Eshuura ya Munaana
‘Okurwana n’Amahe g’Emyoyo Emibi’
1. Ahabw’enki ebikorwa by’emyoyo emibi nibitukwataho munonga?
ABANTU baingi tibarikwikiriza ngu hariho emyoyo emibi. Kwonka enshonga egi ti y’okuzaanisa. Yaaba abantu bakiikiriza ninga bakanga, emyoyo emibi yo eriho, kandi neeteeraho kunyangaraza buri omwe otwariiremu n’abaramya ba Yehova. Amazima gari ngu, neegyenderera munonga abaheereza ba Yehova. Entumwa Paulo naaturabura aha nshonga egi ati: “Titurikufukaana n’abaine omubiri n’eshagama, kureka niturwana n’ebirikutegyeka n’ebiine obushoboorozi n’ebirikutwara ensi egi omu busingye obu obw’omwirima, kandi niturwana n’amahe g’emyoyo emibi ey’omu myanya y’omu iguru.” (Abaefeso 6:12) Omu bunaku obu, emyoyo emibi neenyangaraza abantu omu muringo ogu kitakabahoga, ahabw’okuba Sitaane akanagwa ahansi kuruga omu iguru kandi aine ekiniga kingi munonga, ahabw’okuba naamanya ngu atsigaizeyo akiire kakye.—Okushuuruurwa 12:12.
2. Nitubaasa kusingura tuta amahe g’emyoyo emibi?
2 Nikibaasika okusingura amahe g’emyoyo emibi? Buzima, nikibaasika twayesigira kimwe Yehova. Twine kumworobera kandi tukagyendera aha Kigambo kye. Twakora tutyo, nitwetantara oburemeezi bwingi omu mubiri, omu biteekateeko, n’omu mitwarize oburikuhika ahari abo abarikutegyekwa Sitaane.—Yakobo 4:7.
Abategyeki b’Ensi ab’Omu Myanya y’Omu Iguru
3. Ni baahi abu Sitaane arikuhiiganisa munonga, kandi naabahiiganisa ata?
3 Yehova naatushobororera gye embeera y’ensi nk’oku we arikugireebera omu iguru. Akaha entumwa Yohaana okworekwa, omu Sitaane yaayorekiirwe ‘nk’ekijoka kihango ekirikutukura.’ Akaba ayeteekateekire kucwekyereza Obukama bwa Ruhanga oburikutegyekwa Mesia bwaheza buti kuzaarwa omu iguru omu gwa 1914 kyaba nikibaasika. Sitaane ku yaaremirwe, yaahiiganisa munonga abarikujwekyera Obukama obwo abari omu nsi. (Okushuuruurwa 12:3, 4, 13, 17) Sitaane akaba naija kubarwanisa ata? Arikwejunisa abantu abarikumushagika.
4. Oburugo bw’obushoboorozi bwa gavumenti z’abantu ni buuha, kandi ekyo nitukimanya tuta?
4 Yohaana kandi akoorekwa n’enyamaishwa eine emitwe mushanju n’amahembe ikumi, enyamaishwa eine obushoboorozi “aha nganda zoona n’abantu n’endimi n’amahanga.” Enyamaishwa egyo neemanyisa eby’obutegyeki byona eby’omu nsi. Yohaana akamanyisibwa ngu ‘ekijoka, nari shi Sitaane Omuregi akaha enyamaishwa amaani gaakyo n’ekitebe ky’obukama bwakyo n’obushoboorozi bwingi.’ (Okushuuruurwa 13:1, 2, 7) Buzima, Sitaane niwe burugo bw’amaani n’obushoboorozi ebi gavumenti z’abantu zirikukoresa. N’ahabw’ekyo, nk’oku entumwa Paulo yaahandiikire, ‘abategyeki b’ensi’ aba buzima ‘n’amahe g’emyoyo emibi ey’omu myanya y’omu iguru,’ erikutegyeka gavumenti z’abantu. Boona abarikwenda kuramya Yehova baine kwetegyereza amakuru g’ekyo.—Luka 4:5, 6.
5. Ahabw’enki abategyeki b’ensi nibateeranirwa hamwe?
5 N’obu abeebembezi omu by’obutegyeki barikugi- ra ngu n’abanyadiini, tihariho eihanga na rimwe eririkwikiriza obutegyeki bwa Yehova nari obwa Yesu Kristo, Omugabe We ou yaatooraine. Nibakora kyona ekirikubaasika kuguma omu butegyeki. Ebiro ebi, nk’oku ebihandiikirwe omu Okushuuruurwa birikworeka, ‘emyoyo ya baadaimoni’ neeteeranira hamwe abategyeki b’ensi zoona ‘ahabw’orugamba rw’ekiro kikuru kya Ruhanga ow’Obushoboorozi bwona’ ahari Haramagedoni.—Okushuuruurwa 16:13, 14, 16; 19:17-19.
6. Ahabw’enki tushemereire kwegyendesereza twaba turi ab’okwetantara okushemba obusingye bwa Sitaane?
6 Buri izooba, emihondano eri omu by’obutegyeki, omu ntuura y’abantu, omu by’entaatsya n’omu by’ediini nibitaanisa abantu. Omu mihondano egi, n’ekya butoosha kushanga ngu abantu omu bigambo nari omu bikorwa baine orubaju oru barikushagika—yaaba n’eihanga, oruganda, orurimi nari orurengo rwabo. Nangwa n’obu baakuba bateegaitsire omu mihondano egyo butunu, obwire obwingi nibeeshanga baine orubaju oru barikushagika. Kwonka yaaba bashagika oha nari kintu ki, n’oha buzima ou barikuba nibashemba? Baibuli neeyoreka gye eki eti: “Ensi yoona . . . eri omu butegyeki bw’Omubi.” (1 Yohaana 5:19) Mbwenu shi obwo, omuntu akaayetantara ata kubuzabuzibwa n’abandi? Naakwetantara ku arikushagika Obukama bwa Ruhanga kandi akaguma ataine rubaju omu mihondano y’ensi.—Yohaana 17:15, 16.
Obutego bw’Omubi
7. Sitaane naakoresa ata ediini z’ebishuba omu bwengye?
7 Okwiha iranaira, Sitaane atuura naakoresa ebigambo n’ebibonaboneso okwiha abantu omu kuramya okw’amazima. Naakoresa n’emihanda endiijo egumire eimanya. Arikwejunisa ediini z’ebishuba, Sitaane omu bwengye akwatiire ekicweka kihango ky’abantu omu butamanya, obwo barikuteekateeka ngu nibaheereza Ruhanga. Ahabw’okutagira okumanya okuhikire okurikukwata ahari Ruhanga n’ahabw’okutakunda mazima, abantu nibashendashendendwa emigyenzo y’ediini nari eby’okutangaaza. (2 Abatesalonika 2:9, 10) Kwonka nituraburwa ngu n’omuri abo abari omu kuramya okw’amazima, “bamwe baryareka okwikiriza ahabw’okuhurira emyoyo erikuhabya n’okwegyesa kwa baadaimoni.” (1 Timoseo 4:1) Ekyo kikaba nikibaasa kubaho kita?
8. Sitaane naabaasa kukoresa ki kutushendashenda kuza omu diini z’ebishuba n’obu twakuba turi abaramya ba Yehova?
8 Arikwesherekyerera, Omuregi naayejunisa obweremwa bwaitu. Nitukitiina obwisho? Ku turaabe nitukitiina obwisho, nitubaasa kwikiriza abanyabuzaare nari abataahi kutureetera kwejumba omu bikorwa ebirikukomooka omu diini z’ebishuba. Twine amaryo? Ku turaabe tugaine, nitubaasa kuguubwa kubi twaheebwa obuhabuzi nari abandi baaba bataikirizaine naitwe. (Enfumu 15:10; 29:25; 1 Timoseo 6:3, 4) Omu mwanya gw’okuhindura emiteekateekyere yaitu ekashushana n’eya Kristo, nitubaasa kwikiriza ‘abarikutugira’ ngu okushoma Baibuli n’okutakora bibi nikimara. (2 Timoseo 4:3) Yaaba tuza omu ndiijo diini nari tukaguma omu i turimu, ekyo ti kikuru ahari Sitaane. Ekikuru ahariwe n’okureeba ngu titwaramya Yehova nk’oku Arikuturagiira kurabira omu Kigambo n’omu kibiina kye.
9. Omu bwengye, Sitaane naakoresa ata ekyetengo ky’abantu eky’okuteerana okuhikiiriza ebigyendererwa bye?
9 Sitaane omu bwengye naasoonasoona abantu kuhikiiriza ebyetengo ebirungi omu miringo etahikire. Eki nikireebekyera omu muringo ogu arikukoresamu ekyetengo ky’okuteerana. Ahabw’okutakuratira ebi Baibuli erikugamba, baingi omu nsi nibatwara okuteerana kw’abatashweraine nk’ekitari kibi nari nk’omuringo gw’okworeka ngu omuntu akuzire. Kandi shi abo abari omu bushwere? Baingi nibashambana. Nangwa n’obu obushwere burikuba butarimu bushambani, baingi ababurimu nibasherura kugaitururwa nari kutaana kugira ngu babaase kushwer[w]a ondiijo. Omu kutega abantu, Sitaane naaba agyendereire ngu beeshemeza hati, kandi ngu beehuzye ebya bwanyima ebirikuruga omu kweshemeza okwo, ebirikukwata aharibo n’aha bandi na munonga aha nkorengana yaabo na Yehova n’Omwana we.—1 Abakorinso 6:9, 10; Abagalatia 6:7, 8.
10. Sitaane naateeraho ata kuhindura oku turikutwara eby’obushambani n’obushaarizi?
10 Ekyetengo ekindi n’eky’okweshemeza. Eby’okweshemeza byaba nibyombeka, nibibaasa kuruhuura omuntu omu mubiri n’omu biteekateeko. Kwonka shi nitutwaza tuta, Sitaane ku arikukoresa eby’okweshemeza ebyo okutwiriza hare na Ruhanga? Nk’eky’okureeberaho, nitumanya ngu Yehova naayanga obushaarizi n’obushambani. Zaavidiyo, Tiivi n’emizaano ku birikworeka ebikorwa nk’ebyo, nitushutama tuguma nitubireeba? Guma noijuka ngu Sitaane naaza kutaho age goona kureeba ngu ebikorwa nk’ebyo byayeyongyera obu okucwekyerezibwa kwe kuri haihi, kandi ‘n‘abantu ababi, n’abarikwegira oku batari barikweyongyera kuba babi nibabeihabeiha, kandi nibabeihwabeihwa.’ (2 Timoseo 3:13) N’ahabw’ekyo, tushemereire kuguma twerinzire emitego ya Sitaane.—Okutandika 6:13; Zaaburi 11:5; Abarooma 1:24-32.
11. Omuntu orikumanya amazima agarikukwata aha by’obufumu, naabaasa ata kugwa omu mutego gwabyo yaaba ategyendesereize?
11 Kandi nitumanya ngu abo abarikwejumba omu bufumu obw’omuringo gwona—nk’okuragura, okuroga nari okuteeraho kuhurizana n’abafu—n’abarikunugwa ahari Yehova. (Eky’Ebiragiro 18:10-12) Ahabw’okumanya ekyo, titurikwenda kuza omu bafumu, nari kubaikiriza omu maka gaitu okukoreramu ebyabo. Kwonka shi ku baakureebeka ahari Tiivi nari Intaneeti, tushemereire kubahurikiza nari kubareeba? N’obu turaabe tutarikubaasa kwikiriza obujanjabi kuruga aha mufumu, nituzirika orugisha aha mwereere, turikuteekateeka ngu haine oku rurikubaasa kumurinda? Nk’oku turikumanya ngu Ruhanga naayanga okuroga, tukaayejumbire omu muringo gwona ogw’oburogo?—Abagalatia 5:19-21.
12. (a) Ebyeshongoro nibikoresibwa bita kutureetera kuteekateeka aha bintu ebi turikumanya ngu ni bibi? (b) Enjwara y’omuntu, enkora ye y’eishokye n’omuringo gu arikugambamu nibibaasa kworeka bita ngu naakunda abo abarikukora ebi Yehova arikwanga? (c) N’enki eki tushemereire kukora twaba turi ab’okwetantara kugwa omu mitego ya Sitaane?
12 Baibuli neegira ngu titushemereire kugamba ebirikwitsa enshoni kandi ngu n’obushambani tibushemereire kugambwaho omuriitwe. (Abaefeso 5:3-5) Kwonka shi ebintu nk’ebyo ku byakwizira omu byeshongoro ebirikutushemeza? Nituguma nitugarukamu ebigambo byabyo ebirikuhimbisa obushambani, okukoresa emibazi y’ekitabura bwonko nari ebindi bihagaro? N’obu turaabe nitumanya ngu titushemereire kutooreza emitwarize y’abantu abarikukora ebintu nk’ebyo, kwonka shi obumwe nituteeraho kubashusha turikutooreza omuringo gu barikujwaramu, kukoramu eishokye, nari ogu barikugambamu? Emihanda ei Sitaane arikukoresa kuhabya abantu ke egumire eikyenga! (2 Abakorinso 4:3, 4) Okubaasa kwetantara emitego ye, tushemereire kwetantara okutwarwatwarwa ensi. Tushemereire kuguma nitwijuka abo ‘abarikutegyeka obusingye obu obw’omwirima’ kandi tukateeraho kubarwanisa.—1 Petero 5:8.
Twine eby’Okutubaasisa Kusingura
13. Itwe tukaabaasa tuta kusingura ensi ei Sitaane arikutegyeka n’obu turaabe twine obweremwa?
13 Yesu atakafiire, akagambira abeegi be ati: “Muhuumure, nyowe nsingwire ensi.” (Yohaana 16:33) Nabo bakaba nibabaasa kuba abasinguzi. Bwanyima y’emyaka 60, entumwa Yohaana akahandiika ati: “Mbwenu n’oha osingura ensi? T’ogwo oikiriza ngu Yesu n’Omwana wa Ruhanga?” (1 Yohaana 5:5) Okwikiriza nk’okwo nitukworeka twayorobera ebiragiro bya Yesu kandi tukeesiga Ekigambo kya Ruhanga, nk’oku Yesu yaakozire. N’enki ekindi eki turikwetenga kukora? Nitwetenga kandi kuguma haihi n’ekibiina eki Yesu arikwebembera. Twashiisha, tushemereire kweteisa twihire aha mutima kandi tukashaba Ruhanga okutusaasira arikwihirira aha kitambo kya Yesu. Omu muringo ogu, naitwe nitubaasa kuba abasinguzi n’obu turaabe turi abeeremwa kandi turikushobya.—Zaaburi 130:3, 4.
14. Shoma Abaefeso 6:13-17, kandi koresa ebibuuzo n’ebyahandiikirwe ebyaheebwa omu kacweka aka omu kugamba aha mugasho gwa buri kirwaniso eky’omwoyo.
14 Okubaasa kusingura, nitwetenga kukwata “eby’okurwanisa byona ebya Ruhanga,” tutarikurekayo na kimwe. Nyabura ’we, shuuruura Baibuli omu Abaefeso 6:13-17, haza oshome aha ku erikushoboorora aha by’okurwanisa ebyo. Haza, omu kugarukamu ebibuuzo ebiri ahaifo, teekateeka aha ku buri kirwaniso kirikubaasa kukurinda.
“Mwezirikire amazima omu nda nk’orukoba”
Okushoma Baibuli obutoosha, okuteekateeka munonga aha mazima gaayo n’okuza omu nteerane nibiturinda bita n’obu twakuba nitumanya amazima? (1 Abakorinso 10:12, 13; 2 Abakorinso 13:5; Abafilipi 4:8, 9)
‘Okuhikiirira nk’ekyoma ky’okwekingiza omu kifuba’
Omutindo gw’okuhikiirira ogu n’ogw’oha? (Okushuuruurwa 15:3)
Yoreka oku okuremwa kukuratira emihanda ya Yehova ey’okuhikiirira kurikuta omuntu omu kabi omu by’omwoyo. (Eky’Ebiragiro 7:3, 4; 1 Samueli 15:22, 23)
“Mujwaire enkaito ez’okweteekateeka kugamba engiri y’obusingye”
Butoosha okuguma nituza kubuurira abantu aha bi Ruhanga ataireho kugira ngu habeho obusingye nikiturinda kita? (Zaaburi 73:2, 3; Abarooma 10:15; 1 Timoseo 5:13)
‘Engabo mpango y’okwikiriza’
Twaba twine okwikiriza okuhamire, nitwija kutwaza tuta haagira abaatutiinatinisa nari abaayenda kutubibamu okubangaanisa? (2 Abagabe 6:15-17; 2 Timoseo 1:12)
“Enkofiira ey’okujunwa”
Amatsiko g’okujunwa nigahwera gata omuntu okwetantara kuteekateeka munonga aha kugira eby’eitungo? (1 Timoseo 6:7-10, 19)
“Rurara y’[o]mwoyo”
Tushemereire butoosha kwesiga ki, twaba niturwanisa ebirikwenda kushiisha okwikiriza kwaitu? (Zaaburi 119:98; Enfumu 3:5, 6; Matayo 4:3, 4)
N’enki ekindi ekirikwetengyesa okubaasa kusingura orugamba rw’eby’omwoyo? Kishemereire kukoresibwa ryari na ryari? Ahabw’oha? (Abaefeso 6:18, 19)
15. Orugamba rw’eby’omwoyo nitururwana tuta?
15 Nk’abaserikare ba Kristo, turi ekicweka ky’eihe rihango eririkurwana orugamba orw’eby’omwoyo. Ku turaagume nitureeba kandi tukakoresa gye eby’okurwanisa byona ebya Ruhanga, titurikwija kuhutaarira omu rugamba oru. Kureka, nitwija kugumya abaheereza ba Ruhanga bataahi baitu. Nitwija kuba tweteekateekire kurwanisa omuzigu Sitaane, turikubuurira amakuru marungi ag’Obukama bwa Ruhanga oburikutegyekwa Mesia, obutegyeki obw’omu iguru obu ogwo muzigu arikuhakanisa.
Eby’Okweijutsya
• Ahabw’enki abaramya ba Yehova nibaguma bataine rubaju omu mihondano y’ensi?
• Emwe aha mitego ei Sitaane arikukoresa okugarura Abakristaayo enyima omu by’omwoyo n’eha?
• Eby’okurwanisa eby’omwoyo ebi Ruhanga arikutuha nibiturinda bita omu rugamba rwaitu orw’eby’omwoyo?
[Ekishushani ekiri aha rupapura 76]
Amahanga nigateeranirwa hamwe ahabw’orugamba rwa Haramagedoni