RAIBURARE Y'AHA INTANEETI eya Watchtower
Omunaara gw'Omurinzi
RAIBURARE Y'AHA INTANEETI
Runyankore
  • BAIBULI
  • EBITABO
  • ENTEERANE
  • wt eshu. 18 rup. 159-166
  • “Ti b’Ensi”

Vidiyo ei waatoorana teriho.

Haine ekyashoba omu kutaho vidiyo.

  • “Ti b’Ensi”
  • Ramya Ruhanga Omwe Ow’Amazima
  • Emitwe Emikye
  • Ebirikushushana
  • “Obugabe Bwangye Ti bw’Ensi Egi”
  • Abeegi Okutooreza Yesu
  • Abakristaayo Tibaine Rubaju omu Biro Ebi eby’Emperu
  • “Obugabe Bwangye Ti bw’Ensi Egi”
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova (OgwʼOkwega)—2018
  • Guma Otaine Rubaju omu Nsi Eyebaganiisemu
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova—2016
  • Eki Kirikumanyisa Okuteejwanzya omu Rwanju rw’Ensi
    Yesiimire Amagara Ebiro Byona!—Okwejumba omu Kwega Baibuli
  • Oku Twine Kuguma Twetaaniise aha Nsi
    Oku Oine Kuguma Omuri Rukundo ya Ruhanga
Ramya Ruhanga Omwe Ow’Amazima
wt eshu. 18 rup. 159-166

Eshuura y’Ikumi na Munaana

“Ti b’Ensi”

1. (a) N’enki eki Yesu yaashabiire abeegi be atakafiire? (b) Ahabw’enki nikikuru munonga ‘okutaba w’ensi’?

AHA kiro ky’aha muheru atakafiire, Yesu akashabira abeegi be. Ahabw’okumanya ngu bakaba nibaza kuhiiganisibwa Sitaane, Yesu akashaba Ishe ati: “Tindikushaba ngu obaihe omu nsi, kureka ngu obarinde Omubi. Ti b’ensi, nk’oku naanye ntari w’ensi.” (Yohaana 17:15, 16) Ahabw’enki nikikuru munonga okwetaanisa aha nsi? Ahabw’okuba Sitaane niwe mutegyeki w’ensi egi, Abakristaayo tibarikwenda kuba bamwe aha b’ensi erikutegyekwa Sitaane.—Luka 4:5-8; Yohaana 14:30; 1 Yohaana 5:19.

2. Ni mu muringo ki ogu Yesu yaabaire atari w’ensi?

2 Okutaba w’ensi tikiramanyiise ngu Yesu akaba atainiire bandi rukundo. Okutaanaho n’ekyo, Yesu akatambira abarwaire, yaazoora abafu, kandi yaayegyesa abantu aha Bukama bwa Ruhanga. Akahayo n’amagara ge ahabw’abantu. Kureka akaba atarikukunda emitwarize n’ebikorwa eby’abo abaabaire nibooreka emiteekateekyere y’ensi ya Sitaane. N’ahabw’ekyo akarabura abantu aha kurigira okubi, okukunda ebintu bingi, hamwe n’okwenda kukira abandi. (Matayo 5:27, 28; 6:19-21; Luka 20:46, 47) Buzima tikirikutangaaza okureeba ngu Yesu akeetantara eby’obutegyeki by’ensi egi. N’obu araabe yaabaire ari Omuyudaaya, taragizire rubaju omu rwanju rw’eby’obutegyeki orwabaire ruri ahagati y’Abayudaaya n’Abarooma.

“Obugabe Bwangye Ti bw’Ensi Egi”

3. (a) Abeebembezi b’ediini y’Ekiyudaaya bakata ahari Yesu rubanja ki, kandi n’ahabw’enki? (b) N’enki ekirikworeka ngu Yesu akaba ataine kyetengo ky’okuba omugabe w’abantu akiri omu nsi?

3 Yetegyereze ekyabaireho obu abeebembezi b’ediini y’Ekiyudaaya bakwata Yesu bakamutwara owa Pilaato, omutegyeki Omurooma. Omu mazima, abeebembezi abo bakagwererwa kubi Yesu ahabw’okugira ngu akaanika oburyarya bwabo. Ahabw’okwenda ngu Pilaato amusingise orubanja, bakatabaariza Yesu bati: “Omuntu ogu tukamureeba naahabisa eihanga ryaitu, naazibira abantu kushorera Kaisaari, naayehamya ku ari Kristo Omukama.” (Luka 23:2) Buzima eki kikaba kiri ekishuba ahabw’okuba omwaka gumwe enyimaho abantu bakaba nibenda kuhindura Yesu omugabe, kwonka yaayanga. (Yohaana 6:15) Akaba naakimanya ngu akaba naija kuba Omugabe omu iguru omu biro by’omu maisho. (Luka 19:11, 12) N’ekindi, akaba naija kwemekwa Yehova, beitu batari bantu.

4. Yesu akaba naatwara ata okuha omushoro?

4 Harikuburayo ebiro bishatu Yesu akakwatwa, Abafarisaayo bakateeraho kumutega ngu akaagamba kubi aha nshonga y’okuha omushoro. Kwonka akabagira ati: “Muunyor[e]kye edenaari [ekinushu ky’Abarooma]. Ekishushani n’ebihandiikirweho n’eby’oha?” Ku baagizire ngu “n’ebya Kaisaari,” yaabagira ati: “Mbwenu nu ebya Kaisaari mubihe Kaisaari n’ebya Ruhanga mubihe Ruhanga.”—Luka 20:20-25.

5. (a) N’enki eki Yesu yaayegyeise abeegi be aha kukwatwa kwe? b) Yesu akashoboororera Pilaato ata eki yaabaire yaaheza kukora? (c) N’enki ekyarugire omu kuhozesibwa kwe?

5 Buzima, Yesu tarayegyeise bantu kugomera ab’obushoboorozi. Obu abaserukare n’abandi bantu baija kukwata Yesu, Petero akasyorayo rurara, yaatemaho okutu kw’omwe aharibo. Kwonka Yesu akamugira ati: “Garura rurara yaawe omu kyobati kyayo; ahakuba boona abatwara rurara baryaitwa rurara.” (Matayo 26:51, 52) Eizooba eryakuratsireho, Yesu akashoboororera Pilaato ati: “Obugabe bwangye ti bw’ensi egi: kuri obugabe bwangye bwaba buri obw’ensi egi, engabo zangye zikarwaine, ndeka kuheebwayo omu Bayudaaya.” (Yohaana 18:36) Pilaato akaikiriza ngu Yesu akaba ‘ataine rubanja.’ Kwonka ahabw’okutiina nyamwingi w’abantu, Pilaato akahayo Yesu kuhanikwa.—Luka 23:13-15; Yohaana 19:12-16, NW.

Abeegi Okutooreza Yesu

6. Abakristaayo ab’okubanza bakooreka bata ngu bakaba nibetantara emiteekateekyere y’ensi kandi ngu bakaba nibakunda abantu?

6 Abeegi ba Yesu bakeetegyereza eki okutaba b’ensi kyabaire nikyetengyesa. Kikaba nikyetengyesa okwetantara emiteekateekyere n’emitwarize y’ensi egi etarimu kutiina Ruhanga, nk’emizaano y’Abarooma eyaabaire ebamu obushaarizi n’obushambani. Ahabw’okwetantara ebyo, abeegi bakeetwa abangi b’abantu. Omu mwanya gw’okwanga abantu, abeegi bakaba bakora n’amaani kubahwera kugasirwa entebeekanisa ya Ruhanga ey’okujuna.

7. (a) Ahabw’obutaba b’ensi, abeegi ab’okubanza bakahikwaho ki? (b) Abeegi bakaba nibatwara bata abategyeki n’okuha omushoro, kandi n’ahabw’enki?

7 Abeegi ba Yesu bakahiiganisibwa nkawe, obwire obwingi barikuhiiganisibwa abategyeki abaabaire baba babeihirwe. N’obu kiraabe kyabaire kiri kityo, omu mwaka nk’ogwa 56 C.E., entumwa Paulo akahandiikira Abakristaayo b’omuri Rooma arikubehanangiriza ‘kworobera abakama abarikutegyeka; ahakuba tihariho butegyeki obutaruga ahari Ruhanga.’ Ti kugira ngu Yehova naataho za gavumenti z’abantu, kureka azirekire kuba zikiriho okuhitsya obu Obukama bwe bwonka buraategyeke ensi yoona. N’ahabw’ekyo, Paulo akahabura Abakristaayo kuha omushoro n’okuha abeebembezi ekitiinisa.—Abarooma 13:1-7; Tito 3:1, 2.

8. (a) Abakristaayo baine kugarukira hi omu kworobera abategyeki? (b) Abakristaayo ab’okubanza bakagyendera bata aha ky’okureeberaho kya Yesu?

8 Kwonka okworobera abategyeki kushemereire kugira obugarukiro. Ebiragiro by’abantu ku birikuhakanisa ebya Yehova, abo abarikuheereza Yehova nibaba baine kworobera ebiragiro bye. Yetegyereze eki ekitabo ekirikwetwa On the Road to Civilization—A World History kirikugamba aha Bakristaayo ab’okubanza: “Abakristaayo bakanga kwejumba omu mirimo y’Abarooma emwe. Abakristaayo . . . bakaba bareeba okuza omu mahe nk’ekintu ekitarikwikirizana n’enyikiriza yaabo. Bakaba bataikiriza kukora murimo ogwine akakwate n’eby’obutegyeki. Bakaba bataramya omugabe wa Rooma.” Obu ishengyero ry’Abayudaaya ‘ryaragiira’ Abakristaayo kutagaruka kubuurira, bakagarukamu bati: “Tushemereire kworobera Ruhanga okukira abantu.”—Ebyakozirwe 5:27-29.

9. (a) Ahabw’enki Abakristaayo abaabaire bari Yerusaalemu omu 66 C.E. baahungire? (b) Eky’okureeberaho ekyo n’eky’omugasho mu muringo ki?

9 Aha bikwatiraine n’eby’obutegyeki hamwe n’eby’entaro, abeegi bakanga kugira orubaju. Omu gwa 66 C.E. omuri Buyudaaya, Abayudaaya bakagomera Kaisaari. Amahe g’Abarooma gakarahuka gayetooroora Yerusaalemu. Abakristaayo abaabaire bari omu rurembo orwo bakakora ki? Bakaijuka ngu Yesu akabahabura kuruhungamu. Abarooma ku baagarukireyo, Abakristaayo bakahunga, baayambuka Omugyera Yorudaani, batyo baaza omu nshozi za Pella. (Luka 21:20-24) Okutagira rubaju kwabo n’eky’okureeberaho aha Bakristaayo boona abeesigwa.

Abakristaayo Tibaine Rubaju omu Biro Ebi eby’Emperu

10. (a) Ni murimo ki ogu Abajurizi ba Yehova barikukora obucweka ihembe, kandi n’ahabw’enki? (b) N’enki eki batarikwejumbamu na kakye?

10 Hariho abantu omu biro ebi eby’emperu abangiire kimwe kwejumba omu rwanju rw’ensi egi okushushana n’Abakristaayo ab’okubanza? Eego, Abajurizi ba Yehova nibakora ekyo. Omu obwire obu bwona, batwire nibabuurira ngu Obukama bwa Ruhanga nibwo bwonka oburaareetere abarikukunda eby’okuhikiirira obusingye, obugwa-gye, n’okushemererwa ebitarihwaho. (Matayo 24:14) Aha bikwatiraine n’orwanju rw’amahanga, nibangira kimwe kugira orubaju.

11. (a) Aha bikwatiraine n’eby’obutegyeki, Abajurizi ba Yehova nibataana bata n’abeebembezi b’amadiini? (b) Abajurizi ba Yehova nibareeba bata ebi abandi barikukora aha bikwatirine n’eby’obutegyeki?

11 Kwonka abeebembezi b’amadiini g’ensi egi bo batwire nibejumbira kimwe omu by’obutegyeki. Omu mahanga agamwe, nibasherurira abetsimbireho oburuuru, kandi obundi bagamba kubi aha bandi abetsimbireho. Abamwe omuribo bari omu myanya y’obutegyeki. Abandi nibahiga abategyeki kurabyamu entebeekanisa ezi bo barikwenda. Kwonka Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba mu by’obutegyeki na kakye. Kandi tibarikuzibira omuntu weena orikwenda kuza omu kibiina ky’obutegyeki, orikwenda kwetsimba nainga orikwenda kuteera akaruuru. Yesu akagira ngu abeegi be ti b’ensi, n’ahabw’ekyo, Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba mu by’obutegyeki.

12. Eky’amadiini g’ensi egi kugira orubaju oru garikushemba kirugiremu ki?

12 Nk’oku Yesu yaagambire, amahanga tigarikwosha kurwana. Obumwe okurwana nikuba kuri ahagati y’ab’eihanga rimwe. (Matayo 24:3, 6, 7) Abeebembezi b’amadiini nibashemba haihi buri rutaro, kandi bahiga n’abakuratsi baabo kukora nikyo kimwe. Ekirugiremu niki? Abantu b’ediini emwe nibaitanira omu ngamba ahabw’okugira ti b’eihanga rimwe nari ruganda rumwe. Kwonka eki nikitaana n’ekigyendererwa kya Ruhanga.—1 Yohaana 3:10-12; 4:8, 20.

13. Obuhame nibworeka ki aha bikwatiraine n’Abajurizi ba Yehova okutagira rubaju?

13 Kwonka Abajurizi ba Yehova tibarikwejumba na kakye mu mihondano y’amahanga. Akatabo Watchtower ak’ekibanza, okw’Ikumi na Kumwe 1939 kakagira kati: “Boona abari aha rubaju orwa Mukama tibaraagire orubaju mu ngamba z’amahanga.” Abajurizi ba Yehova omu mahanga goona n’omu mbeera zoona nibakitwaza batyo. Omu mahanga goona, tibarikwikiriza eby’obutegyeki hamwe n’entaro kushiisha obumwe bwabo. ‘Zaarurara zaabo nibaziheeshamu amafuka, n’amacumu gaabo bagaheeshamu empabyo.’ N’ahabw’ekyo tibarikwega by’engamba.—Isaaya 2:3, 4; 2 Abakorinso 10:3, 4.

14. N’enki ekihikire aha Bajurizi ba Yehova ahabw’okugira ngu ti b’ensi?

14 Okutagira rubaju kwabo kubarugiiremu ki? Yesu akagira ati: “Timuri b’ensi, . . . nikyo ensi erikubangira.” (Yohaana 15:19) Baingi omu Bajurizi ba Yehova batairwe omu bihome ahabw’okugira ngu n’abaheereza ba Ruhanga. Abamwe babonabonesiibwe n’okwitwa baitwa nk’oku kyabaire aha Bakristaayo ab’omu kyasha ky’okubanza. Eki nikibabaho ahabw’okugira ngu Sitaane, “ruhanga w’ensi egi,” naahiiganisa abaheereza ba Yehova.—2 Abakorinso 4:4; Okushuuruurwa 12:12.

15. (a) Amahanga goona nigairirira ki, kandi Abajurizi ba Yehova nibetantara ki? (b) Ahabw’enki nikikuru okwetantara orwanju rw’ensi?

15 Eky’okugira ngu abaheereza ba Yehova ti b’ensi nikibeesiimisa ahabw’okuba amahanga goona juba nigaza kucwekyerera omuri Haramagedoni. (Danieli 2:44; Okushuuruurwa 16:14, 16; 19:11-21) Nitwija kukira okucwekyerera okwo ahabw’okugira ngu titwine kakwate n’ensi egi. Nk’abantu abaine obumwe omu nsi yoona, nituhamira aha Bukama bwa Ruhanga obw’omu iguru. N’amazima, ensi netuhiiganisa ahabw’okugira ngu tituri baayo. Kwonka, omu bwire bwa juba ekyo nikiza kuhwaho, ahabw’okuba ensi egi embi erikutegyekwa Sitaane neeza kucwekyerera. Kwonka abo abarikuheereza Yehova nibaija kugumaho ebiro byona omu nsi ye ensya ey’okuhikiirira eriba neetegyekwa Obukama bwa Ruhanga.—2 Petero 3:10-13; 1 Yohaana 2:15-17.

Eby’Okweijutsya

• Yesu akooreka ata eki ‘okutaba w’ensi’ egi kirikumanyisa?

• Abakristaayo ab’omu kyasha ky’okubanza bakaba nibatwara bata (a) emitwarize y’ensi, (b) abategyeki, (c) okuha omushoro?

• Abajurizi ba Yehova ab’obwire obu, boorekire bata ngu tibaine aha bikwatiraine n’orwanju rw’ensi egi?

[Ekishushani ekiri aha rupapura 165]

Yesu akagira ngu we n’abeegi be “ti b’ensi”

    Ebitabo Ebiri omu Runyankore (1996-2025)
    Shohora
    Taahamu
    • Runyankore
    • Yoherereza ondiijjo
    • Ebi Orikukunda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiine Kukuratirwa
    • Okurinda Ebirikukukwataho
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Yoherereza ondiijjo