“Muryaba Baakareebi Bangye”
“[Yesu] yaabagarukamu ati: . . . Muryaba baakareebi bangye . . . okuhitsya aha muheru gw’ensi.”—BYAK. 1:7, 8.
1, 2. (a) Omujurizi wa Yehova omukuru n’oha? (b) Eiziina Yesu nirimanyisa ki, kandi akakora ata ebirikuhikaana n’eiziina rye?
“NIKYO naazaariirwe, kandi nikyo naiziire omu nsi, ngu mpamye amazima.” (Shoma Yohaana 18:33-37.) Yesu Kristo akagambira omwebembezi w’Abarooma ebigambo ebyo, omuri Buyudaaya obu yaabaire naahozesibwa. Yesu akaba yaaheza kwegambaho nk’omugabe. Bwanyima y’emyaka kuhinguraho, entumwa Paulo akagamba aha ky’okureeberaho ekyo eky’obumanzi ekya Yesu, “owaahamize okuhamya okurungi omu maisho ga Pontio Pilaato.” (1 Tim. 6:13) N’amazima, obumwe nikyetengyesa obumanzi bw’amaani kuba “kareebi omwesigwa kandi ow’amazima” omu nsi ya Sitaane egi eijwire obwangani.—Kush. 3:14.
2 Yesu akaba ari omujurizi wa Yehova kuruga omu buzaarwa, ahabw’okugira ngu akaba naaruga omu ihanga ry’Abayudaaya. (Isa. 43:10) Buzima, akaba omujurizi orikukirayo ou Ruhanga aratooraine kujwekyera eiziina rye. Yesu akatwara amakuru g’eiziina eri yaahairwe Ruhanga nka kikuru. Maraika ku yaagambiire Yosefu ishe wa Yesu ow’omu nsi, ngu Mariamu akagira enda ahabw’omwoyo gurikwera, akongyeraho ati: “Aryazaara omwana w’omwojo, kandi oryamweta Yesu, ahabw’okuba niwe arijuna abantu be omu bibi byabo.” (Mat. 1:20, 21) Abarikucondooza aha by’omu Baibuli nibaikiriza ngu eiziina Yesu niriruga omu eiziina ry’Oruheburaayo Yeshua, eririkumanyisa ngu “Yehova niwe kujunwa.” Yesu arikukora ebirikuhikaana n’amakuru g’eiziina rye, akahwera ab’omu ruganda rwa Israeli abaabaire babuzire kweteisa ebibi byabo kubaasa kusiimwa Yehova. (Mat. 10:6; 15:24; Luk. 19:10) N’omujinya, akabuurira aha Bukama bwa Ruhanga. Omuhandiiki w’Engiri Mako akagira ati: “Yesu yaija Galilaaya naabuurira engiri ya Ruhanga, naagira ati: Obunaku buhikire; obukama bwa Ruhanga bwiriire haihi; mweteise, mwikirize engiri.” (Mak. 1:14, 15) N’obumanzi akagamba aha nshobe z’abeebembezi b’ediini ekyabareeteire kwongyera kuguubwa kubi bakacwamu kumuhanika aha muti.—Mak. 11:17, 18; 15:1-15.
“EBY’AMAANI EBIKOZIRWE RUHANGA”
3. Niki ekyabaireho aha izooba rya kashatu Yesu aherize kufa?
3 Ekirikutangaaza, aha kiro kya kashatu Yesu aherize kwitwa, Yehova akamuzoora nk’ekihangirwe ky’omwoyo. (1 Pet. 3:18) Yesu kubaasa kuhamya ngu buzima azookire, akaba ataho omubiri gw’abantu ngu abantu babaase kumumanya. Izooba ry’okubanza bwanyima y’okuzooka, akeeyoreka abakuratsi be batari bamwe na bamwe emirundi etaano.—Mat. 28:8-10; Luk. 24:13-16, 30-36; Yoh. 20:11-18.
4. Yesu akeebembera ruteerane ki bwanyima y’okuzooka, kandi abeegi be akabaha bujunaanizibwa ki?
4 Aha murundi gwa kataano obu Yesu yaareebeka akaba naayeyoreka entumwa ze hamwe n’abo abaabaire bari nabo. Aha izooba eryo akabeegyesa Ekigambo kya Ruhanga. Akashuuruura “obwengye bwabo, ngu bashoborokyerwe Ebyahandiikirwe.” Ekyarugiremu bakeetegyereza ngu okufa kwe arikwitwa abazigu ba Ruhanga n’okuzooka kwe bikaba bigambirweho omu Byahandiikirwe. Yesu obwire bwona obu yaamazire ari n’abantu bwanyima y’okuzooka, akabamanyisiza kimwe obujunaanizibwa bwabo. Akabagira “ngu okweteisa n’okwihwaho ebibi bishemereire kubuurirwa omu iziina rye omu mahanga goona, okutandikira Yerusaalemu.” Akongyeraho ati: “Imwe muri baakareebi b’ebigambo ebyo.”—Luk. 24:44-48.
5, 6. (a) Ahabw’enki Yesu yaagizire ngu ‘muryaba baakareebi bangye’? (b) Ni nshonga ki ensya erikukwata aha kigyendererwa kya Yehova ei abeegi ba Yesu baabaire nibaija kutandika kumanyisa abantu?
5 N’ahabw’ekyo, bwanyima y’ebiro 40 Yesu arikweyoreka omurundi gw’aha muheru, abakuratsi be nibabaasa kuba bayetegyereize ebigambo ebi: “Muryaba baakareebi bangye omuri Yerusaalemu, n’omuri Buyudaaya yoona, n’omuri Samaria, n’okuhitsya aha muheru gw’ensi.” (Byak. 1:8) Ahabw’enki Yesu yaagizire ngu ‘muryaba baakareebi bangye,’ beitu batari ba Yehova? Yesu akaabaire naabeeta atyo, kwonka abu yaabaire naagambira bakaba bari Abaisraeli abaabaire batwire bari abajurizi ba Yehova.
Ahabw’okuba abeegi ba Yesu, nitugumizamu kumanyisa ekigyendererwa kya Yehova aha biro by’omumaisho (Reeba akacweka 5, 6)
6 Bakaba nibaija kutandika kumanyisa abantu ngu hati Yehova naakoresa Yesu Kristo kucungura abantu. Okucungura oku, nikukirira kimwe aha kw’Abaisraeli kuruga omu buhuuku Misri na bwanyima obu baacungurwa kuruga omu bukwatwa Babulooni. Okufa n’okuzooka kwa Yesu Kristo kukabaasisa abantu kucungurwa kuruga omu kibi n’okufa. Abakuratsi ba Yesu ku baashukirweho amajuta omu gwa 33, bakatandika kumanyisa abantu “eby’amaani ebikozirwe Ruhanga.” Baingi abaahuriire obutumwa obwo bakeeteisa kandi baikiririza omu kitambo kya Yesu. Yesu owaabaire azoirwe akaba aine obushoboorozi omu iguru kandi Yehova akaba naamukoresa kucungura abantu baingi omu nsi.—Byak. 2:5, 11, 37-41.
“AKAHAYO AMAGARA GE OKUCUNGURA BAINGI”
7. Ebyabaireho aha Pentekoote omu gwa 33 nibyoreka ki?
7 Ebyabaireho aha Pentekoote omu gwa 33 Yesu aherize kuzaarwa, bikooreka ngu Yehova akaikiriza omuhendo gw’ekitambo kya Yesu nk’empongano nari ekirikushweka ebibi. (Heb. 9:11, 12, 24) Nk’oku Yesu yashobooroire, taraizire “kuheerezibwa, kureka okuheereza abandi, n’okuhayo amagara ge okucungura baingi.” (Mat. 20:28) “Baingi” abaabaire nibaija kugasirwa ahabw’ekitambo kya Yesu bakaba batari Bayudaaya bonka abaayeteisize. Kureka, n’ekigyendererwa kya Ruhanga ngu “abantu boona bajunwe,” ahabw’okugira ngu ekitambo ‘nikiihaho ekibi ky’ensi!’—1 Tim. 2:4-6; Yoh. 1:29.
8. Abeegi ba Yesu bakabuurira kirikwingana ki, kandi ekyo bakabaasa kukikora bata?
8 Abeegi ba Yesu bakatunga obumanzi kubaasa kugumizamu nibabuurira ahariwe? Eego buzima, kwonka ekyo tibarakikozire ahabw’amaani gaabo. Omwoyo gwa Yehova ogurikwera nigwo gwabahwereire kugumizamu nibabuurira n’obumanzi. (Shoma Ebyakozirwe 5:30-32.) Emyaka 27 bwanyima ya Pentekoote 33, nitubaasa kugira ngu ‘ekigambo ky’amazima’ kikaba kyahikire omu Bayudaaya n’abanyamahanga “ebihangirwe byona eby’ahansi y’eiguru.”—Kol. 1:5, 23.
9. Nk’oku kyagambirwe, niki ekyahikire aha kibiina Ekikristaayo eky’okubanza?
9 Kwonka eky’obusaasi, ekibiina Ekikristaayo ekyabandize kikatandika kusiisikara mporampora. (Byak. 20:29, 30; 2 Pet. 2:2, 3; Yud. 3, 4) Nk’oku Yesu yaagambire, enyegyesa z’ebishuba ezirikwebemberwa “Omubi” Sitaane, zikaba niziija kweyongyera kandi zishwekye enyegyesa z’Ekikristaayo, okuhitsya aha “mperu y’obusingye obu.” (Mat. 13:37-43) Bwanyima Yehova akaba naija kwemeka Yesu nk’Omugabe w’ensi yoona. Ekyo kikabaho omuri Okitoba 1914, kandi obwo nibwo obu ‘ebiro by’emperu’ eby’ensi ya Sitaane byatandika.—2 Tim. 3:1.
10. (a) Ni bunaku ki obu Abakristaayo abashukirweho amajuta baabaire nibatwara nka bukuru? (b) Niki ekyabaireho omu Okitoba 1914, kandi ekyo kyeyorekire kita butunu?
10 Abakristaayo abashukirweho amajuta, bakaranga ngu Okitoba 1914 bukaba nibwija kuba obunaku bw’omutaano. Bakaihirira aha bunabi bwa Danieli oburikukwata aha muti muhango ogwatemirwe, kwonka ogwabaire nigwija kugaruka kukura bwanyima ‘y’emyaka mushanju.’ (Dan. 4:16) Yesu akagamba aha bwire nibwo bumwe ‘nk’obusingye bw’Abanyamahanga’ omu bunabi bwe oburikukwata aha mperu y’ensi egi. Kuruga omu gwa 1914, “akamanyiso [k’okubaho kwa Kristo]” nk’Omugabe musya oraategyekye ensi, hati nikareebwa butunu. (Mat. 24:3, 7, 14; Luk. 21:24) Kuruga obwo, “eby’amaani ebikozirwe Ruhanga” nibitwariramu okwemekwa kwa Yesu nk’Omugabe oraategyekye ensi.
11, 12. (a) Omu gwa 1919, bwanyima y’orutaro rw’ensi yoona orw’okubanza, Omugabe w’ensi omusya akatandika kukora ki? (b) Ni bintu ki ebindi ebyatandikire kureebwa ahagati y’emyaka ya 1930 n’okweyongyerayo? (Reeba ekishushani aha kutandika.)
11 Yesu Kristo nk’Omugabe musya orikwija kutegyeka ensi akatandika kucungura abakuratsi be abaashukirweho amajuta, kuruga omu ‘Rurembo orukuru Babulooni.’ (Kush. 18:2, 4) Omu gwa 1919, bwanyima y’orutaro rw’ensi yoona orw’okubanza, hakabaho omugisha gw’okubuurira aha ntebeekanisa ya Ruhanga ey’okucungura abantu n’aha kuteebwaho kw’Obukama bwa Ruhanga. Abakristaayo abashukirweho amajuta bakakoresa omugisha ogu kubuurira, ekyabaasiise n’abandi abashukirweho amajuta abaraategyekye na Kristo kurundaanwa.
12 Kuruga ahagati y’emyaka ya 1930 n’okweyongyerayo, kikaba nikireebwa butunu ngu Kristo atandikire kurundaana ‘ab’entaama ezindi,’ abaabaire nibaija kuba “omutwe muhango gw’abantu.” Ab’omutwe muhango barikwebemberwa abashukirweho amajuta, nibatooreza Yesu kandi bamanyisa abantu boona ngu okucungurwa kwabo nikuruga ahari Ruhanga na Kristo. Ahabw’okugumisiriza barikukora omurimo gw’okubuurira kandi barikwikiririza omu kitambo kya Kristo, nibaija kuhonokaho “omu kubonabona kwingi,” ensi ya Sitaane yaaba neecwekyerezibwa.—Yoh. 10:16; Kush. 7:9, 10, 14.
‘GIRA OBUMANZI KUBUURIRA’ AMAKURU MARUNGI
13. Nk’Abajurizi ba Yehova tumaririire kukora ki kandi nitubaasa kuhamya tuta ngu nitwija kusingura?
13 Ka tugumizemu kutwara omugisha gw’okubuurira “ab’eby’amaani ebikozirwe” Yehova Ruhanga n’ebiraganiso bye eby’omumaisho nka mukuru. N’amazima ngu okuba abajurizi tikyorobi. Ab’eishe-emwe baingi nibabuurira omu bicweka ebirimu okushoroora, okushekyererwa nari okuhiiganisibwa. Nitubaasa kukora eki entumwa Paulo na bataahi be baakozire. Paulo akagira ati: “Tukagira obumanzi omuri Ruhanga waitu kubabuurira engiri ye omu kuhakanisibwa kwingi.” (1 Tes. 2:2) N’ahabw’ekyo, titushemereire kuhwa amaani. Kwonka tushemereire kumariirira kuhikiiriza okwehayo kwaitu kuhitsya obu ensi ya Sitaane araacwekyerezibwe. (Isa. 6:11) Titurikubaasa kukora eki ahabwaitu, kwonka turikutooreza eky’okureeberaho ky’Abakristaayo aba ira, twine kushaba Yehova kutuha “amaani agarikukirira kimwe” arikukoresa omwoyo gwe.—Shoma 2 Abakorinso 4:1, 7; Luk. 11:13.
14, 15. (a) Abakristaayo bakaba nibareebwa bata omu kyasha ky’okubanza, kandi entumwa Petero akabagambaho ata? (b) Tushemereire kwijuka ki twaba nituhiiganisibwa ahabw’okuba Abajurizi ba Yehova?
14 Obunaku obu, baingi nibeeyeta Abakristaayo, “kwonka omu micwe yaabo” nibehakana Ruhanga ahabw’okugira ngu “n’ab’okunugwa, entahurira, kandi abatarikugasha mu murimo gwona omurungi.” (Tit. 1:16) Ni kirungi kwijuka ngu omu kyasha ky’okubanza, Abakristaayo ab’amazima bakaba nibangwa abantu baingi ab’omu bunaku bwabo. Egyo niyo nshonga ahabw’enki entumwa Petero yaahandiikire ati: “Ku muraabe nimujumwa ahabw’okuturwa eiziina rya Kristo, muhiriirwe, ahabw’okuba Omwoyo” gwa Ruhanga gutuura “ahariimwe.”—1 Pet. 4:14.
15 Mbwenu shi ebigambo ebyo nitubaasa kugira ngu nibikwata aha Bajurizi ba Yehova obunaku obu? Eego, ahabw’okuba nitubuurira aha butegyeki bwa Yesu. N’ahabw’ekyo, okwangwa ahabw’okwetererwa eiziina rya Yehova nikyo kimwe n’okujumwa “ahabw’okuturwa eiziina rya Kristo,” owaagambiire abaabaire nibamuhiiganisa ati: “Nyizire omu iziina rya Tata timwanyakiira.” (Yoh. 5:43) N’ahabw’ekyo waaba noobuurira okahiiganisibwa, otakaahwa amaani. Okubonabonesibwa nk’okwo nikworeka ngu noosiimwa Ruhanga kandi ngu omwoyo gwe ‘guri ahariiwe.’
16, 17. (a) Abajurizi ba Yehova nibahikwaho buremeezi ki omu bicweka by’ensi ebingi? (b) Omaririire kukora ki?
16 Kandi guma noijuka ngu okweyongyera kuhango kuriyo nikubaho omu bicweka ebingi omu nsi. Nangwa n’omu bicweka ebitwire nibibuurirwamu nitushangamu abantu abarikuhurikiza kandi abu turikubaasa kugamba n’abo aha makuru g’okucungurwa. Ka tuteereho kuguma nitugarukayo ahari abo abarikworeka ngu nibenda kwega, kandi kyaba nikibaasika tutandikye kwega nabo Baibuli kubaasa kubahwera kutunguuka kuhika aha kwehayo n’okubatizibwa. Noobaasa kuba nooyehurira nka Sarie ow’omuri South Africa, otwire naabuurira n’obweziriki kumara emyaka erikurenga ahari 60. Naagira ati: “Nyine okushemererwa kwingi ahabw’okugira ngu kurabira omu kitambo kya Yesu, nimbaasa kugira omukago murungi na Yehova, omutegyeki w’ebintu byona kandi ninshemererwa ahabw’okugira ngu nimbaasa n’okubuurira aha iziina rye ery’ekitiinisa.” Sarie na iba, Martinus, bahwereire abantu baingi otwariiremu n’abaana baabo bashatu kuba abaheereza ba Yehova. Sarie naayongyeraho ati: “Tihariho gundi murimo” ogurikubaasa “kureeta okumarwa kandi Yehova arikukoresa omwoyo gwe gurikwera, twena naatuha amaani agarikwetengyesa kugumizamu n’omurimo ogu ogw’okucungura amagara.”
17 Twaba turi Abakristaayo ababatiziibwe, nari twine ekigyendererwa ekyo, twine kworeka okusiima ahabw’omugisha gwaitu gw’okuba bamwe aha Bajurizi ba Yehova omu nsi yoona. N’ahabw’ekyo, ka tuteereho kwongyera kuba ababuurizi barungi kandi tuteereho kwerinda amabara g’ensi ya Sitaane etashemeire. Twakora tutyo, nitwija kushemeza Tataitwe ow’omu iguru ou turikwetererwa eiziina rye.