AYITSANO DI RO MAKIWA?
Letlalo la Hlapi yo ba Reng ke Pilot Whale la go Tiyedisa
Diphoolwane tsa nkare ke dikokoza le tse dingwana tsa go kwana le go mamarela ka fase ga dikepe di hlupa batho ba go bereka ka dikepe. Dilo tsowa tsa go mamarela ho sekepeng di maka gore dikepe tsowa di sa yakgoswe mo di sepela fote di maka gore thina le thina ba di yise go ye lukisiweng. Byalo bowa ba tsa sayense ba liketsa go kopisela ga hlago gore ba thogo hlula bothatha byo.
Nagana ka sowa ša: Bo ba go tšhutega ba nyakolliye ba kraya gore letlalo la hlapi ya pilot whale le na le mokgwa wa go tiyedisa. Letlalo lowa le na le magatlapi ya manyananyana, ya go maka gore dikokoza di sa kgone go mamarela. Mo magareng ga magatlapi yawa go na le dilo tsa go lepoga tsa go maka gore dithila di sa kgone go dula mo ga yona. Mo letlalo la yona le manolloga yi nyuga dilo tsa go lepoga.
Bowa ba tsa sayense ba polana go maka selo sa go maka gore dikepe di dule di yediye ka mo fase, ba kopisela ga hlapi yowa ya gore yi kgona go tiyedisa. Ku botala ne ba maka dipente tsa go maka gore dilo tsa go phela tsa ka mo teng ga meetši di sa kgone go mmarela dikepe. Ganabyalo tsa go tlala tsa dipente tsowa a ba sa di berekisa ka taba la gore di bolaya dilo tso di leng ka teng ga meetši. Selo so se makiyeng ke bowa ba go nyakolla sa go lukisa bothatha byo ba nang nabyo ke selo sa nkare ke sefo, ba yi tokega gedimo ga mašuba ya ma leng ka tlase ga sekepe ke mokane mašoba yawa ma ntsha khemikhale ya gore a yi kotsi ga diphoolwane tso di leng ka teng ga meetši. Mo khemikhale yowa yi gahlana le meetši, ya gahla, ya fetsa ya lepoga ke mokane ya dukulugela mo sekepe sowa se kolobiyeng gona. Mo nako yi kene yi ya, go lepoga mowa gwa matlolloga mo sekepeng ke mokane dilo tso ne di mamarele ho ga sona le tsona di ya matlolloga. Sekepe sowa se ntsha dilo tse dingwana tsa go lepoga tsa gore di dukuluga mo sekepe se kolobiyeng gona.
Diphoolwane tsa nkare ke dikokoza di mamarela ka fase ga dikepe di maka gore di sa sepele ka go yakgoswa fote di ya hlupa go di tlusa
Bowa ba go nyakolla ba krayye gore mokgwa wowa wa go kopisela ga dilo tsowa tsa go lepoga tsa hlapi yo ba reng ke pilot whale wo ka gelepa gore dikepe di sa mamarele ke dilo tsa meetšing tsa go tlala. Selo sowa se nyoko gelepa bo ba go bereka ka dikepe gore ba seketše tšheleta ka taba la gore di ya tura gore ba di yise ba ye di hlatsweng.
O nagana ying? Aytsano di f’lo timakegela gore letlalo la hlapi yo ba reng ke pilot whale le kgone go tiyedisa? Kela yi makiwwe?