntchito za chikhulupililo na kufunika kochita ntchito zake. Asogoleli ayakine avipembezo, ophunzisa kuti chakufunikila kuchita munthu kuti azapulumuke ni kukhulupilila tyala Ambuye Yesu Khilisitu. Payakine mwewo mwiŵamvwapo kale onena kuti, “Khulupililani mwa Yesu ndipo muzapulumuke.” Asogoleli avipembezo angakatishile soti ntchito mawu ŵechilemba Paulo akuti: “Mulungu omuyesa wolungama paliye munthu wamene uyo kukata ntchito.” (Aro. 4:6) Koma olo n’tetyo, ayakine onena kuti mungapulumushiwe mwa kuluta kumalo amene tchetchi yuŵawona kuti ni malo atuŵa, na kuchita ntchito ziweme. Payakine ove okatishila ntchito mawu apa Yakobo 2:24 akuti: “Munthu owonewa monga wolungama chifukwa cha ntchito zake osati chifukwa cha chikhulupililo cheka.”
9 Chifukwa cha kusiyana vikhulupililo kwa asogoleli amene aŵa, akaswili ayakine a Baibolo oganiza kuti Paulo na Yakobo enzeganiza vosiyana ponena za vangachite munthu kuti ankhale wovomelejeka kwa Mulungu. Payakine asogoleli avipembezo anganene kuti Paulo enzekhulupilila kuti munthu angankhale wolungama keno ali na chikhulupililo paliye kuchita ntchito zake, pamene Yakobo enena kuti ntchito niye chinthu chofunika kuti munthu ankhale wovomelejeka kwa Mulungu. Pulofesa muyakine wachipembezo enena kuti: “Yakobo enzemvwishalini kuti ndaŵa yanji Paulo esankha kulaŵila mosimikijila kuti munthu ofunikila tyala chikhulupililo kuti ankhale wolungama, ndipo enenasoti kuti Yakobo aliyekatijane navo vechifotokoza Paulo.” Koma Yehova niye eujila Paulo na Yakobo kuti achite vamene ivi. (2 Tim. 3:16) Sewo tufunikila kuganizila soti nkhani ziyakine zechilemba ŵanthu amene aŵa —kuti tiŵamvwishe luweme mawu ŵawo.
Paulo eŵasimikijila ngako Akhilisitu Achiyuda ku Roma kuti chikhulupililo niye chenze chinthu chofunika ngako, osati ntchito za m’Chilamulo cha Mose (Onani ndime 10.)b
10. Kansi ni “ntchito” zotyani ngako-ngako zenzenena Paulo? (Aroma 3:21, 28) (Onanisoti chithunzi.)
10 Kansi ni “ntchito” zanji zenzefotokoza Paulo pa Aroma 3 na 4? Yove maka-maka enzenena “ntchito za Chilamulo,” Chilamulo cha Mose chechilondela pa Lupili ya Sinai. (Ŵelengani Aroma 3:21, 28.) Vuwoneka kuti mu nthawe ya Paulo Akhilisitu ayakine Achiyuda enzekhulupilila kuti ove enze akalifunikila kukonkheja Chilamulo cha Mose. Tetyo, Paulo ekatishila ntchito chisanzo cha Abulahamu pofuna kuwonesha kuti munthu ofunikilalini kuchita kukonkheja Chilamulo kuti ankhale wolungama. Kunkhala munthu wolungama kudalila pa chikhulupililo. Vamene ivi n’votang’isha chifukwa vutiyavya kuziŵa kuti keno tukhulupilila Mulungu na Khilisitu, tingankhale ovomelejeka kwa Mulungu.
Yakobo elimbikisa Akhilisitu kuwonesha chikhulupililo chawo kupitila mu “ntchito,” monga kuchitilana vinthu mowama ntima paliye kusankhana (Onanisoti ndime 11-12.)c
11. Kansi ni ntundu wanji wa “ntchito” zenzenena Yakobo?
11 Koma olo n’tetyo, ntchito zutomolewa pa Yakobo chapitala 2 ni zalalini zenzefunikila m’Chilamulo cha Mose. Yakobo onena za mautumiki kapena ntchito za nsiku na nsiku pa moyo wa Akhilisitu. Ntchito zotetyo, zuwonesha keno Nkhilisitu ali na chikhulupililo ngacho-ngacho kwa Mulungu olo yayi. Ganizilani za visanzo viŵili vechikatishila ntchito Yakobo.
12. Kansi Yakobo efotokoza tyani za kukatijana kulipo pakati pa chikhulupililo na ntchito? (Onanisoti chithunzi.)
12 Muchisanzo choyamba, Yakobo enena kufunika kopewa ntima wasankho Akhilisitu akochita vinthu na ŵanthu ayakine. Mfundo yamene iyi, yove eilinganija na munthu wamene enzewamila ntima munthu wolemela koma enzenyoza munthu wosauka. Yakobo enena kuti payakine munthu wotetyo anganene kuti ali na chikhulupililo, koma vochita vake vuwonesha kuti yove chikhulupililo aliye. (Yak 2:1-5, 9) Mu chisanzo chachiŵili, Yakobo enena za munthu wamene wawona “mkwake olo mulongosi wake wosauka ndipo aliye chakulya” koma yove osachitapo kanthu kuti amuyavye. Molingana na mawu ŵechilemba Yakobo, “chikhulupililo pacheka keno chiliye ntchito zake, n’chakufwa.”—Yak 2:14-17.
13. Kansi Yakobo ekatishila ntchito chisanzo chotyani powonesha kuti tufunikila kunkhala na chikhulupililo nokata ntchito ziweme? (Yakobo 2:25, 26)
13 Yakobo etomola za Rahabi monga chisanzo cha munthu wamene ewonesha kupitila mu vochita vake kuti enze na chikhulupililo. (Ŵelengani Yakobo 2:25, 26.) Yove echimvwa vokhuza Yehova, ndipo eziŵa kuti Mulungu enzeyavya Aisiraeli. (Yos. 2:9-11) Yove ewonesha chikhulupililo kupitila mu vochita vake—eteteza azondi aŵili Achiisiraeli amene miyoyo yawo yenze pangozi. Monga vokonkhapo vake, olo kuti mwanakazi wamene uyu enze aliye ungwilo ndipo enzelini Mwisiraeli, ewonewa kunkhala wolungama monga ni mwevinkhalila na Abulahamu. Kufumila kuli Rahabi, sewo tuphunzila kuti n’chinthu chofunika ngako kuwonesha kupitila mu vochita vasu kuti tili na chikhulupililo.
14. Ndaŵa yanji tinganene kuti vechilemba Paulo vushushanalini na vechilemba Yakobo?
14 Tetyo, nkhani ya Paulo ponena za chikhulupililo na ntchito zake, niye tyala yenzeyosiyana na yechifotokoza Yakobo. Paulo enzefotokozela Akhilisitu Achiyuda kuti venze vosakwanishika kuti ankhale ovomelejeka kwa Yehova mwakuchita tyala ntchito za m’Chilamulo cha Mose. Yakobo esimikijila ngako za vakufunikila kuchita Nkhilisitu aliyense kuti awoneshe chikhulupililo chake mwakuchitila ayakine viweme.
Kansi chikhulupililo chanu chukuchitishani kukata ntchito zovomelejeka kwa Yehova? (Onani ndime 15.)
15. Kansi ni njila ziyakine zotyani zatingawoneshele chikhulupililo kupitila mu ntchito zasu? (Onanisoti vithunzi.)
15 Yehova otiujalini kuti keno tufuna kuti yove akotiwona monga olungama, niye kuti tufunikila kuchita vinthu ndendende monga ni Abulahamu. Kulaŵila chendi, pali njila zinyinji zatingawoneshele chikhulupililo kupitila mu vochita vasu. Tingalondele luweme ŵanthu amene awela mumpingo mwasu, kuyavya abale na alongo ŵasu amene ofunikila ngako thandizo, komasoti kuchitila viweme achibale ŵasu, vinthu vonse vamene ivi Mulungu okondwela navo ndipo azatidalise keno tuchita tetyo. (Aro. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yoh. 3:18) Ntchito iyakine yapadela yatuwoneshela kuti tili na chikhulupililo, ni kukata mwakhama ntchito yolalikila uthenga uweme. (1 Tim. 4:16) Sewo tonse tingawoneshe kupitila mu vochita vasu kuti tukhulupilila kuti malonjezo onse a Yehova azakwanilishiwe komasoti kuti njila zake ni ziweme ngako. Ndipo tikachita tetyo, tingankhale osimikija na ntima wonse kuti Mulungu azatiwone monga olungama ndipo tizankhale azishamwali ŵake.
KUGANIZILA ZA CHIYEMBEKEZO KUNGATANG’ISHE CHIKHULUPILILO CHASU
16. Kansi chiyembekezo cha Abulahamu chenzekatijana tyani na chikhulupililo chake?
16 Chapitala 4 cha Aroma, chufotokoza phunzilo iyakine yofunika ngako yatingaphunzile kuli Abulahamu: kufunika kwa chiyembekezo. Yehova elonjeza kuti “mitundu inyinji” izadalisiwe kupitila muli Abulahamu. Ganizilani za malonjezo odabwisa ŵenzeyembekezela Abulahamu. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Aro. 4:17) Koma olo n’tetyo, Abulahamu mpaka ekwanisha vyaka 100 ndipo Sara ekwanisha vyaka 90 mwana wechilonjezewa akaliye vyalika. Molingana na kuwona kwa ŵanthu, venzewoneka kunkhala vosakwanishika kuti Abulahamu na Sara akhale na mwana. Chamene ichi chenze chiyeso chikulu kuli Abulahamu. Koma mpaka panthawe yamene iyi, “Enze na chiyembekezo komasoti chikhulupililo chakuti azankhale tata wa mitundu inyinji.” (Aro. 4:18, 19) Pavuli pake, vinthu venzeyembekezela Abulahamu vichizachitika chendi. Yove echizankhala tata wa Isaki, mwana wenzeyembekezela kwa nthawe itali.—Aro. 4:20-22.
17. Kansi tuziŵa tyani kuti n’vokwanishika kuwonewa kuti nise olungama monga nshamwali wa Mulungu?
17 Sewo tingakwanishe kunkhala ovomelejeka kwa Mulungu nonkhala olungama monga azishamwali ŵake mwevinkhalila na Abulahamu. Vamene ivi niye vechisimikijila ngako Paulo pechilemba kuti: “Nkhani yakuti ‘eyesewa wolungama’ iliyelembelewe yove yeka [Abulahamu] ilembelewa soti sewo amene tizayesewe otetyo, chifukwa chakuti tukhulupilila yove wamene eusha Yesu.” (Aro. 4:23, 24) Molingana na Abulahamu, sewo tufunikila kunkhala na chikhulupililo komasoti ntchito zake, osaluŵa chiyembekezo. Paulo opitilija kufotokoza za chiyembekezo chasu mu chapitala 5 cha Aroma, tizakambilane vamene ivi mu nkhani ikuza.
NYIMBO N.° 28 Tinkhale pa ushamwali na Yehova
a Sewo tufuna kunkhala ovomelejeka kwa Mulungu komasoti kuti akotiwona kunkhala ŵanthu olungama. Nkhani ino itiyavye kuziŵa kuti kunkhala olungama n’kokwanishika mwakukatishila ntchito vechilemba Paulo na Yakobo, komasoti kuziŵa chifukwa chake sewo tufunikila kunkhala na chikhulupililo nochita ntchito zake kuti tinkhale ovomelejeka kwa Yehova.
b MAWU OFOTOKOZA CHITHUNZI: Paulo elimbikisa Akhilisitu Achiyuda kuti akoganizila ngako za chikhulupililo, osati “ntchito za chilamulo,” monga kuvwala vovwala vosokelela usalu wa buluu, kuchita chikondwelelo cha Pasika, komasoti kukonkheja mwambo wakasambidwe ka mmanja.
c MAWU OFOTOKOZA CHITHUNZI: Yakobo elimbikisa kuwonesha chikhulupililo mwakuchitila ayakine viweme, monga kuyavya ŵanthu osauka.