RAIBURARE Y'AHA INTANEETI eya Watchtower
Omunaara gw'Omurinzi
RAIBURARE Y'AHA INTANEETI
Runyankore
  • BAIBULI
  • EBITABO
  • ENTEERANE
  • fy eshu. 13 rup. 153-162
  • Obushwere Bwaba Buri Haihi Kushenyuka

Vidiyo ei waatoorana teriho.

Haine ekyashoba omu kutaho vidiyo.

  • Obushwere Bwaba Buri Haihi Kushenyuka
  • Ekirikureeta Okushemererwa omu Ka
  • Emitwe Emikye
  • Ebirikushushana
  • GIRA EMITEEKATEEKYERE MIRUNGI
  • MUSHOBOORORE OKUTAIKIRIZANA
  • OKUHAANA EKISHEMEREIRE OMU BUSHWERE
  • OBU OKUGAITURURWA KURIKUBAASA KUBAHO KURUGIIRIRA AHARI BAIBULI
  • EBIRIKUBAASA KUREETERA OMUNTU KWANGANA
  • OKU OBUSHWERE OBWABAIRE BURI HAIHI KUSHENYUKA BWACUNGWIRWE
  • Ebirikureetera Obushwere bw’Abakristaayo Kusingura
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova—2016
  • Bwanyima y’Eizooba ry’Okugaitwa
    Oku Oine Kuguma Omuri Rukundo ya Ruhanga
  • Baibuli Neegamba ki aha Bushwere?
    Ebibuuzo Ebi Baibuli Erikugarukamu
  • Ha Ekitiinisa “Eki Ruhanga Yaateeraine Hamwe”
    Omunaara gw’Omurinzi Ogurikuranga Obukama Bwa Yehova (OgwʼOkwega)—2018
Reeba Ebindi
Ekirikureeta Okushemererwa omu Ka
fy eshu. 13 rup. 153-162

Eshuura Ikumi Na Ishatu

Obushwere Bwaba Buri Haihi Kushenyuka

1, 2. Obushwere bwawe bwaba burimu oburemeezi, ni kibuuzo ki eki orikubaasa kwebuuza?

OMURI Italy omukazi orikwetwa Lucia omu gwa 1988 akaba aine enaku.a Bwanyima y’emyaka ikumi obushwere bwe bukaba buri haihi kushenyuka. Emirundi mingi akaba ateeraho kugaruka kugira omukago murungi na iba, kwonka byanga. N’ahabw’ekyo akangana ahabw’okutaikirizana na iba kandi yaatandika kureeberera bahara be babiri. Lucia naagira ati, ku ndikwijuka ebyabaireho enyima: “Nkaba ningira ngu tihariho ekyabaire nikibaasa kucungura obushwere bwaitu.”

2 Ku oraabe oine oburemeezi omu bushwere bwawe, noobaasa kumanya oku Lucia yaabaire naayehurira. Obushwere bwawe nibubaasa kuba buri haihi kushenyuka kandi orikwebuuza yaaba burikubaasa kucungurwa. Kyaba nikwo kiri, nikiija kukuhwera waayebuuza ekibuuzo eki: Nkuraatiire obuhabuzi burungi bwona obu Ruhanga arikuha omu Baibuli okuhwera abari omu bushwere kusingura?—Zaaburi 119:105.

3. N’obu abarikutaana baraabe beeyongyeire obwingi, ni buremeezi ki obu abantu nk’abo n’ab’omu maka gaabo batungire?

3 Omushaija n’omukazi omu bushwere baagira okutaikirizana, nibabaasa kurahuka kuteekateeka aha kugaitururwa. Kwonka, n’obu omu mahanga maingi abarikutaana baraabe beeyongyeire obwingi, okucoondoza nikworeka ngu hati baingi aha bakazi n’abashaija abarikutaana bwanyima nibefuuza. Baingi ahari abo nibatunga oburemeezi omu magara n’omu biteekateeko, kukira abo abarikuguma omu bushwere. Abaana b’abo abarikutaana nibakira kuguma baine enaku kumara emyaka mingi. Abazaire na banywani b’abo abarikutaana nabo nibakwatwaho. Kandi shi Ruhanga Owaatandikireho obushwere naareeba ata okutaana?

4. Oburemeezi omu bushwere bwine kushoboororwa buta?

4 Nk’oku kigambirweho omu shuura ez’enyima, Ruhanga akaba naayenda ngu abaraataahe omu bushwere babugumemu ebiro byona. (Okutandika 2:24) Mbwenu, ahabw’enki obushwere bwingi nibushenyuka? Nibubaasa kutashenyuka omu kiro kimwe. Butoosha nihabanza kubaho obumanyiso oburikworeka ngu nibubaasa kushenyuka. Oburemeezi bukye omu bushwere nibubaasa kuguma nibweyongyera bube obw’amaani munonga. Kwonka abari omu bushwere baarahuka kushoboorora oburemeezi obwo barikukoresa Baibuli, okutaana nikubaasa kwetantarwa.

GIRA EMITEEKATEEKYERE MIRUNGI

5. Ni miteekateekyere ki emirungi eine kugirwa abari omu bushwere?

5 Kimwe aha birikukira kureeta oburemeezi omu bushwere n’omwe aha baburimu nari bombi baagira emiteekateekyere egwire aha bi baraatungyemu. Ebitabo ebirikugamba ahari rukundo, zaamagaziini, ebirikworekwa ahari tiivi, na zaavidiyo nibibaasa kureetera omuntu kugira amatsiko kutunga ebitari bikuru omu magara. Kwonka ebi baine amatsiko kutunga ku barikuba batabitungire, nibagira okutamarwa baguubwa na kubi. Kwonka shi, abantu babiri abatahikiriire nibabaasa kutunga bata okushemererwa omu bushwere? Nikyetengyesa obweziriki kubaasa kugira obushwere burungi.

6. (a) Baibuli neegamba eta aha bushwere etarikugwera rubaju? (b) Ni nshonga ki ezirikukira kurugwaho okutaikirizana omu bushwere?

6 Baibuli erimu obuhabuzi oburikukora. Neeyoreka okushemererwa okuri omu bushwere, kandi neegira ngu abo abaraabutaahemu “baryagira obusaasi omu mubiri.” (1 Abakorinso 7:28) Nk’oku kigambirweho, abari omu bushwere bombi tibahikiriire kandi nibakora enshobe. Emiteekateekyere yaabo n’oku baakuziibwe nibiba bitarikushushana. Abari omu bushwere obumwe tibarikwikirizana aha bikwatiraine n’empiiha, abaana, n’abanyabuzaare. Okutatunga obwire burikumara kukorera hamwe emirimo n’enshonga z’eby’okuteerana nabyo nibibaasa kureeta oburemeezi omu bushwere.b Nikitwara obwire kushoboorora enshonga nk’ezo kwonka nimubaasa kusingura. Abari omu bushwere baingi nibatunga oburemeezi nk’obwo kandi bateeraho kubushoboorora bombi omu muringo murungi.

MUSHOBOORORE OKUTAIKIRIZANA

7, 8. Abashweraine ku baakushagizana nari bakagira okutaikirizana, Ebyahandiikirwe nibigira ngu baine kukushoboorora bata?

7 Abantu baingi nikibagumira kuguma bari abacureezi baaba nibagamba aha birikubasaasa, okutaikirizana nari aha nshobe ezi bakozire. Omu mwanya gw’okugambira butunu mutaahi waawe oti: “Nikireebeka torikunyetegyereza,” noobaasa kugira ekiniga kandi oreetere n’oburemeezi kweyongyera. Baingi nibabaasa kugira bati: “Nooyefaho wenka,” nari, “Torikunkunda.” Ahabw’okutenda kutongana, ou orikugambira ebyo naabaasa kuguma ahunami.

8 Ni kirungi okukuratira obuhabuzi bwa Baibuli obu: “Mugire ekiniga, kwonka murekye kushiisha; eizooba rirekye kurenga mukikiine.” (Abaefeso 4:26) Omushaija n’omukazi we abaherize emyaka 60 omu bushwere kandi bashemereirwe bakabuuzibwa ekireetaire obushwere bwabo kuguma buri burungi. Omushaija ogwo akagira ati: “Tutakagiire kubyama nitubanza twashoboorora okutaikirizana oku twagira eizooba eryo n’obu kwakuba kuri kukye munonga.”

9. (a) Niki ekirikworekwa omu Byahandiikirwe ekiri kikuru omu kugaaniira? (b) Niki eki abashweraine baine kukora butoosha, n’obu kiraabe nikyetengyesa obucureezi n’obumanzi?

9 Omushaija n’omukazi we baagira okutaikirizana, buri omwe aharibo aine ‘kurahuka kuhurira, kwonka atarahukiiriza kugamba, n’okugira ekiniga.’ (Yakobo 1:19) Bwanyima y’okuhurikiza gye, bombi omushaija n’omukazi we nibabaasa kureeba ngu baine kusaasirana. (Yakobo 5:16) Okugira ngu, “nsaasira ahabw’okukushobeza,” nikyetengyesa obucureezi n’obumanzi. Kwonka okukwata enshonga omu muringo nk’ogwo nikuhwera abari omu bushwere kushoboorora oburemeezi bwabo n’okuhamya omukago gwabo, ekirikubareetera kwenda kuba bari kumwe.

OKUHAANA EKISHEMEREIRE OMU BUSHWERE

10. Ni buhabuzi ki obu entumwa Paulo yaahaire Abakristaayo ba Korinso obu Abakristaayo barikubaasa kugyenderaho obunaku obu?

10 Obu entumwa Paulo yaahandiikira Abakorinso, akagira ngu ni kirungi okutaaha omu bushwere okubaasa ‘kwerinda obushambani.’ (1 Abakorinso 7:2) Ensi obunaku obu ni mbi munonga n’okukira aha Korinso eya ira. Ebintu bibi ebi abantu b’ensi barikukira kugaaniiraho butunu, emijwarire mibi, ebiine akakwate n’okuteerana ebirikugambwaho omuri zaamagaziini nari ebitabo, ahari tiivi nari zaavidiyo byona nibireetera abantu ekyetengo ky’okwenda kwejumba omu by’obushambani. Aha Bakorinso abaabaire nibatuura omu mbeera nk’egyo entumwa Paulo akagira ati: “Haakiri okushwera nari okushwerwa okukira okubuguma.”—1 Abakorinso 7:9.

11, 12. (a) Omushaija n’omukazi we baine kuhaana ki, kandi mu muringo ki? (b) Baaba bari ab’okumara obwire bukye batarikuhaana ekishemereire omu bushwere, baine kutwaza bata?

11 N’ahabw’ekyo, Baibuli neeragiira Abakristaayo abashweraine eti: “Omushaija ahe omukazi we ekimushemereire, kandi omukazi nawe ahe iba ekimushemereire.” (1 Abakorinso 7:3) Yetegyereze ngu ekirikugambwaho n’okuha beitu kutari kugyema kuheebwa. Okutunga okumarwa omu nshonga egyo ey’obushwere nikubaho buri omwe yaaba naafayo ahari mutaahi we. Nk’eky’okureeberaho, Baibuli neeragiira abashaija kutwariza abakazi baabo “nk’abarikwetegyereza.” (1 Petero 3:7) Na munonga eki kiine kubaho omu kuha n’okuheebwa ekishemereire omu bushwere. Omukazi yaaba atarikutwarizibwa omu muringo gwa rukundo, nikibaasa kumugumira kushemererwa enshonga egyo ey’obushwere.

12 Hariho obwire obu abashweraine barikubaasa kutahaana ekishemereire omu bushwere. Eki nikibaasa kubaho omu bwire bumwe omu kwezi nari obu omukazi arikuba naahurira aruhiire kimwe. (Gyeragyeranisa Abaleevi 18:19.) Nikibaasa n’okubaho omu bwire obu omushaija arikuba aine oburemeezi bw’amaani aha murimo kandi arikuhurira atari gye mu biteekateeko. Omu mbeera nk’egyo ey’omwanya mukye nikiba kiri kirungi kukigaaniiraho bombi butunu kandi ‘bakaragaana obwire.’ (1 Abakorinso 7:5) Eki nikihwera bombi kutateekateeka ebitahikire. Kwonka, abari omu bushwere bakigyendereire bayanga kuhaana ekishemereire omu bushwere, omwe naabaasa kwohibwa. Omu mbeera nk’egyo, obushwere nibubaasa kubamu oburemeezi.

13. Abakristaayo nibabaasa kuteeraho bata kurinda ebiteekateeko byabo kuguma bishemeire?

13 Nk’Abakristaayo abandi boona, abaheereza ba Ruhanga abari omu bushwere baine kwetantara kureeba ebishushani by’obushambani, ebirikubaasa kureeta okwetenga okubi. (Abakolosai 3:5) Kandi omukazi aine kwerinda omu mitwarize ye yaaba ari n’abashaija abandi kandi n’omushaija nawe aine kwerinda yaaba ari n’abakazi abandi. Yesu akarabura ati: “Orikureeba omukazi akamwetenga, biri aherize kumushambanaho omu mutima gwe.” (Matayo 5:28) Abashweraine baagyendera aha misingye ya Baibuli erikukwata aha kuteerana nibeerinda kwohibwa n’okugwa omu bushambani. Nibaguma baine obumwe omu bushwere ahu okuteerana kiri ekiconco kirungi kuruga ahari Yehova Owaatandikireho obushwere.—Enfumu 5:15-19.

OBU OKUGAITURURWA KURIKUBAASA KUBAHO KURUGIIRIRA AHARI BAIBULI

14. Ni mbeera ki ey’obusaasi obumwe erikubaasa kubaho Kandi n’ahabw’enki?

14 Ekirungi, oburemeezi bwona oburikubaho omu bushwere bw’Abakristaayo, nibubaasa kushoboororwa. Kwonka obumwe, ekyo tikirikubaasika. Ahabw’okugira ngu abantu tibahikiriire kandi nibatuura omu nsi esiisikaire erikutegyekwa Sitaane, obushwere obumwe nibuhika aha kwenda kushenyuka. (1 Yohaana 5:19) Abakristaayo baine kutwaza bata omu mbeera nk’egyo egumire?

15. (a) Kurugiirira omu Byahandiikirwe ni shonga ki emwe yonka erikubaasa kureetera omuntu kugaitururwa akabaasa kugaruka kushwera nari kushwerwa? (b) Ahabw’enki abamwe bacwiremu kutagaitururwa n’obu abu bari nabo omu bushwere baakuba baashambaine?

15 Nk’oku kigambirweho omu Shuura ya kabiri eya katabo aka, Ebyahandiikirwe nibigira ngu obushambani niyo nshonga yonka erikubaasa kurugiirirwaho okugaitururwa reero omuntu akagira obugabe kugaruka kushwera nari kushwerwa.c (Matayo 19:9) Waaheza kuhamya gye ngu ou ori nawe omu bushwere ashambaine, nooba waayorekyera okucwamu okugumire. Noija kuguma nawe nari noija kucwamu ngu mugaitururwe? Tihariho biragiro ebirikukworeka oku oraacwemu. Abakristaayo abamwe bacwiremu kusaasira abu bari nabo omu bushwere abashambaine kwonka baketeisa, kandi obushwere bwabo hati ni burungi. Abandi bacwiremu kutagaitururwa ahabw’okwenda kworora abaana baabo.

16. (a) Ni shonga ki ezimwe ezireetaire abantu abamwe kugaitururwa n’abu bari nabo omu bushwere abashambaine? (b) Omuntu yaacwamu kugaitururwa nari kutagaitururwa n’ou ari nawe omu bushwere yaaba ashambaine, ahabw’enki hataine oshemereire kumwetomboitera?

16 Kwonka, ebikorwa bibi by’obushambani nk’ebyo nibibaasa kuba birugiremu okutwara enda nari kukwatwa endwara y’obushambani. Nari obumwe, omwe naabaasa kucwamu ngu abaana tibashemereire kuguma n’omuzaire nk’ogwo oshambaine. Buzima, ni bingi ebi oine kuteekateekaho otakagizire eki waacwamu. Kwonka, waamanya ngu ou ori nawe omu bushwere ashambaine kandi okagaruka okateerana nawe, nikiba nikyoreka ngu omusaasiire kandi ngu nooyenda kuguma nawe omu bushwere. Obwo kurugiirira omu Byahandiikirwe nooba otarikubaasa kugaitururwa ngu ogarukye oshwere nari oshwerwe. Tihaine oshemereire kwetaasya omu nshonga zaawe kukugambira oku oraacwemu nari kwetomboita ahabw’enki ocwiremu otyo. Oine kwemera ebiraarugye omu bi ocwiremu. “Omuntu weena aryayekorera omutwaro gwe wenka.”—Abagalatia 6:5.

EBIRIKUBAASA KUREETERA OMUNTU KWANGANA

17. Haaba hatabaireho obushambani, Ebyahandiikirwe nibigamba ki aha bikwatiraine n’okwangana nari okugaitururwa?

17 Hariho embeera ezirikubaasa kureetera omuntu kwangana nari obundi kugaitururwa n’obu bwakuba butari bushambani? Eego, kwonka kyaba kityo, Omukristaayo naaba atarikwikirizibwa kugaruka kushwera nari kushwerwa. (Matayo 5:32) Baibuli n’obu eraabe neikiriza okwangana nk’okwo kubaho, neekyoreka butunu ngu ogwo owaacwamu kwangana ‘agumire aho atashwer[w]a ondiijo, nari shi agarukane noowe.’ (1 Abakorinso 7:11) Ni mbeera ki ezigumire ezirikubaasa kureetera omuntu kwangana?

18, 19. Ni mbeera ki ezimwe ezigumire ezirikubaasa kureetera omwe aha bashweraine kwangana n’obu yaakuba atarikwikirizibwa kugaruka kushwera nari kushwerwa?

18 Eka neebaasa kuba enyoro ahabwa nyineeka kuba omugara munonga nari kugira emize mibi.d Empiiha ezi eka erikutaasya naabaasa kuba naaziteeramu zaara nari naazikoresa kugura emibazi y’ekitabura bwonko nari amaarwa. Baibuli neegira eti: “Omuntu weena, otarikuhwera . . . ab’omu ka ye, biri ayehakaine okwikiriza, kandi naaba ari mubi okukira otarikwikiriza.” (1 Timoseo 5:8) Omushaija nk’ogwo yaayanga kuhindura aha mitwarize ye, obundi arikutwara n’empiiha z’omukazi we kuzikoresa ebye, omukazi naabaasa kucwamu kukiza amagara ge n’ag’abaana be arikwangana.

19 Okwangana nk’okwo nikubaasa n’okubaho omwe aha bashweraine yaaba ari enshaarizi, obundi arikukira kuteera mutaahi we. Ekindi, omwe aha bashweraine yaaba naakira kugyema mutaahi we kuhenda ebiragiro bya Ruhanga, ogwo orikugyemwa kubihenda naabaasa kwangana, na munonga yaareeba ngu buzima embeera ye ey’eby’omwoyo eri omu kabi. Naabaasa kureeba ngu ekirikubaasa kumuhwera “kworobera Ruhanga okukira abantu” n’okwangana.—Ebyakozirwe 5:29.

20. (a) Abanywani n’abareeberezi nibabaasa kuhwera mu muringo ki obushwere bwaba nibuza kushenyuka kandi niki eki bataine kukora? (b) Ebi Baibuli erikugamba aha kwangana n’okugaitururwa, abashweraine tibaine kubitwara nka rwekwatso y’okukora ki?

20 Omu mbeera ezo zoona, tihaine oshemereire kugyema ou barikutwariza kubi kwangana nari kuguma omu bushwere. N’obu abanywani abakuzire omu by’omwoyo nari abareeberezi barikubaasa kuha obuhwezi n’obuhabuzi kuruga omuri Baibuli, tibarikubaasa kumanya byona ebirikuba ahagati y’omushaija n’omukazi we. Yehova wenka niwe arikubaasa kubireeba byona. Buzima, omukazi Omukristaayo naaba atarikuha ekitiinisa entebeekanisa ya Ruhanga ey’obushwere yaayekwatsa obushonga bukye okwenda kuruga omu bushwere. Kwonka embeera y’akabi nk’egyo yaagumaho, tihaine oshemereire kwetomboitera omukazi ogwo yaacwamu kwangana. Omushaija Omukristaayo nawe naabaasa kucwamu kwangana arikwihirira aha nshonga ezo. “Twena turyayemerera omu maisho g’ekitebe ky’eiramuriro ekya Ruhanga.”—Abarooma 14:10.

OKU OBUSHWERE OBWABAIRE BURI HAIHI KUSHENYUKA BWACUNGWIRWE

21. Ni ky’okureeberaho ki ekirikworeka ngu obuhabuzi bwa Baibuli omu bushwere nibukora?

21 Bwanyima y’ameezi ashatu aherize kwangana na iba, Lucia owaaba yaagambirweho akatandika kwega Baibuli n’abajurizi ba Yehova. Lucia naashoboorora ati: “Kikantangaaza munonga” kureeba ngu “omu buremeezi obu naabaire nyine Baibuli ekampwera. Bwanyima y’okwega Baibuli kumara saabiiti emwe, ahonaaho nkaba niinyenda ngu ngarukane na ibanyi. Hati nimbaasa kugira ngu Yehova naamanya kucungura obushwere oburimu oburemeezi ahakuba ebi arikwegyesa nibihwera ababurimu kwega oku barikubaasa kuhaana ekitiinisa kandi bakakundana. Kandi abo abarikugira ngu Abajurizi ba Yehova nibataanisa abari omu bushwere tibahikire. Nyowe eki ndeebire nikitaana n’ekyo eki barikugamba.” Lucia akeega kugyendera aha misingye ya Baibuli.

22. Abari omu bushwere boona baine kwesiga ki?

22 Lucia tiwe wenka ohwereirwe obuhabuzi bwa Baibuli. Obushwere bwine kubamu okushemererwa beitu kutari kuba nk’omugugu. N’omu bunaku obu, Yehova ahaire oburugo bw’obuhabuzi burungi obw’obushwere—nikyo Kigambo kye eky’omuhendo. Baibuli neebaasa kuha “obwengye otabwine.” (Zaaburi 19:7-11) Ekigambo kya Ruhanga kicungwire obushwere bwingi obwabaire buri haihi kushenyuka kandi kyahwera n’obundi bwingi oburimu oburemeezi bw’amaani. Abari omu bushwere boona bashemereire kwesigira kimwe obuhabuzi bw’obushwere obu Yehova Ruhanga arikuha. Buzima nibukora!

[Obugambo obw’Ahansi]

a Eiziina rihindwiirwe.

b Zimwe aha nshonga ezi zigambirweho omu shuura ez’enyima.

c Ekigambo ky’omu Baibuli ekirikuvunuurwa nka “obushambani” nikitwariramu okuteerana n’omuntu ou otari nawe omu bushwere, okuteerana n’enyamaishwa, n’ebindi bikorwa bibi ebirikutwariramu okukoresa ebicweka by’omubonano.

d Eki tikirikutwariramu embeera ezirikubaasa kureetera omushaija kuremwa kureeberera eka ye atakigyendereire, nk’ahabw’okurwara nari okuburwa emirimo.

EMISINGYE YA BAIBULI EGI NEEBAASA KUHWERA ETA . . . OMU KURINDA OBUSHWERE KUTASHENYUKA?

Obushwere burimu okushemererwa n’oburemeezi.—Enfumu 5:18, 19; 1 Abakorinso 7:28.

Okutaikirizana kushemereire kushoboororwa ahonaaho.—Abaefeso 4:26.

Omu kugaaniira, okuhurikiza ni kikuru nk’okugamba.—Yakobo 1:19.

Okuhaana ekishemereire omu bushwere kwine kubaho omu muringo gwa rukundo kandi ogutarimu kweyendeza.—1 Abakorinso 7:3-5.

[Ekishushani ekiri aha rupapura 154]

Teeraho kushoboorora oburemeezi ahonaaho. Otareka eizooba kurenga okiine ekiniga

    Ebitabo Ebiri omu Runyankore (1996-2025)
    Shohora
    Taahamu
    • Runyankore
    • Yoherereza ondiijjo
    • Ebi Orikukunda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiine Kukuratirwa
    • Okurinda Ebirikukukwataho
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Yoherereza ondiijjo