Ahabw’enki Rwango Neegumizamu Neebaho?
Ahabw’enki rwango neegumizamu neebaho omu nsi? Okutunga eky’okugarukamu, twine kwetegyereza rwango niki, ekirikureetera abantu kutandika kugira rwango, n’oku erikujanjaara.
Rwango Niki?
Rwango n’enyehurira y’okutamirwa kimwe omuntu nari guruupu y’abantu okabaharana. N’enyehurira y’okugumizamu oiniire omuntu ebiteekateeko bibi.
EKIRIKUREETERA ABANTU KUGIRA RWANGO
Abantu nibatandika kwanga abandi ahabw’enshonga nyingi. Kaingi abantu nibanga bagyenzi baabo, ti ahabw’ebi barikukora, beitu ahabw’eki bari. Abantu nibabaasa kwanga bagyenzi baabo ahabw’okubareeba nka babi, abaine ebigyendererwa bibi, nari abatarikubaasa kuhinduka kuba barungi. Nibabaasa kuba nibabareeba nk’ab’ahansi, ab’akabi, nari abarikureetaho oburemeezi. Abarikugirira abandi rwango, nibabaasa kuba baatwariziibwe omu muringo gw’obushaarizi, ogutari gw’oburingaaniza, nari ogundi gwona ogurikubareetera kuguma baine enziika.
OKU RWANGO ERIKUJANJAARA
Omuntu naabaasa kwanga abandi atakabareebahoga. Nk’eky’okureeberaho, omuntu naabaasa kwanga abantu ahabw’ebi arikuhurira banywani be nibabagambaho. N’ahabw’ekyo, rwango neebaasa kurahuka kubuga omu bantu abaine emiteekateekyere erikushushana.
Twayetegyereza oku rwango erikujanjaara, nikituhwera kumanya ahabw’enki abantu baingi bagiine. Kwonka, kubaasa kuzibira rwango kugumizamu neeyetooroora omu nsi yaitu, twine kumanya obukomooko bwayo. Obukomooko obwo nibugambwaho omu Baibuli.
BAIBULI NEEYOREKA OBUKOMOOKO BWA RWANGO
RWANGO Y’EITIMA TERATANDIKIIRE OMU BANTU. Ekatandika obu maraika omu iguru, hati orikwetwa Sitaane Omuregi, yaagomera Ruhanga. Omuregi akaba ‘omwitsi okuruga iranaira’ obu yaatandika obugomi bwe. Kuruga obwo, Sitaane ‘omubeihi kandi ishe w’ebishuba,’ akagumizamu naayenegyeza rwango n’obwinazi. (Yohaana 8:44; 1 Yohaana 3:11, 12) Baibuli neegira ngu aine eitima, ekiniga kingi, n’obwinazi.—Yobu 2:7; Okushuuruurwa 12:9, 12, 17.
ABANTU ABATAHIKIRIIRE KYOROBI KUGIRA RWANGO. Omuntu w’okubanza Adamu, akakuratira emitwarize ya Sitaane. N’ekyarugiremu, abantu boona bakahungura ekibi n’obutahikiirira. (Abarooma 5:12) Kaini mutabani w’Adamu omujigaijo, akaita Abeeli omurumuna ahabwa rwango. (1 Yohaana 3:12) N’amazima, abantu baingi baine rukundo n’embabazi. Kwonka ahabw’okuhungura ekibi, hariho abarikweyendeza, abaine eihari, n’omwetunguuro, emitwarize erikureeta rwango.—2 Timoseo 3:1-5.
OBUTAKWATANISA NIBUKANYISA RWANGO. Ensi ei turikutuuramu neehimbisiriza rwango erikushagika emitwarize n’ebikorwa by’obwinazi. Hariho obutakwatanisa, okushoroora, emigambire mibi, okurahura, n’okutaahirira abantu, ahabw’okugira ngu ‘ensi yoona eri omu butegyeki bw’omubi.’—1 Yohaana 5:19.
Kwonka Baibuli neegamba ekirikukira aha kworeka obukomooko bwa rwango. Neeyoreka n’oku rwango erikwija kuhwaho.