Ebirikukiraho
1. Okumanya Babulooni Orukuru
Nitumanya tuta ngu “Babulooni Orurembo Orukuru” nirujwekyera ediini zoona ez’ebishuba? (Okushuuruurwa 17:5) Yetegyereze enshonga ezi:
Ebikorwa byarwo biri omu nsi yoona. Babulooni Orukuru nirugambwaho nk’orushutami aha bantu baingi “n’amahanga.” Kandi ‘nirutegyeka abagabe b’ensi.’—Okushuuruurwa 17:15, 18.
Ti by’obutegyeki nari eby’obushuubuzi. Ahakuba ku ruraabe nirucwekyerezibwa, “abagabe b’ensi” hamwe ‘n’abashuubuzi’ bo nibaija kuhonokaho.—Okushuuruurwa 18:9, 15.
Nirujwekyera kubi Ruhanga. Nirwetwa maraaya ahabw’okugira ngu nirukoragana na gavumenti z’abantu kutunga esente nari obundi bushagiki. (Okushuuruurwa 17:1, 2) Niruhabisa abantu b’amahanga goona. Kandi rureeteire abantu baingi kwitwa.—Okushuuruurwa 18:23, 24.
Garuka omu ishomo 13 enshonga 6
2. Mesia Akaba Naija Kureebeka Ryari?
Baibuli ekagira ngu hakaba nihaija kuhinguraho saabiiti 69 Mesia abone kureebeka.—Shoma Danieli 9:25.
Saabiiti 69 zikatandika ryari? N’omu mwaka gwa 455 Y.A. Obu nibwo Nehemia yaahika omuri Yerusaalemu ‘kuhunduuza n’okwombeka’ orurembo.—Danieli 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.
Saabiiti 69 zikamara bwire ki? Omu bunabi bwa Baibuli obumwe, ekiro nikijwekyera omwaka. (Okubara 14:34; Ezekieli 4:6) N’ahabw’ekyo buri saabiiti, neejwekyera emyaka mushanju. Omu bunabi obu, saabiiti 69, niziingana emyaka 483 (saabiiti 69 x ebiro 7).
Saabiiti 69 zikahendera ryari? Twabara emyaka 483 kuruga 455 Y.A. nituhika aha mwaka 29 Y.A.K.a Ogu nigwo omwaka gwenyini obu Yesu yaabatizibwa kandi akaba Mesia!—Luka 3:1, 2, 21, 22.
Garuka omu ishomo 15 enshonga 5
3. Okuragurirwa Okurikutwariramu Eshagama
Hariho emiringo y’okuragurirwa erikutwariramu okukoresa eshagama y’omurwaire. Emwe ahariyo Abakristaayo tibarikugiikiriza. Egi neetwariramu okuhayo eshagama kugira ngu eteebwe omu bandi, nari okubiika ey’omurwaire kumara saabiiti nyingi, kwija kugimutamu yaaba naashemezibwa.—Eky’Ebiragiro 15:23.
Kwonka, emiringo y’okuragurirwa endiijo, neebaasa kwikirizibwa. Egi neebaasa kutwariramu okucebeza eshagama, okugirabya omu kyoma ekirikugiboneza reero ekarekurwa ahonaaho ekagaruka omu mubiri, okutangisiriza erikujwa omu kushemeza reero ekagaruka omu mubiri, nari okugirabya omu kyoma ekirikukora nk’omutima nari ebihaha. Buri Mukristaayo aine kwecweramu oku eshagama ye eraakoresibwe omu kushemezibwa, okuceberwa, nari okuragurirwa. Abashaho nibabaasa kutaana oku barikukoresa emiringo egi. N’ahabw’ekyo, Omukristaayo atakaikiriize kushemezibwa, kuceberwa, nari kuragurirwa, aine kumanya oku eshagama ye eraakoresibwe. Yetegyereze ebibuuzo ebi:
Emwe aha shagama yangye yaayemerezibwa kakye aheeru y’omubiri, niinyija kugireeba nk’ekiri omu mubiri gwangye, kandi tindikwija kweshinja kikanyetengyesa ‘kugyata ahansi’?—Eky’Ebiragiro 12:23, 24.
Omu kuragurirwa baanyihamu eshagama nkye, bakagiboneza, reero bakagingaruramu, omuntu wangye w’omunda otendekirwe Baibuli naija kuunshinja, nari ekyo nimbaasa kukiikiriza?
Garuka omu ishomo 39 enshonga 3
4. Okutaana omu Bushwere
Ekigambo kya Ruhanga nikyoreka ngu omushaija n’omukazi we tibashemereire kutaana, kandi haagira owaataana, naaba ataine bugabe bw’okuza omu bushwere obundi. (1 Abakorinso 7:10, 11) Kwonka, hariho embeera zimwe ezirikubaasa kureetera Omukristaayo kucwamu kutaana.
Okwanga nkana kureeberera eka: Omushaija naabaasa kwanga kureeberera ab’eka ye omu by’omubiri, bahikye n’aha kuburwa eby’okwebaisaho ebirikwetengyesa.—1 Timoseo 5:8.
Okubonabonesibwa ekirenga: Omwe aha bari omu bushwere naabaasa kubonabonesa mugyenzi we agire omunyangararo, nari kite amagara ge omu kabi.—Abagalatia 5:19-21.
Okutaho amaremesa g’okuramya Yehova: Omwe aha bashweraine naabaasa kuremesa mugyenzi we kugira omukago murungi na Yehova.—Ebyakozirwe 5:29.
5. Ebiro Bikuru n’Emikoro
Abakristaayo tibarikwejumba omu biro bikuru ebitarikushemeza Yehova. Buri Mukristaayo aine kwihirira aha muntu we ow’omunda otendekirwe Baibuli kucwamu oku aine kutwaza, omu mbeera ezimwe ezirikukwata aha biro bikuru. Yetegyereze eby’okureeberaho ebimwe.
Omuntu yaakwendeza ekiro kikuru kirungi. Noobaasa kumugarukamu ngu, “yebare.” Yaaba naayenda kwega ebirikukiraho, noobaasa kumushoboororera ahabw’enki otarikukuza ekiro kikuru ekyo.
Ou ori nawe omu bushwere otari Mujurizi wa Yehova, yaakweta ngu mugyende kurya n’abanyabuzaare aha kiro kikuru. Waaba otarikweshinja ahabw’okuzayo, oine kumushoboororera bukiri kare ngu ekiihuro eki kyaba nikitwariramu emigyenzo y’ekikaafiire, torikwija kugyejumbamu.
Mukama waawe yaakuha akasiimo omu bwire bw’ekiro kikuru. Oine kwanga akasiimo ako? Obundi ngaaha. Mukama waawe shi naakuha akasiimo ako ahabw’ekiro kikuru, nari ariyo naakusiima ahabw’okukora gye?
Omuntu yaakuha ekiconco omu bwire bw’ekiro kikuru. Naabaasa kukugira ati: “Nnimanya ngu torikukuza ekiro kikuru eki, kwonka niinyenda kukuha ekiconco.” Obundi omuntu ogwo n’efura, taine kindi kigyendererwa. Kwonka shi, ku yaakuba naateeraho kugyeza okwikiriza kwawe, nari kukureetera kwejumba omu kukuza ekiro kikuru ekyo? Bwanyima y’okukiteekateekaho, kiri ahariiwe kwikiriza ekiconco nari kukyanga. Byona ebi turikucwamu, nitwenda kuguma tutarikweshinja, kandi turi abeesigwa ahari Yehova.—Ebyakozirwe 23:1.
Garuka omu ishomo 44 enshonga 1
6. Endwara Ezirikuturira
Ahabw’okugira ngu nitukunda abantu, nitwegyendesereza kutabaturira endwara. Eki nitukikora twaba nitumanya ngu twine endwara erikuturira nari twaba nituteebereza ngu tugiine. Kandi eki nitukikora ahakuba Baibuli neeragiira eti: ‘Kunda mutaahi waawe nk’oku orikwekunda.’—Abarooma 13:8-10.
Omuntu oine endwara erikuturira naabaasa kugyendera ata aha kiragiro eki? Taine kushashaanuka n’abantu arikubagwa omu kifuba nari arikubanywegyera. Taine kuguubwa kubi abamwe baaba batamwetsire omu maka gaabo ahabw’okwerinda ngu atabaturiza endwara. Kandi atakabatiziibwe, aine kumanyisa omuhikaanisa w’akakiiko k’abareeberezi endwara ye, kugira ngu atagituriza abandi abarikuza kubatizibwa. Owaakozireho ebikorwa ebirikubaasa kumureetera kukwatwa endwara erikuturira, aine kwecebeza ayekundiire atakatandikire kuriima. Yaakora ati, naayoreka ngu naafayo aha bandi, kandi ngu ‘tarikweta aha bye wenka, kureka naayeta n’aha by’abandi.’—Abafilipi 2:4.
Garuka omu ishomo 56 enshonga 2
7. Eby’obushuubuzi Hamwe n’Ebiragiro
Nitubaasa kwerinda oburemeezi bwingi, endagaano zoona ezirikukwata aha sente twazita omu buhandiikye, n’obu twakuba nitukoragana n’Omukristaayo mugyenzi waitu. (Yeremia 32:9-12) Kwonka, obumwe Abakristaayo nibabaasa kugira obutaikirizana bukye oburikukwata aha sente, n’ezindi nshonga. Baine kugonjoora enshonga zaabo ahonaaho, omu busingye, kandi omu mubonano.
Kwonka shi nitubaasa kugonjoora tuta enshonga ez’amaani nk’okuryangatanisa nari okugambuura? (Shoma Matayo 18:15-17.) Yesu akaha amadaara ashatu ag’okukuratira:
Teeraho kugonjoora enshonga egyo n’ou kirikukwataho.—Reeba omushororongo 15.
Ekyo kyaba kitakozire, sherura ondiijo nari babiri omu kibiina mugaaniire nawe.—Reeba omushororongo 16.
Nabwo enshonga yaaba etashobooroirwe, obwo nibwo oine kugambira abareeberezi.—Reeba omushororongo 17.
Obwire obwingi, nikiba kitarikwetengyesa kutwara ab’eishe-emwe omu macwero g’emanja, ahabw’okuba eki nikibaasa kujumisa Yehova n’ekibiina. (1 Abakorinso 6:1-8) Kwonka, hariho enshonga ezirikubaasa kwetengyesa kuza omu b’ebiragiro, nk’okugaitururwa, okureeberera omwana, okuheebwa omugabo gwawe bwanyima y’okugaitururwa, enshumbuushano, okuhamibwa ngu obaire omworo rucebe, nari okuhamya oburagwa. Omukristaayo yaaza omu b’ebiragiro kushoboorora enshonga nk’ezo omu busingye, naaba atarikuhakanisa obuhabuzi bwa Baibuli.
Kyaba kiri ekibi ky’amaani, nk’okuhamba, okutoroboza omwana, okuteera, obushuma bw’amaani, nari okwita, Omukristaayo yaatabaaza omu b’obushoboorozi naaba atarikuhakanisa obuhabuzi bwa Baibuli.
a Kuruga 455 Y.A. kuhika aha mwaka 1 Y.A. hakahinguraho emyaka 454. Kuruga aha mwaka 1 Y.A. kuhika aha mwaka 1 Y.A.K. hakahinguraho omwaka gumwe (ahabw’okugira ngu tihariho mwaka gwa zeero). Kandi kuruga aha mwaka 1 Y.A.K. kuhika ahari 29 Y.A.K. hariho emyaka 28. Eki nikikitureetera kutunga emyaka 483 yoona hamwe.