Nje “Makreste” ka Mokana ga Wona ke Makreste?

MAKRESTE gabutšibutši nka makaye? Go ya ka puku ya Atlas of Global Christianity, yi re ka 2010 ke mo go na le Makreste ya go segela gana hala ga 2.3 billion lefaseng ka mokana ga lona. Mara puku yone yi šupetsa gore Makreste yane ma ga megoba ya go teya ka ku ga 41 000, ya gore yi tšhutisa melawo ya go sa tshwane. Tsotsone di maka gore batho ba go tlala ba feleletse ba sa sa kwisisa kela ba sa sa tshepa tso di tšhutisiwang dikerekeng ka taba la gore di yye ka mohlobohlobo. Batho ba ka tiputsisa gore, ‘Nje Makreste ka mokana wa wona ke Makreste?’

Tla re lebeleleneng taba yowa ka lehlaya le lengwana. Motho wa go vakaša a tsama a bona naga, di ka nyaka gore a botse ba go bereka gheyiting ya naga yonone gore o tšwa ga naga yifeng. Di ka nyaka le gore a ntshe sa go šupetsa gore o tšwa ga naga yone sa go tshwana le pasa kela phaspoto. Le motho gore ke Mokreste wa mannete a di fo nyaka a hlaya gore yene o dumela ga Kreste mara di nyaka a make se sengwana. Le yene di nyaka a be le sa nkare ke pasa. Go ko ba go le ying sosone ga Mokreste?

Lentsu la gore “Makreste” le thomme go berekisiwa ka nthago ga bo 44 C.E. Luka o ngwadiye gore: “Ke mo go le la mathomo malata ma bitsiwa Makreste ku Anthiyoko, ka gore Modimo ke yene a ba neyyeng lebitso lone.” (Mebereko 11:26) Bowa ba gore ba bitsiwa Makreste ke malata ya Kreste. King so se makang gore motho a be lelata la Jeso Kreste? The New International Dictionary of New Testament Theology yi hlatolla gore: “Mo motho a nyaka go ba lelata la Jeso di rela gore o tshwanele a tiyenele gage lephelo ka moka.” Byalo Mokreste wa mannete ke wa gore o phela ka tso Jeso a di tšhutisang le melawo yage, yene wa gore o thomme tsela yo ya Sekreste.

Ayitsano ba gona batho ba mohlobo wonone ga batho bowa ba go tlala ba gore ke bona Makreste lekgono? Yenemong Jeso o yitseri malata yage ya mannete ma ko bonagala ka ying? Re kgopela gore o bone ka mokgo Bhayibele yi fetolang diputsiso tso. Ga dihlogotaba tsa go latela, re nyoko bolabola ka mantsu ya ma hlayyeng ke Jeso ya gore ma nyoko re gelepa go hlawola malata yage ya nnete. Re nyoko bona gore Makreste ya dinako tsa Bhayibele ma kena byang ga taba yowa. Fote re nyoko bona gore lekgono ke bomang ba gore mantsu ya Jeso ma ra bona.

“Le Theetsele Lentsu Laka”

“Mo le ka theetsela lentsu laka, ka nnete le malata yaka, le nyoko tšiba nnete fote nnete yone yi nyoko le lokolla.”—JOHANE 8:31, 32.

Mantsu Yawa ma ra Gore king?: Mo ma bolabola ka “Lentsu” la Jeso ma rela dilo tso a di tšhutisang tsa go tšwa ga Modimo. Jeso o yitseri: “Papa ye a nrommeng ke yene ye a nneyyeng molawo wa gore ke bolabole byang fote ke tšhutise byang.” (Johane 12:49) Mo Jeso a rapela Papage wa legedimong o yitseri: “Lentsu lago go fo ba nnete.” Mo a tšhutisa ke mo a kwana le go bolabola ka tso di leng ka lentsung la Modimo. (Johane 17:17; Matewu 4:4, 7, 10) Makreste ya nnete ma theetsela ‘lentsu la Modimo,’ ka mantsu ya mangwana ma tseya Lentsu la Modimo Bhayibele go le “nnete” fote ma yi tseya go le yona yi ma yetetsang mo ma maka dilo.

Makreste ya ku Nthago ma Kena Byang ga Taba Yowa?: Pawulo wa lepostola wa gore o ngwadiye Bhayibele fote ke Mokreste o hlayye ka mokgo Jeso ne a hlompa Lentsu la Modimo. O ngwadiye gore: “Mangwalo ka mokana ga wona ma hlohletsele ke Modimo fote ma gelepa ka go tšhutisa.” (2 Thimothi 3:16) Banna ba gore ba na le mmereko wa go tšhutisa Makreste ya mangwana, ne di nyaka gore ba “ngangarele lentsu la go tshepega.” (Tito 1:7, 9, The Amplified Bible) Makreste ya ku botala ke mo ba ma butsiye gore ma kganela kgole le “dilo tso ba di tšhutisang tsa gore batho ba f’lo tikhandela, ba sa le tshokanye ka dilo tsa gore a di šiyo, dilo tsa gore batho ba lefase lowa ba di tseyela gedimo mara a yi tso di tšhutisiwang ka Kreste”—Makolosi 2:8.

Ke Bomang ba Gore Mantsu ya Jeso ma Rela Bona Lekgono?: Go ya ka Vatican’s Dogmatic Constitution on Divine Revelation, ya gore yi thomisiye go bereka ka 1965 ke mokane ba tšhela mantsu ya yona ya gore molawo wa yona wo mongwana o yye wa ngwadiwa ga Catechism of the Catholic Church yi re: “Kereke ya Khatolika a yi ka moka nako ga gore yi tseya ditaba tsa yona ka Mangwalong ya go Hlawolega. Byalo di ra gore setšo le Mangwalo ya go Hlawolega ba tshwanele gore ba ma tseye go tshwana fote ka go lekana.” Hlogotaba ye nngwana ga makazine wa Maclean’s yi bolabodiye mantsu ya ye mongwana wa Toronto ku Canada wa gore o butsisiye gore: “Anthe ke ntaba re šinya re nyaka dilo tso ba di hlayyeng botala gore di re yetetse? Phela le rune re na le dipolane tsa rune tsa gore a re kgone go di maka ka taba la gore re nyaka go di tshwanisa le tso Jeso a di hlayyeng le Mangwalo.”

The New Catholic Encyclopedia mo yi bolabola ka Dihlatse tsa Jehova yi re: “Ba tseya Bhayibele go le yona ya go ba yetetsa fote ba tshepela ga yona.” Monna ye mongwana wa Canada o yye a kena Hlatse ye nngwana ya Jehova ka ganong yi sa re yi mmotsa gore ke yona mang. Monna yene o yye a šupetsa Bhayibele ya mogageru yene a re: “Ke šele ke ya tšiba gore ke wene mang ka puku yo o yi tshwereng.”

“A yi ba Lefase Lowa

“Lefase le ba hloyye ka taba la gore a yi ba lefase lowa”—JOHANE 17:14.

Mantsu Yawa ma ra Gore King?: Ka nakwela Jeso a le ho lefaseng, ke mo a sa kenakene ga ditaba tsa lona tsa dipolotiki, sosone se rela gore ke mo go se wa lefase lowa. O hlayye gore: “Hala Mmušo waka go le wa lefase lowa, malata yaka ne ma nyoko nlwela gore ke sa yisiwi ga Majuda. Byalo, ka mokgo dilo di leng ka gona, di napa di šupetsa gore Mmušo waka a yi wa howa.” (Johane 18:36) O yye a botsa bo ba mo latelelang gore ba kganele kgole le mekgwa ya go kekema le mabolabolelo ya gore a ma sipidisane le tso di hlayang ke Lentsu la Modimo.—Matewu 20:25-27.

Makreste ya ku Nthago ma Kena Byang ga Taba Yowa?: Go ya ka ye mongwana wa go ngwala wa tsa sedumedi ye ba reng ke Jonathan Dymond, o hlaya gore Makreste ya ku botala “ma ganne go kenela ntwa, le mo ba ma tshepisa go ma hlorisa, ba ma kwera, ba ma kwalela jele kela go ma bolaya.” Ma yye ma kgeta go hlorisiwa ka gore ne ma sa nyake go kenakenana le tsa lefase lowa. Fote le ka mokgo ne ma phela ka gona ke mo ma sa tshwane le batho ba bangwana. Makreste ke mo ba ma butsiye gore: “A ba le bolabole gabutši ka taba la gore a ba le kwisisi gore anthe lune, ke ntaba le sa sa maka tso ba di makang.” (1 Petro 4:4) Ye mongwana wa go bereka go ngwala ka dilo tsa ku botala ye ba reng ke Will Durant o re batho ba dikereke ba gore ne ba na le maphelelo ya go kekema ke mo ba hloyye Makreste ka taba la gore wona ke mo ma maka tso Bhayibele yi di hlayang.

Ke Bomang ba Gore Mantsu ya Jeso ma Rela Bona Lekgono? The New Catholic Encyclopedia mo yi bolabola ka Makreste ka mokgo ma sa kenakeneng ga dilo tsa lefase lowa, yi re: “A yi tsona tsa gore ba gana go tšhela letsogo ntweng.” Makazine wa Swiss o hlayye gore dikereke ka mokana ga tsona di yye dya kenela taba ya go bolaya ku Rwanda ka 1994 “mara Dihlatse tsa Jehova tsona a dya tšhela letsogo.”

Thitšere ye nngwana ya sekolo yi yye ya lla ka matla mo yi bolabola ka Ntwa ya Nazi, yi yitseri “phelane a go na mokgahlo wa naga wa gore wo yye wa ganetsa matsaka ya ne ma le gona le dilo tsa go kwisa go baba tso ne di maka ke Manazi.” O yye a hlaya mantsu ya mangwana mo a tšwa ga poleke yo ba beyang dilo tsa botala tsa go bolabola ka Ntwa ya United States, o yitseri: “Gana byalo ke na le phetolo ya so ne ke tiputsisa sona.” O krayye gore Dihlatse tsa Jehova a di ya thogathoga ga tso di di dumelang le mo batho ba sa di tshware gabutši.

Ba gelepiye king? Makazini wa U.S. Catholic, o hlayye gore bo ba gore ba sa gola ba kereke ya Khatolika a ba yeme le taba ya gore kereke ya bona yi tšhutisa ditaba tsa go tshwana le go dula le motho wa gore a wa šadha naye [le] go maka tsa mapaying motho a soko šadha.” Makazini wone wo bolabola le mantsu ya ma hlayyeng ke moruti ye mongwana ya gore: “Batho ba go tlala ba gore baa šadha, ke botala ba dula ggoši.” The New Encyclopædia Britannica yi re Dihlatse tsa Jehova “di yi tseyela gedimo ka matla taba ya go phela ka tso Bhayibele yi di hlayang ga ditaba tsa go maka tsa ka mapaying le ya mošadho.”

“Mo le Nyakanana”

“Ke le neya molawo wa nyuwane, wa gore le nyakanane; go fo tshwana le mo nna ke le nyakiye, le lune le nyakanane. Batho ba ko di tšibeng gore le malata yaka—mo le nyakanana.”—JOHANE 13:34, 35.

“Mantsu Yawa ma ra Gore King?: Kreste o butsiye malata yage gore ma nyakanane ka matla go fo tshwana le mo yene a šupetsiye gore o ma nyaka ka matla. Jeso o šupetsiye byang gore wa ba nyaka? Ka mokgo ne a nyakanana ka gona ne di phala kgole tso re di bonang lekgono ka gore ne a sa hlawole. (Johane 4:7-10) Go nyakanana go makiye Jeso gore a neyele ka nako yage, matšhika le go gelepa batho ba bangwana le mo a nyaka go khutsa ke mo a fo ba gelepa. (Mareka 6:30-34) Jeso o šupetsiye gabutši gore wa nyakanana ka mekgwa ya go tlala. O hlayye gore: “Nna ke nna wa go disa wa gabutši, fote wa gore o disa gabutši o neyela ka lephelo lage a makela dinku tsage.”—Johane 10:11.

Makreste ya ku Nthago ma Kena Byang ga Taba Yowa?: Ka dinako tsa mapostola, Makreste ke mo ma bitsana “bobhuti” le “bosesi.” (Filimoni 1, 2) Batho ba mehlobo ka mokana ga yona ke mo ba yamogelega ka phutegong ya Makreste ka taba la gore ke mo ba tshepa gore “Lejuda le Legerika a go na so ba fapanang ka sona, Morena ke wa rune ka moka fote o gelepa ye mongwana le ye mongwana ye a bitsang lebitso lage.” (Maroma 10:11, 12) Ka nthago ga Pentekoste ya 33 C.E., ba gore ne go le malata ku Jerusalema ba yye “ba rekisa tso ba ghannyeng ka tsona, diphahlo tsa bona, ke mokane ba neya batho ka mokana ga bona tso ba nang natso di ya ka gore motho ye mongwana le ye mongwana o gayela ying.” Ke ntaba ba makiye ka mokgonone? Gore bowa ba gore a yi botala ba kolobetsiwwe ba thogo dula Jeusalema ba ye mahlong “ba tineyela ga tso ne di tšhutisa ke mapostola.” (Mebereko 2:41-45) King sa go ba tšhofa gore ba make ka mokgonone mara? Mo go soko teya 200 ya mengwaga mapostola ma kgwile, Tertullian o yye a bolabola ka tse di ngwana tso batho ba di hlayyeng ka Makreste a re: “Batho bone ba nyakanana ka matla . . . Ke re le go kgwelana ba ka ro šinya ba kgwelana.”

Ke Bomang ba Gore Mantsu ya Jeso ma Rela Bona Lekgono? Puku ya The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (1837) yi hlayye gore mengwaga ya go tlala ya go fela, batho ba gore ba yye ba re ke bona Makreste “ba yye ba makana lešidi bona beng, ba biye ba phala bala ba gore ne go se Makreste.” Bo ba go tšhutega ba U.S. ba krayye gore batho ba dikereke le bowa ba gore ba re bona ke bona Makreste ba na le mokgwa wa go hlawolana. Batho ba go kena kereke ga poleke ye nngwana ba hlawola bo ba kenang nabo ba mohlobo wo mongwana.

Ka 2004, ka nthago ga gore Florida yi gagare ke didingwane ka go lategetsana ka dikgwedi ka dipedi, ye mogolo wa Florida’s Emergency Operations Committee o yye a hlola gore ayitsano dilo tso ba di berekisang mo go bifiye di sa le gabutši kela byang. O hlayye gore a go na batho ba gore ba maka dilo ka lethetho go tshwana le Dihlatse tsa Jehova. Fote o yye a tshepisa go neya Dihlatse dilo tse dingwana tso ba nyakang go di berekisang. Mathomisong ya 1997, mogoba wa Dihlatse tsa Jehova wa go gelepa bo ba weleng ke dikotsi tsa hlago wo yye wa ya Democratic Republic of Congo gore o ye gelepa magageru ya Makreste ya gore ke mo ma gayela dihlare, tsa go ja le dikobo. Magageru ya ma ngwana ya ku Europe ma yye ma neyela ka dilo tse dingwana tsa go gelepa tsa go teya gana hala ga miliyoni ya didolara tsa (U.S.).

“Ke Makiye Gore Lebitso Lago le Tšibege”

“Ke makiye gore lebitso lago le tšibege ga batho bo o nneyyeng bona ba ho lefaseng. . . . Ke ba butsiye lebitso lago fote ke sa nyoko ba botsa lona.”—JOHANE 17:6, 26.

Mantsu Yawa ma ra Gore King?: Jeso o butsiye batho ka lebitso lage ka go le berekisa mo a tšhomayela. Mo Jeso a bala Mangwalo, a ka fo ba a yye a bolabola ka lebitso la Modimo. (Luka 4:16-21) O tšhutisiye malata yage gore mo ma rapela ma re: “Papa, lebitso lago le hlawolege.”—Luka 11:2.

Makreste ya ku Nthago ma Kena Byang ga Taba Yowa?: Petro wa lepostola o butsiye monna ye mogolo gage gore ga ditšhaba ka moka “Modimo a hlawola batho bo ba yemelang lebitso lage.” (Mebereko 15:14) Mapostola le batho ba bangwana ne ba tšhomayela gore “ye mongwana le ye mongwana ye a bitsang lebitso la Jehova o nyoko phonisiwa.” (Mebereko 2:21; Maroma 10:13) Fote ba tšhediye le lebitso la Modimo mo ba ngwala. The Tosefta, ya gore ke puku ya gore yi na le melawo ya Majuda, ya gore ba fetsiye go yi ngwala gana hala ga bo 300 C.E., mo yi bolabola ka Dibhayibele tso di tšhubiyeng ke batho ba gore a ba kwane le Makreste yi re: ‘Melawo ya botala ya Majuda yi re batho bo ne ba phigisa Makreste ba tšhubiye dipuku tsa wona tsa gore ne di na le lebitso la Modimo tsa go tshwana le Diebangedi.’

Ke Bomang ba Gore Mantsu Yawa ya Jeso ma Rela Bona Lekgono? Bhayibele ya Revised Standard Version ya gore bo ba National Council of the Churches of Christ ba ku United States ba yi dumelele gore yi berekisiwe, yi re: “Taba ya go berekisa lebitso la Modimo la mannete, tsa nkare go na le medimo ye mengwana ya gore o tshwanele a fapanisiwe nayo, Majuda ma yye ma yi lisetsa mo go soko thomisa dinako tsa Makreste fote a go na kereke le ka yyoši ya Makreste ya gore yi tshwanele go berekisa lebitso lone.” Nka taba lo ba yyeng ba le tlusa ba berekisa mantsu ya go tshwana le “MORENA.” Matšatši yawa, kereke ya Vatican yi butsiye baruti ba yona gore: “Ga dikoša le dithapelo a ba tshwanela go hlaya kela go berekisa lebitso la Modimo ka mokgwa wa Seheberu wa YHWHa.”

Ke bomang lekgono ba gore ba berekisa le go botsa batho ka lebitso la Modimo? Nakwela Sergey wa go tšwa Kyrgyzstan a na le gana hala ga bo 15 ya mengwaga, o yye a lebelela filimi ya gore ne yi bolabola gore lebitso la Modimo ke Jehova. Ke mokane gwa fela gana hala ga lesome la mengwaga a sa sa kwa ka lebitso la Modimo. Ka nthago nyana Sergey o yye a rurela United States, gana hone Dihlatse tsa Jehova di yye dya mo vakašela ke mokane dya mo šupetsa lebitso la Modimo ka ho Bhayibeleng. Sergey ne a sa jabola lona gore o krayye mogoba wa gore wo berekisa lebitso la Modimo go leng Jehova. Sa go jabodisa ke gore mo o lebelela Webster’s Third New International Dictionary, ga mantsu ya gore “Jehova Modimo,” yi ma hlatolla ka gore “Modimo wa go ba phala ka moka wa gore o tšiba ke Dihlatse tsa Jehova fote di rapela yene.”

[Sa ku tlase]

“Ditaba Tso Tsa go Bafala Tsa Mmušo di Nyoko Sabalatsiwa”

“Ditaba tso tsa go bafala tsa mmušo di nyoko sabalatsiwa lefaseng ka mokana ga lona, gore ditšhaba ka mokana ga tsona di thogo bona, ke mokane lefase le nyoko fela.”—MATEWU 24:14.

Mantsu Yawa ma ra Gore King?: Luka wa gore o ngwadiye Ebangedi o yitseri Jeso o yye a ya “dimitšaneng a kene a tšhomayela le go sabalatsa ditaba tsa go bafala tsa Mmušo wa Modimo.” (Luka 8:1) Jeso ka boyenemong o hlayye gore: “Di nyaka ke sabalatse ditaba tsowa tsa Mmušo wa Modimo le ga dipoleke tse dingwana, ka taba la gore ke so ba nrommeng gore ke tl’le se makeng.” (Luka 4:43) O butsiye malata yage gore ma tšhomayele ditaba tsa go bafala ditoropong le dimitšaneng ke mokane ka nthago a ba layelela gore: “Le nyoko ba dihlatse tsaka . . . go segela dipolekeng tsa kgole tsa lefase.”—Mebereko 1:8; Luka 10:1.

Makreste ya ku Nthago ma Kena Byang ga Taba Yowa?: Malata ya Jeso ma yakgoswiye ma maka tso Jeso a ma butsiyeng tsona. “Ke mo ba ya tempeleng ka moka matšatši fote ba sepela mutši ka mutši, ba sa lisetse go tšhutisa le go sabalatsa ditaba tsa go bafala ka Kreste Jeso.” (Mebereko 5:42) Ne go tšhomayela batho ka mokana ga bona ba ka ho phutegong. Wa go bolabola ka tso tsa botala ye ba reng ke Neander o hlayye gore Celsus wa gore ke yene wa mathomo wa go lwisana le tso tsa Sekreste, ke mo a tseyela fase kela a poyila taba ya gore batho ba go sa re selo ba gore fote a baa tshutega ba go tshwana le ba go bereka ka wulu, bo ba go maka kela go lukisa diyeta, bo ba go šoga mekgopa ke bona ba gore ba na le matsato ya go tshomayela ka ebangedi.” Ga puku ya The Early Centuries of the Church, Jean Bernardi o ngwadiye gore: “[Makreste] ne ma tshwanele gore ma bolabole le batho go go nngwana le go go nngwana. Dipateng, ditoropong mo go fetang batho le dimitšaneng. Ne ba tshwanele ba tšhomayele ga gore ba ba yamogela le ga gore ba ba nyake. . . . Lefaseng ka mokana ga lona.”

Ke Bomang ba Gore Mantsu ya Jeso ma Rela Bona Lekgono? Moprista wa kereke ya Anglican ye ba reng ke David Watson o re “Taba ya gore kereke yowa a yi tseyele mmereko wa go tšhomayela le wa go tšhutisa gedimo ke yona yi makang gore batho ba lelemele ga tso tsa Modimo.” Ga puku yage ya hlogotaba ya gore Why Are the Catholics Leaving? ( Ke Ntaba Makhatolika ma Lisetsa Kereke) José Luis Pérez Guadalupe o ngwadiye gore kereke ya Maebangedi le dikereke tse dingwana a di “yi ka mutši le mutši.” Mara ka Dihlatse tsa Jehova o ngwadiye gore: “Ba ya mutši ka mutši ka letheto.”

Jonathan Turley o bonne se sengwana sa go jabodisa, se krayega ga Cato Supreme Court Review, 2001-2002: “Mo o thoma o bolabola ka Dihlatse tsa Jehova, batho ba go tlala ba nagana ka batho ba go sepela ka mutši le mutši ba hlupa batho mitšing ya bona. Mo dihlatse tsa Jehova di ya ka mutši le mutši a ba fo botsa batho ka tumelo ya bona mara ke selo se segolo ka matla ga tumelo ya bona.”

[Lebhokisi]

Ayitsano wa se Bona Setwaba?

Go ya ka ditaba tsa go tšwa ka ho Bhayibeleng tso re bolabodiyeng ka tsona ga dihlogo tsowa tsa go lategetsana o bona nkare ke bomang bo go šupetsang go le Makreste ya mannte? Le mo go na le megoba ya go tlala ya gore yi tipotsa gore ke yona Makretse ya mannete, o sa lebale gore Jeso o butsiye malata yage gore: “A yi ye mongwana le ye mongwana ye a reng gaka, ‘Morena, Morena,’ a nyoko kenang Mmušong wa magedimo, go nyoko kena ye a makang tsa go nyaka ke Papa, ye a leng ku magedimong.” (Matewu 7:21) Lebelela gore ke bomang bo ba makang tso Papa a di nyakang—bobone ke bona Makreste ya mannete—fote mo o ka ba ye mongwana wa bona o nyoko rufiwa ku mahlong Mmušong wa Modimo. O ka butsisa tsa go tlala ka Mmušo wa Modimo le tso wo nyoko di leyang ho lefaseng ga Dihlatse tso di go neyyeng makazine wowa.—Luka 4:43.