Ekishemereire Kutureetera Kuba Abarikwera
“Mube abarikwera.”—LEV. 11:45.
1. Ekitabo kya Abaleevi nikibaasa kutuhwera kita?
OMU kitabo kya Abaleevi, okwera nikugambwaho munonga kukira ebitabo bya Baibuli ebindi. Obu abaheereza ba Yehova ab’amazima boona baine kuba abarikwera, okwetegyereza ebiri omu kitabo kya Abaleevi n’okubikunda nikiija kutuhwera kuba abarikwera.
2. Ni bintu ki ebimwe ebiri omu kitabo kya Abaleevi?
2 Ekitabo kya Abaleevi kikahandiikwa Musa, kandi ni kimwe aha ‘Byahandiikirwe byona’ ebiine omugasho gw’okwegyesa. (2 Tim. 3:16) Omu Baibuli ey’orurimi orw’okubanza, eiziina Yehova nirigambwaho emirundi nka ikumi omu buri shuura ey’ekitabo eki. Twayetegyereza ebiri omu Abaleevi, nikituhwera kwetantara kukora ekintu kyona ekirikubaasa kujumisa eiziina rya Ruhanga. (Lev. 22:32) Ebigambo “Niinye MUKAMA” nari shi niinye Yehova ebiri omu kitabo eki emirundi mingi nibitwijutsya ngu twine kworobera Ruhanga. Omu kicweka eki n’ekirikukurataho, nituza kushwijuma bimwe aha biri omu kitabo kya Abaleevi, ekirikwija kutuhwera kuba abarikwera omu kuramya Ruhanga.
OKUBA ABARIKWERA N’EKIRAGIRO
3, 4. Okunaaba kwa Arooni n’abatabani kukaba nikujwekyera ki? (Reeba ekishushani aha kutandika.)
3 Shoma Abaleevi 8:5, 6. Yehova akatoorana Arooni kuba omunyamurwa omukuru ow’eihanga rya Israeli, kandi abatabani bakaba baine kuheereza nk’abanyamurwa b’eihanga eryo. Arooni akaba naajwekyera Yesu Kristo kandi abatabani barikujwekyera abakuratsi ba Yesu abashukirweho amajuta. Mbwenu shi okunaaba kwa Arooni kukaba nikworeka ngu Yesu naija kubonezibwa? Ngaaha, ahakuba Yesu akaba ataine kibi kandi ari “otaine kamogo,” kikaba kitarikumwetengyesa kubonezibwa. (Heb. 7:26; 9:14) Kwonka, okunaaba kwa Arooni kuba oshemeire kukaba nikujwekyera okwera n’okuhikiirira kwa Yesu. Kandi shi okunaaba kwa batabani ba Arooni kukaba nikujwekyera ki?
4 Okunaaba kwa batabani ba Arooni kukaba nikujwekyera okubonezibwa kw’abo abarikutooranwa kuba abanyamurwa omu iguru. Mbwenu shi okubatizibwa kw’abashukirweho amajuta kwine akakwate n’okushemezibwa kwa batabani ba Arooni? Ngaaha, okubatizibwa tikurikwihaho bibi, kureka n’akamanyiso akarikworeka ngu omuntu yaayeheerayo kimwe ahari Yehova Ruhanga. Abashukirweho amajuta niboogibwa ‘ekigambo,’ kandi eki nikyetengyesa ngu bagyendere aha nyegyesa za Kristo n’omutima gwabo gwona. (Efe. 5:25-27) N’ekirikurugamu, nibaba abarikwera kandi abashemeire. Kandi shi ‘ab’entaama ezindi’?—Yoh. 10:16.
5. Ahabw’enki turikubaasa kugira ngu ab’entaama ezindi Ekigambo kya Ruhanga nikibahwera kuba abarikwera?
5 Batabani ba Arooni bakaba batarikujwekyera ‘ab’omutwe omuhango’ nari ab’entaama ezindi. (Kush. 7:9) Mbwenu shi ab’entaama ezindi nabo nibaba abarikwera kandi abashemeire ahabw’Ekigambo kya Ruhanga? Eego buzima! Abo abaine amatsiko g’okutuura omu nsi ku barikushoma eki Baibuli erikugamba aha bukuru n’omuhendo gw’eshagama ya Yesu eyaasheeshekire, nibaikiririza omu bigambo ebi, kandi beejumba omu buheereza oburikwera “nyomushana na nyekiro.” (Kush. 7:13-15) Abashukirweho amajuta n’ab’entaama ezindi ku barikugumizamu nibabonezibwa nibeeyongyera kuguma baine “emicwe mirungi.” (1 Pet. 2:12) Yehova ka aine kuba naashemererwa munonga ku arikureeba obwecumi n’obumwe bw’abashukirweho amajuta n’ab’entaama ezindi, abarikuhurikiza kandi bakakuratira Omuriisa waabo Yesu!
6. Ni kweshwijuma kwa muringo ki okurikubaasa kutugasira?
6 Ekiragiro ekyabaire nikyoreka ngu abanyamurwa Abaisraeli baine kuba abeecumi omu by’omubiri kiine amakuru maingi aha baheereza ba Yehova obunaku obu. Abu turikwegyesa Baibuli nibakira kureeba emyanya yaitu y’okuramizamu n’ebijwaro byaitu bicumire gye. Kwonka, obwecumi bw’abanyamurwa nibutuhwera kumanya ngu buri omwe orikwija aha rushozi rwa Yehova kuramya, ashemereire kuba “n’omutima ogushemeire.” (Shoma Zaaburi 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Tushemereire kuheereza Ruhanga twine ebiteekateeko ebishemeire, omutima ogushemeire, n’emibiri ecumire gye. Eki nikimanyisa ngu twine kweshwijuma, reero bwanyima buri omwe akakora empindahinduka kubaasa kuba orikwera. (2 Kor. 13:5) Nk’eky’okureeberaho, omuntu obatiziibwe orikureeba ebirikwitsa enshoni akigyendereire aine kwebuuza ati: ‘Nimpamya ngu ndi orikwera?’ Reero bwanyima aine kuteeraho kutunga obuhwezi kurekyera aho omuze mubi ogu.—Yak. 5:14.
HAMYA NGU ORI ORIKWERA ORIKWOROBERA RUHANGA
7. Kuhikaana n’ebiri omu Abaleevi 8:22-24, Yesu akataho ky’okureeberaho ki?
7 Obu omurimo gw’obunyamurwa gwateebwaho omu Israeli, eshagama y’empaya y’entaama ekateebwa aha kutu kwa buryo okw’Omunyamurwa Omukuru Arooni n’abatabani, aha kikumu kishaija eky’engaro zaabo, n’ekikumu kishaija eky’ebigyere byabo. (Shoma Abaleevi 8:22-24.) Okukoresa eshagama omu muringo ogu, kikaba nikyoreka ngu abanyamurwa nibaija kworobera Ruhanga omu kukora emirimo yaabo. Nikyo kimwe, Omunyamurwa Omukuru Yesu akateeraho abashukirweho amajuta n’ab’entaama ezindi eky’okureeberaho. Okutu kwe kukaba kuhurikiza obuhabuzi bwa Ruhanga. Engaro za Yesu akaba azikoresa kukora ebi Yehova arikukunda, kandi ebigyere bye tibirarugire omu muhanda ogurikwera.—Yoh. 4:31-34.
8. Abaheereza ba Yehova boona baine kukora ki?
8 Abashukirweho amajuta n’ab’entaama ezindi, baine kutooreza Omunyamurwa Omukuru Yesu omu kuguma bari abeesigwa. Abaheereza ba Yehova boona baine kukuratira emisingye eri omu Baibuli, reero bakeetantara kugwisa kubi omwoyo gurikwera. (Efe. 4:30) Baine ‘kucwera ebigyere byabo emihanda eshororokire.’—Heb. 12:13.
9. Ab’eishe-emwe bashatu abaaheereizeho n’abari aha Kakiiko Akareeberezi bakagamba ki, kandi ebi baagambire nibibaasa kukuhwera bita kuguma ori orikwera?
9 Yetegyereze ebigambo by’ab’eishe-emwe bashatu abaine amatsiko g’okutuura omu nsi abamazire emyaka mingi nibakora hamwe n’abari aha Kakiiko Akareeberezi. Omwe naagira ati: “N’obu ndaabe ntungire omugisha gw’omutaano kuheereza hamwe n’abashukirweho amajuta, omu kukoragana nabo mbaasize kwetegyereza ngu nabo tibahikiriire. Kwonka, kimwe aha bigyendererwa byangye kitwire kiri okworobera abo abarikwebembera.” Ow’eishe-emwe ondiijo naagira ati: “Ebyahandiikirwe nka 2 Abakorinso 10:5, ekirikugamba aha kworobera Kristo, kimpwereire kworobera abo abarikwebembera kandi nkakwatanisa nabo. Oku n’okworoba okurikuruga aha mutima.” Ow’eishe-emwe owa kashatu naagira ati: “Okubaasa kukunda ebi Yehova arikukunda n’okwanga ebi arikwanga, n’okumushaba obuhwezi obutoosha, n’okukora ebirikumushemeza, twine kworobera ekibiina kye n’abo abu arikukoresa omu kuhikiiriza ekigyendererwa kye ahabw’ensi.” Ow’eishe-emwe ogu akeegyera ahari Nathan Knorr, owaabaireho aha Kakiiko Akareeberezi. Ow’eishe-emwe Knorr, akaikiriza ebyagambirweho omu Watch Tower eya 1925 omu kicweka ekyabaire kiine omutwe “Okuzaarwa kw’Eihanga,” n’obu abandi baraabe baabaire nibabihakanisa. Okworoba okw’omuringo nk’ogwo kukashemeza ow’eishe-emwe ogu. Okuteekateeka aha bigambo by’ab’eishe-emwe aba bashatu, nikibaasa kukuhwera kuguma ari orikwera orikworobera Ruhanga.
OKWOROBERA EKIRAGIRO EKIRIKUKWATA AHA SHAGAMA
10. Okworobera ekiragiro kya Ruhanga ekirikukwata aha shagama ni kikuru kita?
10 Shoma Abaleevi 17:10. Yehova akaragiira Abaisraeli kutarya “eshagama yoona.” Abakristaayo nabo nibaragiirwa kwetantara eshagama y’abantu nari ey’enyamaishwa. (Byak. 15:28, 29) Twateekateeka ngu Ruhanga naabaasa kututa omu kaso kandi atucwe omu kibiina kye, nikitureetera kutiina. Nitumukunda kandi nitwenda kumworobera. Nangwa n’obu amagara gaitu gaakuba gari omu kabi, tumaririire kutakuratira abo abatarikumanya Yehova kandi abatarikufayo kumworobera. Buzima, nitubaasa kujumwa twayetantara eshagama, kwonka nitucwamu kworobera Ruhanga. (Yud. 17, 18) Niki ekirikwija kutuhwera kumariirira kutarya nari kutateebwamu eshagama?—Bir. 12:23.
11. Ahabw’enki Okurihiirira ebibi buri mwaka gwabaire guri mugyenzo ogwine amakuru?
11 Oku omunyamurwa omukuru yaabaire akoresa eshagama aha Izooba ry’Okurihiirira ebibi buri mwaka omu Israeli eya ira, nikubaasa kutuhwera kwetegyereza oku Ruhanga arikutwara eshagama. Eshagama ekaba ekoresibwa omu muringo gw’omutaano. Ekaba eri ey’okurihiirira ebibi by’abo abarikwenda ngu Yehova abasaasire. Eshagama y’enimi nari ey’embuzi ekaba emiisiirwa aha kifundikizo ky’eshanduukye y’endagaano. (Lev. 16:14, 15, 19) Ekikorwa eki kikaba kireetera Yehova kusaasira Abaisraeli ebibi byabo. Kandi, Yehova akaragiira ngu omuntu ku araite enyamaishwa arikuza kugirya, ayate eshagama yaayo ahansi reero agishwekye eiju, “ahabw’okuba amagara g’ekihangirwe kyona gaba omu shagama yaakyo.” (Lev. 17:11-14) Mbwenu shi ogu gukaba guri omugyenzo gutaine makuru? Ngaaha. Okukoresa eshagama aha Izooba ry’Okurihiirira ebibi, n’ekiragiro ky’okwata eshagama ahansi, nibihikaana n’ekiragiro eki Yehova yaabaire yaahaire Noa n’abaijukuru ekirikukwata aha shagama. (Kut. 9:3-6) Yehova akaba azibiire abantu kurya eshagama ahabw’okugira ngu nibenda kubaisaho amagara. Eki nikimanyisa ki aha Bakristaayo?
12. Ebaruha ei Paulo yaahandiikire Abaheburaayo neeyoreka eta ngu eshagama eine akakwate n’okusaasirwa ebibi?
12 Obu Paulo yaahandiikira Abakristaayo Abaheburaayo aha bikwatiraine n’amaani g’eshagama ag’okweza, akashoboorora ati: “Omu Biragiro haihi buri kintu kyezibwa eshagama; kandi ahatari kusheesha shagama, tihariho kwihwaho bibi.” (Heb. 9:22) Kandi Paulo akagira ngu n’obu ebitambo by’enyamaishwa biraabe byabaire biri eby’omuhendo, bikaba biijutsya Abaisraeli ngu n’abasiisi kandi ngu nibeetenga ekirikukira aha bitambo kubaasa kwihaho ebibi byabo. Buzima, ebiragiro bikaba nibijwekyera “ebirungi ebyabaire nibyenda kwija, bitari ebyo buzima.” (Heb. 10:1-4) Mbwenu shi ebibi byabo bikaba nibiija kusaasirwa bita?
13. Yesu okuza omu iguru kuhayo omuhendo gw’eshagama ye ahari Yehova kikwiniire makuru ki?
13 Shoma Abaefeso 1:7. Okufa kwa Yesu Kristo ‘owaayehaireyo ahabwaitu,’ kwine amakuru ahariitwe twena abarikumukunda hamwe n’Ishe. (Gal. 2:20) Kwonka, eki Yesu yaakozire bwanyima y’okufa kandi akazooka, nikyo kirikutucungura tukabaasa kusaasirwa ebibi byaitu. Yesu akahikiiriza ekyo ekyabaire kikorwa aha Izooba ry’Okurihiirira ebibi omu Biragiro bya Musa. Aha izooba eryo, omunyamurwa omukuru akaba atwara eshagama y’enyamaishwa emwe omu maisho ga Ruhanga omu mwanya Ogurikwera Munonga. (Lev. 16:11-15) Omu muringo nigwo gumwe, Yesu akaza omu iguru yaahayo omuhendo gw’eshagama ye ahari Yehova. (Heb. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Ka twine okushemererwa ahabw’okusaasirwa ebibi byaitu kandi tukagira n’omuntu w’omunda omurungi ahabw’okwikiririza omuri Yesu ou eshagama ye eyaasheeshekire!
14, 15. Ahabw’enki ni kikuru kwetegyereza kandi tukoorobera ekiragiro kya Yehova ekirikukwata aha shagama?
14 Mbwenu shi hati waayetegyereza gye ahabw’enki Yehova naaturagiira kutarya “eshagama yoona”? (Lev. 17:10) Nooyetegyereza ahabw’enki Ruhanga naatwara eshagama nk’erikwera? Naareeba eshagama nk’erikwingana n’amagara. (Kut. 9:4) Noikiriza ngu twine kugira emiteekateekyere nk’eya Ruhanga aha shagama kandi twikirize n’ekiragiro kye eky’okugyetantara? Omuringo gwonka ogu turikubaasa kugiramu omukago murungi na Ruhanga, n’okwikiririza omu kitambo kya Yesu n’okumanya ngu Omuhangi naatwara eshagama nk’ey’omuhendo.—Kol. 1:19, 20.
15 Buri omwe ahariitwe naabaasa kweshanga aine kucwamu aha bikwatiraine n’eshagama. Kandi omunyabuzaare nari munywani waawe naabaasa kuba aine kucwamu yaaba araikirize kuteebwamu eshagama nari kutaikiriza. Kandi, obumwe omuntu naaba aine kucwamu aha bikwatiraine n’obucweka bw’eshagama obukye n’emiringo y’obujanjabi emwe. N’ahabw’ekyo, nikiba kiri kikuru kucondooza kandi tukeetebeekanisiza ebirikubaasa kubaho ahonaaho. Twakora ebi byona kandi tukashaba, nikiija kutuhwera kuhamira aha kihikire twetantare okuhenda emisingye ya Yehova. Buzima, titurikwenda kugwisa kubi Yehova turikwikiriza ekintu kyona eki Ekigambo kye kirikworeka ngu kigwire. Abashaho baingi n’abandi abarikushagika okuteebwamu eshagama, nibahiga abantu kuhayo eshagama kubaasa kukiza amagara. Kwonka, abaheereza ba Yehova abarikwera nibamanya ngu Omuhangi niwe aine obushoboorozi bw’okutugambira oku eshagama eine kukoresibwa. We naareeba, “eshagama yoona” nk’erikwera. Twine kumariirira kworobera ekiragiro kye ekirikukwata aha shagama. Omu mitwarize yaitu, twine kukyoreka ngu nitusiima Yesu ahabw’eshagama ye erikutubaasisa kusaasirwa ebibi byaitu, n’okutunga amagara agatahwaho.—Yoh. 3:16.
Omaririire kworobera Yehova aha bikwatiraine n’ekiragiro ky’eshagama? (Reeba akacweka 14, 15)
YEHOVA NAAYENDA NGU TUBE ABARIKWERA
16. Ahabw’enki abaheereza ba Yehova baine kuba abarikwera?
16 Obu Ruhanga yaabaire naiha Abaisraeli omu buhuuku, akabagira ati: “Niinye MUKAMA owaabaihire omu nsi ya Misri kuba Ruhanga waanyu; n’ahabw’ekyo mube abarikwera, ahakuba ndi Orikwera.” (Lev. 11:45) Abaisraeli bakaba baine kuba abarikwera ahakuba Yehova akaba ari orikwera. Naitwe Abajurizi ba Yehova, twine kuba abarikwera. Ekitabo kya Abaleevi nikihamya enshonga egi.
17. Hati nootwara ota ekitabo kya Baibuli ekya Abaleevi?
17 Okushwijuma bimwe ebiri omu kitabo kya Abaleevi buzima kyatugasira munonga. Hatariho kubangaanisa, okubyegaho kyakuhwera kwongyera kusiima ekitabo kya Baibuli eki ekyahandiikisiibwe Ruhanga. Okuteekateeka munonga aha biri omu kitabo kya Abaleevi buzima kyakuhwera kwetegyereza ahabw’enki twine kuba abarikwera. Kwonka shi, ni bintu ki ebindi ebiri omu kitabo eki ekyahandiikisiibwe Ruhanga? Niki ekindi eki turikukyegamu aha bikwatiraine n’okuheereza Yehova omu buheereza oburikwera? Nituza kushwijuma enshonga ezi omu kicweka ekirikukurataho.