BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • nwt Daniyeli 1:1-12:13
  • Daniyeli

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Daniyeli
  • Bibliya la Dziko Lipsa
Bibliya la Dziko Lipsa
Daniyeli

DANIYELI

1 Mu gole lacitatu la utongi bwa Jewoyakimu mambo wa Djuda, Nabukadinazori mambo wa Babiloniya adabwera ku Jeruzalemu ndipo adazungulira mzindayo. 2 Tenepo Yahova adapereka Jewoyakimu mambo wa Djuda m’manja mwace pabodzi na bzombo bzinango bza m’nyumba* ya Mulungu wacadidi, ndipo iye adabzitenga aciyenda nabzo ku dziko la Sinari* ku nyumba* ya mulungu wace. Iye adakaikha bzombobzo pa mbuto yakukoyera cuma ca mulungu waceyo.

3 Na tenepo, mambo adauza Axipenaji omwe akhali mkulu wa nduna za pa nyumba ya mambo kuti abwerese Ajirayeri* winango pabodzi na wana wa mambo, kuphatanidzambo wana wa wanthu wakulemekezeka. 4 Iwo akhafunika kukhala maswaka* yakusaya ulema, yakuwoneka bwino, yanzeru, yakudziwa bzinthu, yakuzindikira na yakuthemera kutumikira pa nyumba ya mambo. Iye akhafunika kuwapfunzisa kulewalewa na kunemba cirewedwe ca Akalideya. 5 Kuthumizira bzimwebzi, mambo adatonga kuti iwo ambapasidwe ntsiku zentse cakudya cabwino ca mambo na vinyu yomwe iye akhamwa. Iwo akhafunika kupfunzisidwa kwa magole matatu ndipo pakumalizira pace akhafunika kutumikira mamboyo.

6 Pakati pa maswakayo pakhana winango wakucokera m’dzinza la* Djuda, omwe ni Daniyeli,* Hananiya,* Misayeli* na Azariya.* 7 Ndipo mkulu wa nduna za pa nyumba ya mamboyo adawapasa madzina manango.* Daniyeli adamupasa dzina lakuti Beltisazari, Hananiya dzina lakuti Sadraki, Misayeli dzina lakuti Mesaki ndipo Azariya adamupasa dzina lakuti Abedinego.

8 Tsono Daniyeli adatsimikiza mu mtima mwace kuti angadabzipswipiza lini na cakudya cabwino ca mambo ne na vinyu ya mambo. Na tenepo, iye adakumbira mkulu wa ndunazo kuti aleke kumbadya bzakudya bzomwe bzingadamucitisa kukhala wakupswipabzo. 9 Ndipo Mulungu wacadidi adacitisa kuti mkulu wa nduna za pa nyumba ya mamboyo adekere mtima Daniyeli na kumubvera ntsisi. 10 Tsono mkulu wa ndunayo adauza Daniyeli kuti: “Inepano ndikugopa mbuya wangu mambo, omwe walewa bzinthu bzomwe mun’funika kudya na kumwa. Tsono bzin’khala tani iye akakuwonani kuti ndimwe wakunyentcera kusiyana na maswaka* manango ya msinkhu wanu? Imwepo mun’dzandicitisa kukhala na mulandu* kwa mambo.” 11 Tenepo, mkulu wa nduna za pa nyumba ya mambo adaikha munthu kuti ambanyang’anire Daniyeli, Hananiya, Misayeli na Azariya, tsono Daniyeli adauza munthu umweyo kuti: 12 “Taphata minyendo, yezani atumiki wanufe kwa ntsiku 10. Mbatipasani bzinthu bza m’munda na madzi kuti timbamwe; 13 mukamala, mudzandendemeze mawonekedwe yathu na mawonekedwe ya maswaka* yomwe yakudya cakudya cabwino ca mambo ndipo mudzacitire bzinthu atumiki wanufe mwakubverana na bzomwe mun’dzawonabzo.”

14 Tenepo iye adabvuma mkumbiroyo ndipo adawayeza kwa ntsiku 10. 15 Pomwe ntsiku 10 zire zidamala, iwo akhana mawonekedwe yabwino ndipo mathupi yawo yakhana thanzi labwino* kwene-kwene kuposa maswaka* yentse yomwe yakhadya cakudya cabwino ca mambo. 16 Tenepo, nyakuwanyang’anirayo akhapitiriza kuwapasa bzakudya bza m’munda m’mbuto mwakuwapasa cakudya cabwino ca mambo na vinyu yace. 17 Ndipo Mulungu wacadidi adapasa maswaka* manaiya nzeru na kubvesesa* bzinthu bzentse bzakunembedwa, ndipo adawacitisambo kukhala adziwi. Ndipo Daniyeli adapasidwa luso lakubvesesa mtundu uli-wentse wa masomphenya na maloto.

18 Ntsiku zomwe mambo akhadaziikha kuti maswaka yale yakawonekere kwa iye zidakwana, na tenepo, mkulu wa nduna za pa nyumba ya mambo adawatenga, aciyenda nawo kwa Nabukadinazori. 19 Pomwe mambo adalewalewa nawo, pa thimu lawolo pakhalibe munthu wakundendemerana na Daniyeli, Hananiya, Misayeli na Azariya ndipo iwo adapitiriza kutumikira mamboyo. 20 Nthawe zentse zomwe mambo akhawabvunza nzeru pa nkhani inango kuti aibvesese nkhaniyo, mamboyo akhawona kuti iwo akhana nzeru maulendo 10 kuposa antsembe wentse omwe akhambacita bzamatsenga na anyakulewalewa na mizimu omwe akhalipo mu umambo bwace. 21 Tenepo, Daniyeli adapitiriza kukhala kumweko mpaka gole lakutoma la utongi bwa Mambo Siro.

2 Mu gole laciwiri la utongi bwace, Nabukadinazori adalota maloto yakusiyana-siyana, ndipo iye akhaneseka* kwene-kwene na malotoyo mwakuti akhasaya tulo. 2 Tenepo mambo adapereka lamulo lakuti acemeredwe antsembe wakucita bzamatsenga, anyakulewalewa na mizimu, mpfiti na Akalideya* kuti adzalewe maloto yomwe mambo akhadalota. Tenepo iwo adapita aciima pamaso pa mambo. 3 Na tenepo, mamboyo adawauza kuti: “Inepano ndalota ndipo ndikuneseka* kwene-kwene thangwe ndikufuna kudziwa bzomwe ndalotabzo.” 4 Akalideyawo adatawira mambo m’cirewedwe ca Ciaramaiko* kuti: “Imwe mambo, mukhale na moyo mpaka kale-kale. Tiuzeni atumiki wanufe bzomwe mwalota ndipo ifepano tin’kuthumbudzulirani.”*

5 Mamboyo adatawira Akalideyawo kuti: “Mafala yangu yakumalizira njaya: Mukasaya kundizimbulira malotoyo na kundithumbudzulira, imwepo mun’dzagwatidwa-gwatidwa ndipo nyumba zanu zin’dzasanduka bzimbudzi bza wanthu wentse.* 6 Tsono mukandiuza malotoyo na kundithumbudzulira, nin’dzakupasani mphaso, mabaibai na ulemerero bukulu. Tenepo ndiuzeni malotoyo mucindithumbudzulira.”

7 Iwo adatawira pomwe kaciwiri kuti: “Mambo, tiuzeni atumiki wanufe bzomwe mwalota ndipo ifepano tin’kuthumbudzulirani.”

8 Mamboyo adawatawira kuti: “Ndikudziwa kuti mukufuna nthawe kuti mukumbuke, thangwe mukuyadziwa kale mafala yangu yakumalizira pa nkhani imweyi. 9 Mukasaya kundizimbulira malotoya, mun’pasidwa nyathwa ibodzi-bodzi mwentsenemwe. Imwepo mwapangana kuti mundinamize na kundipumpswa mucidikhirira kuti bzinthu bzicinje. Tenepo ndiuzeni malotoyo kuti ndidziwe kuti imwepo mungakwanise kundithumbudzulira.”

10 Akalideyawo adatawira mamboyo kuti: “Pa dziko lentse la pantsi palibe munthu omwe angakwanise kucita bzomwe mambo mukukumbirabzi, pakuti palibe mambo mkulu ne mtongi omwe adakumbira kale bzimwebzi kwa wantsembe wakucita bza matsenga, nyakulewalewa na mizimu ne na Mkalideya. 11 Bzomwe mambo mukukumbirabzi mpsakunesa ndipo palibe munthu munango omwe angakwanise kukuzimbulirani bzimwebzi mambo, koma mirungu yokha yomwe imbakhala lini pakati pa wanthu.”

12 Pomwe adabva bzimwebzi, mamboyo adakalipa kwene-kwene ndipo adatonga kuti adziwi wentse wa ku Babiloniya aphedwe. 13 Pomwe lamuloli lidaikhidwa, adziwi wentse akhafuna kuphedwa ndipo Daniyeli pabodzi na anzace adanyang’anidwambo kuti aphedwe.

14 Tenepo, Daniyeli adalewalewa na Ariyoki mwakusamala na mwanzeru. Ariyoki akhali mkulu wa alindiri wa mambo ndipo akhadayenda kukapha adziwi wa ku Babiloniya. 15 Iye adabvunza Ariyoki mkulu wa alindiri wa mamboyo kuti: “Thangwe ranyi mambo waikha lamulo lakuipali?” Tenepo Ariyoki adafotokozera Daniyeli bza nkhaniyo. 16 Ndipo Daniyeli adayenda kwa mambo, acikamukumbira kuti amupase nthawe yakuti amuthumbudzulire maloto yaceyo.

17 Patsogolo pace Daniyeli adayenda kumui ndipo adakauza anzace bza nkhaniyo. Anzacewo akhali Hananiya, Misayeli na Azariya. 18 Iye adawakumbira kuti iwo apembe kuna Mulungu kuti awacitire ntsisi na kuwazimbulira cintsintsico, kuti Daniyeli pabodzi na anzacewo aleke kuphedwa pabodzi na adziwi wentse wa ku Babiloniya.

19 Tenepo cintsintsico cidazimbulidwa kwa Daniyeli m’masomphenya usiku, ndipopa Daniyeli adatumbiza Mulungu wakudzulu. 20 Daniyeli adati:

“Dzina la Mulungu litumbizidwe mpaka kale-kale,

Pakuti ndiye yekha omwe ana nzeru na mphanvu.

21 Iye ambacinja nthawe na nyengo,

Ambacosa amambo aciikha amambo,

Ambapasa nzeru adziwi ndipo ambaperekambo cidziwiso kwa wale omwe mbakuzindikira.

22 Iye ambazimbula bzinthu bzakuzika na bzinthu bzakubisika,

Ambadziwa bzomwe bziri mu mdima,

Ndipo komwe iye ali kuna ceza.

23 Ndikukutendani ndipo ndikukutumbizani imwe Mulungu wa makolo yangu yakale,

Thangwe mwandipasa nzeru na mphanvu,

Ndipo tsapano mwandizimbulira bzomwe tidakukumbirani;

Imwepo mwatizimbulira bzinthu bzomwe bzikupasa thupo mambo.”

24 Tenepo, Daniyeli adakanyang’ana Ariyoki omwe akhadauzidwa na mambo kuti aphe adziwi wa ku Babiloniya ndipo adakamuuza kuti: “Lekani kupha mdziwi ali-wentse wa mu Babiloniya. Ndiyendeseni kwa mamboyo ndipo ninkamuthumbudzulira maloto yace.”

25 Ariyoki adatenga Daniyeli mwakamfulumize aciyenda naye kwa mambo, acimuuza kuti: “Ndagumana mwamuna munango pakati pa akapolo omwe adatengedwa ku Djuda, omwe angakuthumbudzulireni imwe mambo bzomwe mwalota.” 26 Mamboyo adabvunza Daniyeli omwe akhadapasidwa dzina lakuti Beltisazari kuti: “N’cadidi kuti iwepo ungakwanise kundiuza bzomwe ndalota na kundithumbudzulira?” 27 Daniyeli adatawira mamboyo kuti: “Palibe adziwi, anyakulewalewa na mizimu, antsembe wakucita bzamatsenga ayai anyakuvima mwakuphatisa basa nyenyezi omwe angakwanise kukuzimbulirani bzomwe imwepo mambo mun’funa kudziwa. 28 Tsono alipo Mulungu kudzulu, omwe ambazimbula bzinthu bzakubisika* ndipo iye wakuzimbulirani mambo Nabukadinazori bzomwe bzin’dzacitika kuphampha kwa ntsiku zakumalizira. Bzomwe mwalota m’maloto yanu pomwe mukhadagona pa kama panu ni ibzi:

29 “Pomwe imwepo mambo mukhadagona pa kama panu, mudalota* bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo ndipo ule omwe ambazimbula cintsintsi wakuzimbulirani bzomwe bzin’dzacitikabzo. 30 Cintsintsi cimweci cazimbulidwa kwa inepano, sikuti thangwe inepano ndina nzeru kuposa wanthu winango, koma cazimbulidwa kuti ndikuthumbudzulireni bzomwe bzikhabwera m’makumbukidwe mwanu imwe mambo.

31 “Imwe mambo, pomwe imwepo mukhanyang’anisisa, mudawona cifanikiso cikulu kwene-kwene. Cifanikiso cimweci cikhadaima patsogolo panu ndipo cikhali cikulu na cakuyetima kwene-kwene, ndipo mawonekedwe yace yakhapasa mantha kwene-kwene. 32 Msolo wa cifanikisoco ukhali wa oro yabwino, nkhombe yace* na manja yace bzikhali bza prata,* ndipo mimba yace na ntcafu zace bzikhali bza mkuwa,* 33 minyendo yace ikhali ya simbi ndipo bzithatha bzace bzikhali bza simbi yakusanganizidwa na dongo.* 34 Pomwe imwepo mukhanyang’anisisa, mwala udagwatidwa m’phiri, sikuti na manja ya munthu, ndipo udabwera kudzamenya bzithatha bza* cifanikisoco bzomwe bzikhali bza simbi yakusanganizidwa na dongo ucibziphwanyiratu. 35 Pa nthawe imweyoletu, simbiyo, dongo, mkuwa, prata na oro bzidaphwanyika kabodzi na kabodzi bzicikhala ninga mungu omwe ukumbuluka pa mbuwa m’cirimo, ndipo mphepo idabzimbulusa mwakuti bziribe kuwoneka pomwe. Tsono mwala omwe udamenya cifanikisoco, udasanduka phiri likulu, ucimpsinkha dziko lentse la pantsi.

36 “Maloto yanu njamweya, ndipo tsapano tinkuthumbudzulirani mambo. 37 Imwe mambo, mambo wa amambo, omwe Mulungu wakudzulu adakupasani umambo, mphanvu, ukulu na ulemerero, 38 ndipo m’manja mwanu adakupasani wanthu kuli-kwense komwe iwo ali, ndipo adakupasanimbo bzirombo bzakuthengo na mbalame zakudzulu, omwe adakuikhani kuti mukhale mtongi wa bzinthu bzentsenebzi, imwepo ndimwe msolo wa oro.

39 “Tsono pambuyo pa imwepo, pan’dzabwera umambo bunango bomwe ni bung’ono kwa imwepo; patsogolo pace pan’dzabwera umambo bunango bwacitatu bwa mkuwa bomwe bun’dzatonga dziko lentse la pantsi.

40 “Umambo bwacinai bun’dzakhala bwakulimba ninga simbi, pakuti simbi imbaphwanya na kupeya ciri-centse, umambobo bun’dzaphwanya bucipeya maumambo yentseneya ninga momwe simbi imbacitira.

41 “Ndipo ninga momwe mudawonera kuti minyendo na bzala bza kuminyendo bzikhali bza dongo lakuumbira lakusanganizidwa na simbi, umambobo bun’dzakhala bwakugawika. Tsono ninga momwe mudawonera kuti simbi ikhali yakusanganizika na dongo lakufewa, mbali inango ya umambobo in’dzakhala yakulimba ninga simbi. 42 Pakuti bzala bza kuminyendo bzikhali bza simbi yakusanganizika na dongo, umambobo bun’dzakhala bwakulimba ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo bwakusaya kulimba. 43 Pakuti imwepo mudawona simbi yakusanganizika na dongo lakufewa, mbali zinango* zin’dzasanganizika na wanthu,* tsono iwo an’dzabverana lini ninga momwe bziriri bzakunesa kuti simbi isanganizikane na dongo.

44 “Mu ntsiku za amambo amwewo, Mulungu wakudzulu an’dzaikha* umambo bomwe cipo bucidzapfudzidwa, ndipo umambobo bun’dzapitidwa lini m’mbuto na wanthu winango. Umambobo bun’dzaphwanya bucimalisa maumambo yentseneyo ndipo ndibo bokha bomwe bun’dzakhala mpaka kale-kale, 45 ninga momwe mudawonera kuti mwala udagwatidwa kucokera m’phiri, sikuti na manja ya munthu ndipo mwalayo udaphwanya simbi, mkuwa, dongo, prata na oro. Imwe mambo, Mulungu Mkulu wakuzimbulirani bzinthu bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo. Malotoya njacadidi ndipo kuthumbudzula kwace n’kwakukhulupirika.”

46 Tenepo, mambo Nabukadinazori adagodama ndipo adatsulima mpaka nkhope yace pantsi patsogolo pa Daniyeli acimulemekeza. Ndipo iye adatonga kuti Daniyeliyo apasidwe mphaso na bzakufukiza bzakununtcirisa. 47 Ndipo mamboyo adauza Daniyeli kuti: “Kulewa cadidi, Mulungu wanu ni Mulungu wa mirungu, Mbuya wa amambo na Nyakuzimbula cintsintsi, thangwe iwepo wakwanisa kuzimbula cintsintsici.” 48 Na tenepo, mamboyo adapasa Daniyeli udindo bwapadzulu na mphaso zizinji zabwino, ndipo adamuikha kukhala mtongi wa cigawo centse ca Babiloniya na mkulu wa akulu-akulu wa adziwi wentse wa m’Babiloniya. 49 Ndipo Daniyeli adakumbira mambo kuti asankhule Sadraki, Mesaki na Abedinego kuti akhalembo anyakunyang’anira cigawo ca Babiloniya, tsono Daniyeliyo akhatumikira pa nyumba ya mambo.

3 Mambo Nabukadinazori adakonza cifanikiso ca oro cakutalimpha makovado* 60, ndipo khwankhwa lace makovado* 6. Iye adaciimisa m’cigwa ca Dura m’cigawo ca Babiloniya. 2 Tenepo, mambo Nabukadinazori adatumiza mafala kwa asatarapa, anyakunyang’anira, magovernadori, anyakupereka malango, a msungi cuma, atongi wa nkhani, akulu-akulu wa mphanvu za umangi na kwa anyakunyang’anira bzigawo kuti abwere ku msinda wakufungulira cifanikiso comwe mambo Nabukadinazori akhadaciimisa.

3 Na tenepo, asatarapa, anyakunyang’anira, magovernadori, anyakupereka malango, a msungi cuma, atongi wa nkhani, akulu-akulu wa mphanvu za umangi na anyakunyang’anira bzigawo wentse adatsonkhana kuti acite msinda wakufungulira cifanikiso comwe mambo Nabukadinazori akhadaciimisa, ndipo iwo adaima patsogolo pa cifanikiso comwe Nabukadinazori akhadaciimisaco. 4 Nyakudziwisa wanthu mafala adalewa mwakukuwa kuti: “Kwa imwe wanthu wa mitundu yakusiyana-siyana na wa bzirewedwe bzakusiyana-siyana, mambo watonga kuti 5 mukabva kulira kwa nyanga, citoliro, sitara,* harpa,* bzakuimbira bza bzingwe, citoliro cikulu na bzakuimbira bzinango bzakusiyana-siyana, mun’funika kugodama na kunamata cifanikiso ca oro comwe mambo Nabukadinazori aciimisa. 6 Ule omwe an’saya kugodama na kutsulima mpaka nkhope yace pantsi acinamata cifanikisoco, pa nthawe imweyoletu an’dzathusidwa mu forno yomwe ikugaka moto.” 7 Tenepo, pomwe wanthu wentse adabva kulira kwa nyanga, citoliro, sitara, harpa, bzakuimbira bza bzingwe na bzakuimbira bzinango bzakusiyana-siyana, wanthu wa mitundu yentse na bzirewedwe bzentse adagodama na kutsulima mpaka nkhope zawo pantsi, acinamata cifanikiso ca oro comwe mambo Nabukadinazori akhadaciimisa.

8 Pa nthawe imweyo, Akalideya winango adayenda kukalewera Adjuda. 9 Iwo adauza mambo Nabukadinazori kuti: “Imwe mambo, mukhale na moyo mpaka kale-kale. 10 Imwe mambo, mudapereka lamulo lakuti munthu ali-wentse omwe anibva kulira kwa nyanga, citoliro, sitara, harpa, bzakuimbira bza bzingwe, citoliro cikulu na bzakuimbira bzinango bzentse an’funika kugodama acitsulima mpaka nkhope yace pantsi acinamata cifanikiso ca oro; 11 ndipo ule omwe an’saya kugodama acinamata cifanikisoco, athusidwe mu forno yomwe ikugaka moto. 12 Tsono pana Adjuda winango omwe mudawaikha kukhala anyakunyang’anira cigawo ca Babiloniya, omwe akubvera lini lamulo lanu mambo. Iwo ni Sadraki, Mesaki na Abedinego. Amwewa ambatumikira lini mirungu yanu ndipo akulamba kunamata cifanikiso ca oro comwe imwepo mudaciimisa.”

13 Tenepo, Nabukadinazori na ciya kwene-kwene adacemeresa Sadraki, Mesaki na Abedinego ndipo iwo adayendesedwa kwa mambo. 14 Nabukadinazori adabvunza Sadraki, Mesaki na Abedinego kuti: “Kodi n’cadidi kuti imwepo mumbatumikira lini mirungu yangu ndipo mukulamba kunamata cifanikiso comwe ndidaciimisa? 15 Tsapano mukabva kulira kwa nyanga, citoliro, sitara,* harpa, bzakuimbira bza bzingwe, citoliro cikulu na bzakuimbira bzinango bzakusiyana-siyana imwepo mucigodama na kunamata cifanikiso comwe ndidaciimisa, mun’cita bwino kwene-kwene. Tsono mukalamba kucinamata, imwepo mun’dzathusidwa mu forno yomwe ikugaka moto pa nthawe imweyoletu. Kodi ni mulungu uponi omwe angakupulumuseni m’manja mwangu?”

16 Sadraki, Mesaki na Abedinego adatawira mamboyo kuti: “Imwe mambo Nabukadinazori, tiribe ciri-centse cakulewa pa nkhani imweyi. 17 Imwe mambo, penu n’tenepo, Mulungu wathu omwe timbamutumikira angatimupuluse mu forno yomwe ikugaka moto ndipo iye angatipulumusembo m’manja mwanu. 18 Tsono napo iye acisaya kucita bzimwebzo, dziwani mambo kuti ifepano tin’dzatumikira lini mirungu yanu ndipo ne tin’dzanamata lini cifanikiso ca oro comwe mudaciimisa.”

19 Na tenepo, Nabukadinazori adakalipa kwene-kwene na Sadraki, Mesaki na Abedinego, mwakuti nkhope yace idacinja* thangwe ra iwo, ndipo iye adatonga kuti moto uyeseredwe mu forno maulendo 7 kuposa momwe akhacitira ntsiku zentse. 20 Patsogolo pace, mamboyo adauza amuna wamphanvu pakati pa acikunda wace kuti amange Sadraki, Mesaki na Abedinego, acikawathusa mu forno yomwe ikhagaka moto.

21 Tenepo amunawo adawamanga, pomwe akhadabvala bzakubvala bzawo, bzapeu bzawo na bzakubvala bzawo bzentse bzinango, ndipo adawathusa mu forno ya motoyo. 22 Pakuti mambo akhadaikha lamulo lakuipa ndipo forno ikhadapsa kuposa ntsiku zentse, acikunda wamphanvu omwe akhadanyamula Sadraki, Mesaki na Abedinego ndiwo omwe adafa na motoyo. 23 Tsono amuna atatuwa, Sadraki, Mesaki na Abedinego adagwera pa kati na kati ya forno yomwe ikhagaka motoyo uko adamangidwa.

24 Tenepo na mantha, mambo Nabukadinazori mwakamfulumize adamuka acibvunza akulu-akulu wa nduna zace kuti: “Kodi ifepano tiribe kuthusa mu forno amuna atatu omwe akhadamangidwa?” Iwo adatawira mamboyo kuti: “Inde mambo.” 25 Iye adati: “Onani, ndikuwona amuna anai wakusaya kumangidwa, omwe akufamba bwino-bwino pakati pa motoyo ne kupsa, ndipo munthu wacinaiyo akuwoneka ninga mwana wa mirungu.”

26 Nabukadinazori adafendera pa msuwo wa forno ya motoyo acilewa kuti: “Sadraki, Mesaki na Abedinego, atumiki wa Mulungu Mkululetu, bulani ndipo bwerani kuno.” Tenepo, Sadraki, Mesaki na Abedinego adacoka pakati pa motopo. 27 Ndipo asatarapa, anyakunyang’anira, magovernadori na akulu-akulu wa nduna za mambo omwe akhali pamwepo, adawona kuti motoyo ukhalibe kuwacita cinthu m’thupi mwawo* ndipo ne libodzi mwa tsisi lawo liribe kuwauka, bzakubvala bzawo bziribe kupsa ndipo ne akhanunkha lini utsi.

28 Na tenepo, Nabukadinazori adalewa kuti: “Atumbizidwe Mulungu wa Sadraki, Mesaki na Abedinego omwe watuma anjo wace kuti adzapulumuse atumiki wace. Iwo adamuthemba ndipo adalamba kubvera lamulo la mambo, ndipo akhali wakukonzekambo kufa* m’mbuto mwakutumikira ayai kunamata mulungu ali-wentse kupambula Mulungu wawo. 29 Ndipopa inepano ndikupereka lamulo lakuti, wanthu wa mitundu yakusiyana-siyana na wa bzirewedwe bzakusiyana-siyana omwe anilewa kuipa Mulungu wa Sadraki, Mesaki na Abedinego, an’funika kugwatidwa-gwatidwa ndipo nyumba zawo zisandusidwe bzimbudzi bza wanthu wentse,* pakuti palibe Mulungu munango omwe angapulumuse kuposa umweyu.”

30 Tenepo mamboyo adacitisa kuti Sadraki, Mesaki na Abedinego akhale na udindo bwapadzulu* m’cigawo ca Babiloniya.

4 “Aya ni mafala ya mambo Nabukadinazori yakuyenda kwa wanthu wa mitundu yakusiyana-siyana na bzirewedwe bzakusiyana-siyana, omwe ambakhala pa dziko lentse la pantsi yakuti: Mukhale na mtendere uzinji! 2 Ndikukomedwa kukuuzani bza bzizindikiro na bzakudabwisa bzomwe Mulungu Mkululetu wandicitira. 3 Bzizindikiro bzace mpsikulu ndipo bzakudabwisa bzace mpsamphanvu! Umambo bwace bun’dzakhala mpaka kale-kale ndipo utongi bwace bun’dzatonga mibadwo yentse.

4 “Ine Nabukadinazori, ndikhakhala mwakukhotcerereka m’nyumba mwangu ndipo bzinthu bzikhandifambira bwino kwene-kwene mu nyumba yangu ya mambo. 5 Ndidalota bzinthu bzomwe bzidandipasa mantha. Bzithunzi-thunzi na masomphenya yomwe ndidawona m’makumbukidwe mwangu pomwe ndikhadagona pakama pangu, bzikhandipasa mantha kwene-kwene. 6 Ndipopa ndidatonga kuti adziwi wentse wa mu Babiloniya abwere kuti adzandithumbudzulire* malotoyo.

7 “Pa nthawe imweyo, antsembe wakucita bzamatsenga, anyakulewalewa na mizimu, Akalideya* na anyakuvima mwakuphatisa basa nyenyezi adabwera. Pomwe ndidawauza bzomwe ndidalota, iwo alibe kukwanisa kundithumbudzulira. 8 Pakumalizira, Daniyeli omwe adatambira dzina lakuti Beltisazari mwakubverana na mulungu wangu, omwembo ana mzimu wa mirungu yakucena, adabwera ndipo ndidamuuza malotoyo kuti:

9 “‘Iwe Beltisazari, mtsogoleri wa antsembe wakucita bzamatsenga, ndikudziwa bwino kuti iwepo una mzimu wa mirungu yakucena ndipo palibe cintsintsi comwe cimbakunesa kuthumbudzula. Ndipopa ndifotokozere masomphenya yomwe ndawona m’maloto yangu na kundithumbudzulira.

10 “‘Pomwe ndikhadagona pakama pangu, ndidawona masomphenya; m’masomphenyamo ndidawona muti omwe ukhali pakati pa dziko ndipo ukhali utali kwene-kwene. 11 Mutiyo udakula ndipo udakhala wamphanvu mwakuti ntsonga yace idafika mpaka kudzulu, ndipo ukhawonekera mpaka kuphampha kwa dziko lentse la pantsi. 12 Masamba yace yakhali yakudeka ndipo ukhana bzisapo bzizinji na cakudya cizinji cakukwana wanthu wentse na bzirombo bzentse. Bzirombo bza m’thengo bzikhakhala pantsi pa mthunzi wa mutiyo, mbalame zakudzulu zikhakhala mu mthambi zace ndipo bzamoyo bzentse bzikhagumana cakudya pamwepo.

13 “‘Pomwe ndikhawona masomphenyayo ndiri gone pakama pangu, ndidawona mulindiri wakucena omwe akhabuluka kucokera kudzulu. 14 Iye adalewa mwakukuwa kwene-kwene kuti: “Gwesani mutiyo, gwatani-gwatani nthambizo, mbwezani masamba yace mucimwaza-mwaza bzisapo bzace! Bzirombo bzithawe pantsi pa mutiyo pabodzi na mbalame zakudzulu. 15 Tsono siyani tsinde na mizi yace pantsi ndipo tsindero mulimange na simbi na mkuwa* pakati pa mauswa. Tsindero limbatote na mame yakudzulu ndipo mbali yace ikhale pakati pa bzirombo na mauswa. 16 Mtima wace ucinje kuti uleke kukhala mtima wa munthu, apasidwe mtima wa cirombo ndipo papite nthawe 7. 17 Alindiri ndiwo atonga bzimwebzi ndipo anyakucena akumbira kuti wanthu wentse adziwe kuti Wapadzulu kwene-kwene ndiye Mtongi wa maumambo ya wanthu, ndipo ambapereka umambobo kwa omwe iye akufuna ndipo ambabukhazikisa napo kwa munthu omwe ngwakunyozeka kwene-kwene.”

18 “‘Yamweya ndiyo maloto yomwe ine mambo Nabukadinazori ndidalota. Tsapano iwe Beltisazari, ndithumbudzulire pakuti adziwi winango wentse wa mu umambo bwangu an’kwanisa lini kundithumbudzulira. Tsono iwepo ungakwanise kundithumbudzulira thangwe una mzimu wa mirungu yakucena.’

19 “Pa nthawe imweyo, Daniyeli, omwe akhadapasidwa dzina lakuti Beltisazari, adadabwa kwa kanthawe ndipo adayamba kubva mantha.

“Tsono mamboyo adati: ‘Iwe Beltisazari, leka kubvuma kuti malotoya pabodzi na kuthumbudzula kwace bzikucitise mantha.’

“Beltisazari adatawira kuti: ‘Imwe mbuya wangu, bzingadakhala bwino malotoya yacitikire wale omwe ambakuwengani ndipo kuthumbudzula kwace kucitikire anyamadulanthaka wanu.

20 “‘Muti omwe imwepo mudauwona, omwe udakula ucikhala wamphanvu, omwe ntsonga yace idafika mpaka kudzulu ndipo ukhawonekera pa dziko lentse la pantsi, 21 omwe masamba yace yakhali yakudeka, omwe ukhana bzisapo bzizinji na cakudya cizinji cakukwana wanthu wentse na bzirombo bzentse, omwembo bzirombo bza m’thengo bzikhakhala pantsi pa mthunzi wa mutiyo ndipo mbalame zakudzulu zikhakhala mu mthambi zace, 22 ndimwepo mambo, thangwe imwepo mwakula mucikhala wamphanvu ndipo ulemerero* bwanu bwakula bucifika kudzulu ndipo utongi bwanu bwafika mpaka kuphampha kwa dziko la pantsi.

23 “‘Ndipo mambo mudawona mulindiri wakucena omwe akhabuluka kucokera kudzulu acilewa kuti: “Gwesani mutiyo muciupfudza, tsono siyani tsinde na mizi yace pantsi ndipo tsindero mulimange na simbi na mkuwa* pakati pa mauswa. Tsindero limbatote na mame yakudzulu ndipo mbali yace ikhale pakati pa bzirombo na mauswa mpaka zipite nthawe 7.” 24 Imwe mambo, kuthumbudzula kwace n’kuku, ndipo ni lamulo la Mulungu Mkululetu lomwe lin’gwera imwepo mambo mbuya wangu. 25 Imwepo mun’dzathothedwa pakati pa wanthu ndipo mun’dzakakhala pabodzi na bzirombo bza m’thengo, mun’dzadya mauswa ninga ng’ombe ndipo mun’dzatota na mame yakudzulu. Zin’dzapita nthawe 7, mpaka pomwe mun’dzadziwa kuti Mulungu Mkululetu ndiye Mtongi wa maumambo ya wanthu ndipo ambapereka umambobo kwa omwe iye akufuna.

26 “‘Tsono pakuti adatonga kuti tsinde na mizi yace bzisale, imwepo mun’dzayamba pomwe kutonga mu umambo bwanu mukadzadziwa kuti Mulungu ndiye akutonga kudzulu. 27 Tenepo mambo, bvumani malango yangu. Siyani pikado zanu, citani bzomwe mpsabwino ndipo siyanimbo bzakuipa mucilatiza ntsisi kwa anyakusauka. Mukacita bzimwebzi, pinango bzinthu bzingapitirize kukufambirani bwino.’”

28 Bzentsenebzi bzidacitikira mambo Nabukadinazori.

29 Pomwe padapita minyezi 12, iye akhafamba padzulu pa nyumba yace ya mambo ya ku Babiloniya. 30 Ndipo mamboyo akhalewa kuti: “Kodi ngumweyu lini Babiloniya Mkulu, omwe inepano ndidaumanga na mphanvu zangu kuti mukhale nyumba ya mambo, nakuti ndilatize ulemerero na ukulu bwangu?”

31 Pomwe mamboyo akhalewalewa, kudabveka fala kudzulu lakuti: “Bvaya, iwe mambo Nabukadinazori: ‘Umambo bwacosedwa kwa iwepo, 32 ndipo un’dzathothedwa pakati pa wanthu. Un’dzakhala pabodzi na bzirombo bza m’thengo, ucidzadya mauswa ninga ng’ombe, ndipo zin’dzapita nthawe 7, mpaka pomwe un’dzadziwa kuti Mulungu Mkululetu ndiye Mtongi wa maumambo ya wanthu ndipo ambapereka umambobo kwa omwe iye akufuna.’”

33 Pa nthawe imweyoletu, mafalaya yadakwanisika kwa Nabukadinazori. Iye adathothedwa pakati pa wanthu ndipo adayamba kudya mauswa ninga ng’ombe. Thupi lace likhatota na mame yakudzulu mpaka tsisi lace lidakula ninga matengera ya mphungu ndipo ntcala zace zikhali ninga za mbalame.

34 “Kuphampha kwa nthawe imweyire, ine Nabukadinazori ndidanyang’anisa kudzulu ndipo makumbukidwe ya unthu yadayamba kundibwerera. Ndipo ndidatumbiza na kupasa ulemerero Mulungu Mkululetu, Ule omwe ambakhala na moyo mpaka kale-kale, thangwe utongi bwace bun’dzakhala mpaka kale-kale ndipo umambo bwace bun’dzatonga mibadwo yentse. 35 Wanthu wentse wakukhala pa dziko la pantsi, n’cinthu lini pakundendemeza na Iye. Ndipo iye ambacita bzomwe akufuna kwa anyankhondo wace wakudzulu na kwa wanthu wakukhala pa dziko la pantsi. Palibe munthu omwe angamutazise* kucita cinthu ciri-centse ayai kumubvunza kuti: ‘Kodi mwacita ciyani?’

36 “Pa nthawe imweyo makumbukidwe ya unthu yadandibwerera, ndipo ulemerero bwa umambo bwangu, ukulu bwangu na ulemerero bwangu bzidabwerera kwa ine. Anyakupereka malango na nduna zangu adayamba pomwe kundikumbira nzeru, ndipo ndidapasidwa pomwe umambo bwangu ndicipasidwambo ulemu* kuposa bomwe ndikhanabo pakuyamba.

37 “Na tenepo, ine Nabukadinazori ndikutumbiza, kukuza na kupereka ulemerero kuna Mambo wakudzulu, thangwe mabasa yace yentse njacadidi, njira zace n’zakulungama, ndipo angacitise manyazi wale omwe mbakubzikuza.”

5 Mambo Belisazari adakonzera phwando likulu wanthu wace wakulemekezeka wakukwana 1000, ndipo iye akhamwa vinyu pomwe akhadakhala patsogolo pawo. 2 Pomwe Belisazari adaledzera na vinyu, iye adacemeresa makopo ya oro na ya prata yomwe pai wace Nabukadinazori adayatenga mu templo ku Jeruzalemu kuti mambo amwere pabodzi na wanthu wace wakulemekezeka, azimakhadzi wace na azikazi wace winango. 3 Tenepo adabweresa makopo ya oro yomwe yadatengedwa mu templo, m’nyumba ya Mulungu ku Jeruzalemu kuti mambo amwere pabodzi na wanthu wace wakulemekezeka, azimakhadzi wace na azikazi wace winango. 4 Iwo adamwa vinyuyo ndipo adatumbiza mirungu yawo yakukonzedwa na oro, prata, mkuwa,* simbi, miti na minyala.

5 Pa nthawe ibodzi-bodziyo, m’nyumba ya mambo mudawoneka bzala bza boko la munthu pafupi na cakuikhira kandiyero ndipo bzidayamba kunemba pa parede, ndipo mambo adawona, pomwe bokolo likhanemba. 6 Tenepo, nkhope ya mambo idacinja ndipo adakhala na mantha, minyendo yace idatepa ndipo mabondo yace yadayamba kutetemera.

7 Na tenepo, mamboyo adakuwa acicemeresa anyakulewalewa na mizimu, Akalideya* na anyakuvima mwakuphatisa basa nyenyezi. Mambo adauza adziwi wa m’Babiloniya kuti: “Munthu ali-wentse omwe an’kwanisa kuwerenga mafalaya acindithumbudzulira*, an’dzabvazikidwa cakubvala cifuira na kolar ya oro m’khosi mwace ndipo an’dzakhala mtongi wacitatu mu umambo.”

8 Adziwi wentse wa mambo adabwera, tsono iwo alibe kukwanisa kuwerenga mafalayo ne kuthumbudzulira mamboyo. 9 Tenepo mambo Belisazari adabva mantha kwene-kwene mwakuti nkhope yace idacinja; ndipo wanthu wace wakulemekezeka adasaya bzakucita.

10 Thangwe ra mafala ya mambo na ya wanthu wace wakulemekezeka, mambo wacikazi* adabwera mu cipinda cakudyera phwando. Ndipo mambo wacikaziyo adalewa kuti: “Imwe mambo, mukhale na moyo mpaka kale-kale. Lekani kucita mantha ndipo nkhope yanu ireke kucinja. 11 Mu umambo bwanu muna munthu m’bodzi, omwe ana mzimu wa mirungu yakucena. Mu ntsiku za pai wanu, wanthu adazindikira kuti munthu umweyu ngwakudziwa bzinthu, ngwakuzindikira ndipo ana nzeru ninga za mirungu. Pai wanu, mambo Nabukadinazori, adamuikha kukhala mtsogoleri wa antsembe wakucita bzamatsenga, anyakulewalewa na mizimu, Akalideya* na anyakuvima mwakuphatisa basa nyenyezi; pai wanu adacita bzimwebzi mambo. 12 Pakuti Daniyeli, omwe mambo adamupasa dzina lakuti Beltisazari, akhana luso lakudabwisa, cidziwiso na luso lakudziwa kuthumbudzula maloto, lakudziwa bzithumbudzulo na kukonza bzinthu pakawoneka mabvuto.* Tenepo mucemereni Daniyeli ndipo iye an’dzakuthumbudzulirani.”

13 Tenepo Daniyeli adayendesedwa kwa mambo. Ndipo mamboyo adabvunza Daniyeli kuti: “Kodi iwepo ndiwe Daniyeli, m’bodzi mwa wanthu omwe adatengedwa ku ukapolo ku Djuda na pai wangu omwe akhali mambo? 14 Ndabva kuti iwepo una mzimu wa mirungu, ndipo wanthu adazindikira kuti iwepo umbadziwa bzinthu, umbabvesesa bzinthu ndipo una nzeru zakudabwisa. 15 Adziwi na anyakulewalewa na mizimu abwera kwa ine kuti adzawerenge mafalaya na kundithumbudzulira, tsono iwo akukwanisa lini kundithumbudzulirako. 16 Tsono ndabva kuti iwepo umbakwanisa kuthumbudzula na kukonza bzinthu pakawoneka mabvuto.* Tenepo iwepo ukakwanisa kuwerenga mafalaya na kundithumbudzulira, un’dzabvazikidwa cakubvala cifuira na kolari ya oro m’khosi mwako ndipo un’dzakhala mtongi wacitatu mu umambo.”

17 Daniyeli adatawira mamboyo kuti: “Mungakhale nazo mphaso zanuzo ndipo mungapase winango mabaibai yanuyo. Tsono nin’kuwerengerani mafalaya mambo ndipo nin’kuthumbudzulirani. 18 Imwe mambo, Mulungu Mkululetu adapasa pai wanu Nabukadinazori umambo, ukulu, ulemu na ulemerero. 19 Thangwe ra ukulu bomwe Mulungu adapasa pai wanu, wanthu wa mitundu yentse na wa bzirewedwe bzentse akhatetemera na mantha pa maso pawo. Iwo akafuna kupha munthu ayai kumusiya na moyo, akhacita bzimwebzo, ndipo iwo akafuna kutumbiza ayai kucitisa manyazi munthu,* akhacita bzimwebzo. 20 Tsono pomwe iwo adasamwa aciumisa mtima wawo na kucita bzinthu mwakubzikuza, adacosedwa pa mpando wawo wa umambo ndipo ulemerero bwawo budacosedwambo. 21 Iwo adathothedwa pakati pa wanthu, mtima wawo udacinja ucikhala ninga mtima wa cirombo ndipo iwo akhakhala na mabulu ya m’thengo. Iwo adayamba kudya mauswa ninga ng’ombe, thupi lawo likhatota na mame ya kudzulu, mpaka pomwe iwo adafika pakudziwa kuti Mulungu Mkululetu ndiye Mtongi wa maumambo ya wanthu ndipo ambapereka umambobo kwa omwe iye akufuna.

22 “Tsono imwepo a Belisazari, omwe ndimwe mwana wa Nabukadinazori, mulibe kubzicepesa napo mukhadziwa bzinthu bzentsenebzi. 23 M’mbuto mwace, imwepo mwayamba kubziwona mkulu kwene-kwene kuposa Mbuya wakudzulu, ndipo imwepo mwatenga makopo ya m’nyumba mwace. Tenepo, imwepo, akulu-akulu wanu, azimakhadzi wanu na azikazi wanu winango mwamwera vinyu makopoyo ndipo mwatumbiza mirungu yakukonzedwa na prata, oro, mkuwa,* simbi, miti na minyala, mirungu yomwe imbawona lini, imbabva lini ndipo imbadziwa lini cinthu. Tsono imwepo mulibe kupasa ulemerero Mulungu omwe moyo wanu wentse uli m’manja mwace na bzentse bzomwe mumbacita. 24 Na tenepo, Mulungu watumiza boko ndipo wacitisa kuti mafala yanembedwe. 25 Ndipo mafala yomwe yanembedwaya yakulewa kuti: MENE, MENE, TEKELI na PARISINI.

26 “Kuthumbudzula kwa mafalaya n’kuku: MENE, Mulungu walewenga ntsiku za umambo bwanu ndipo bwafika kuphampha.

27 “TEKELI, imwepo mwapimidwa pa balantsa ndipo mwawonedwa kuti mukuperewera.

28 “PERESI, umambo bwanu bwagawidwa ndipo bwaperekedwa kwa Amediya na Apersiya.”

29 Tenepo, Belisazari adapereka lamulo lakuti Daniyeli abvazikidwe cakubvala cifuira na kolari ya oro m’khosi mwace, ndipo iwo adadziwisa wanthu kuti iye angadakhala mtongi wacitatu mu umambo.

30 Usiku bubodzi-bodzibo Belisazari mambo wa Akalideya adaphedwa. 31 Ndipo Dariyo m’Mediya adatambira umambobo. Iye akhana magole 62 yakubadwa.

6 Dariyo adawona kuti bzikhali bwino kusankhula asatarapa wakukwana 120 kuti anyang’anire umambo bwentse. 2 Pakati pawo pakhana akulu-akulu wa nduna atatu, ndipo m’bodzi wawo akhali Daniyeli. Asatarapawo akhafunika kumbabwera kudzalewa kwa ndunazi momwe bzinthu bzikhafambira, kuti mambo aleke kuluza cinthu. 3 Tsono Daniyeli adalatiza kuti akhali wakusiyana na akulu-akulu wa nduna winango pabodzi na asatarapa thangwe iye akhana luso lakudabwisa,* ndipo mambo akhafuna kumupasa udindo bwakunyang’anira umambo bwentse.

4 Pa nthawe imweyo, akulu-akulu wa nduna na asatarapa adanyang’ana mathangwe yakuti anamizire Daniyeli pa nkhani ya udindo bwace ninga nyakung’anira mu umambobo. Tsono iwo alibe kugumana cinthu ciri-centse cakuti amunamizire ne cinthu cacinyengo comwe Daniyeliyo akhadacita, pakuti iye akhali wakukhulupirika, akhalekerera lini bzinthu ndipo ne akhacitambo lini cinyengo. 5 Amunawa adalewa kuti: “Ifepano tin’dzagumana lini cinthu ciri-centse cakuipa cakuti tinamizire Daniyeli pakulewa bza basa lace. Tenepo, tin’funika kunyang’ana thangwe lakuti timunamizire nalo, lomwe ndakubverana na lamulo la Mulungu wace.”

6 Tenepo, akulu-akulu wa ndunawa na asatarapa, adayenda kwa mambo ninga thimu acikamuuza kuti: “Imwe mambo Dariyo, mukhale na moyo mpaka kale-kale. 7 Akulu-akulu wentse wa pa nyumba ya mambo, anyakunyang’anira, asatarapa, akulu-akulu wa nduna za pa nyumba ya mambo na magovernadori, adatsonkhana acibverana kuti paikhidwe lamulo kucokera kwa imwepo mambo, lakuti mkati mwa ntsiku 30, paleke kugumanika munthu wakupemba kwa mulungu ali-wentse ayai kwa munthu kupambula imwepo mambo, ndipo munthu omwe an’bvera lini lamulo limweri athusidwe m’dindi la mphondolo. 8 Tsapano imwe mambo, ikhani lamuloli ndipo musinali kuti lileke kucinjidwa mwakubverana na lamulo la Amediya na Apersiya lomwe limbacinja lini.”

9 Tenepo mambo Dariyo adasinali lamulo la bzomwe bzikhaletsedwabzo.

10 Pomwe Daniyeli adandodziwa bza lamulo lomwe likhadasinalidwiro, iye adayenda kumui kwace acikapita m’nyumba m’cipinda ca padzulu comwe cikhana majanela yakufungula yakunyang’ana ku Jeruzalemu. Iye adagodama acimbapemba na kutumbiza Mulungu wace katatu pa ntsiku, ninga momwe akhambacitira kale pakuyamba. 11 Pa nthawe imweyoletu, amunawo adapita mwadzidzidzi m’nyumbamo ndipo adagumana Daniyeli akupemba acimbadandaulira Mulungu wace.

12 Tenepo, iwo adayenda kukalewalewa na mambo, acikamukumbusa bza lamulo lomwe likhadaikhidwalo kuti: “Kodi imwepo mulibe kusinali lamulo lakuti munthu ali-wentse omwe anipemba kwa mulungu ali-wentse, ayai kwa munthu ali-wentse kupambula imwepo mambo, mkati mwa ntsiku 30, athusidwe m’dindi la mphondolo?” Mamboyo adawatawira kuti: “Inde, bzimwebzi n’cadidi mwakubverana na lamulo la Amediya na Apersiya lomwe lingacinje lini.” 13 Pa nthawe imweyoletu, iwo adauza mamboyo kuti: “Daniyeli, omwe ni m’bodzi mwa akapolo omwe adatengedwa ku Djuda alibe kukubverani mambo, ndipo alibembo kubvera lamulo lomwe imwepo mudasinali. Iye akumbapemba katatu pa ntsiku.” 14 Pomwe mamboyo adabva bzimwebzi, iye adawawidwa kwene-kwene mu mtima ndipo adayezera kunyang’ana njira yakupulumusa Daniyeli. Iye adacita ciri-centse comwe angadakwanisa kuti amupulumuse mpaka dzuwa kumira. 15 Pakumalizira, amunawo adayenda wentse pabodzi kukalewalewa na mambo, acikamuuza kuti: “Imwe mambo, kumbukirani kuti mwakubverana na lamulo la Amediya na Apersiya pambafunika lini kucinja lamulo liri-lentse lakuikhidwa na imwe mambo.”

16 Tenepo, mambo adatonga ndipo iwo adakatenga Daniyeli acikamuthusa m’dindi la mphondolo. Mamboyo adauza Daniyeli kuti: “Mulungu wako omwe umbamutumikira mwakusaya kulekeza an’kupulumusa.” 17 Patsogolo pace, adabweresa cimwala acifunga mbuto yakupitira* m’dindimo, ndipo mamboyo adadinda mwalayo na mphete yace yakudindira ndipo adadindambo na mphete yakudindira ya wanthu wace wakulemekezeka kuti paleke kucinja cinthu ciri-centse pakulewa bza Daniyeli.

18 Tenepo, mambo adayenda ku nyumba yace ya mambo. Iye adabzimana kudya* usiku bwentse ndipo adalamba kutsangalazidwa na nyimbo* ndipo ne alibe kukwanisa kugona.* 19 Tenepo pomwe kukhacena, mamboyo adalamuka aciyenda mwakamfulumize pa dindi la mphondolo lire. 20 Pomwe mamboyo adafika padindipo, adacemera Daniyeli na fala lakusunama. Iye adabvunza Daniyeli kuti: “Daniyeli mtumiki wa Mulungu wamoyo, kodi Mulungu wako omwe umbamutumikira mwakusaya kulekeza wakwanisa kukupulumusa kwa mphondolo?” 21 Mwakusaya kucedwa, Daniyeli adatawira mamboyo kuti: “Imwe mambo, mukhale na moyo mpaka kale-kale. 22 Mulungu wangu watuma anjo ndipo wafunga miromo ya mphondolo ndipo ziribe kundicita cakuipa, pakuti ndawonedwa wakusaya mulandu pamaso pace, nakuti ndiribe kucita cinthu ciri-centse cakuphonyeka kwa imwe mambo.”

23 Tenepo, mamboyo adakomedwa kwene-kwene ndipo adatonga kuti Daniyeli acosedwe m’dindimo. Pomwe Daniyeli adacosedwa m’dindimo, iye akhalibe kupwetekeka ne na pang’onopo thangwe akhathemba Mulungu wace.

24 Patsogolo pace, mambo adatonga kuti amuna omwe akhanamizira Daniyeli wale akatengedwe, acithusidwa m’dindi mwa mphondolo pabodzi na wana wawo na azikazawo. Pomwe akhanati kufika pantsi pa dindiro, adayakhidwa na mphondolozo ndipo zidawadya, ziciphwanya mafupa yawo yentse.

25 Na tenepo, mambo Dariyo adanembera wanthu wa mitundu yakusiyana-siyana na wa bzirewedwe bzakusiyana-siyana wakukhala pa dziko lentse la pantsi kuti: “Mukhale na mtendere uzinji! 26 Ndikupereka lamulo lakuti m’mbuto zentse zakutongedwa na umambo bwangu, wanthu ambatetemere na mantha pamaso pa Mulungu wa Daniyeli. Pakuti iye ni Mulungu wamoyo ndipo an’dzakhala mpaka kale-kale. Umambo bwace cipo bucidzapfudzidwa ndipo utongi bwace bun’dzamala lini. 27 Iye ambapulumusa ndipo ambalatiza bzizindikiro na bzakudabwisa kudzulu na pa dziko la pantsi, pakuti adapulumusa Daniyeli kuti aleke kudyedwa na mphondolo.”

28 Tenepo bzinthu bzidafambira bwino Daniyeli mu utongi bwa Dariyo na mu utongi bwa Siro Mpersiya.

7 Mu gole lakuyamba la Belisazari mambo wa Babiloniya, Daniyeli adalota ndipo m’malotomo adawona masomphenya pomwe akhadagona pakama pace. Patsogolo pace iye adanemba malotoyo, ndipo adanemba nkhani yentseneyo. 2 Daniyeli adati:

“M’masomphenya yangu usiku, ndidawona mphepo zinai zakudzulu zomwe zikhacitisa mabimbi m’nyanza ikulu. 3 Ndipo m’nyanzamo mukhacoka bzirombo bzinai bzikulu-bzikulu, ndipo ciri-centse cikhali cakusiyana na cinzace.

4 “Cirombo cakuyamba, cikhali cakundendemerana na mphondolo ndipo cikhana maphaphidwe ninga ya mphungu. Ndidapitiriza kunyang’anisisa mpaka pomwe maphaphidwe yace yadakhwadzulidwa. Ico cidalamusidwa pa dziko la pantsi ciciimisidwa na minyendo miwiri ninga munthu ndipo cidatambira mtima wa munthu.

5 “Ndidawona pomwe cirombo cinango caciwiri, comwe cikhali ninga urso.* Ico cidadzusa mwendo ubodzi ndipo mkamwa mwace mukhana mbabvu zitatu pakati pa mano yace, ndipo cidauzidwa kuti: ‘Lamuka, dyaya nyama izinji.’

6 “Pomwe ndikhapitiriza kunyang’anisisa, ndidawona pomwe cirombo cinango comwe cikhali ninga nyalugwe, tsono pamsana pace cikhana maphaphidwe manai ninga ya mbalame. Ciromboco cikhana misolo minai ndipo cidapasidwa mphanvu yakutonga.

7 “Tenepo, ndidapitiriza kuwona masomphenya usiku, ndipo ndidawona cirombo cacinai cakugopswa kwene-kwene, cakupasa mantha na camphanvu kwene-kwene ndipo ico cikhana mano makulu-makulu ya simbi. Ico cikhadya, ciciphwanya-phwanya cinthu ciri-centse, ndipo cikhaponda-ponda na nzayo zace bzinthu bzakusala. Cimweci cikhali cakusiyana na bzirombo bzinango bzomwe ndawona bzire, ndipo cikhana nyanga 10. 8 Pomwe ndikhanyang’anisisa nyangazo, ndidawona nyanga inango ing’ono idamera pakati pa nyangazo, ndipo nyanga zitatu pa nyanga zakuyambirira, zidazulidwa pa mbuto pomwe nyanga ing’onoyo idamera. Nyanga imweyi ikhana maso ninga ya munthu ndipo ikhana mulomo omwe ukhalewa-lewa mafala yakubzikuza.*

9 “Ndidapitiriza kunyang’anisisa mpaka pomwe mipando ya umambo idaikhidwa, ndipo Wantsiku Zizinji adakhala pa mpando wace wa umambo. Bzakubvala bzace bzikhali bzakucena ninga pfulere* ndipo tsisi lace likhali licena ninga ukuse bwa bira. Mpando wace wa umambo ukhali ninga cirambi-rambi ca moto ndipo maroda ya mpandoyo yakhali ninga moto wakugaka. 10 Mkulo wa moto ukhayerera kucokera kuna iye. Anjo wakukwana 1 midyau akhamutumikira, ndipo anjo wakukwana 100 midyau akhadaima patsogolo pace. Nyumba ya Mphala* idayamba kutonga ndipo mabukhu yadafungulidwa.

11 “Ndidapitiriza kunyang’anisa thangwe ra mafala yakubzikuza* yakulewedwa na nyanga ire; ndidapitiriza kunyang’anisa mpaka ciromboco cidaphedwa ndipo thupi lace lidatenthedwa pa moto licipfudzidwa. 12 Tsono bzirombo bzinangobzo adabzitengera mphanvu yakutonga ndipo moyo wace udathumiziridwa kwa kanthawe.

13 “Ndidapitiriza kunyang’anisa masomphenya usiku, ndipo ndidawona munthu munango wakundendemerana na mwana wa munthu omwe akhabwera m’mitambo yakudzulu. Iye adabvumidwa kufika kwa Wantsiku Zizinji ndipo adamubweresa pamaso pace. 14 Ndipo adapasidwa utongi, ulemu na umambo kuti wanthu, mitundu ya wanthu na wanthu wa bzirewedwe bzakusiyana-siyana amutumikire. Utongi bwace ni utongi bwakukhalisa bomwe bun’dzamala lini ndipo umambo bwace bun’dzapfudzidwa lini.

15 “Tsono ine Daniyeli, ndidaneseka kwene-kwene mu mtima mwangu,* thangwe masomphenya yomwe ndidawona yale yadandipasa mantha. 16 Inepano ndidafenderera m’bodzi wa omwe akhadaima pamwepo kuti ndimubvunze thandauzo la bzimwebzi. Tenepo, iye adanditawira ndipo adandizimbulira na kundithumbudzulira bzinthu bzimwebzi kuti:

17 “‘Bzirombo bzentse bzinai bzikulu-bzikulubzi ni amambo anai omwe an’dzawoneka pa dziko la pantsi. 18 Tsono, anyakucena wa Mulungu Mkululetu an’dzatambira umambo ndipo umambobo bun’dzakhala bwawo mpaka kale-kale, inde mpaka kale-kale.’

19 “Tenepo, ine ndidafunisisa kudziwa bzizinji pakulewa bza cirombo cacinai, comwe cikhali cakusiyana na bzirombo bzinangobzi. Ico cikhali cakupasa mantha kwene-kwene, cikhana mano ya simbi na ntcala za mkuwa,* ndipo ico cikhadya, ciciphwanya-phwanya cinthu ciri-centse, ndipo bzinthu bzakusala cikhaponda-ponda na nzayo zace. 20 Ndidafunambo kudziwa bzizinji pakulewa bza nyanga khumi zomwe zikhali mu msolo mwace na bza nyanga ire yomwe idamera icicitisa kuti nyanga zitatu zigwe. Nyanga imweyi ikhana maso na mulomo omwe ukhalewa mafala yakubzikuza,* ndipo ikhawoneka ninga ikulu kuposa zinango.

21 “Ndidapitiriza kunyang’anisisa pomwe nyangayi ikhacita nkhondo na anyakucena ndipo ikhawakunda, 22 mpaka pomwe adabwera Wantsiku Zizinji, acitonga mwakudekera anyakucena wa Mulungu Mkululetu, ndipo idafika nthawe yakuikhidwiratu yakuti anyakucenawo atambire umambo.

23 “Iye adalewa kuti: ‘Cirombo cacinai cikuimira umambo bwacinai bomwe bun’dzabwera pa dziko la pantsi. Umambobo bun’dzakhala bwakusiyana na maumambo yanango yentse; ibo bun’dzadya dziko la pantsi, bun’dzaliponda-ponda na kuliphwanya-phwanya. 24 Pakulewa bza nyanga khumi, pan’dzawoneka amambo khumi pa umambobo. Pambuyo pa amambo amwewa, pan’dzawoneka pomwe mambo munango omwe an’dzakhala wakusiyana na amambo wakuyambawa ndipo iye an’dzakunda maumambo matatu. 25 Iye an’dzanyoza Mkululetu ndipo an’dzapitiriza kuboneresa anyakucena wa Mulungu Mkululetu. Iye an’dzafuna kucinja nthawe na lamulo, ndipo anyakucenawo an’dzaperekedwa m’manja mwace kwa nthawe ibodzi, nthawe ziwiri na metade ya nthawe.* 26 Na tenepo, Nyumba ya Mphala idayamba kutonga ndipo idamutengera utongi kuti amudzonge na kumupfudziratu.

27 “‘Ndipo umambo, utongi na ukulu bwa maumambo ya pa dziko lentse la pantsi, yadaperekedwa kwa wanthu omwe ni anyakucena wa Mulungu Mkululetu. Umambo bwawo ni umambo bwakusaya kumala ndipo mautongi yentse yan’dzawatumikira na kuwabvera.’

28 “Nkhaniyi yamalira pano. Tsono ine Daniyeli ndidaneseka kwene-kwene na bzomwe bzikhabwera m’makumbukidwe mwangu mwakuti mawonekedwe yangu yadacinja, ndipo ndidapitiriza kukumbukira bzimwebzi mu mtima mwangu.”

8 Mu gole lacitatu la utongi bwa mambo Belisazari, ine Daniyeli ndidawona masomphenya kucokera pa nthawe yomwe ndidawona masomphenya yanango yale. 2 Inepano ndidawona masomphenya. Pomwe ndikhawona m’masomphenyamo, ndikhali ku Susani,* ku nyumba ya mambo yomwe iri m’cigawo ca Elamu. M’masomphenyamo ndidawona kuti ndikhali pafupi na mkulo wa Ulayi. 3 Pomwe ndidadjiguma, ndidawona bvululume* omwe akhadaima pafupi na mkuloyo ndipo akhana nyanga ziwiri. Nyanga ziwirizo zikhali zitali, tsono ibodzi ikhali itali kwene-kwene kuposa inzace, ndipo italiyo ndiyo yomwe idamera pakumalizira. 4 Ndidawona bvululumeyo akusuntha anyamadulanthaka wace kumadokero, ku norte na ku suli ndipo palibe cirombo ca m’thengo comwe cikhakwanisa kumenyana naye, ndipo palibe omwe angadakwanisa kupulumusa ali-wentse m’manja mwace. Iye akhacita bzentse bzomwe akhafuna ndipo akhabzikuza.

5 Pomwe ndikhanyang’anisa, ndidawona tonde omwe akhabwera kucokera kumadokero acimbafamba pa dziko lentse la pantsi mwakusaya kukhuya pantsi, ndipo tondeyo akhana nyanga ikulu pakati pa maso. 6 Tondeyo akhabwera komwe kukhana bvululume wa nyanga ziwiri ule, omwe ndidamuwona adaima pafupi na mkulo wa madzi. Tondeyo akhathamanga kubwera komwe kuna iye na ukali bukulu.

7 Ndidawona tondeyo akufenderera bvululume na ukali bukulu, ndipo iye adasuntha bvululumeyo acitcola nyanga zace ziwiri ndipo bvululumeyo alibe kukhala na mphanvu yakumenyana na tondeyo. Iye adagwesa pantsi bvululumeyo, acim’ponda-ponda ndipo palibe kuwoneka nyakumupulumusa m’manja mwace.

8 Tondeyo adabzikuza kwene-kwene, tsono pomwe adakhala wamphanvu, nyanga yace ikulu idatcoledwa. Ndipo pamwepo padamera nyanga zinai zikulu-zikulu ndipo zikhalata ku mphepo zinai zakudzulu.

9 Pa ibodzi mwa nyangazi, padamera nyanga inango ing’ono ndipo idakula kwene-kwene icilata ku suli, kumabvadzuwa na ku Dziko Lakudeka. 10 Nyangayo idakula kwene-kwene mpaka idakafika kuna thimu lakudzulu ndipo idagwesera pa dziko la pantsi winango wa mu thimumo pabodzi na nyenyezi zinango iciziponda-ponda. 11 Nyenyeziyi idabzikuza kwene-kwene napo kwa nduna ya thimuli ndipo iyo idacosera ndunayi ntsembe zomwe zimbaperekedwa nthawe zentse ndipo mbuto yakucena yomwe iye adaikhazikisa idagwesedwa. 12 Thimu libodzi lidaperekedwa kwa nyangayo pabodzi na ntsembe zakuperekedwa nthawe zentse thangwe ra pikado, ndipo nyangayo idapitiriza kuthusa cadidi pa dziko la pantsi, idacita ciri-centse comwe ikhafuna ndipo idakunda.

13 Ndidabva anjo munango akulewalewa ndipo anjo munango adabvunza omwe akhalewalewayo kuti: “Masomphenya yakulewa bza ntsembe yakuperekedwa nthawe zentse, pikado yakucitisa kupfudzidwa pabodzi na kupondedwa-pondedwa kwa mbuto yakucena na kwa thimu, kodi ni lini pomwe bzimwebzi bzin’dzamala?” 14 Iye adandiuza kuti: “Kufikira papite usiku na masikati yakukwana 2300. Ndipo mbuto yakucena in’dzabwezeresedwa pomwe, icikhala ninga momwe ikhaliri pakuyamba.”

15 Pomwe ine Daniyeli ndikhawona masomphenya na kuyeza kuyabvesesa, mwadzidzidzi ndidawona kutsogolo kwangu munthu munango wakuwoneka ninga mwamuna. 16 Patsogolo pace, ndidabva fala la munthu lomwe likhabvekera kucokera ku mkulo wa Ulayi, iye adakuwa kuti: “Gabriyeli, citisa kuti munthuyu abvesese bzomwe wawona.” 17 Tenepo, iye adafendera pomwe ine ndikhali. Tsono pomwe adafika, inepano ndidacita mantha kwene-kwene mwakuti ndidagodama ndicitsulimisa nkhope yangu mpaka pantsi. Iye adandiuza kuti: “Bvesesa, iwe mwana wa munthu! Masomphenya yomwe wawonaya yakulewa bza nthawe yakuphampha.” 18 Tsono, pomwe iye akhalewalewa nandepo, inepano ndidagona tulo twakufa nato mwakuti nkhope yangu ikhadanyang’anisa pantsi. Iye adandikhuya acindiimisa pa mbuto yomwe ndikhaliyo. 19 Ndipo iye adati: “Inepano nin’kulatiza bzomwe bzin’dzacitika kuphampha kwa nthawe yakupereka nyathwa, thangwe masomphenyaya yan’dzakwanisika pa nthawe yakuikhidwiratu yakuphampha.

20 “Bvululume wa nyanga ziwiri omwe wamuwona ule, akuimira amambo wa Mediya na Persiya. 21 Tonde wa ukuse akuimira mambo wa Gresiya ndipo nyanga ikulu yomwe ikhali pakati pa maso yace ikuimira mambo wakuyamba. 22 Pakulewa bza nyanga yomwe idatcoka ndipo pa mbuto pacepo pacimera nyanga zinai, pan’dzabwera maumambo manai kucokera mu mtundu wace tsono yan’dzakhala lini na mphanvu ninga zace.

23 “Umambo bwawo bukadzafika kuphampha, ndipo pikado zawo zikadzafikambo kuphampha, pan’dzawoneka mambo wa mawonekedwe ya cirombo omwe an’dzabvesesa mafala yakunesa kubva. 24 Iye an’dzakhala wamphanvu kwene-kwene, koma sikuti na mphanvu zace caizo. Iye an’dzapfudza bzinthu bzizinji ndipo bzimwebzi bzin’dzadabwisa wanthu. Ndipo bzentse bzomwe an’dzacita bzin’dzamufambira bwino. Iye an’dzapfudza wanthu wamphanvu pabodzi na anyakucena. 25 Mwa kucenjera, iye an’dzacita bzinthu mwacinyengo kuti bzinthu bzimufambire bwino. An’dzabzikuza mu mtima mwace ndipo an’dzapfudza azinji, pa nthawe yomwe wanthu an’dzabzibva kuti ali bwino.* An’dzamuka kuti amenyane na Nduna ya anduna tsono an’dzapfudzidwa koma sikuti na boko la munthu.

26 “Bzomwe bzalewedwa m’masomphenya pakulewa bza usiku na macibese ni cadidi, tsono iwepo un’funika kukoya masomphenyaya mwacintsintsi, thangwe yakulewa bza bzinthu bzomwe bzin’dzacitika kutsogolo kwene-kwene.”

27 Na tenepo ine Daniyeli ndidaneta ndipo ndidaduwala kwa ntsiku zizinji. Patsogolo pace ndidamuka, ndiciyenda kukacita basa la mambo. Tsono ine ndikhazunguzika m’makumbukidwe thangwe ra masomphenyayo ndipo palibe omwe akhayabvesesa.

9 Mu gole lakuyamba la Dariyo, mwana wa Asuwero wa m’dzinza la Amediya, omwe akhadaikhidwa kukhala mambo mu umambo bwa Akalideya, 2 mu gole lakuyamba la umambo bwacebo, ine Daniyeli ndidabvesesa mwakuphatisa basa mabukhu* kuti Jeruzalemu an’dzakhala matere kwa magole 70, ninga momwe Yahova akhadauzira mpolofeta Jeremiya. 3 Tenepo, ndidanyang’ana kwa Yahova Mulungu wacadidi ndipo ndidacita mpembo wakumudandaulira na kubzimana kudya,* ndidabvala magundiri ndipo ndikhadabziikha dotha. 4 Ndidapemba kwa Yahova Mulungu wangu ndipo ndidazimbula pikado zathu ndicimuuza kuti:

“Imwe Yahova Mulungu wacadidi, Mulungu mkulu na Wakupasa mantha, omwe mumbakoya mpangano wanu ndipo mumbalatiza lufoyi lacadidi kwa wale omwe ambakufunani na kukoya malamulo yanu. 5 Ifepano tacita pikado, taphonya, tacita bzinthu bzakuipa ndipo takupandukirani; tapambuka pa mitemo yanu na bzakutonga bzanu. 6 Tiribe kubvera atumiki wanu apolofeta, omwe adalewalewa m’dzina lanu kwa amambo wathu, nduna zathu, makolo yathu yakale na kwa wanthu wentse. 7 Imwe Yahova, ndimwe Mulungu wakulungama, tsono ife tina manyazi ninga momwe tiriri lero, inde, tentsenefe kuphatanidzambo amuna wa ku Djuda, anyakukhala mu Jeruzalemu, Ajirayeri wentse, wanthu wapafupi na wakutali na wentse omwe mudawamwaza thangwe ra kucita kwawo bzinthu mwakusaya kukhulupirika kuna imwe.

8 “Imwe Yahova, ifepano, amambo wathu, nduna zathu na makolo yathu yakale tikucita manyazi thangwe tidakuphonyerani. 9 Imwe Yahova Mulungu wathu, ndimwe Mulungu wantsisi na wakulekerera pikado pakuti ifepano takupandukirani. 10 Tiribe kubvera fala lanu Yahova Mulungu wathu, tiribe kutewera malamulo yanu yomwe mudatipasa mwakuphatisa basa atumiki wanu apolofeta. 11 Ajirayeri wentse aphonyera Lamulo lanu ndipo apambuka mwakusaya kubvera fala lanu, ndipopa mwatikhuthulira themberero pabodzi na lumbiro lomwe lidanembedwa mu Lamulo la Mozeji mtumiki wanu, imwe Mulungu wacadidi, pakuti ifepano tidakuphonyerani. 12 Imwepo mudatewezadi bzomwe mudalewa kuti mungadacita mwa kupasa nyathwa ifepano na atongi wathu omwe akhatitonga, ndipo mudatibweresera tsoka likulu kwene-kwene. Tsoka lomwe lacitikira Jeruzalemu, likhanati kale kucitika kuzungulira dziko lentse la pantsi. 13 Tsoka lentseneli latigwera ninga momwe bzikhadanembedwera mu Lamulo la Mozeji, tsono napo bziri tenepo, ifepano tiribe kulinga* kufunidwa na imwepo Yahova Mulungu wathu, mwakusiya bzakuphonya bzathu ticilatiza kuti tabvesesa cadidi canu.*

14 “Tenepo, imwe Yahova mwakhala tceru ndipo mwatibweresera tsokali pakuti imwepo Yahova Mulungu wathu ndimwe wakulungama pa bzentse bzomwe mumbacita, tsono ifepano tiribe kubvera mafala yanu.

15 “Tenepo imwe Yahova Mulungu wathu, omwe mudacosa wanthu wanu m’dziko la Edjipito na boko lanu lamphanvu, omwembo mudabzikonzera dzina lomwe liripo mpaka lero, ifepano tacita pikado ndipo tacita bzinthu bzakuipa. 16 Imwe Yahova omwe nthawe zentse mumbacita bzinthu bzakulungama, taphata minyendo, cosani ukali bwanu bukulu pa mzinda wanu Jeruzalemu na pa phiri lanu lakucena, pakuti thangwe ra pikado zathu na bzakuphonya bza makolo yathu yakale wanthu wentse omwe atizungulira akunyoza Jeruzalemu na wanthu wanu. 17 Tsapano imwe Mulungu wathu, bveserani mpembo wa mtumiki wanu na kudandaula kwace, mbuto yanu yakupambulika yomwe yapfudzidwa idekereni mtima, imwe Yahova, thangwe ra dzina lanu. 18 Tetekerani mwatceru ndipo bveserani, imwe Mulungu wangu, fungulani maso yanu ndipo onani momwe wapfudzidwira mzinda wakudziwika na dzina lanu; pakuti tikukudandaulirani sikuti thangwe ra bzicito bzathu bzakulungama, koma thangwe ra ntsisi zanu zikulu. 19 Imwe Yahova bveserani. Imwe Yahova tilekerereni. Imwe Yahova tetekerani ndipo citani cinthu ciri-centse! Thangwe ra dzina lanu, lekani kucedwa, Imwe Mulungu wangu, pakuti mzinda wanu pabodzi na wanthu wanu ambadziwika na dzina lanu.”

20 Pomwe ndikhapitiriza kulewalewa, kupemba na kuzimbula pikado zangu na pikado za wanthu wangu Ajirayeri pabodzi na kukumbira Yahova Mulungu wangu kuti adekere mtima phiri lace lakucena, 21 inde, pomwe ndikhapitiriza kulewalewa mu mpembo, Gabriyeli, omwe ndikhadamuwona m’masomphenya ule, adandifenderera pomwe inepano ndikhadaneta kwene-kwene pa nthawe yakupereka ntsembe yakumaulo. 22 Iye adacitisa kuti ndibvesese, acindiuza kuti:

“Iwe Daniyeli, inepano ndabwera kuti ndidzakucitise kuzindikira na kukuthandiza kubvesesa bzomwe bzin’dzacitika. 23 Pomwe iwepo udayamba kupemba mwakudandaulira, mafala yakucokera kwa Mulungu yadandifikira, ndipo inepano ndabwera kudzakuuza mafalayo thangwe iwepo ndiwe munthu wakufunika kwene-kwene. Tenepo khala tceru uciyeza kubvesesa masomphenyayo.

24 “Pana sumana zakukwana 70* zomwe zaikhidwira wanthu wako na mzinda wako wakucena, kuti kupanduka na pikado yawo bzimalisidwe, kuti adzampsinkhe bzakuphonya, acibweresa cirungamo cakusaya kumala, kuti aikhe cidindo pa masomphenya na mapolofesiya* acidzoza Mbuto Yakucenesesa. 25 Iwepo un’funika kudziwa na kubvesesa ibzi: Kucokera pa nthawe yomwe pan’dzaikhidwa lamulo la kubwezeresa na kumanga pomwe Jeruzalemu mpaka kubwera kwa Mesiya,* Mtsogoleri, pan’dzakhala masumana 7 na masumana 62. Jeruzalemuyo an’dzakonzedwa na kumangidwa pomwe ndipo an’dzakhala na misika na migwero ya madzi. Tsono bzimwebzi bzin’dzacitika pa nthawe yakunesa.

26 “Yakadzapita masumana 62, Mesiya an’dzaphedwa ndipo an’dzasiidwa lini na cinthu.

“Ndipo mtsogoleri akubwera na acikunda wace, iwo an’dzapfudza mzindayo na mbuto yakucena ndipo kumala kwace kun’dzakhala kudzala kwa madzi. Kun’dzakhala na nkhondo mpaka kuphampha. Mwakubverana na kufuna kwa Mulungu pan’dzakhala na kupfudzidwa.

27 “Iye an’dzacitisa kuti mpanganoyo upitirize kuphata basa kwa wanthu azinji pa sumana ibodzi; ndipo pakati pa sumanayo iye an’dzacitisa kuti ntsembe na mphaso zileke kuperekedwa.

“Ndipo ule omwe ambapfudza an’dzabwera m’maphaphidwe ya cinthu cakunyansa; ndipo comwe Mulungu wasankhula cin’dzathululidwambo pa comwe capfudzidwaco mpaka cicidzamaliratu.”

10 Mu gole lacitatu la utongi bwa Siro mambo wa ku Persiya, Daniyeli omwe akhacemeredwa Beltisazari adatambira mafala yakucokera kwa Mulungu. Mafalayo yakhali yacadidi ndipo yakhalewa bza nkhondo ikulu. Daniyeli adabvesesa bwino mafalayo ndipo adadziwa bzomwe adawonabzo.

2 Mu ntsiku zimwezo, inepano Daniyeli ndidalira kwa sumana zitatu. 3 Inepano ndiribe kudya cakudya cakukoma, ndiribe kudya nyama ne kumwa vinyu ndipo ndiribe kudzola mafuta yali-yentse kwa sumana zitatu. 4 Pa ntsiku 24 ya mwezi wakuyamba, pomwe ndikhali m’mphepete mwa mkulo ukulu wa Tigre,* 5 ndidadjiguma ndipo ndidawona munthu omwe akhadabvala cakubvala ca nguwo, ndipo m’ciuno mwace akhadamanga bande la* oro ya ku Ufazi. 6 Thupi lace likhali ninga mwala wa krizolito, nkhope yace ikhali ninga mpheni, maso yace yakhali ninga cirambi-rambi ca moto,* manja na minyendo yace bzikhali ninga mkuwa* wakuyetima ndipo mafala yace yakhabveka ninga mafala ya wanthu azinji. 7 Inepano ndekha Daniyeli, ndine omwe ndidawona masomphenyayo, tsono amuna omwe ndikhanawo pabodzi alibe kuyawona. Tenepo, amunawo adayamba kutetemera kwene-kwene ndipo adathawa acikabisala.

8 Tenepo ndidasala ndekha, ndipo pomwe ndidawona masomphenya yakudabwisaya, mphanvu zangu zidandimalira. Mawonekedwe yangu yadacinja yacikhala yakupasa ntsisi ndipo ndidakhala wakusaya mphanvu. 9 Patsogolo pace, ndidayamba kubva mafala yace. Tsono pomwe ndikhabva mafalayo, inepano ndikhadagona tulo twakufa nato mwakuti nkhope yangu ikhadanyang’anisa pantsi. 10 Tenepo, ndidabva boko la munthu likundikhuya. Iro lidandigwededza kuti ndimuke ndipo ndidagodama ndicidjimbikira na manja yangu. 11 Iye adandiuza kuti:

“Iwe Daniyeli, munthu wakufunika* kwene-kwene, bvesera mwatceru mafala yomwe nin’funa kukuuza. Tenepo lamuka, pakuti Mulungu wandituma kwa iwepo.”

Pomwe adandiuza bzimwebzi, ndidalamuka ndikutetemera.

12 Iye adandiuza kuti: “Daniyeli leka kugopa, mafala yako yabveka kucokera pa ntsiku yakuyamba yomwe udatsimikiza kubvesesa bzinthu bzimwebzi na kubzicepesa pamaso pa Mulungu wako, ndipo ndabwera thangwe ra mafala yakoyo. 13 Tsono nduna ya umambo bwa Persiya idanesana nande kwa ntsiku 21. Tenepo Migeli,* m’bodzi mwa nduna zakufunika kwene-kwene,* adabwera kudzandithandiza ndipo ine ndidapitiriza kukhala na amambo wa Persiya. 14 Tsapano ndabwera kudzakuthandiza kuti ubvesese bzomwe bzin’dzacitikira wanthu wako mu ntsiku zakumalizira, thangwe masomphenya yomwe udayawonayo nja ntsiku zakutsogolo.”

15 Pomwe iye akhandiuza mafala yamweya, ndidatsulimisa nkhope yangu ndipo ndidasaya cakulewa. 16 Tenepo munthu munango omwe akhawoneka ninga mwamuna adakhuya mulomo wangu, ndipo pomwe adandikhuya ndidayamba kulewalewa ndiciuza ule omwe akhadaima patsogolo pangu kuti: “Mbuya wangu, ndikutetemera thangwe ra masomphenyayo ndipo ndiribe mphanvu. 17 Tenepo, kodi inepano mtumiki wanu ningakwanise tani kulewalewa namwe mbuya wangu? Pakuti tsapano mphanvu zangu zamala ndipo ndikutazira kupuma.”

18 Tsono ule omwe akhana mawonekedwe ninga ya mwamuna ule, adandikhuya pomwe ndipo adandipasa mphanvu. 19 Ndipo iye adandiuza kuti: “Leka kugopa, iwe munthu wakufunika kwene-kwene. Ukhale na mtendere. Khwimika, inde khwimika.” Pomwe iye akhalewa-lewa nande, ndidakhala na mphanvu ndipo ndidati: “Lewalewani mbuya wangu, pakuti ndimwepo omwe mwandipasa mphanvu.”

20 Patsogolo pace iye adati: “Tsapano ndikubwerera kuti ndikamenyane na nduna ya Persiya. Tsono ndikandoti cokeni, nduna ya Gresiya in’fika. Kodi un’dziwa n’thangwe ranyi inepano ndabwera kwa iwepo? 21 Ndabwera kudzakuuza bzinthu bzomwe bzidanembedwa m’bukhu la cadidi. Palibe munthu munango omwe ambandipasa mphanvu pa bzimwebzi koma Migeli yekha nduna yanu.

11 Patsogolo pace iye adalewa kuti: “Mu gole lakuyamba la utongi bwa Dariyo m’Mediya, ndidamuka kuti ndimupase mphanvu na kumukhotcerera. 2 Tsono bzomwe nditi ndikuuze tsapanopabzi kulewa cadidi bzin’dzacitikadi.

“Mu umambo bwa Persiya mun’dzawoneka amambo atatu, ndipo mambo wacinai an’dzakhala na cuma kwene-kwene kuposa amambo winango wentsenewa. Pomwe iye an’dzakhala wamphanvu thangwe ra cuma caceco, an’dzacitisa wentse kuti aphindukire umambo bwa Gresiya.

3 “Ndipo pan’dzawoneka mambo munango wamphanvu kwene-kwene, omwe an’dzakhala na mphanvu yakutonga mbuto ikulu ndipo an’dzacita bzentse bzomwe iye akufuna. 4 Pomwe iye an’dzakhala na mphanvu kwene-kwene,* umambo bwace bun’dzasweka bucimwazikira ku mphepo zinai zakudzulu, tsono bun’dzafikira lini wana wace ndipo bun’dzapitiriza lini kukhala bwamphanvu ninga pomwe iye akhatonga, pakuti umambo bwacebo bun’dzazulidwa buciperekedwa kwa winango, sikuti kwa amwewa.

5 “Ndipo mambo wa ku suli, omwe ni m’bodzi mwa nduna zace an’dzakhala wamphanvu kwene-kwene, tsono pan’dzawoneka munango wamphanvu kwene-kwene kuposa iye ndipo an’dzakhala na mphanvu yakutonga mbuto ikulu ndipo utongibo bun’dzakhala bwamphanvu kuposa bwace.

6 “Pakadzapita magole, iwo an’dzakhala pa mbverano, ndipo mwana wacikazi wa mambo wa ku suli an’dzabwera kwa mambo wa ku norte kuti adzacite mbverano. Mwana wacikaziyo an’dzapitiriza lini kukhala na mphanvu, napo mamboyo an’dzapitirizambo lini kukhala na mphanvu. Ndipo mwana wacikaziyo an’dzaperekedwa m’manja mwa winango pabodzi na omwe adamubweresa, pai wace na ule omwe akhamupasa mphanvu pa nthawe imweyo. 7 Ndipo adzinza wa mwana wacikaziyo, an’dzapita m’mbuto mwace ndipo iye an’dzabwera pa thimu la anyankhondo kuti adzamenyane na mzinda wa mambo wa ku norte omwe una muro wakulimba, ndipo an’dzamenyana naye aciwakunda. 8 Ndipo an’dzafikambo ku Edjipito na mirungu yace, na bzifanikiso bzace bza simbi na bzombo bzace bzakupambulika* bza prata na bza oro pabodzi na wanthu omwe iye an’dzawaphata ninga akapolo. Kwa magole, iye an’dzakhala kutali na mambo wa ku norte, 9 omwe an’dzabwera kudzamenyana na umambo bwa mambo wa ku suli, patsogolo pace an’dzabwerera ku dziko lace.

10 “Pakulewa bza wana wace wacimuna, iwo an’dzakonzekera nkhondo ndipo an’dzatsonkhanisa thimu likulu la anyankhondo. Ndipo m’bodzi wawo* an’dzafika acipfudza bzinthu bzentse ninga kudzala kwa madzi m’dziko, tsono iye an’dzabwerera acimenya nkhondo mpaka kukafika ku mzinda omwe una muro wakulimba.

11 “Ndipo mambo wa ku suli an’dzakalipa kwene-kwene ndipo an’dzayenda kukamenyana na mambo wa ku norte. Na tenepo, mambo wa ku norte an’dzatsonkhanisa thimu likulu kwene-kwene, tsono thimulo lin’dzaperekedwa m’manja mwa mwanzaceyo. 12 Thimulo lin’dzatengedwa. An’dzabzikuza kwene-kwene mu mtima mwace, ndipo an’dzapha wanthu bzulu na bzulu; iye an’dzakhala wamphanvu, tsono an’dzaphatisa lini basa mphanvu zacezo.

13 “Ndipo mambo wa ku norte an’dzabwerera, acitsonkhanisa thimu likulu kuposa lakuyamba lire, ndipo kuphampha kwa nthawe, pambuyo pa magole, iye an’dzabweradi na thimu likulu la anyankhondo pabodzi na cuma cizinji. 14 Pa nthawe imweyo, azinji an’dzamuka kuti aphindukire mambo wa ku suli.

“Ndipo wanthu waciwembo wa mtundu wako an’dzamuka ndipo an’dzayeza kucitisa masomphenya kukhala yacadidi, tsono an’dzatazira.

15 “Ndipo mambo wa ku norte an’dzabwera ndipo an’dzakonza mtunthu wakumenyera nkhondo acipamba mzinda wakukhotcerereka. Ndipo anyankhondo wa* mambo wa ku suli pabodzi na amuna wamphanvu an’dzakwanisa lini kupitiriza kumenya nkhondo. Iwo an’dzakhala alibe mphanvu zakukwana zakumenyera nkhondoyo. 16 Ule omwe akubwera kudzamenyana naye, an’dzacita bzentse bzomwe akufuna ndipo palibe omwe an’dzaima pamaso pace. Iye an’dzaima mu dziko Lakudeka ndipo an’dzakhala na mphanvu yakupfudza anyamadulanthaka wace. 17 Iye an’dzatsimikiza kubwera na mphanvu zentse za umambo bwace ndipo an’dzacita naye mpangano, ndipo iye an’dzacita bzomwe bziri mu mtima mwace. Pakulewa bza mwana wacikaziyo, iye an’dzabvumizidwa kuti amubwerese kuti adzapfudzidwe, ndipo mwana wacikaziyo bzinthu bzin’dzamufambira lini bwino ndipo iye an’dzapitiriza lini kukhala wace. 18 Tenepo, iye an’dzazungunuka kunyang’anisa mphimpha za m’mphepete mwa nyanza ndipo an’dzatenga mbuto zizinji. Tsono mtsogoleri wa anyankhondo an’dzamalisa kunyozeka kwace ndipo kunyozekako kun’dzawoneka lini pomwe, ndipo mtsogoleriyo an’dzacitisa kuti kunyozekako kubwerere kwa iye. 19 Tenepo, iye an’dzanyang’anisa mizinda yakukhotcerereka ya m’dziko lace; iye an’dzakhukhumudwa acigwa ndipo an’dzagumanika lini pomwe.

20 “Pa mbuto yace pan’dzabwera munango omwe an’dzacitisa nyakukhomesa mtsonkho kupita mu umambo bwa ulemerero, tsono mu ntsiku zakucepa iye an’dzatcoledwa, koma sikuti na ukali ne na nkhondo.

21 “Ndipo pa mbuto yace, pan’dzabwera nyakunyozeka omwe an’dzapereka lini ulemerero bwa umambo. Iye an’dzafika pa nthawe yomwe bzinthu bzin’dzakhala bziri bwino,* ndipo an’dzatenga umambobo mwacinyengo.* 22 Iye an’dzakunda mathimu ya anyankhondo ninga kudzala kwa madzi ndipo yan’dzapfudzidwa. Mtsogoleri wa mpangano an’dzapfudzidwambo. 23 Ndipo thangwe ra mbverano omwe an’dzacita naye, iye an’dzacita bzinthu mwacinyengo, an’dzamuphindukira ndipo an’dzakhala wamphanvu mwakuphatisa basa mtundu ung’ono. 24 Pa nthawe yomwe bzinthu bzin’dzakhala bziri bwino,* iye an’dzapita m’mbuto zentse za m’cigawo zomwe zina cuma ndipo an’dzacita bzinthu bzomwe azibereki wawo alibe kubzicita ne azipai wa azibereki wawowo. An’dzagawanisa wanthu bzinthu bzomwe bzidatengedwa mwamphanvu, mwakucita kupamba na bzinthu bzinango ndipo an’dzakonzera ciwembo mbuto zakukhotcerereka, koma an’dzacita bzimwebzo m’kanthawe kakucepa.

25 “Iye an’dzabzilimbisa na kukhwimisa mtima wace* pomwe ana thimu likulu la anyankhondo, kuti akamenyane na mambo wa ku suli. Ndipo mambo wa ku suliyu, an’dzakonzekera nkhondo pomwe ana thimu likulu kwene-kwene na lamphanvu la anyankhondo. Ndipo iye* an’dzapitiriza lini kukhala na mphanvu, thangwe iwo an’dzamukonzera ciwembo. 26 Wale omwe ambadya cakudya cace cabwino an’dzacitisa kuti iye agwe.

“Anyankhondo wace an’dzatengedwa na kudzala kwa madzi ndipo azinji an’dzafa.

27 “Amambo awiriwa, an’dzakhala na mtima wakufuna kucita bzinthu bzakuipa ndipo iwo an’dzakhala pa meza ibodzi acimbanamizana. Tsono palibe cinthu comwe cin’dzawafambira bwino, thangwe kumala kwace kun’dzacitika pa nthawe yakuthemera.

28 “Ndipo mambo wa ku norte an’dzabwerera ku dziko lace na cuma cizinji ndipo iye an’dzakhala wakutsimikiza kumenyana na mpangano wakucena. Iye an’dzacita bzomwe bziri mu mtima mwace, acibwerera ku dziko lace.

29 “Pa nthawe yakuikhidwiratu iye an’dzabwerera kuti adzamenyane na mambo wa ku suli. Tsono pa nthaweyi bzin’dzakhala lini ninga pakuyamba, 30 pakuti naviyo za Kitimu zin’dzamubwerera ndipo iye an’dzacitisidwa manyazi.

“Iye an’dzabwerera ndipo an’dzakhuthulira ukali bwace mpangano wakucena, ndipo an’dzacita bzomwe bziri mu mtima mwace. An’dzabwerera acidzakumbukira wale omwe asiya mpangano wakucena. 31 Ndipo kwa iye kun’dzacoka thimu la anyankhondo lomwe lin’dzapswipiza* mbuto yakucena na yakukhotcerereka ndipo an’dzacosa ntsembe zakuperekedwa nthawe zentse.

“Iwo an’dzaikha cinthu cakunyansa comwe cimbapfudza.

32 “Mwakuphatisa basa mafala yacinyengo, iye an’dzatsogolera wale omwe ambaphonyera mpangano kuti apanduke. Tsono wanthu omwe ambadziwa Mulungu wawo, an’dzakunda ndipo an’dzacita bzomwe bziri mu mtima mwawo.* 33 Ndipo omwe mbakuzindikira pakati pa wanthuwo, an’dzathandiza wanthu azinji kubvesesa bzinthu, ndipo an’dzakhukhumudwa acigwa thangwe ra xipada, moto, kutengedwa ninga akapolo na kupambidwa kwa ntsiku zizinji. 34 Tsono akadzakhukhumudwa, iwo an’dzathandizidwa pang’ono ndipo azinji an’dzaphatana nawo thangwe ra mafala yacinyengo.* 35 Ndipo winango omwe mbakuzindikira an’dzakhukhumudwa* nakuti wanthu wakuzindikira atsukidwe na kucenesedwa mpaka kuphampha pakuti bzimwebzi mpsa nthawe yakuikhidwiratu.

36 “Ndipo mamboyo an’dzacita bzentse bzomwe akufuna, ndipo an’dzabzikuza acibzikhalisa mkulu kuposa mulungu ali-wentse ndipo an’dzanyoza Mulungu wa mirungu ndipo bzinthu bzin’dzamufambira bwino mpaka ciya cace kumala, thangwe bzomwe Mulungu adaleweratu bzin’funika kucitika. 37 Iye an’dzakhala alibe basa na Mulungu wa makolo yace yakale, ndipo an’dzakhala alibembo basa na bzakufuna bza akazi ne bza mulungu ali-wentse, ndipo an’dzabzikhalisa mkulu kuposa wentse. 38 M’mbuto mwace, iye an’dzapasa ulemerero mulungu wa mizinda yakulimba ndipo an’dzapasa ulemererobo mulungu omwe ne makolo yace yakale yalibe kumudziwa mwakuphatisa basa oro, prata,* minyala yakufunika kwene-kwene na bzinthu bzinango bzakufunika. 39 Iye pabodzi na mulungu wacirendo, bzinthu bzin’dzamufambira bwino pakunesana na mbuto yakukhotcerereka kwene-kwene. An’dzapasa ulemerero bukulu kwa wale omwe an’dzamuthandizira ndipo an’dzawacitisa kuti atonge pakati pa wanthu azinji. Iye an’dzagawa mbuto, acipagalidwi.

40 “Mambo wa ku suli an’dzayamba kunesana na mambo wa ku norte, ndipo mambo wa ku norte an’dzabwera kwa iye ninga conzi camphanvu na ngolo za nkhondo, anyakupakira makavalo na naviyo zizinji. Iye an’dzapita m’madziko manango ndipo an’dzapfudza ninga kudzala kwa madzi m’dziko. 41 Iye an’dzapitambo m’dziko Lakudeka ndipo an’dzacitisa madziko mazinji kukhukhumudwa, tsono omwe an’dzapulumuka m’manja mwace ni Edomu, Mowabe na mbali yakufunika kwene-kwene ya Aamoni. 42 Iye an’dzapitiriza kuphatisa basa mphanvu zace kuti anesane na madzikoyo. Ndipo dziko la Edjipito lin’dzapulumuka lini. 43 Iye an’dzatonga cuma cakubisika ca oro na prata na bzinthu bzentse bzakubisika bza m’dziko la Edjipito, ndipo wanthu wa ku Libiya na wa ku Etiyopiya an’dzamutewera.

44 “Tsono mafala yakucokera kumabvadzuwa na ku norte yan’dzamuviringiza, ndipo iye an’dzacoka na ukali bukulu kuti adzonge na kupfudza azinji. 45 Iye an’dzamanga matendi yace ya umambo pakati pa nyanza ikulu na phiri lakucena la dziko Lakudeka. Iye an’dzapfudzidwa ndipo palibe omwe an’dzamuthandiza.

12 “Pa nthaweyo, an’dzabwera Migeli* nduna ikulu yomwe ikucita bzinthu kuti ithandize wanthu wako.* Ndipo pan’dzakhala na nthawe ya matsautso yomwe yakanati kucitika kale kuyambira pomwe mtundu wa wanthu udayamba mpaka pa nthaweyo. Pa nthawe imweyo wanthu wako an’dzapulumuka, wale omwe madzina yawo yadanembedwa m’bukhu. 2 Ndipo azinji omwe adafa* an’dzamuka. Winango an’dzatambira moyo wakusaya kumala, tsono winango an’dzapasidwa manyazi mpaka kale-kale.

3 “Wanthu wakuzindikira an’dzayetima ninga kudzulu, ndipo omwe akuthandiza wanthu azinji kukhala wakulungama an’dzayetima ninga nyenyezi mpaka kale-kale.

4 “Iwe Daniyeli, koya mafalaya mwacintsintsi ndipo ufunge bukhuli mpaka pa nthawe yakumalizira. Wanthu azinji an’dzayenda uku na uku* ndipo cidziwiso caico cin’dzawanda.”

5 Na tenepo, ine Daniyeli ndidawona pomwe anjo awiri omwe akhadaima. M’bodzi akhadaima ng’ambu ino ya mkulo ndipo munango akhadaima ng’ambu inango ya mkuloyo. 6 Ndipo m’bodzi wawo adauza munthu omwe akhadabvala cakubvala ca nguwo yabwino, omwe akhadaima padzaulu pa madzi ya mu mkuloyo kuti: “Kodi pan’dzapita nthawe itali tani kuti bzinthu bzakudabwisabzi bzifike kuphampha?” 7 Tenepo, ndidabva munthu omwe akhadabvala cakubvala ca nguwo yabwino, omwe akhadaima padzulu pa madzi ya mu mkuloyo, ndipo iye adadzusa manja yace m’dzaulu acilumbirira Ule omwe ambakhala na moyo mpaka kale-kale kuti: “In’dzapita nthawe ibodzi yakuikhidwiratu, nthawe ziwiri na metade ya nthawe.* Akadzandomaliza kuphwanya-phwanya mphanvu za anyakucena, bzinthu bzentsenebzi bzin’dzafika kuphampha.”

8 Tsono inepano ndidabva, koma ndiribe kubvesesa bzomwe adalewabzo, mwakuti ndidabvunza kuti: “Imwe mbuya wangu, kodi bzinthu bzimwebzi bzin’dzamala tani?”

9 Patsogolo pace iye adati: “Ndoko Daniyeli, pakuti mafalaya yan’funika kukoyedwa mwacintsintsi yacifungidwa mpaka pa nthawe yakumalizira. 10 Wanthu azinji an’dzabzisambika acibzicenesa ndipo an’dzayezedwa. Ndipo wanthu wakuipa an’dzacita bzinthu bzakuipa ndipo palibe munthu ali-wentse wakuipa omwe an’dzabvesesa, koma wale omwe mbakuzindikira an’dzabvesesa.

11 “Ndipo kucokera pa nthawe yomwe zin’dzacosedwa ntsembe zakuperekedwa nthawe zentse, ciciikhidwa cinthu cakunyantsa comwe cimbapfudza, zin’dzapita ntsiku zakukwana 1290.

12 “An’kondwa ngule omwe an’dikhirira mwakupirira* mpaka kuphampha kwa ntsiku 1335.

13 “Tsono iwepo khala wakulimba mpaka kuphampha. Iwepo un’dzapuma koma kuphampha kwa ntsikuzo un’dzamuka kuti utambire utaka bwako.”

Ayai, “templo.”

Komwe ni ku Babiloniya.

Ayai, “templo.”

Mafala yace caiyo: “wana wa Jirayeri.”

Mafala yace caiyo: “wana.”

Mafala yace caiyo: “wana wa.”

Kuthandauza “Mulungu Ndiye Mtongi Wangu.”

Kuthandauza “Yahova Wandidekera Mtima.”

Ayai pinango, “Mbani Angandendemerane na Mulungu?”

Kuthandauza “Yahova Wandithandiza.”

Yamweya ni madzina ya ku Babiloniya.

Mafala yace caiyo: “wana.”

Mafala yace caiyo: “msolo wangu un’dzakhala na mulandu.”

Mafala yace caiyo: “wana.”

Mafala yace caiyo: “akhadanenepa.”

Mafala yace caiyo: “wana.”

Mafala yace caiyo: “wana.”

Ayai, “kuzindikira.”

Mafala yace caiyo: “mzimu wace ukhaneseka.”

Limweri ni thimu la wanthu omwe akhabzibva kuti akhadziwa kuvima na kudziwa bzinthu bzakutsogolo.

Mafala yace caiyo: “mzimu wangu ukuneseka.”

Mafala ya pa Daniyeli 2:4b mpaka 7:28 pakuyambirira yadanembedwa m’cirewedwe ca Ciaramaiko.

Ayai, “tin’kutsumbudzulirani.”

Ayai pinango, “mbuto yakutaira lixo; mudu wa ndowe.”

Ayai, “bzinthu bzacintsintsi.”

Mafala yace caiyo: “m’makumbukidwe mwanu mudayamba kukumbuka.”

Ayai, “cifuwa cace.”

Ayai, “siriva.”

Ayai, “kobre.”

Ayai, “dongo lakuumbidwa.”

Ayai, “nzayo za.”

Mafala yakuti “mbali zinango” pinango yakulewa bza wale omwe ambacita mbali ya simbi.

Ayai, “wana wa wanthu,” omwe ni wanthu wentse.

Ayai, “an’dzakhazikisa.”

Pafupi-fupi mametru 27. Onani Mafala Yakuphampha B14.

Pafupi-fupi mametru 2,7. Onani Mafala Yakuphampha B14.

Umweyu ni mtundu munango wa bzakuimbira bza bzingwe.

‘Harpa’ ni cakuimbira comwe cina bzingwe ninga guitara.

Umweyu ni mtundu munango wa bzakuimbira bza bzingwe.

Ayai, “mwakuti khalidwe lace lidacinjiratu.“

Ayai, “ukhalibe mphanvu pa iwo.”

Ayai, “kupereka mathupi yawo.”

Ayai pinango, “mbuto yakutaira lixo; mudu wa ndowe.”

Ayai, “udindo bwakulemekezeka.”

Ayai, “adzanditsumbudzulire.”

Limweri ni thimu la wanthu omwe akhabzibva kuti akhadziwa kuvima na kudziwa bzinthu bzakutsogolo.

Ayai, “mulimange na cakumangira ca simbi na ca mkuwa.”

Ayai, “ukulu.”

Ayai, “kobre.”

Ayai, “angaletse boko lace.”

Ayai, “ukulu.”

Ayai, “kobre.”

Limweri ni thimu la wanthu omwe akhabzibva kuti akhadziwa kuvima na kudziwa bzinthu bzakutsogolo.

Ayai, “kutsumbudzula.”

Ayai, “mai wace wa mambo.”

Limweri ni thimu la wanthu omwe akhabzibva kuti akhadziwa kuvima na kudziwa bzinthu bzakutsogolo.

Ayai, “kubvekesa bzinthu bzakunesa kubzibvesesa.”

Ayai, “kubvekesa bzinthu bzakunesa kubzibvesesa.”

Ayai, “kukwiza ayai kucepesa munthu.”

Ayai, “kobre.”

Mafala yace caiyo: “mzimu wakudabwisa.”

Mafala yace caiyo: “mulomo.”

Ayai, “adacita jejum.”

Ayai pinango, “alibe kumubweresera anyakuimba.”

Mafala yace caiyo: “tulo twace tukhathawa.”

Cimweci n’cirombo caukali kwene-kwene.

Ayai, “yakusamwa.”

Ayai, “nkhungu.”

Imweyi ni Nyumba ya Mphala ya kudzulu.

Ayai, “yakusamwa.”

Mafala yace caiyo: “mzimu wangu udaneseka.”

Ayai, “kobre.”

Ayai, “yakusamwa.”

Mafala yace caiyo: “nthawe ibodzi, nthawe na metade ya nthawe,” zomwe ni nthawe zitatu na meya.

Ayai, “Susa.”

Ayai, “bira wacimuna.”

Ayai pinango, “azinji, mwakusaya kuwacenjeza.”

Yomwe ni mabukhu yakupambulika.

Ayai, “na kucita jejum.”

Ayai, “kuderekhesa mtima wa.”

Ayai, “kukhulupirika kwanu.”

Pamwepa sumana ibodzi ikuimira magole 7.

Mafala yace caiyo: “mpolofeta.”

Ayai, “kwa Nyakudzozedwa.”

Mafala yace caiyo: “Hidekeli.”

Ayai, “sintu ya.”

Mafala yace caiyo: “mitsatso ya moto.”

Ayai, “kobre.”

Ayai, “wakufunidwa.”

Kuthandauza “Mbani Angandendemerane na Mulungu?”

Ayai, “nduna ya udindo bwapadzulu kwene-kwene.”

Mafala yace caiyo: “Pomwe iye an’dzalamuka.”

Ayai, “bzakufunika.”

Mafala yace caiyo: “iye.”

Mafala yace caiyo: “manja ya.”

Ayai pinango, “an’dzafika mwakusaya kulewa; mwakusaya kudziwisa.”

Ayai, “mwakucenjera.”

Ayai pinango, “an’dzafika mwakusaya kulewa; mwakusaya kudziwisa.”

Mafala yace caiyo: “Iye an’dzatsonkhanisa mphanvu zace na mtima wace.”

Pinango akulewa bza mambo wa ku norte.

Ayai, “lin’dzanyoza.”

Ayai, “an’dzacita bwino bzinthu.”

Ayai, “yakupumpswa.”

Mafala yace caiyo: “an’dzakhukhumudwisidwa.”

Ayai, “siriva.”

Kuthandauza “Mbani Angandendemerane na Mulungu?”

Mafala yace caiyo: “wana wa wanthu wako.”

Mafala yace caiyo: “Omwe adagona pa mataka.”

Ayai, “an’dzafufudza bwino-bwino,” bzomwe ni bukhu.

Mafala yace caiyo: “nthawe ibodzi, nthawe na metade ya nthawe,” zomwe ni nthawe zitatu na meya.

Ayai, “mwakufunisisa.”

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani