Eshuura y’Ikumi na Ibiri
Amakuru g’Okubatizibwa Kwawe
1. Ahabw’enki buri omwe omuriitwe ashemereire kutwara okubatizibwa omu maizi nk’ekintu kikuru?
OMU mwaka gwa 29 C.E., Yohaana Omubatizi akabatiza Yesu arikumwibika omu Mugyera Yorudaani. Yehova we wenka akaba naareeba kandi akasiima ekyakozirwe. (Matayo 3:16, 17) Omu muringo ogwo, Yesu akateeraho abeegi be boona eki baabaire baine kukuratira. Ku haahingwireho emyaka eshatu n’ekicweka, Yesu yaaragiira abeegi be ati: “Mpairwe obushoboorozi bwona omu iguru n’omu nsi. N’ahabw’ekyo mugyende omu mahanga goona, muhindure abantu abeegi nimubabatiza omu iziina rya Isheboona n’ery’Omwana n’ery’[o]mwoyo [o]rikwera.” (Matayo 28:18, 19) Waabatiziibwe nk’oku Yesu yaaragiire omu kyahandiikirwe ekyo? Ku oraabe otakabatiziibwe, mbwenu oriyo nootebeekanisa kubatizibwa?
2. Aha bikwatiraine n’okubatizibwa, ni bibuuzo ki ebirikwetenga kugarukwamu?
2 Yaaba waabatiziibwe ninga otakabatiziibwe, okwetegyereza gye amakuru g’okubatizibwa nikikuru ahari buri omwe weena orikwenda kuheereza Yehova n’okutuura omu nsi ye ensya ey’okuhikiirira. Ebibuuzo ebirikwetenga kugarukwamu n’ebi: Amakuru g’okubatizibwa kw’Abakristaayo okweriigyenda nigo gamwe n’ag’okwa Yesu? Nikimanyisa ki okubatizibwa “omu iziina rya Isheboona n’ery’Omwana n’ery’[o]mwoyo [o]rikwera”? Nikimanyisa ki okuhikaanisa amagara gaitu n’amakuru g’okubatizibwa kw’Ekikristaayo?
Okubatiza kwa Yohaana
3. Okubatiza kwa Yohaana kukaba kuri okwa baahi?
3 Harikuburayo nk’ameezi mukaaga Yesu akabatizibwa, Yohaana Omubatizi akagyenda naabuurira omu ihamba rya Buyudaaya ati: “Mweteise, ahakuba Obukama bw’omu iguru bwiriire haihi.” (Matayo 3:1, 2) Abantu bakamuhurira, baakora nk’oku yaabagambiire. Bakaatura ebibi byabo, baayeteisa kandi baija ahari Yohaana ngu ababatize omu Mugyera Yorudaani. Okubatizibwa okwo kukaba kuri okw’Abayudaaya bonka.—Luka 1:13-16; Ebyakozirwe 13:23, 24.
4. Ahabw’enki Abayudaaya b’omu kyasha ky’okubanza buzima baabaire baine kweteisa?
4 Abayudaaya abo buzima bakaba baine kweteisa. Aha Rushozi Sinai omu mwaka gwa 1513 B.C.E., baishenkurubo nk’eihanga, bakakora endagaano na Yehova Ruhanga. Kwonka ahabw’ebibi byabo ebyabaire birengyesereize, bakaremwa kuhikiiriza ebi baabaire baraganiise omu ndagaano egyo, batyo baagiihamu omukyeeno. Omu biro bya Yesu, embeera yaabo omu by’omwoyo ekaba eri mbi munonga. “Ekiro kya MUKAMA ekikuru kandi ekirikutiinisa” eki Malaki yaabaire yaagambireho ira kikaba kiri haihi. Omu gwa 70 C.E., “ekiro” ekyo kikahika obu amahe g’Abarooma gaacwekyereza Yerusaalemu, hekalu yaamwo n’Abayudaaya barikurenga omu kakaikuru. Ekiro ekyo kitakahikire, Yohaana Omubatizi owaabaire aine omujinya omu kuramya okw’amazima, akooherezibwa ‘kutebeekanisiza Mukama abantu abeeteekateekire.’ Bakaba baine kweteisa ebibi byabo ahabw’okuhenda endagaano ei Ruhanga yaakozire nabo kurabira omuri Musa kandi baketeekateeka kwikiriza Yesu Omwana wa Ruhanga, ou yaabaire naaza kubooherereza.—Malaki 4:4-6; Luka 1:17; Ebyakozirwe 19:4.
5. (a) Obu Yesu yaija kubatizibwa, ahabw’enki Yohaana yaabandize yaayanga kumubatiza? (b) Okubatizibwa kwa Yesu kukaba kwine makuru ki?
5 Omuri abo abaijire ahari Yohaana kubatizibwa, hakaba harimu na Yesu. Kwonka shi n’ahabw’enki? Ahabw’okumanya ngu Yesu akaba ataine kibi kyona, Yohaana akamugira ati: “Niinye ndikwenda ku ombatiza; kandi naiwe waija ahariinye?” Kwonka okubatizibwa kwa Yesu kukaba nikuza kugira agandi amakuru. Yesu nikwo kumugarukamu ati: “Mbwenu ikiriza tutwaze tutyo! ahakuba kitushemereire kuhikiiriza eby’okuhikiirira byona.” (Matayo 3:13-15) Ahabw’okugira ngu Yesu akaba ataine kibi, okubatizibwa kwe kukaba kutari kamanyiso k’okweteisa nari ak’okwehayo ahari Ruhanga ahabw’okuba akaba azairwe omu ihanga eryehaireyo ahari Yehova. Kureka okubatizibwa kwe aha myaka 30 y’obukuru kukaba kuri okw’omutaano; okwe kukaba nikumanyisa ngu ayeteekateekire kwongyera kukora ebi Ishe ow’omu iguru akunda.
6. Yesu akooreka ata ngu akaba naatwara okukora ebi Ruhanga akunda nka kikuru munonga?
6 Ebi Ruhanga yaabaire naayenda ngu Kristo Yesu akore bikaba nibikwata aha Bukama. (Luka 8:1) Bikaba birimu okuhayo amagara ge agahikiriire nk’ekitambo ekyabaire nikiza kubaasisa endagaano ensya kubaho. (Matayo 20:28; 26:26-28; Abaheburaayo 10:5-10) Yesu akaba naatwara amakuru g’okubatizibwa kwe nk’ekintu kikuru munonga. N’ahabw’ekyo tihaine eki yaikiriize kumuhuzya. Akahamira aha kukora ebi Ruhanga akunda kuhitsya n’aha muheru gw’obuheereza bwe obw’omu nsi, atyo yaayebembeza okubuurira Obukama bwa Ruhanga.—Yohaana 4:34.
Okubatizibwa omu Maizi okw’Abeegi Abakristaayo
7. Okwiha ahari Pentekoote eya 33 C.E., Abakristaayo bakatandika kukora ki aha bikwatiraine n’okubatiza?
7 Yohaana akabatiza abeegi ba Yesu ab’okubanza omu maizi, bwanyima yaabohereza ahari Yesu nka bamwe abaabaire baine omugisha gw’okutegyeka nawe omu Bukama bw’omu iguru. (Yohaana 3:25-30) Yesu akaikiriza abeegi abo baagira abantu abu baabatiza, kwonka n’okubatiza okwo kukaba kwine amakuru nk’ag’okwa Yohaana. (Yohaana 4:1, 2) Kwonka okutandika na Pentekoote eya 33 C.E., bakatandika kworobera ekiragiro ky’okubatiza “omu iziina rya Isheboona n’ery’Omwana n’ery’[o]mwoyo [o]rikwera.” (Matayo 28:19) Nooza kushanga kiri eky’omugasho kwetegyereza eki ekyo kirikumanyisa.
8. Nikimanyisa ki okubatizibwa “omu iziina rya Isheboona”?
8 Nikimanyisa ki okubatizibwa “omu iziina rya Isheboona”? Nikimanyisa okwikiriza eiziina rye, omwanya gwe, obushoboorozi bwe, ekigyendererwa kye, n’ebiragiro bye. Teekateeka eki eki kirikumanyisa. (1) Aha bikwatiraine n’eiziina rye, Zaaburi 83:18 nihagira hati: “Niiwe wenka orikwetwa Yehova, okira boona, kandi otegyeka ensi yoona.” (2) Aha bikwatiraine n’omwanya gwe, 2 Abagabe 19:15, NW, nihagira hati: “Ai Yehova . . . , Iwe wenka niiwe Ruhanga ow’amazima.” (3) Aha bikwatiraine n’obushoboorozi bwe, Okushuuruurwa 4:11 nihagira hati: “Mukama Ruhanga waitu, oshemereire kuhimbisibwa n’okuheebwa ekitiinisa n’obushoboorozi, ahabw’okuba niiwe waahangire byona; ahabw’okukunda kwawe bikahangwa kandi byabaho.” (4) Kandi twine kumanya ngu Yehova niwe Muhi w’Amagara kandi oine ekigyendererwa ky’okutujuna ekibi n’okufa: “Okujuna n’okwa MUKAMA.” (Zaaburi 3:8; 36:9) (5) Twine kwikiriza ngu Yehova niwe Muhi w’Ebiragiro Omukuru: “Yehova niwe Muramuzi waitu, kandi otuha Ebiragiro; Yehova niwe Mugabe waitu.” (Isaaya 33:22, NW) Ahabw’okugira ngu aine ebitiinisa ebi byona, nitwehanangirizibwa tuti: “Kunda Mukama Ruhanga waawe n’omutima gwawe gwona, n’amagara gaawe goona, n’obwengye bwawe bwona.”—Matayo 22:37.
9. Nikimanyisa ki okubatizibwa omu iziina . . . ry’Omwana?
9 Nikimanyisa ki okubatizibwa ‘omu iziina . . . ry’Omwana’? Nikimanyisa okwikiriza iziina rya Yesu Kristo, omwanya gwe hamwe n’obushoboorozi bwe. Eiziina Yesu, nirimanyisa ngu “Yehova Niwe Kujunwa.” Omwanya gwe agwine ahabw’okugira ngu niwe Mwana wa Ruhanga omwe nyamunegyere, omujigaijo omu byahangirwe byona. (Matayo 16:16; Abakolosai 1:15, 16) Yohaana 3:16 nihagamba hati aha Mwana ogu: “Ahakuba oku nikwo Ruhanga yaakunzire atyo ensi [abantu abarikwenda kujunwa], akahayo Omwana we omwe nyamunegyere, ngu omuntu weena orikumwikiriza arekye kuhwerekyerera, kureka atungye amagara agatahwaho.” Ahabw’okugira ngu Yesu akafa ari omwesigwa, Ruhanga akamuzoora kuruga omu bafu kandi yaamwongyera obushoboorozi. Kurugiirira aha ntumwa Paulo, Ruhanga ‘akakuza Yesu munonga,’ yaaba owa kabiri Ahariwe omu kitiinisa. Egi niyo nshonga ahabw’enki omu iziina rya Yesu abantu b’endimi zoona bashemereire ‘kutsimba amaju kandi bakaatura ku Yesu Kristo ari Mukama, kugira ngu Ruhanga Tataitwe ahimbisibwe.’ (Abafilipi 2:9-11) Eki nikimanyisa okworobera ebiragiro bya Yesu ahabw’okuba nibiruga ahari Yehova wenyine.—Yohaana 15:10.
10. Nikimanyisa ki okubatizibwa “omu iziina . . . ry’[o]mwoyo [o]rikwera”?
10 Nikimanyisa ki okubatizibwa “omu iziina . . . ry’[o]mwoyo [o]rikwera”? Nikimanyisa okwikiriza omurimo n’omugasho gw’omwoyo orikwera. Kwonka shi omwoyo orikwera nikyo ki? N’amaani agu Yehova arikukoresa kuhikiiriza ebigyendererwa bye. Yesu akagambira abeegi be ati: “Naanye ndyashaba Tata, nawe aryabaha [o]muhwezi ondiijo, agume naimwe obutwire bwona. Omuhwezi ogwo n’[o]mwoyo ow’amazima.” (Yohaana 14:16, 17) Omwoyo orikwera akaba naija kubabaasisa kukora ki? Yesu akongyera yaabagira ati: “Muryaheebwa amaani, [o]mwoyo [o]rikwera ku ariheza kubaijaho, kandi muryaba baakareebi bangye omuri Yerusaalemu, n’omuri Buyudaaya yoona n’omuri Samaria, n’okuhitsya aha muheru gw’ensi.” (Ebyakozirwe 1:8) Yehova akakoresa omwoyo orikwera kuhandiikisa Baibuli: “Tihariho kigambo kya baanabi ekyabaire kireetwa okukunda kw’omuntu, kureka abantu bakaba bagamba ebyaruga ahari Ruhanga, nibakoresibwa [o]mwoyo [o]rikwera.” (2 Petero 1:21) N’ahabw’ekyo nitwikiriza omugasho gw’omwoyo orikwera ku turikwega Baibuli. Omuringo ogundi ogu turikwikirizamu omwoyo orikwera, n’okushaba Yehova kutuhwera kwana ‘ebyana by’omwoyo,’ nibyo, “okukunda, okushemererwa, obusingye, okugumisiriza, embabazi, oburungi, obwesigwa, obucureezi, n’okwerinda.”—Abagalatia 5:22, 23.
11. (a) Omu bunaku obu, okubatizibwa kwine makuru ki agahikire? (b) Ni mu muringo ki ogu okubatizibwa kuri nk’okufa n’okuzoorwa?
11 Abayudaaya hamwe n’abo abaabaire baaramya nabo nibo baabandize kubatizibwa nk’oku Yesu yaaragiire, kutandika n’ogwa 33 C.E. Bwanyimaho, omugisha gw’okuba Omukristaayo gukaheebwa n’Abasamaria. Reero omu gwa 36 C.E., n’Abanyamahanga abaabaire batashazirwe bakaheebwa omugisha ogwo. Kwonka batakabatiziibwe, Abasamaria n’Abanyamahanga bakaba baine kubanza baayehayo ahari Yehova kumuheereza nk’abeegi b’Omwana we. Okuhitsya n’eri izooba, ago nigo makuru g’okubatizibwa kw’Abakristaayo ab’amazima. Okwibikwa weena omu maizi n’akamanyiso k’okwehayo oku, ahabw’okuba okubatizibwa kuri nk’okuziikwa. Okwibikwa omu maizi nikiba nikyoreka ngu waafa aha bikwatiraine n’emitwarize yaawe ey’enyima. Okwibuka omu maizi nikiba nikyoreka ngu waahindurwa ohuriire kukora ebi Ruhanga akunda. “Okubatizibwa kumwe” oku nikukwata ahari boona abarikuhinduka Abakristaayo ab’amazima. Aha kubatizibwa, nibahinduka Abajurizi ba Yehova, abaheereza be abatoorainwe.—Abaefeso 4:5; 2 Abakorinso 6:3, 4.
12. Okubatizibwa kw’Abakristaayo nikushushanisibwa naki, kandi kuta?
12 Omu maisho ga Ruhanga okubatizibwa oku nikukuru munonga omu kujunwa. Nk’eky’okureeberaho, entumwa Petero ku yaaherize kugamba ngu Noa akombeka emeeri y’okumukiza Omwegyemure we n’eka ye, akongyeraho ati: ‘Amaizi ago nikyo kishushani ky’ago agabakiza omu kubatizibwa, ti kwihaho nziro z’omubiri, kureka n’endagano y’omutima ogutarikweshinja ahari Ruhanga, kandi ebajuna ahabw’okuzooka kwa Yesu Kristo.’ (1 Petero 3:21) Emeeri egyo ekaba eri obuhame ngu n’obwesigwa, Noa akakora omurimo ogu Ruhanga yaamuhaire. Okwombeka emeeri ku kwahweire, “ensi eyaabaire eriho . . . yaashwekwa amaizi g’omwegyemure, yaamirwa.” (2 Petero 3:6) Kwonka Noa n’eka ye, abantu ‘munaana, baakira omwegyemure.’—1 Petero 3:20.
13. Omukristaayo naakira ki ku arikubatizibwa omu maizi?
13 Omu bunaku obu, abarikwehayo ahari Yehova ahabw’okwikiriza kwabo omuri Kristo ohuriire, nibabatizibwa nk’akamanyiso k’okwehayo kwabo. Nibagumizamu kukora ebi Ruhanga akunda eby’omu bunaku obu kandi nawe abakiza ensi egi embi. (Abagalatia 1:3, 4) Nibaba batakiri b’okucwekyerera n’ensi egi embi. Nibakira okucwekyerera oku kandi Ruhanga abaha omutima ogutarikweshinja. Entumwa Yohaana naahamiza abaheereza ba Ruhanga ati: “Ensi egi neehwaho n’okwetenga kwayo; kwonka okora ebi Ruhanga akunda, agumaho ebiro byona.”—1 Yohaana 2:17.
Okuhikiiriza Obujunaanizibwa Bwaitu
14. Ahabw’enki okubatizibwa kwo kwonka kutarikubaasisa muntu kujunwa?
14 Nikiba kitahikire kuteekateeka ngu okubatizibwa kwo kwonka nikubaasisa omuntu kutunga okujunwa. Nikugirira omuntu omugasho yaaba buzima ayehaireyo ahari Yehova kurabira omuri Yesu Kristo reero akiheza, akakora ebi Ruhanga akunda kandi akaba omwesigwa kuhitsya aha muheru. “Origumisiriza kuhitsya aha muheru, niwe arijunwa.”—Matayo 24:13.
15. (a) N’enki eki Ruhanga arikwenza Abakristaayo ababatiziibwe omu bunaku obu? (b) Okuba omwegi Omukristaayo tushemereire kukitwara tuta omu magara gaitu?
15 Ebi Ruhanga yaabaire naayenza Yesu bikaba birimu oku yaabaire naija kukoresa amagara ge ag’obuntu. Akaba naija kugahayo nk’ekitambo. Kwonka itwe, emibiri yaitu n’ey’okuheebwayo ahari Ruhanga kandi twine kwefeereza bingi omu kukora ebi Ruhanga akunda. (Abarooma 12:1, 2) Nituba tutarikukora ebi Ruhanga akunda, tukigyendereire twatwaza nk’oku ensi erikutwaza, n’obu eki twakukikora bumwe na bumwe, nainga twayesherurira ebyaitu haza we Ruhanga tukamuha oburagarikira. (1 Petero 4:1-3; 1 Yohaana 2:15, 16) Omuyudaaya omwe ku yaabuurize eki ashemereire kukora kugira ngu atunge amagara agatahwaho, Yesu akamworeka obukuru bw’okugira emicwe mirungi. Kwonka akamumanyisa ekindi ekyabaire nikikiraho obukuru: okuba omwegi Omukristaayo, omukuratsi wa Yesu. Ekyo nikyo kishemereire kuba ekintu kikuru omu magara gaitu. Ekyo tikirikubaasa kuza omu mwanya gwa kabiri.—Matayo 19:16-21.
16. (a) Abakristaayo boona baine bujunaanizibwa ki aha bikwatiraine n’Obukama? (b) Nk’oku kyayorekwa aha rupapura orwa 116 n’orwa 117, ni miringo ki ei turikubaasa kukoramu gye omurimo gw’Obukama? (c) Ku turikwejumba omu murimo gw’okubuurira n’omutima gumwe nitworeka ki?
16 Tushemereire kandi kukimanya ngu ebi Ruhanga yaabaire naayenza Yesu bikaba birimu omurimo mukuru ogurikukwata aha Bukama Bwe. Yesu akashukwaho amajuta kuba Omugabe waabwo. Obu Yesu yaabaire ari omu nsi, akabuurira n’omujinya aha Bukama obwo. Naitwe twine omurimo nigwo gumwe, kandi tushemereire kugwejumbamu n’omutima gumwe. Ku turikukora tutyo, nitworeka okusiima kwaitu ahabw’obutegyeki bwa Yehova hamwe na rukundo ei twiniire abantu bataahi baitu. (Matayo 22:36-40) Kandi nitworeka ngu twine obumwe n’ababuurizi b’Obukama bataahi baitu ab’omu nsi yoona. Twena hamwe omu bumwe, nitugumizamu n’ekigyendererwa kyaitu eky’okutunga amagara agatahwaho omu nsi eriba neetegyekwa Obukama.
Eby’Okweijutsya
• Okubatizibwa kwa Yesu nikushushana kuta kandi kutaana kuta n’okw’ebiro ebi?
• Nikimanyisa ki, okubatizibwa “omu iziina rya Isheboona n’ery’Omwana n’ery’[o]mwoyo [o]rikwera”?
• Ni bintu ki ebi tushemereire kukora twaba turi ab’okuhikiiriza amakuru g’okubatizibwa okw’Abakristaayo ab’amazima?
[Ekishushani ekiri aha rupapura 116, 117]
EMIRINGO EMWE EY’OKUBUURIRAMU OBUKAMA
Kubuurira enju aha nju
Abanyabuzaare
Abu turikukora nabo
Abu turikushoma nabo
Aha nguuto
Orikugaruka aha barikwenda kumanya
Orikwegyeseza abantu omu maka gaabo