O ka Maka Byang Gore Bolwele Byo Bya Gore bo Sabalele bo sa sa go Tshosa le go go Tinwisa?

Ayitsano o kgongwetsa ke bolwele bya COVID-19? Mo nkare go ka mokgonone, a yi wene o le ntoši. Go šele go fediye dikgwedi tsa go tlala, batho ho lefaseng di nyaka ba tlwayele go phela le mo go kene go na le bolwele byowa ba go tshosa bya gore bo sabalele. Dr Hans Kluge wa gore o bereka go le ye a Yetang Mahlong diofisi tsa World Health Organization tsa Yuropo o re: “Batho ba go tlala ba yye ba tikona tse dingwana gore ba ko thogo poma go sabalala ga bolwele bya COVID-19, ga seyemo sa mošaga wowa, di lula gore motho a tikwe a sa jabola, go sena so se mo hlohletselang, sosone se šupetsa gore motho yene se o tinwisiye ke bolwele byowa.”

Mo nkare le wene o tikwa ka mokgonone ka taba la bolwele byowa bya go tshosa, napa o ro šišimala. Baebele yi gelepa batho ba go tlala gore ba tikwe ba tiyelele ga dinako tsowa tsa go thathafa. Le wene yi ka go gelepa.

Ba ra byang mo ba re motho o tinwisiye ke tsa bolwele?

Mo motho a tinwisiye ke bolwele byowa tsone a di rele gore wa lwala, mara motho yene o ba a šupetsa gore o tikwa byang ka seyemo so se leng gona sa gore se bakiye ke bolwele bya go sabalala. Ka mokana ga rune re ka sa tikwi go tshwana, mara gore motho o šele a tinwisiye ke bolwele byowa re nyoko mmona ka dilo tso:

Go kwa o sa sa na so se go hlohletselang
Go tšhentšha mekgwa ya go ja le ya go yetsela
Go tinega
Go šekedisa ke mebereko ya gore di lula go yi maka
O tshwara ntshitshire mo di nyaka a theetsele
Go tikwa o sa tshepi selo

Ke ntaba go tinwisa ke bolwele byowa go se taba ya go kgana?

Go tinwisa ke bolwele go ka ba kotsi gago le ga batho ba bangwana. Mo re ka sa lwisane natso, o ka kraya re sa sa latelela molawo wo di nyakang re wo latelele gore re sa kene ke bolwele bya COVID. Mo nako yi kene yi ya, o ko kraya re sa sa na taba gore bolwele byowa bo kotsi go segela kaye, le mo bo kene bo ya mahlong bo sabalala le go bolaya batho. Ayitsano o tinwisiye ke gore ba go metela tso o kgonang go di maka? Mo re ka nyaka go lokologa o ka kraya re tšhela rune beng le batho ba bangwana kotsing.

Ka dinako tsowa tsa go thathafa, batho ba go tlala ba šele ba di bona gore Baebele ya resa mo yi re: “Mo o ka kgongwela ka matla ka dinako tsa mo go bifiye, matšhika yago ma nyoko pomega.” (Diyema 24:10) Baebele yi na le ditšhiko tso di ka re gelepang gore re ko thogo ya mahlong re phela, le mo go na le seyemo sa go kgongwetsa sa go tshwana le bolwele byowa bya gore bo sabalele.

Ke difeng ditšhiko tsa Baebele tso di ka go gelepang gore o sa tikwi o tinwisa ke bolwele byowa?

Maka gore o sa be thina le batho mara o ye mahlong o bolabola nabo

So Baebele yi se hlayang: “Monghana wa mannete . . . o ba gona ka dinako tsa go thathafa.”—Diyema 17:17.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Banghane ba mannete baa yaganana. (1 Mathesalonika 5:11) Mo motho a diyega go tikwalela a le ntoši, o beya lephelo la ba bangwana kotsing.—Diyema 18:1.

Leketsa go maka tsowa: Dula o bolabola le banghana bago ka mokgwa wa vidiyo, ka go ba fowunela, o ba ngwalele molayetsa kela e-mail. Bolabola le banghane bago mo o kwa o kgongwele fote o fela o ba hlola gore ba sa tsugiye byang. Bolabolaneng ka tso di le gelepang gore le thogo ya mahlong le phela, le mo go kene go na le bolwele byowa. Nyaka so o ka se makelang monghana wago, ke mokane mo o ka maka tsone le nyoko jabola ka mokana ga lune.

Tso ba bangwana ba di hlayyeng ke tsowa

“Ke leketsa gore ke bolabole le banghana baka ka mokgwa wa vidiyo. Ka nakwenngwana re bolabola re le ka babedi. Nakwenngwana di ya jabodisa gore re gahlane re le mogoba, go be le mekgano yo re yi kganang kela re fo bolabola. A di tshwane le mo le bolabola le le thina le thina, tsona di ya gelepa. Bolwele byowa bya go sabalala bo makiye gore lephelo le thathafe, nka taba lo di nyakang re fela re hlola banghana ba rune fote re bolabole nnete gore re tikwa byang. Di ka thathafa go maka ka mokgonone, mara ka mokana ga rune re nyaka go gelepiwa.”—Meagan wa go tšwa Canada.

“Re gupudiye mašaga le banghana ba rune, mara re krayye ditsela tse dingwana tso re ka ba šupetsang ka tsona gore re ba nyaka ka matla. Nna le mutši waka, re makiye dikhati le tso re nyakang go neya banghana ba rune tsona fote re ba ngwalele temanyana ya Baebele ya go ba tiyisa le go ba botsa gore re dula re naganne ka bona. Tsowa di re jabodisiye ka matla! Mo re fetsa nako ya rune re gelepa batho ba bangwana, tsone di maka gore re lebale ka mešekelo ya rune.”—Emma le monna wage Nathan, le bana ba bona Eli le Hope ba gore ba tšwa United States.

Maka gore seyemo so o leng ga sona se go berekele

So Baebele yi se hlayang: “[Berekisa] nako yago gabutši.”—Maefeso 5:16.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Mo o berekisa nako yago gabutši, tsotsone di nyoko go gelepa gore o dule o naganne ka dilo tsa gabutši fote o sa šekele ka matla.—Luka 12:25.

Leketsa go maka tsowa: O sa lebelele dilo tso o sa sa kgonang go di maka, mara lebelela ditsela tso o ka makang gore seyemo so o leng ga sona se go berekele. Mo re beyisa, ayitsano go na le mebereko ya gore o ka kgona go yi maka kela go maka dilo tso o kwanang natso? Ayitsano o ka fetsa nako ya go tlala nyana le ba mutši wago?

Tso ba bangwana ba di hlayyeng ke tsowa

“Re kgonne go maka mebereko ye mengwana ka ho gaye, ya go tshwana le go gaša merogo, dihlare le go kgabisa.”—Evan le mosadi wage, Samantha, le bana ba bona, Eli le Adam ba gore ba tšwa South Africa.

“Nna le mosadi waka re na le 30 ya mengwaga re šadhiye, mara a sanka ra fetsa nako ya go tlala re le ggoši go tshwana le gana byalo. Di makiye gore re nyakanane ka matla ka taba la gore re kgonne go di kwisisa gore ke kaye mo re lelemelang gona le gore ke kaye mo re na leng matšhika gona. Gana byalo re ya di tšiba gore re nyoko maka byang mo go ka tšhoga go nyarele se sengwana ku mahlong.”—Ivan le mosadi wage Eve ba gore ba tšwa Italy.

Latelela letheto

So Baebele yi se hlayang: “Lesetsaneng dilo ka mokana ga tsona di makege . . . ka letheto.”—1 Makorente 14:40.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Batho ba go tlala baa jabola mo ba na le letheto lo ba berekisang lona.

Leketsa go maka tsowa: Maka letheto la gore le sipidisana le seyemo so o leng ga sona. Beya nako ya go maka mmereko wa sekolo, mmereko wa go tiphidisa le mmereko wa mo gaye le nako ya go tiyisa senghana sago le Modimo. O make le mebereko ya gore yi nyoko go gelepa gore o dule o philegiye mmeleng, ya go tshwana le go fetsa nako le ba mutši wago, o tšwe o teyele ke moya le go jima. Mo nako yi kene yi ya, lebelela letheto lago ke mokane o le potolle mo nkare di ya nyakega.

Tso ba bangwana ba di hlayyeng ke tsowa

“Ke sa na ke berekisa letheto lo ne ke le berekisa mo go soko ba le bolwele byowa bya go sabalala. Ke f’lo kwala mebereko ye mengwana ka go jima, mara ke sa na ke tsoga ka nako yo ne ke tsoga ka yona ka bošego. Letheto laka le maka gore ke sa nagane ka bolwele byowa bya go sabalala fote le n’gelepa gore ke nagane ka mutši waka le banghana baka.”—Kgaogelo wa gore o tšwa South Africa.

“Ke kwana le go tsoga ke maka tsa go ja le kofi tsa ka bošego ka mokgo ke tlwayeleng go maka ka gona. Ke mokane mo ke fetsa ka tilukisa ke lebelelega nkare go na le mo ke yang gona. Tsowa di n’gelepiye gore ke tikwe ke jabodiye fote le gore ke dule ke hlahlamme letšatši ka mokana ga lona.”—Carmel wa gore o tšwa France.

Tlwayela seyemo mo se tšhentšha

So Baebele yi se hlayang: “Wa go hlalefa o maka gore mo a bona kotsi, a wutame.”—Diyema 22:3.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Di ya ka gore o dula kaye, mara mo seyemo se tšhentšha se ka maka gore o sa sa kgona go tšwa o teyele ke moya le letšatši, tsa gore di maka gore mmele le monagano di dule di le gabutši.

Leketsa go maka tsowa: Mo go kena marega, leketsa go maka gore kamara yo le dulang ga yona kela poleke yo o berekelang ga yona go kgone go kena letšatši. Lukiselela go maka mebereko ya gore o ka kgona go yi maka tawong le mo go ka fo ba go bata. Mo go kgonega yapara dikobo tsa go bela bela gore o thogo fetsa nako ya go tlala o le tawong.

Mo go kena selemo, batho ba go tlala ba nyoko sepela sepela, byalo di nyaka gore o tipasope. Polana gore o nyoko ya kaye o boye o kgete nako ya gore go nyoko ba go se na batho.

Tso ba bangwana ba di hlayyeng ke tsowa

“Mo ke dulang gona pula yi na ka matla, byalo letheto lo ke le berekisang le n’gelepa gore ke make se sengwana le se sengwana. Mo ke bona letšatši ke yakgoswela go ya ka tawong. Le mo nka fo sepela kela ka trapela bhayisikila letšatšing, tsotsone di njabodisa ka matla.”—Sameena wa gore o tšwa France.

“Ka selemo ne go le kawone nyana ka gore ne ke kgona go maka tse dingwana ka tawong, mara ka gore gana byalo go segela marega nkene ke maka letheto la tso ke nyakang go di maka ka ho ntlong.”—Tiffany wa gore o tšwa Canada.

O sa lesetse go latelela melawo yo yi ko makang gore o sa kene ke bolwele bya COVID

So Baebele yi se hlayang: “Sephokophoko se maka dilo tsa bošayedi fote se titshepa ka matla.”—Diyema 14:16.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Bolwele bya COVID-19 bo kotsi ka matla, fote mo re sa pasope re titšhela kotsing ka gore bo ka re tshilela.

Leketsa go maka tsowa: Dula o lebelela dilo tso ba reng le di make ga poleke yo o dulang ga yona ke mokane o tiputsise gore ayitsano ke sa na ke ntshiye maahlo dikwakweng? Nagana gore tso o di makang di nyoko go yama byang wene mong, ba mutši wago le batho ba bangwana.

Tso ba bangwana ba di hlayyeng ke tsowa

“Ke maka so nka se kgonang go thibela bolwele byowa gore bo sa tshilele ka matla. Le mo ba bangwana ba sa theetsele melawo yo yi leng gona, ke maka so nka se kgonang gore nna le mutši waka re dule re pasopegiye.”—Daryn wa gore o tšwa South Africa.

Tiyisa senghana sago le Modimo

So Baebele yi se hlayang: “Šutela thina le Modimo, le yene o nyoko šutela thina gago.”—Jakobo 4:8.

Ke ntaba go le ka mokgonone: Modimo a ka go gelepe gore o lebeletsane le se sengwana le sengwana so se go ghulang.—Jesaya 41:13.

Leketsa go maka tsowa: Bala Lentsu la Modimo la gore ke Baebele tšatši le lengwana le le lengwana. Letheto lowa le ka go gelepa gore o thome go bala Baebele.

Ke ntaba o sa bolabodisane le Dihlatse tsa Jehova, o bone gore bona ba maka ying gore ba thogo ya mahlong ba gahlana le mo go kene go na le bolwele byowa bya go sabalala bya COVID-19? Mo re beyisa, lefaseng ka mokana ga lona ba berekisa mokgwa wa vidiyo gore ba thogo ba gona megahlanong, go gopola likgu la Jeso la gore le gopodiwa mongwaga wo mongwana le wo mongwana le megahlano ye megolo ya Dihlatse tsa Jehova ya gore yi ba gona mongwaga wo mogwana le wo mongwana.

Ditemanyana tsa Baebele tsa gore di ka go gelepa mo o tinwisiye ke bolwele byowa

Jesaya 30:15: “O nyoko kraya matšhika mo o ka dula o bebiye le go tshepa.”

Di rela gore: Go tshepa tso Modimo a re botsang tsona, di ka re gelepa gore re dule re bebiye ka dinako tsa go thathafa.

Diyema 15:15: “Matšatši ka mokana ga wona ya yewa wa go šekela a ma natefe, mara ye wa gore o dula a jabodiye o ya mahlong a kene a ja.”

Di rela gore: Go dula re nagana ka dilo tsa gabutši, di ka re gelepa gore re dule re jabodiye le mo re kene re phela ga dinako tsa go thathafa.

Diyema 14:15: “Motho wa go tlayela o tshepa lentsu le lengwana le le lengwana, mara wa go hlalefa o thomisa a lebelela gabutši gore a thogo gata.”

Di rela gore: Latelela melawo ya tsa go pasopega, fote o sa yakgoswele go tshepa mo ba go botsa gore molawo wone a wo sa hlokega.

Jesaya 33:24: “Aa šiyo le ka wweši ye a nyoko hlayang gore: ‘Ke ya lwala.’”

Di rela gore: Modimo o re tshepisa gore o nyoko tlosa malwele ka mokana ga wona.