MAFALA YABWINO YA MARKO
1 Ciyambi ca mafala yabwino yakulewa bza Jezu Kristu, Mwana wa Mulungu: 2 Ninga momwe bzikhadanembedweratu na mpolofeta Zaiya kuti: “(Ona! Ndikutumiza mtumiki wangu patsogolo pako, omwe an’dzakonza njira yako.) 3 Fala lakukuwa lidabveka m’dambo liciti: ‘Konzani njira ya Yahova! Ndipo lungamizani miseu yace.’” 4 Juwau Batista akhali mu dambo ndipo akhapalizira wanthu kuti abatizidwe ninga cizindikiro ca kukungula kuti pikado zawo zilekereredwe. 5 Ndipo wanthu wentse wa m’bzigawo bza Djudeya na wa ku Jeruzalemu, akhambayenda kuna iye, ndipo iwo akhabatizidwa* na iye mu Mkulo wa Jordano, acimbakungula pikado zawo padeca. 6 Juwau akhabvala bzakubvala bzakukonzedwa na ukuse bwa ngamira na bande la khanda m’ciuno mwace, ndipo iye akhambadya bziwala na uci bwa m’thengo. 7 Ndipo iye akhambapalizira kuti: “M’mbuyo mwangu mukubwera munthu munango wamphanvu kuposa ine, mwakuti inepano ndine lini wakuthemera kukotama kuti nditsudzule bzingwe bza xango zace. 8 Ine ndikukubatizani na madzi, tsono iye an’dzakubatizani na mzimu wakucena.”
9 Mu ntsiku zimwezire, Jezu adacoka ku Nazareti wa ku Galileya ndipo adayenda komwe kukhana Juwau, acikabatizidwa mu mkulo wa Jordano. 10 Pa nthawe imweyoletu pomwe adanuka m’madzi, iye adawona kudzulu kukufunguka, ndipo mzimu wakucena udabuluka kwa iye ninga nkhangaiwa icimumbutha. 11 Ndipo kudzulu kudabveka fala lakuti: “Iwepo ndiwe Mwana wangu wakufunidwa; nimbakomedwa nawe kwene-kwene.”
12 Mwakusaya kucedwa, mzimu wakucena udamuyendesa ku dambo. 13 Ndipo iye adapitiriza kukhala m’dambomo kwa ntsiku 40 acimbayezedwa na Sathani. Iye akhali pabodzi na bzirombo bza m’thengo, ndipo anjo akhambamutumikira.
14 Pomwe Juwau adaikhidwa m’kawoko, Jezu adayenda ku Galileya kukapalizira mafala yabwino ya Mulungu 15 acimbalewa kuti: “Nthawe yakuikhidwiratu yakwanisika, ndipo Umambo bwa Mulungu bwafendera. Kungulani, ndipo khulupirani mafala yabwino.”
16 Pomwe akhafamba mphepete mwa Nyanza ya Galileya, Jezu adawona Simau na m’bale wace Andereya omwe akhathusa bwazi bwawo m’nyanzamo, pakuti iwo akhali akhombwe. 17 Na tenepo, Jezu adawauza kuti: “Nditewereni, ndipo inepano ninkucitisani kukhala akhombwe wa wanthu.” 18 Pa nthawe imweyoletu, iwo adasiya bwazi bwawobo acimutewera. 19 Pomwe adafamba pang’ono, iye adawona Tiyago mwana wa Zebedeu na m’bale wace Juwau ali m’mwadiya akukonza bwazi bwawo, 20 ndipo pa nthawe imweyoletu iye adawacemera. Tenepo iwo adasiya pai wawo Zebedeu m’mwadiyamo pabodzi na anyabasa, acimutewera. 21 Ndipo iwo adayenda ku Kafarnau.
Pomwe ntsiku ya Sabudu idafika, iye adapita mu nyumba yakunamatira* aciyamba kupfunzisa. 22 Ndipo wanthu adadabwa kwene-kwene na kapfunzisidwe kace, thangwe bzomwe iye akhapfunzisabzo bzikhacokeradi kwa Mulungu,* sikuti ninga momwe anembi akhacitira. 23 Pa nthawe imweyo, mu nyumba yakunamatiramo, mukhana munthu munango omwe akhana mzimu wakuipa,* ndipo iye adakuwa kuti: 24 “Mun’funa ciyani na ife, imwe Jezu wa ku Nazareti? Kodi mwabwera kudzatipha? Ine ndikukudziwani bwino kuti imwepo ndimwe wakucena wakutumidwa na Mulungu!” 25 Tsono Jezu adatsimula mzimuyo aciti: “Nyamala, ndipo coka mwa iye!” 26 Tenepo mzimu wakuipayo udagwesera pantsi munthuyo ucikuwa kwene-kwene ndipo udacoka mwa iye. 27 Pamwepo wanthu wentse adadabwa kwene-kwene ndipo adayamba kumbabvunzana kuti: “Kodi n’ciyani cimweci? Ni cipfunziso cipsa! Iye ana mphanvu yakucosa mizimu yakuipa ndipo mizimuyo imbamubvera.” 28 Tenepo mbiri yace idamwazika mwakamfulumize m’madera yentse ya ku Galileya.
29 Patsogolo pace iwo adabula mu nyumba yakunamatiramo aciyenda kumui kwa Simau na Andereya. Ndipo Tiyago na Juwau adayendambo nawo pabodzi. 30 Tsono amibzala wacikazi wa Simau akhadagona thangwe akhadafesuka. Ndipo Jezu adadziwisidwa bza kufesuka kwawoko. 31 Iye adayenda komwe kukhana iwoko, aciwalamusa mwa kuphata boko lawo. Iwo adalimba, ndipo adayamba kuwaphikira cakudya.
32 Ku maulo pomwe dzuwa likhamira, azinji adamubweresera wanthu omwe akhaduwala na omwe akhadaphatidwa na bziwanda; 33 ndipo wanthu wentse wa mu mzindamo akhadadzala pa msuwo wa nyumbayo. 34 Tenepo, Jezu adapoza wanthu azinji omwe akhaduwala matenda yakusiyana-siyana, ndipo adacosambo bziwanda bzinji. Tsono iye alibe kulekerera bziwandabzo kulewalewa, thangwe bzikhamudziwa kuti iye ni Kristu.*
35 Macibese-bese kukanati kucena, iye adamuka aciyenda panja ndipo adayenda ku mbuto yomwe kukhalibe wanthu, ndipo kumweko adayamba kupemba. 36 Tsono Simau na omwe akhanaye pabodzi adayenda kukamunyang’ana 37 ndipo iwo adamugumana acimuuza kuti: “Wanthu wentse akukunyang’anani.” 38 Tsono iye adawauza kuti: “Mbatiyendeni ku mbuto inango, m’mizinda yapafupi kuti ndikapalizirembo kumweko, thangwe ndibzo bzomwe ndidabwerera.” 39 Iye adayendadi, ndipo adakapalizira mu nyumba zawo zakunamatira na mu Galileya wentse acicosambo bziwanda.
40 Munthu munango wa mapere adabwerambo kuna iye, ndipo adagodama acimudandaulira kuti: “Penu mun’funa, ndipozeni.” 41 Jezu adamubvera ntsisi ndipo adafuthula boko lace acimukhuya, acilewa kuti: “Inde, nin’funa! Pozedwa matenda yakoya.” 42 Pa nthawe imweyoletu, mapereyo yadamala, ndipo adalimba. 43 Jezu adamuuza kuti ayende, pomwe adamala kumupasa malango yamphanvu, 44 yakuti: “Leka kuuza munthu ali-wentse, koma ndoko ukawonekere kwa antsembe ucikacitambo cakupereka comwe Mozeji adalewa, kuti cikhale umboni kwa iwo.” 45 Tsono pomwe munthuyo adacoka pamwepo, adayamba kumbauza wanthu bzomwe bzikhadacitikabzo na kumbadziwisa bza nkhaniyo m’mbuto zinango. Thangwe ra bzimwebzi, Jezu alibe kukwanisa kupita pomwe mu mzindamo mwakuwonekera, koma akhakhala kunja kwa yekha-yekha. Tsono wanthu akhapitiriza kubwera kuna iye kucokera ku mbuto zakusiyana-siyana.
2 Pomwe padapita ntsiku zing’ono-ng’ono, Jezu adabwerera pomwe ku Kafarnau, ndipo wanthu adabva kuti iye akhali pamui. 2 Wanthu azinji adatsonkhana pamuipo mwakuti pakhalibe mbuto yakukhala napo pa msuwo, ndipo iye adayamba kuwauza mafala yabwino. 3 Ndipo adamubweresera munthu wakudjedjera bziwalo omwe akhadanyamulidwa na wanthu anai. 4 Iwo alibe kukwanisa kufika naye pomwe pakhana Jezupo, thangwe ra kuwanda kwa wanthu. Tenepo, iwo adakundula pa mtsodzi ku mbali yomwe iye akhali, acibulusira makha yomwe yakhana munthu wakudjedjera bziwaloyo. 5 Pomwe Jezu adawona cikhulupiro cawo, iye adauza nyakudjedjera bziwaloyo kuti: “Mwanangu, pikado zako zalekereredwa.” 6 Tsono anembi winango omwe akhadakhala pamwepo, adayamba kumbakumbuka mu mtima mwawo kuti: 7 “Thangwe ranyi munthu umweyu akulewalewa tenepayu? Umweyu akunyoza Mulungu. Mbani angalekerere pikado kupambula Mulungu?” 8 Tsono pa nthawe imweyo, Jezu adazindikira mu mtima mwace kuti iwo akhakumbuka bzimwebzo, tenepo adawabvunza kuti: “Thangwe ranyi mukukumbuka bzinthu bzimwebzi m’mitima mwanu? 9 Kodi cakupusa kuuza nyakudjedjera bziwaloyu n’ciyani? ‘Pikado zako zalekereredwa’ ayai ‘Nyamula makha yako ufambe’? 10 Tsono kuti mudziwe kuti Mwana wa munthu ana mphanvu zakulekerera pikado pa dziko la pantsi . . .” iye adauza nyakudjedjera bziwaloyo kuti: 11 “Inepano ndikukuuza kuti: Lamuka, tenga makha yako uyende kumui kwako.” 12 Tenepo iye adalamukadi, ndipo pa nthawe imweyoletu adanyamula makha yaceyo aciyamba kufamba pamaso pa wanthu wentse. Wanthu wentse adadabwa aciyamba kutumbiza Mulungu mwa kumbalewa kuti: “Ifepano tikanati kuwona kale bzinthu ninga bzimwebzi.”
13 Iye adayenda pomwe mphepete mwa nyanza, ndipo thimu la wanthu lidapitiriza kuyenda kuna iyeko, ndipo iye adayamba kuwapfunzisa. 14 Pomwe iye akhafamba, adawona Levi mwana wa Alufeu, omwe akhadakhala m’cipinda cakukhomesera mtsonkho, ndipo iye adamuuza kuti: “Khala mteweri wangu.” Pa nthawe imweyoletu, iye adamuka, acimutewera. 15 Pa nthawe inango, Jezu akhadya m’nyumba mwa Levi ndipo anyakupfunza wace, anyakukhomesa mtsonkho na anyakucita pikado akhadyambo naye pabodzi, pakuti azinji wa iwo akhamutewera. 16 Tsono pomwe anembi na Afarizeu adawona kuti iye akhadya na anyakucita pikado pabodzi na anyakukhomesa mtsonkhowo, iwo adabvunza anyakupfunza wace kuti: “Kodi mpfunzisi wanuyu, ambadya pabodzi na anyakukhomesa mtsonkho na anyakucita pikado?” 17 Pomwe Jezu adabva bzimwebzi, adawatawira kuti: “Wale omwe ana thanzi labwino ambafunikira lini dotolo, koma wale omwe akuduwala ndiwo ambafunikira. Pakuti ndiribe kubwerera anyakulungama, koma anyakucita pikado.”
18 Anyakupfunza wa Juwau Batista na Afarizeu akhambabzimana kudya.* Tenepo iwo adafenderera Jezu acimubvunza kuti: “Thangwe ranyi anyakupfunza wa Juwau na anyakupfunza wa Afarizeu ambabzimana kudya pomwe anyakupfunza wanu ambabzimana lini kudya?” 19 Jezu adawatawira kuti: “Kodi axamwali wa namwali wacimuna, ana mathangwe yakubzimanira kudya uko namwaliyo anaye pabodzi? Tsono pakuti iwo ali pabodzi na namwaliyo angabzimane lini kudya. 20 Koma zin’dzafika ntsiku zomwe namwali wacimunayo an’dzacosedwa pakati pawo, mu ntsiku zimwezo, iwo an’dzabzimana kudya. 21 Palibe munthu omwe ambasonerera cigamba cipsa pa cakubvala cakale-kale. Pakuti iye akacita bzimwebzo, cigamba cipsaco cingapfuwe cakubvala cakale-kaleco cicing’ambika kwene-kwene kuposa momwe cikhaliri pakuyamba. 22 Ndipo palibe omwe angaikhe vinyu ipsa mu nthawa zakale.* Pakuti iye akacita bzimwebzo, vinyuyo ingang’ambe nthawazo. Patsogolo pace, vinyuyo ingataike ndipo nthawazo zingadzongeke. Tenepo vinyu ipsa imbayikhidwa mu nthawa zipsa.”
23 Pomwe Jezu akhapita na m’minda ya tirigu pa ntsiku ya Sabudu, anyakupfunza wace adayamba kupulula ngala za tiriguzo pomwe akhafamba. 24 Tenepo Afarizeu adamubvunza kuti: “Thangwe ranyi anyakupfunza wanu akucita bzinthu bzomwe mpsakubvumizidwa lini pa ntsiku ya Sabudu?” 25 Tsono iye adawatawira kuti: “Kodi mulibe kuwerenga bzomwe Davide na anzace adacita, pomwe iwo akhana njala? 26 Mu nkhani yakulewa bza Abiyatari, mtsogoleri wa antsembe, Davide adapita m’nyumba ya Mulungu acidya pau zakuperekedwa ntsembe, ndipo iye adapasambo amuna omwe akhanawo pabodzi. Mwakubverana na lamulo, munthu ali-wentse akhabvumizidwa lini kudya pauzo koma antsembe okha. Kodi imwepo mukanati kuwerenga bzimwebzi?” 27 Iye adalewa pomwe kuti: “Sabudu idaikhidwa thangwe ra munthu, sikuti munthu thangwe ra Sabudu. 28 Tenepo, Mwana wa Munthu ni Mbuya, napo wa Sabudu.”
3 Iye adapita pomwe mu nyumba yakunamatira,* ndipo m’mwemo, adagumana munthu omwe akhadapunduka boko.* 2 Tenepo, Afarizeu akhamunyang’anisisa kuti awone penu iye angadapoza munthuyo pa ntsiku ya Sabudu na cakulinga cakuti anyang’ane mathangwe yakumupasira mulandu. 3 Iye adauza munthu wakupunduka boko ule* kuti: “Lamuka ndipo bwera pakatipa.” 4 Patsogolo pace, iye adawabvunza kuti: “Kodi lamulo limbabvumiza kucita ciyani pa ntsiku ya Sabudu? Kucita bzabwino ayai bzakuipa? Kupulumusa moyo ayai kupha?” Tsono iwo adandonyamala. 5 Pomwe Jezu adanyang’anisa wentse omwe akhali pamwepowo na ciya na kusunamambo kwene-kwene thangwe ra kuuma mtima kwawo, iye adauza munthuyo kuti: “Futhula boko lako.” Iye adafuthuladi, ndipo bokolo lidalimbiratu. 6 Tenepo, Afarizeuwo adabula panja, ndipo pa nthawe imweyoletu iwo adayenda kukabverana na wa cipani ca* Herode kuti akonze ciwembo cakupha Jezu.
7 Tsono Jezu adayenda ku nyanza pabodzi na anyakupfunza wace ndipo thimu likulu la wanthu wakucokera ku Galileya na ku Djudeya lidamutewera. 8 Napo wanthu wakucokera ku Jeruzalemu, ku Idumeya, ku ng’ambu inango ya Jordano na wa m’bzigawo bza Tiro na Sidoni, adabva bzinthu bzizinji bzomwe iye akhacita, ndipo thimu likulu la wanthu lidayenda kwa iye. 9 Ndipo iye adauza anyakupfunza wace kuti amubweresere mwadiya mng’ono kuti iye apakire na cakulinga cakuti thimu la wanthulo lireke kumupsindiza. 10 Pakuti iye akhapoza wanthu azinji, wentse omwe akhana matenda makulu akhagwinyana-gwinyana kuti andomukhuye. 11 Napo mizimu yakuipa nthawe zentse ikambamuwona, ikhambagwa pantsi pamaso pace, icimbakuwa kuti: “Imwepo ndimwe Mwana wa Mulungu.” 12 Koma nthawe zizinji Jezu akhambaitsimula mwamphanvu kuti ileke kuzimbula kuti iye akhali yani.
13 Iye adakwira pa phiri acicemera omwe akhawafuna, ndipo iwo adayenda kuna iyeko. 14 Ndipo iye adasankhula wanthu wakukwana 12, omwe adawacemera kuti apostolo, kuti ambakhale naye nthawe zentse na kumbawatuma kuti akapalizire 15 ndipo iye adawapasa mphanvu yakucosa bziwanda.
16 Pa wanthu 12 omwe adasankhulidwawo, pakhana Simau, omwe iye adamupasa dzina lakuti Pedru, 17 Tiyago mwana wa Zebedeu na Juwau m’bale wace wa Tiyago (iye adawapasambo dzina lakuti Bowanerji, lomwe limbathandauza “Wana wa Mpheni”), 18 Andereya, Filipi, Bartolomeu, Mateu, Thomasi, Tiyago mwana wa Alufeu, Tadeu, Simau mkananita,* 19 na Djuda Sikaliyoti omwe patsogolo pace adadzapereka Jezu.
Patsogolo pace iye adapita m’nyumba, 20 ndipo thimu la wanthu lidagwezekana pomwe. Na tenepo, iwo alibe kukhala na nthawe kuti adye. 21 Koma pomwe adzinza wace adabva bzimwebzo, iwo adayenda kuti akamutenge pakuti akhalewa kuti: “Iye akupenga.” 22 Ndipo anembi wakucokera ku Jeruzalemu akhambalewambo kuti: “Umweyu ana Belezebu,* ndipo iye ambacosa bziwanda na mphanvu ya mtongi wa bziwandayo.” 23 Tenepo, iye adawacemera aciwauza bziratizo: “Kodi Sathani angacose tani Sathani? 24 Wanthu wa mu umambo akamenyana okha-okha, umambobo bungapfudzike; 25 ndipo wanthu wa m’nyumba ibodzi akamenyana okha-okha, nyumbayo imbagwa. 26 Ndipopa, penu Sathani akubziphindukira yekha ndipo wagawanika ndiye kuti angapitirize lini koma angapfudzike. 27 Kulewa cadidi, palibe omwe angapite m’nyumba mwa munthu wamphanvu acimubera bzinthu bzace acisaya kuyamba kumumanga. Akamumanga, ni pomwe angakwanise kumubera m’nyumba mwacemo. 28 Cadidi ndikukuuzani kuti, wana wa wanthu an’dzalekereredwa bzinthu bzentse, bziribe basa pikado yomwe iwo an’cita na mafala yakunyoza yomwe iwo anilewa. 29 Tsono ali-wentse omwe aninyoza mzimu wakucena, an’dzalekereredwa lini mpaka kale-kale, koma an’dzakhala na mulandu wa pikado yakusaya kumala.” 30 Jezu adalewa bzimwebzi thangwe iwo akhamulewa kuti: “Umweyu ana mzimu wakuipa.”*
31 Patsogolo pace, mai wace na abale wace adabwera aciima panja, ndipo iwo adatuma munthu kuti akamucemere. 32 Tsono pakuti thimu la wanthu likhadakhala pamwepo mwakumuzungulira, iwo adamuuza kuti: “Mai wanu na abale wanu ali panjapa, ndipo akukunyang’anani.” 33 Tsono iye adawatawira kuti: “Kodi mai wangu na abale wangu ni mbani?” 34 Iye adanyang’anisa wanthu omwe akhadakhala naye pafupi, aciti: “Onani! Awa ndiwo mai wangu na abale wangu! 35 Ule omwe an’cita kufuna kwa Mulungu, umweyo ndiye m’bale wangu, mpfumakazi yangu na mai wangu.”
4 Jezu adayamba pomwe kupfunzisa m’mphepete mwa nyanza, ndipo thimu likulu la wanthu lidatsonkhana pomwe pakhana iyepo. Tenepo, iye adapakira mwadiya acikhala, ndipo adaugwinyira m’madzi pang’ono, tsono thimu lentse la wanthulo likhadaima mphepete mwa nyanzamo. 2 Iye adayamba kuwapfunzisa bzinthu bzizinji mwakuphatisa basa bziratizo, ndipo pomwe akhawapfunzisapo, iye adawauza kuti: 3 “Tetekerani. Munthu munango adayenda kukabzala mbeu. 4 Pomwe iye akhabzala, mbeu zinango zidagwera m’mphepete mwa mseu, ndipo mbalame zidabwera zicidya mbeuzo. 5 Zinango zidagwera pa minyala pomwe pakhana mataka mang’ono-ng’ono ndipo zidamera mwakamfulumize thangwe matakayo yakhali lini mazinji. 6 Tsono pomwe dzuwa lidakwira, zidapsa, ndipo thangwe rakuti zikhalibe mizi, zidafota. 7 Mbeu zinango zidagwera pa minga, ndipo mingayo idakula icitazisa mbeuzo kukula, mwakuti ziribe kubala bzisapo. 8 Tsono zinango zidagwera pa mataka yabwino ndipo zidamera zicikula. Izo zidayamba kubala bzisapo; zinango zidabala bzisapo 30, zinango 60 ndipo zinango kupitirira 100.” 9 Ndipo iye adathumizira kuti: “Omwe ana makutu yakubva, abve.”
10 Pomwe iye akhadakhala payekha, omwe akhanaye pafupi, pabodzi na anyakupfunza wace 12 wale, adayamba kumubvunza bza bziratizo bzomwe akhadalewabzo. 11 Iye adawatawira kuti: “Imwepo mwapasidwa mwayi wakubvesesa cintsintsi cakupambulika ca Umambo bwa Mulungu, tsono kwa wale omwe ali kunja, bzinthu bzentse bzimbafotokozedwa na bziratizo, 12 kuti iwo ambanyang’anise, koma aleke kuwona, ndipo ambabve koma aleke kubvesesa thandauzo lace. Na tenepo iwo cipo acibwerera kwa Mulungu kuti alekereredwe.” 13 Ndipo adawauzambo kuti: “Imwepo mulibe kubvesesa ciratizoci, tsono kodi mungabvesesembo tani bziratizo bzinango bzentse?
14 “Munthu wakubzala mbeu ule, adabzala fala la Mulungu. 15 Wanthu winango ali ninga mbeu yomwe idagwera m’mphepete mwa mseu; iwo akandobva falalo, Sathani ambabwera acicosa fala lomwe likhadabzalidwa mu mtima mwawomo. 16 Winango ali ninga mbeu yomwe idabzalidwa pa minyala: iwo akandobva falalo, ambalibvuma mwakukondwa. 17 Iwo ambakhala alibe mizi mwa iwo okha, ndipo ambapitiriza mu kanthawe kakucepa. Tsono citsautso ayai cizunzo cikandoyamba thangwe ra falalo, iwo ambaluza cikhulupiro cawo.* 18 Ndipo pana mbeu zinango zomwe zidabzalidwa pa minga. Mbeu zimwezi ni wanthu omwe ambabva fala, 19 tsono thangwe ra thupo na bzinthu bza m’dziko lino* pabodzi na mphanvu yakupumpsa ya cuma na kufuna bzinthu bzentse, bzimbapita mu mtima mwawo, bziciphingiza falalo, ndipo ambabala lini bzisapo. 20 Pakumalizira pace, mbeu zomwe zidabzalidwa pa mataka yabwino, ni wale omwe ambabva falalo acilitambira na mtima wentse ndipo ambabala bzisapo, 30, 60 na 100.”
21 Iye adawauza pomwe kuti: “Palibe munthu omwe ambagasa kandiyero aciigwanankhira na citundu ayai aciibisa pantsi pa kama. Koma iye ambaiikha pa mbuto yakuikhira kandiyero. 22 Palibe cinthu cakubisika comwe cin’dzadziwika lini; ndipo palibe cinthu comwe cidabisidwa bwino-bwino comwe cin’dzawonekera lini padeca. 23 Ali-wentse omwe ana makutu yakubva, abve.”
24 Ndipo iye adawauza pomwe kuti: “Tetekerani mwatceru bzomwe mukubvabzi. Pakuti mphimo yomwe imwepo mumbapimira, ndiyo yomwe an’dzakupimiranimbo nayo, ndipo an’dzathumizira bzizinji kwa imwepo. 25 Pakuti omwe anabzo, an’dzathumiziridwa, tsono ule omwe alibe, napo bzomwe akukumbuka kuti anabzo an’dzatengeredwa.”
26 Tenepo, iye adathumizira pomwe kuti: “Mpsibodzi-bodzimbo na Umambo bwa Mulungu, ibo buli ninga munthu omwe ambawaza mbeu pa mataka. 27 Iye ambagona usiku acimuka ku macibese, ndipo mbeuyo imbamera icikula, koma iye ambadziwa lini kuti bzimwebzi bzimbacitika tani. 28 Pang’ono na pang’ono mataka yambabala bzisapo: cakuyamba m’mera umbacoka, patsogolo pace umbakula ucicosa ngala, ndipo pakumalizira pace ngalazo zimbakhuma ndipo tirigu imbawonekera. 29 Tiriguyo ikakhuma, iye ambaigwata na djeko, thangwe nthawe yakubvuna imbakhala yafika.”
30 Ndipo iye adathumizira pomwe kuti: “Kodi Umambo bwa Mulungu tingabundendemezere na ciyani, ayai tingabufotokoze na ciratizo ciponi? 31 Ibo buli ninga kanjere kang’ono-ng’ono.* Pa nthawe yomwe kambabzalidwa, kambakhala kanjere kang’ono kuposa njere zentse za pa dziko la pantsi. 32 Tsono kakabzalidwa, iko kambakula kacikhala cimuti cikulu kuposa miti yentse ya m’dimba ndipo umbakhala na mithambi mikulu-mikulu, mwakuti mbalame zimbakhala mu mthunzi wace.”
33 Na bziratizo ninga bzimwebzi, iye adawapfunzisa mafala ya Mulungu mpaka pomwe iwo adakwanisa kubvesesa. 34 Kulewa cadidi, iye alibe kuwauza cinthu ciri-centse mwakusaya kuphatisa basa ciratizo, koma iye akhakafotokozera anyakupfunza wace thandauzo la bziratizobzo kwa okha-okha.
35 Pa ntsiku imweyire kumaulo, iye adauza anyakupfunza wace kuti: “Mbatiyambukireni ku ng’ambu inango ire.” 36 Pomwe adamala kuuza thimu la wanthulo kuti liyende, anyakupfunza wace adamunyamula na mwadiya omwe iye akhali, ndipo pamwepo pakhana mimwadiya inango. 37 Ndipo kudayambika conzi camphanvu, ndipo mabimbi yakhambamenya mwadiyayo, mwakuti ukhadasala pang’ono kumira. 38 Tsono Jezu akhadagona m’mambuyo, m’mwadiyamo ndipo akhadatsamira mtsago. Tenepo iwo adamulamusa acilewa kuti: “Mpfunzisi, imwepo mukuwona lini kuti tikufa?” 39 Iye adamuka ndipo adatsimula conzico aciuza nyanzayo kuti: “Derekha! Khala zii!” Tenepo conzico cidalekeza, ndipo kudakhaladi zii. 40 Patsogolo pace, iye adawabvunza kuti: “Thangwe ranyi mukucita mantha tenepa? Kodi mukalibe cikhulupiro?” 41 Tsono iwo adabva mantha kwene-kwene, ndipo adayamba kumbabvunzana kuti: “Kodi umweyu ni mbani maka-maka? Napo conzi na nyanza bzimbamubvera.”
5 Ndipo iwo adafika ku ng’ambu inango ya nyanza, ku dera la Ajerazeno. 2 Tsono pomwe Jezu adandobuluka m’mwadiya, iye adagumana na munthu omwe akhacokera m’thenje ndipo akhadaphatidwa na mzimu wakuipa. 3 Iye akhakhala m’thenjemo, ndipo mpaka nthawe imweyire, palibe munthu omwe akhadakwanisa kale kumumanga, napo na makorenti. 4 Nthawe zizinji iye akhambamangidwa manja na minyendo na makorenti, tsono iye akhabwedza makorentiyo aciyagwata-gwata. Ndipo palibe munthu omwe akhakwanisa kumukunda. 5 Ndipo usiku na masikati, iye akhambakuwa m’thenje na m’mapiri acimbabziceka-ceka na minyala. 6 Tsono pomwe adawona Jezu na patali, iye adamuthamangira acikamugodamira. 7 Ndipo adakuwa kwene-kwene kuti: “Kodi ndakuphonyerani ciyani ine, Jezu, Mwana wa Mulungu Mkululetu? Lumbirani kwa Mulungu kuti mun’ndiboneresa lini.” 8 Thangwe Jezu akhadauza mzimu wakuipayo kuti: “Coka mwa munthuyu, iwe mzimu wakuipa.” 9 Tsono Jezu adamubvunza kuti: “Dzina lako ndiwe yani?” Iye adatawira kuti: “Dzina langu ndine Thimu, thangwe ndife azinji.” 10 Ndipo iye adadandaulira Jezu kuti aleke kuthamangisa mizimuyo kuti iyende kutali na deralo.
11 Tsono pafupi na pamwepo, pakhana thimu la nkhumba lomwe likhadya pa phiri. 12 Tenepo, mizimu yakuipayo idamudandaulira kuti: “Titumizeni ku nkhumba zire, kuti tikapite mu nkhumbamo.” 13 Ndipo iye adaibvumiza. Tenepo, mizimu yakuipayo idacoka icikapita mu nkhumbazo, ndipo nkhumbazo zidayenda pa nkhomole zicibzithusira m’nyanza. Nkhumbazo zikhalipo 2000, ndipo zentsezo zidamira m’nyanzamo. 14 Tsono omwe akhasamalira nkhumbazo, adathawa acikafotokozera wanthu wa mu mzinda na wa m’midzi bzomwe bzikhadacitikabzo, ndipo wanthuwo adayenda kukawona. 15 Tenepo, iwo adafika komwe kukhana Jezu ndipo adawona munthu omwe akhadaphatidwa na thimu la mizimu yakuipa ule, adakhala, akhadabvala ndipo akhali bwino-bwino. Wanthuwo adabva mantha kwene-kwene. 16 Ndipo omwe adawona bzomwe bzidacitikabzo, adafotokozera wanthuwo bzomwe bzikhadacitika kwa munthu omwe akhana ciwanda ule, na nkhumbazo. 17 Tenepo, iwo adayamba kudandaulira Jezu kuti acoke mu dera lawolo.
18 Tsono pomwe iye akhapakira mwadiya, munthu omwe adamucosa ciwanda ule, adamudandaulira kuti ayendembo naye pabodzi. 19 Tsono iye alibe kubvuma kuyenda nayeko, koma adamuuza kuti: “Ndoko kumui, kwa adzinza wako ndipo ukawafotokozere bzinthu bzentse bzomwe Yahova wakucitira na ntsisi zomwe iye wakulatiza.” 20 Munthuyo adayendadi, ndipo iye adayamba kuuza wanthu wa ku Dekapoli* bzinthu bzentse bzomwe Jezu akhadamucitira ndipo wanthu wentse adadabwa kwene-kwene.
21 Pomwe Jezu adayambuka na mwadiya kubwerera ku ng’ambu inango ya nyanza, thimu likulu la wanthu lidatsonkhana kwa iye, ndipo iye akhali m’mphepete mwa nyanzamo. 22 Pamwepo, padafika mtsogoleri munango wa mu nyumba yakunamatira* dzina lace Jairo. Pomwe iye adawona Jezu, adamugodamira. 23 Ndipo iye adamudandaulira kazinji-kentse kuti: “Mwanangu wacikazi akuduwala kwene-kwene.* Ndaphata minyendo, tiyendeni mukaikhe manja yanu pa iye kuti alimbe acikhala na moyo.” 24 Tenepo, Jezu adayenda naye pabodzi, ndipo thimu likulu la wanthu likhamutewera licimbamupsindiza.
25 Tsono, pakhana mkazi munango omwe akhana matenda yakucoka mulopa kwa magole 12. 26 Iye akhadabonera kwene-kwene m’manja mwa adotolo azinji, ndipo adadzonga cuma cace centse, tsono akhalimba lini, ndipo matendayo yakhayenda yacithumizirika. 27 Pomwe adabva kulewa bza Jezu, iye adapita pakati pa thimulo acifenderera Jezu na kumbuyo acikhuya cakubvala cace ca kunja, 28 pakuti iye akhambalewa mu mtima mwace kuti: “Ndicindokhuya cakubvala cace ca kunja, inepano nin’limbiratu.” 29 Ndipo pa nthawe imweyoletu mulopa waceyo udaduma, ndipo iye adabva m’thupi mwace kuti akhadacira matenda makuluyo.
30 Pa nthawe imweyoletu, Jezu adazindikira kuti mphanvu ikhadacoka m’thupi mwace, pamwepo iye adazungunukira thimu la wanthulo acibvunza kuti: “Mbani omwe wakhuya cakubvala cangu ca kunjaci?” 31 Tsono anyakupfunza wace adamutawira kuti: “Imwepo mukuwona kuti wanthuwa akukupsindizani, mungacite kubvunza kuti ‘Mbani wandikhuya?’” 32 Tenepo iye adayamba kunyang’ana-nyang’ana kuti awone mbani omwe akhadamukhuyayo. 33 Mkaziyo adabva mantha aciyamba kutetemera, ndipo pakudziwa bzomwe bzikhadamucitikirabzo, iye adayenda kuna Jezu acikagodama pamaso pace ndipo adamuuza cadidi centse. 34 Iye adauza mkaziyo kuti: “Mwanangu, cikhulupiro cako cakulimbisa. Ndoko mwa mtendere, ndipo matenda yako makuluyo yamaliretu.”
35 Ali mkati mwa kulewalewa, padafika amuna winango omwe akhacokera kumui kwa mtsogoleriyo, ndipo adamuuza kuti: “Mwana wanu ule wafa! Thangwe ranyi mukumunesa mpfunzisiyu?” 36 Tsono pomwe Jezu adabva mafala yomwe yakhalewedwayo, adauza mtsogoleri wa nyumba yakunamatirayo kuti: “Leka kugopa, ndokhala na cikhulupiro basi.” 37 Iye alibe kubvuma kuti munthu ali-wentse amutewere koma kokha Pedru, Tiyago na Juwau m’bale wace wa Tiyago.
38 Pomwe akhafika pamui pa mtsogoleri wa nyumba yakunamatirayo, iye adawona phiringu la wanthu omwe akhalira mwakudandaula na mwakukuwa. 39 Pomwe adapita m’nyumba, Jezu adabvunza wanthuwo kuti: “Thangwe ranyi mukulira mucicita phiringu tenepayu? Mwanayu alibe kufa, koma wandogona tulo.” 40 Pomwe iye adalewa bzimwebzi, wanthuwo adayamba kuseka mwakumunyoza. Koma pomwe adamala kucosa wanthu wentsewo panja, iye adatenga abereki* wa mwanayo pabodzi na omwe akhanaye wale, aciyenda pomwe pakhana mwanapo. 41 Na tenepo, iye adaphata boko la mwanayo, acilewa kuti: “Talita kumi,” bzomwe bzimbathandauza kuti: “Mtsikanawe, ndikukuuza kuti, lamuka!” 42 Pa nthawe imweyoletu, mtsikanayo adamuka aciyamba kufamba. (Iye akhana magole 12 yakubadwa.) Thangwe ra bzimwebzi, wanthuwo adakomedwa kwene-kwene. 43 Tsono iye adawauza mwakubwereza-bwereza* kuti aleke kuuza munthu ali-wentse bzomwe bzikhadacitikabzo, ndipo adawauzambo kuti apase mtsikanayo cakudya.
6 Iye adacoka kumweko aciyenda ku mzinda wace, ndipo anyakupfunza wace adamutewera. 2 Pomwe idafika ntsiku ya Sabudu, iye adayamba kupfunzisa mu nyumba yakunamatira,* ndipo wanthu azinji omwe akhamutetekera adadabwa kwene-kwene ndipo adati: “Kodi munthu umweyu akubzitenga kuponi bzimwebzi? Ndipo ni mbani umweyu kuti apasidwe nzeru na mphanvu yakumbacita bzakudabwisa ninga bzimwebzi? 3 Kodi umweyu ni nyakupala lini matabwa ule, mwana wa Mariya, m’bale wace wa Tiyago, Zuze, Djuda na Simau? Kodi abale wace wacikazi, mbamwewa lini omwe tinawo panowa?” Tenepo, iwo adalamba kumukhulupira. 4 Tsono Jezu adawauza kuti: “Mpolofeta ambalemekezedwa ku mbuto zentse, koma iye ambalemekezedwa lini mu mzinda omwe adakulira, ne na adzinza wace ne kumui kwace.” 5 Iye alibe kucita bzakudabwisa bzizinji kumweko, koma kokha adaikha manja yace kwa anyakuduwala ang’ono-ng’ono, aciwapoza. 6 Kulewa cadidi, iye adadabwa na kusaya kwawo cikhulupiro. Tenepo, iye adazungulira m’midzi yentse yapafupi, acimbapfunzisa wanthu.
7 Iye adacemera anyakupfunza wace 12 wale aciyamba kuwatumiza awiri-awiri, ndipo adawapasa mphanvu yakucosa mizimu yakuipa. 8 Ndipo adawauza kuti aleke kunyamula cinthu ciri-centse pa ulendobo, koma mpsimbo yokha. Iwo akhafunika lini kutakula pau, ne budu la cakudya ne bzikhwama bza kobiri, 9 koma adawauza kuti abvale xango ndipo aleke kunyamula cakubvala cinango pambali. 10 Iye adathumizira pomwe kuti: “Nyumba iri-yentse yomwe mupiteyo, mukhale m’mwemo mpaka pa nthawe yakucoka. 11 Ndipo ku mbuto iri-yentse yomwe ankutambirani lini ayai ankubveserani lini, kunkhumulani pfumbi ku nzayo zanu pakucoka kumweko, kuti bukhale umboni kwa iwo.” 12 Patsogolo pace, iwo adayenda kukapalizira wanthu kuti akungule, 13 iwo akhacosa bziwanda bzizinji ndipo akhaikha mafuta wanthu azinji omwe akhaduwala aciwapoza.
14 Tsono Mambo* Herode adabva bzimwebzi, pakuti dzina la Jezu likhabvekera kwene-kwene. Wanthu akhambalewa kuti: “Juwau Batista walamusidwa kwa anyakufa, ndipopa iye akucita bzakudabwisabzi.” 15 Tsono winango akhambalewa kuti: “Iye ni Eliya.” Ndipo winango akhambalewambo kuti: “Iye ni mpolofeta ninga m’bodzi wa apolofeta wakale-kale.” 16 Tsono pomwe Herode adabva bzimwebzi, adati: “Juwau omwe ndidamugwata msolo ule, walamusidwa.” 17 Herode akhadatuma wanthu kuti akamange Juwau, acimuikha m’kawoko thangwe rakuti Herodeyo akhadalowola Herodiya, omwe akhali mkazi wa m’bale wace Filipi. 18 Thangwe rakuti Juwau akhadamuuza Herodeyo kazinji-kentse kuti: “Mpsakubvumizika lini kuti imwepo mulowole mkazi wa m’bale wanu.” 19 Herodiya akhambakoyera cakumtima Juwau ndipo akhafuna kumupha, tsono bzikhakwanisika lini. 20 Herode akhagopa Juwau thangwe akhadziwa kuti iye akhali munthu wakulungama ndipo akhali mtumiki wa Mulungu, ndipopa akhambamukhotcerera. Nthawe zentse akambabva bzomwe Juwau akhalewa, iye akhasaya naye cakucita, ndipo akhapitiriza kumbamutetekera mwakukomedwa.
21 Tsono ntsiku yomwe ikhadikhiriridwa idafika, ndipo ikhali ntsiku ya kubadwa kwa Herode. Iye adakonzekera cakudya ca kumaulo, ndipo adacemera nduna zace, atsogoleri wa acikunda na atsogoleri azinji wa ku Galileya. 22 Ndipo mwana wacikazi wa Herodiya adapita ndipo adayamba kubzina, mwakuti adakondwesa Herode pabodzi na omwe akhadya nayewo. Tenepo, Mamboyo adauza mtsikanayo kuti: “Ndikumbire ciri-centse comwe ufuneco, ndipo inepano nin’kupasa.” 23 Iye adacita kulumbira kuti: “Ciri-centse comwe ukumbireco, nin’dzakupasa napo icikhala kati na kati ya umambo bwangu.” 24 Tenepo, mtsikanayo adayenda kukabvunza mai wace kuti: “Ndikakumbire ciyani?” Mai wacewo adamutawira kuti: “Kakumbire msolo wa Juwau Batista.” 25 Nthawe imweyoletu, iye adayenda kuna mamboyo acikamuuza kuti: “Nin’funa kuti mundipase msolo wa Juwau Batista m’palato tsapanopapa.” 26 Napo kuti mamboyo adasunama na bzimwebzi, iye alibe kulamba mkumbiroyo thangwe ra lumbiro lace lire, pabodzi na wanthu omwe akhadya naye pamezapo. 27 Tenepo, mamboyo adatuma mcikunda ndipo adatonga kuti abwerese msolo wa Juwau. Iye adayendadi acikagwata msolo wa Juwauyo m’kawoko 28 ndipo adabweresa msoloyo m’palato. Iye adaupereka kwa mtsikana ule ndipo mtsikanayo adakauperekambo kwa mai wace. 29 Pomwe anyakupfunza wace adabva bzimwebzi, adayenda kukatenga mtembo wace, acikauikha m’thenje.
30 Apostolo adatsonkhana pomwe pakhana Jezu, acimufotokozera bzinthu bzentse bzomwe iwo akhadacita na kupfunzisa. 31 Ndipo iye adawauza kuti: “Bwerani tiyende ku mbuto kwa tekha-tekha kuti mukapume pang’ono.” Pakuti wanthu azinji akhambabwera aciyenda, ndipo iwo akhalibe nthawe yakupuma ne yakudya. 32 Tenepo, iwo adapakira mwadiya aciyenda ku mbuto komwe kukhalibe wanthu kuti akakhale okha-okha. 33 Tsono wanthu adawawona pomwe akhayenda ndipo wanthu azinji adadziwa bzimwebzi. Tenepo, wanthu wa m’mizinda yentse adathamangira kumweko na minyendo ndipo iwo ndiwo adayamba kufika. 34 Pomwe akhabuluka, iye adawona thimu likulu la wanthu, ndipo adawabvera ntsisi thangwe akhali ninga mabira yakusaya makabusa. Ndipo iye adayamba kuwapfunzisa bzinthu bzizinji.
35 Pomwe kukhadoka, anyakupfunza wace adayenda kuna iye acikamuuza kuti: “Kuno n’kutali na mii ya wanthu, ndipo kukudoka. 36 Auzeni wanthuwa kuti ayende m’midzi ya pafupi na m’madera yakuzungulira kuti akagule okha cakudya.” 37 Iye adawauza kuti: “Apaseni imwepo cakudyaco.” Tsono iwo adamubvunza kuti: “Kodi tikagule pau za madinario 200 kuti tidzapase wanthuwa kuti adye?” 38 Iye adawabvunza kuti: “Kodi muna pau zingasi? Ndokoni mukawone!” Pomwe adaziwona, iwo adati: “Ziripo zixanu na ntsomba ziwiri.” 39 Tenepo, iye adauza wanthuwo kuti akhale pantsi m’tumathimu, pa mauswa yakuswipirira. 40 Tenepo, iwo adakhala m’tumathimu twa wanthu 100 na 50. 41 Iye adatenga pau zixanuzo na ntsomba ziwiri zire ndipo adanyang’anisa kudzulu acizipempherera. Patsogolo pace, iye adabedula-bedula pauzo acipereka kwa anyakupfunza wace, ndipo anyakupfunzawo adazipereka kwa wanthuwo, ndipo adagwata-gwatambo ntsomba ziwirizo acigawira wanthu wentsewo. 42 Tenepo, wentsenewo adadya acikhuta, 43 ndipo iwo adadzaza madengu 12 ya* pau zakusala, mwakusaya kulewenga ntsombazo. 44 Omwe adadya pauzo akhalipo amuna wakukwana 5000.
45 Mwakusaya kucedwa, iye adauza anyakupfunza wace kuti apakire mwadiya kuti abakatsogole ku ng’ambu inango kufupi na Betsaida, pomwe iye akhauza thimu la wanthulo kuti libwerere m’mii mwawo. 46 Tsono pomwe adamala kugonekana nawo, iye adayenda pa phiri kukapemba. 47 Pomwe kudadoka, mwadiya ule ukhali pakati pa nyanza, koma iye akhali yekha-yekha kunja. 48 Tsono iye adawona kuti anyakupfunza wace akuneseka kucapa mwadiyayo thangwe iwo akhayenda komwe kukhacokera conzi. Ikhali nthawe ya kumadandakweca,* ndipo Jezu adafamba padzulu pa madzi aciyenda kukhana iwoko, ndipo adacita ninga kuti akhafuna kuwapitirira. 49 Pomwe adamuwona akufamba padzaulu pa madziyo, anyakupfunza wacewo adakumbuka kuti: “Kodi yamweya ni maloto!” Ndipo iwo adakuwa kwene-kwene. 50 Pakuti wentsewo adamuwona, adabva mantha kwene-kwene. Tsono nthawe imweyoletu iye adawauza kuti: “Khwimikani! Ndinepano, lekani kucita mantha.” 51 Tenepo, iye adapakira m’mwadiyamo ndipo conzico cidalekeza. Pomwe iwo adawona bzimwebzi adadabwa kwene-kwene, 52 ndipo pakuti iwo akhalibe kubvesesa thandauzo la pauzo, mitima yawo idapitiriza kusaya kubvesesa.
53 Pomwe iwo adayambuka nyanza, adafika ku Jenezareti ndipo adatsamisa mwadiya wawo. 54 Tsono pomwe iye adabuluka m’mwadiyamo, wanthu adamuzindikiriratu. 55 Tenepo, wanthuwo adathamanga uku na uku mu dera lentselo, acimbanyamula atenda wawo pa makha, acimbayenda nawo komwe akhabva kuti Jezu aliko. 56 Ndipo kuli-kwentse komwe iye akhayenda, m’midzi na m’mizinda, wanthu akhabweresa atenda wawo m’misika ndipo akhamudandaulira kuti andokhuye cakubvala cace cakunja, ndipo wentse omwe akhacikhuyawo akhalimbiratu.
7 Pa nthawe imweyo, adafika Afarizeu na anembi winango omwe akhacokera ku Jeruzalemu, ndipo adatsonkhana pomwe pakhana Jezu. 2 Ndipo iwo adawona anyakupfunza wace akudya cakudya m’manja mudaswipa ayai mwakusaya kusamba m’manja.* 3 (Pakuti Afarizeu na Adjuda wentse akhambadya lini mwakusaya kusamba m’manja mpaka mu nkhonokono, pakuteweza mwambo wa makolo yawo yakale, 4 ndipo akabwerera ku msika, akhadya lini akanati kusamba. Ndipo iwo akhana miyambo inango mizinji yomwe akhadapasidwa, ninga kubatiza makopo, milinga* na bzombo bza mkuwa.*) 5 Tenepo, Afarizeu na anembi adabvunza Jezu kuti: “Thangwe ranyi anyakupfunza wanuwa ambateweza lini miyambo ya makolo yathu yakale, ndipo ambadya ne kusamba m’manja?” 6 Iye adawatawira kuti: “Zaiya akhadaleweratu bwino-bwino bza imwepo wanthu wacinyengomwe, ninga momwe bzidanembedwera kuti: ‘Wanthuwa ambandilemekeza na miromo yawo basi, koma mitima yawo iri kutali na inepano. 7 Iwo ambandinamata papezi, thangwe ambapfunzisa malamulo ya wanthu ninga kuti ni bzipfunziso bza Mulungu.’ 8 Mumbasiya kumbali malamulo ya Mulungu ndipo mumbateweza miyambo ya wanthu.”
9 Patsogolo pace, iye adawauza kuti: “Imwepo mumbadziwa bwino kuikha kumbali malamulo ya Mulungu kuti mupitirize na miyambo yanu. 10 Mwa ciratizo, Mozeji adalewa kuti: ‘Mbalemekeza pai wako na mai wako,’ ndipo ‘Ali-wentse omwe anilewa kuipa* pai wace ayai mai wace an’funika kuphedwa.’ 11 Tsono imwepo mumbalewa kuti: ‘Munthu omwe aniuza pai wace ayai mai wace kuti: “Bzentse bzomwe ndinabzo, bzomwe ningadakuthandizani nabzo, ni khobani (kuthandauza, mphaso yakuperekedwa kwa Mulungu).”’ 12 Imwepo mumbabvumiza lini kuti munthuyo athandize pai wace ayai mai wace. 13 Mwa njira imweyi, imwepo mwacitisa fala la Mulungu, kukhala lakusaya basa thangwe ra miyambo yomwe mudaikhazikisa. Ndipo imwepo mumbacita bzinthu bzizinji ninga bzimwebzi.” 14 Tenepo, adacemera pomwe thimu la wanthulo kuti libwere kuna iye, aciliuza kuti: “Nditetekereni mwentsenemwe, ndipo mubvesese thandauzo la bzomwe ndinilewa. 15 Cinthu comwe cimbapita na pa mulomo cimbapswipiza lini munthu, koma comwe cimbacoka na pa mulomopo ndico comwe cimbapswipiza munthu.” 16 ——
17 Pomwe iye adapita m’nyumba kutali na thimu la wanthulo, anyakupfunza wace adayamba kumubvunza bza ciratizo cire. 18 Tenepo, iye adawabvunza kuti: “Kodi imwepo mulibembo kubvesesa ninga iwo? Kodi mumbadziwa lini kuti cinthu ciri-centse comwe ciri kunja, cikapita m’thupi mwa munthu cimbamupswipiza lini? 19 Thangwe ico cimbapita lini mu mtima, koma cimbapita m’mimba cicikataidwa m’cimbudzi.” Na bzimwebzi Jezu adalatiza kuti bzakudya bzentse mpsakucena. 20 Iye adawauza pomwe kuti: “Bzomwe bzimbacokera mu mtima mwa munthu, ndibzo bzomwe bzimbapswipiza munthuyo. 21 Pakuti mu mtima ndimo momwe mumbacoka nzeru zakuipa, kugonana kwakusaya kubvumizika,* umbava, kupha, 22 upombo ayai uputa, kusirira kwakusaya kuthemera, bzinthu bzakuipa, cinyengo, khalidwe lakupasa manyazi, maso ya njiru, kunyoza, kubzikuza na kusaya kukumbuka bwino. 23 Bzinthu bzentse bzakuipabzi, bzimbacokera mu mtima ndipo ndibzo bzomwe bzimbapswipiza munthu.”
24 Iye adacoka kumweko aciyenda ku madera ya Tiro na Sidoni. Kumweko iye adapita m’nyumba ndipo akhafuna lini kuti munthu ali-wentse adziwe, tsono wanthu adadziwa basi. 25 Pa nthawe imweyoletu, mkazi munango omwe akhana mwana wace wacikazi omwe akhadaphatidwa na bziwanda, adabva bza Jezu ndipo adayenda acikagodama m’minyendo mwace. 26 Mkaziyo akhali Mgerego, nzika ya ku Sirofenisiya;* ndipo iye adapitiriza kukumbira Jezu kuti acose ciwanda comwe cikhadaphata mwana waceyo. 27 Tsono Jezu adauza mkaziyo kuti: “Cakuyamba siyani wana adye mpaka kukhuta, thangwe bziri lini bwino kutengera wana cakudya mucithusira tunkhanda.”* 28 Tenepo, mkaziyo adatawira kuti: “Inde, mbuya, tsono tunkhandato tumbakhala pantsi pa meza tucimbadya nvululu zakugwesedwa na wanawo.” 29 Pakubva mafalaya, Jezu adauza mkaziyo kuti: “Pakuti walewa bzimwebzi, ndoko, ciwandaco cacoka mwa mwanakoyo.” 30 Tenepo, mkaziyo adayendadi kumui ndipo adakagumana mwanaceyo adagona pa kama, ndipo ciwandaco cikhadacoka.
31 Pomwe Jezu akhabwerera kucokera ku dera la Tiro, iye adapita na ku Sidoni acipitambo na ku Nyanza ya Galileya mpaka ku madera ya ku Dekapoli.* 32 Kumweko, wanthu adamubweresera munthu omwe akhali nkhuthu ndipo akhana cikukumira, ndipo wanthuwo adamudandaulira kuti aikhe manja yace pa iye. 33 Iye adatenga munthuyo aciyenda naye pambali, patali na thimu la wanthulo. Patsogolo pace, Jezu adapitisa bzala bzace m’makutu mwa munthuyo, ndipo adapsipa mata, acikhuya lirime lace. 34 Ndipo adadjiguma kudzulu, acipuma mwakucosa mphuwe izinji ndipo adamuuza kuti: “Efata,” kuthandauza kuti “Funguka.” 35 Tenepo, makutu yace yadafunguka, ndipo iye adayamba kulewalewa bwino-bwino. 36 Na bzimwebzi, iye adawacenjeza kuti aleke kuuza munthu ali-wentse. Tsono pomwe akhawauza kuti aleke kuuza wanthu, ni pomwe iwo akhaimwaziratu nkhaniyo. 37 Kulewa cadidi, iwo akhadabwa kwene-kwene, ndipo akhambalewa kuti: “Iye ambacita bwino bzinthu bzentse. Iye ambacitisa ankhuthu kubva ndipo abewewe kulewalewa.”
8 Mu ntsiku zimwezire, thimu la wanthu lidatsonkhana pomwe, ndipo akhalibe cinthu ciri-centse cakuti adye. Tenepo, Jezu adacemera anyakupfunza wace aciwauza kuti: 2 “Ndina ntsisi na wanthuwa, thangwe iwo akhala nande ntsiku zitatu ne kudya cinthu. 3 Ndikawauza kuti ayende m’mii mwawo na njala, angalenguke mu njira, thangwe winango acokera kutali kwene-kwene.” 4 Tsono anyakupfunza wace adamutawira kuti: “Kodi munthu angazigumane kuponi pau kuti wanthu wentsewa adye acikhuta, ku thengo ninga kuno?” 5 Tenepo, iye adawabvunza kuti: “Kodi muna pau zingasi?” Iwo adatawira kuti: “7.” 6 Ndipo iye adauza thimu la wanthulo kuti likhale pantsi. Patsogolo pace, adatenga pau 7 zire acipemba ndipo adazibedula-bedula acizipereka kwa anyakupfunza wace, ndipo anyakupfunzawo adaziperekambo kwa thimulo. 7 Anyakupfunzawo akhana pomwe tuntsomba tung’ono-ng’ono, tenepo Jezu adatenda Mulungu ndipo adawauza kuti agawire pomwe wanthuwo tuntsombato. 8 Tenepo wanthuwo adadya acikhuta, ndipo adakonkhobza madengu makulu-makulu* 7 yakudzala pau zakusala. 9 Pakhana amuna pafupi-fupi 4000. Patsogolo pace, adawauza kuti ayende.
10 Pa nthawe imweyo, iye pabodzi na anyakupfunza wace adapakira mwadiya ndipo adafika ku dera la Dalumanuta. 11 Kumweko, kudafika Afarizeu omwe adayamba kunesana na Jezu, acimbamukumbira cizindikiro cakudzulu na cakulinga cakuti amuyeze. 12 Na bzimwebzi, Jezu adasunama kwene-kwene mu mtima mwace ndipo adalewa kuti: “Thangwe ranyi m’badwo umweyu ukufunisisa cizindikiro? Kulewa cadidi, m’badwoyu cipo ucidzapasidwa cizindikiro ciri-centse.” 13 Na tenepo iye adawasiya ndipo adapakira mwadiya, aciyenda ku ng’ambu inango.
14 Tsono iwo adayebwa kutakula pau, ndipo akhalibe cinthu ciri-centse m’mwadiyamo koma pau ibodzi basi. 15 Iye adayamba kuwacenjeza kuti: “Khalani tceru; citani mphole na bzakufufumisa bza Afarizeu na bzakufufumisa bza Herode.” 16 Tenepo, anyakupfunzawo adayamba kunesana okha-okha thangwe ra kuti akhalibe kutakula pau. 17 Pakuwona bzimwebzi, Jezu adawabvunza kuti: “Thangwe ranyi mukunesana pa nkhani yakuti mulibe kubweresa pau? Kodi mukanati kuzindikira na kubvesesa thandauzo lace mpaka pano? Kodi mitima yanu ikadapitiriza kusaya kubvesesa? 18 ‘Napo muna maso koma mukuwona lini, muna makutu koma mukubva lini.’ Kodi mukukumbukira lini 19 pomwe ndidabedula-bedula pau zixanu acidya amuna 5000? Kodi ni madengu mangasi yomwe mudadzaza pau zakusala?” Iwo adamutawira kuti: “Madengu 12.” 20 “Pomwe ndidabedula-bedula pau 7 acidya amuna 4000, kodi ni madengu mangasi makulu-makulu yomwe mudadzaza pau zakusala?” Iwo adamutawira kuti: “Madengu 7.” 21 Na bzimwebzi iye adati: “Kodi imwepo mukanati kubvesesa basi?”
22 Iwo adafika ku Betsaida. Kumweko wanthu adamuyendesera zimola ndipo adamudandaulira kuti amupoze. 23 Tsono iye adaphata boko la zimolayo acibula naye kunja kwa mzindayo. Kumweko, iye adapsipira mata m’maso mwa zimolayo ndipo adaikha manja yace pa iye acimubvunza kuti: “Kodi ukuwona cinthu ciri-centse?” 24 Munthuyo adadjiguma, acilewa kuti: “Ndikuwona wanthu, koma iwo akuwoneka ninga miti yomwe ikufamba-famba.” 25 Jezu adaphata pomwe m’maso mwa munthuyo, ndipo iye adapola aciyamba kuwona bzinthu bzentse bwino-bwino. 26 Tenepo, iye adamuuza kuti ayende kumui kwace, aciti: “Leka kupita na mu mzindamu.”
27 Jezu na anyakupfunza wace, adacoka kumwekule, aciyenda m’midzi ya Sezareya wa ku Filipi. Pomwe akhali mu njiramo, iye adayamba kubvunza anyakupfunzawo kuti: “Kodi wanthu ambalewa kuti inepano ndine yani?” 28 Iwo adamutawira kuti: “Juwau Batista, winango ambati Eliya, ndipo winango ambati ndimwe m’bodzi wa apolofeta.” 29 Ndipo iye adabvunza anyakupfunza wacewo kuti: “Tsono imwepo, mumbati ndine yani?” Pedru adamutawira kuti: “Imwepo ndimwe Kristu.” 30 Tsono Jezu adawacenjeza mwamphanvu kuti aleke kuuza munthu ali-wentse kuti iye akhali yani. 31 Ndipo iye adayamba kuwapfunzisa kuti Mwana wa munthu an’funikira kugumana na mabvuto mazinji. Iye an’dzalambidwa na akulu, atsogoleri wa antsembe na anembi. Ndipo iye an’dzaphedwa, acidzalamusidwa pa ntsiku yacitatu. 32 Kulewa cadidi, iye adalewa mafalaya mwakulimba mtima. Tsono Pedru adamutengera pambali acimutsimula. 33 Pamwepo, Jezu adazungunuka acinyang’anisa anyakupfunza wace ndipo adatsimula Pedruyo kuti: “Coka kutsogolo kwangu Sathani! Thangwe ulibe makumbukidwe ya Mulungu, koma ya wanthu.”
34 Iye adacemera thimu la wanthu pabodzi na anyakupfunza wace, aciwauza kuti: “Munthu ali-wentse omwe an’funa kunditewera, abzilambe yekha acinyamula muti wace wakuzunzidwira* ndipo apitirize kunditewera. 35 Pakuti ali-wentse omwe an’funa kupulumusa moyo wace, an’dzauluza, tsono ali-wentse omwe an’luza moyo wace thangwe ra inepano na mafala yabwino, an’dzaupulumusa. 36 Kulewa cadidi, kodi munthu angagumane phindu lanyi aciganyali dziko lentse koma aciluza moyo wace? 37 Kodi n’ciyani comwe munthu angapereke kuti agule moyo wace? 38 Pakuti ali-wentse omwe an’cita manyazi na inepano pabodzi na mafala yangu, pakati pa m’badwo wakusaya kukhulupirika kwa Mulungu na wapikadoyu, Mwana wa munthu an’dzacitambo naye manyazi, akadzabwera mu ulemerero bwa Baba wace pabodzi na anjo wace wakucena.”
9 Iye adawauza pomwe kuti: “Cadidi ndikukuuzani kuti, winango omwe ali pano, an’dzafa lini anati kuwona Umambo bwa Mulungu butabwera na mphanvu.” 2 Pomwe padapita ntsiku 6, Jezu adatenga Pedru, Tiyago na Juwau aciyenda nawo pa phiri litali aciyenda kukakhala kwa okha-okha. Ndipo kumweko, iye adasandulika pamaso pawo; 3 bzakubvala bzace bzakunja bzidayetima ndipo bzidacena kwene-kwene, mwakuti palibe munthu ali-wentse pa dziko la pantsi omwe angadakwanisa kufula bzicicena tenepo. 4 Ndipo iwo adawonambo Eliya na Mozeji akuceza na Jezu. 5 Tenepo, Pedru adauza Jezu kuti: “Mpfunzisi,* bziri bwino kuti ifepano tindokhaliretu pano. Lekani timange matendi matatu: libodzi lanu, libodzi la Mozeji ndipo linango la Eliya.” 6 Kulewa cadidi, Pedru akhasaya bzakulewa thangwe iwo akhabva mantha kwene-kwene. 7 Ndipo pamwepo padawonekera mtambo uciwampsinkha, ndipo mu mtambomo mudabveka fala lakuti: “Uyu ndiye Mwana wangu wakufunidwa. Mbamubverani.” 8 Mwadzidzidzi, pomwe iwo adanyang’anisa uku na uku, alibe kuwona munthu ali-wentse koma Jezu yekha.
9 Pomwe iwo akhabuluka m’phirimo, Jezu adawacenjeza mwamphanvu kuti aleke kuuza munthu ali-wentse bzomwe akhadawonabzo, mpaka Mwana wa munthu akadzalamusidwa kwa anyakufa. 10 Iwo adakoya mafalayo mu mtima mwawo, koma adayamba kumbacezerana okha-okha bza thandauzo la kumuka kwa anyakufa komwe iye akhalewako. 11 Ndipo iwo adayamba kumubvunza kuti: “Thangwe ranyi anembi ambalewa kuti Eliya ndiye an’funikira kuyamba kubwera?” 12 Iye adawatawira kuti: “N’cadidi kuti Eliya an’dzayambadi kubwera ndipo an’dzabwezeresa bzinthu bzentse. Tsono thangwe ranyi bzinembo bzimbalewa kuti Mwana wa munthu an’funikira kuboneresedwa kwene-kwene acinyozedwa? 13 Tsono ndikukuuzani kuti, Eliya adabwera kale, ninga momwe bzidanembedwera m’fala la Mulungu, ndipo iwo adamucita bzomwe adafuna.”
14 Pomwe Jezu pabodzi na anyakupfunza atatu wale adafika komwe kukhana anyakupfunza winangowo, iwo adawona thimu likulu la wanthu likhadawazungulira, ndipo pamwepo pakhana anembi omwe akhambanesana nawo. 15 Tsono pomwe wanthu wentsewo adawona Jezuyo, adadabwa ndipo adamuthamangira kuti akamusane naye. 16 Tenepo iye adawabvunza kuti: “Kodi mukunesana ciyani?” 17 Munthu m’bodzi pakati pa thimu la wanthuwo adamutawira kuti: “Mpfunzisi, ndakubwereserani mwana wangu thangwe iye ana mzimu wakuipa omwe umbamutazisa kulewalewa. 18 Mzimuyo ukamuphata umbamugwesera pantsi ndipo umbamucitisa kucoka phobvu mkamwa acikeketa mano, ndipo ambamala mphanvu. Ndakumbira anyakupfunza wanuwa kuti aucose, koma iwo atazira.” 19 Pakutawira iye adawauza kuti: “Imwe wanthu wakusaya cikhulupiro na wakuipa, kodi nin’khala namwe mpaka lini? Kodi nin’pitiriza kukupirirani mpaka lini? Mubwereseni kuno.” 20 Tenepo iwo adayenda naye kwa Jezu. Tsono pomwe mzimuyo udawona Jezuyo, udamugwesera pantsi mwanayo aciyamba kucita khunyu. Pomwe udamugwesera pantsipo, iye adapitiriza kubvunvulika acimbacoka phobvu mkamwa. 21 Patsogolo pace, Jezu adabvunza pai wa mwanayo kuti: “Kodi bzimwebzi bzikucitika kuyambira lini?” Pai wa mwanayo adatawira kuti: “Kuyambira akali mwana, 22 ndipo nthawe zizinji, umbamugwesera pa moto na m’madzi kuti umuphe. Tsono penu mungakwanise kucita ciri-centse, tibvereni ntsisi ndipo tithandizeni.” 23 Jezu adabvunza paiyo kuti: “Mukulewa kuti, ‘penu bzingakwanisike’? Cinthu ciri-centse n’cakukwanisika kuna ule omwe ana cikhulupiro.” 24 Pa nthawe imweyoletu pai wa mwanayo adakuwa aciti: “Ndinaco cikhulupiro! Koma limbikisani cikhulupiro canguco!”
25 Pomwe Jezu adawona kuti thimu la wanthulo likhamufenderera mwakamfulumize, iye adatsimula mzimu wakuipayo, aciti: “Iwe mzimu wakutazisa kubva na kulewalewa, ndikukuuza kuti, coka mwa mwanayu ndipo leka kudzabwerera pomwe!” 26 Mzimuyo udakuwa ucicitisa khunyu lamphanvu mwanayo, ndipo udacoka. Mwanayo adawoneka ninga kuti wafa, ndipo wanthu azinji akhalewa kuti: “Iye wafa!” 27 Tsono Jezu adamuphata boko acimulamusa, ndipo mwanayo adaima. 28 Tenepo, pomwe Jezu adapita m’nyumba, anyakupfunza wace adamubvunza pambali kuti: “Thangwe ranyi ifepano tatazira kuucosa mzimu ule?” 29 Iye adawatawira kuti: “Mtundu umweule wa mzimu, umbacoka na mpembo basi.”
30 Iwo adacoka kumweko aciyenda ku Galileya, tsono iye akhafuna lini kuti wanthu adziwe kuti iye akhali kumweko. 31 Pakuti akhapfunzisa anyakupfunza wace, aciwauza kuti: “Mwana wa munthu an’dzaperekedwa m’manja mwa wanthu ndipo iwo an’dzamupha. Koma napo akadzamupha, iye an’dzalamuka pa ntsiku yacitatu.” 32 Anyakupfunzawo alibe kubvesesa bzomwe Jezuyo akhalewa, ndipo akhabva mantha kumubvunza.
33 Ndipo iwo adafika ku Kafarnau. Tsono pomwe iwo akhali m’nyumba, Jezu adawabvunza kuti: “Kodi mukhanesana ciyani mu njira?” 34 Iwo alibe kumutawira cinthu, thangwe pomwe akhali mu njiramo, iwo akhanesana pa nkhani yakuti mbani mkulu pakati pawo. 35 Iye adakhala pantsi acicemera anyakupfunza wace 12 wale, aciwauza kuti: “Penu munthu an’funa kukhala wakuyamba, iye an’funika kukhala wakumalizira pa wentse, ndipo akhale mtumiki wa wentse.” 36 Patsogolo pace, iye adatenga kamwana acikaimisa pakati pawo; ndipo adaphata m’mapewa mwa kamwanako, aciwauza kuti: 37 “Munthu ali-wentse omwe an’tambira kabodzi mwa kamwanaka m’dzina langu, watambirambo inepano; ndipo ali-wentse omwe an’nditambira, an’tambira lini inepano ndekha, koma an’tambirambo Ule omwe adandituma.”
38 Juwau adamuuza kuti: “Mpfunzisi, ifepano tawona munthu omwe akhacosa bziwanda m’dzina lanu, ndipo tayezera kumuletsa, thangwe ambafamba lini nafe.” 39 Tsono Jezu adati: “Lekani kumuletsa, pakuti palibe munthu omwe angacite bzakudabwisa m’dzina langu, pa nthawe ibodzi-bodziyo acindilewa kuipa. 40 Pakuti ali-wentse omwe akutsutsana lini nafe, ali ku mbali yathu. 41 Ndipo ali-wentse omwe an’kupasani kopo ya madzi yakumwa thangwe ndimwe wa Kristu, cadidi ndikukuuzani kuti, iye an’dzaluza lini mabaibai yace. 42 Tsono ali-wentse omwe anikalipisa m’bodzi mwa wanthu omwe ali ninga tuwana tomwe tuna cikhulupirowa, bzingakhale bwino kwa iye kumumangirira cimwala cakupeyera m’khosi mwace, ninga cire comwe cimbazungulirisidwa na bulu, acithusidwa m’nyanza.
43 “Penu boko lako limbakucitisa pikado,* ligwate. Bziri bwino kuti udzagumane moyo ulibe ciwalo cibodzi, kuposa kuti udzathusidwe mu Gehena,* ku moto omwe ungathimisidwe lini. 44 —— 45 Ndipo penu mwendo wako umbakucitisa pikado, ugwate. Bziri bwino kuti udzagumane moyo uli cirema kuposa kuti udzathusidwe na minyendo yentse miwiri mu Gehena.* 46 —— 47 Ndipo penu diso lako limbakuphonyesa, litaye kutali. Bziri bwino kwa iwepo kudzapita mu Umambo bwa Mulungu una diso libodzi kuposa kudzathusidwa mu Gehena* na maso yentse mawiri 48 komwe nkhonye zimbafa lini ndipo moto umbathima lini.
49 “Pakuti ali-wentse an’funika kuwaziridwa munyu, omwe ukuimira moto. 50 Munyu ngwabwino, tsono munyuyo ukamala mphanvu, kodi mphanvu yaceyo ingabwezeresedwe tani? Khalani na munyu pa moyo wanu, ndipo pitirizani kukhala mwa mtendere pakati panu.”
10 Iye adacoka pamwepo aciyenda ku malire ya Djudeya, ku ng’ambu inango ya Jordano ndipo thimu la wanthu lidatsonkhana pomwe kumweko. Ninga momwe akhambacitira kale, iye adayamba kuwapfunzisa. 2 Ndipo Afarizeu adamufenderera na cakulinga cakuti amuyeze, ndipo adamubvunza kuti: “Kodi mpsakubvumizika mwamuna kulamba mkazi wace?” 3 Iye adawatawira kuti: “Kodi Mozeji adakuuzani ciyani?” 4 Iwo adati: “Mozeji adabvumiza kuti munthu anembe tsamba lakumalisira malowozi, acimulamba mkaziyo.” 5 Tsono Jezu adawauza kuti: “Mozeji adakunemberani bzimwebzi thangwe ra kuuma mitima kwanu. 6 Na tenepo, kuyambira paciyambi ca cirengedwe, ‘Iye adawalenga mwamuna na mkazi. 7 Na thangwe limweri, mwamuna an’dzasiya pai wace na mai wace, 8 ndipo awiriwo an’dzakhala thupi libodzi,’ ndipopa, iwo mbawiri lini pomwe, koma thupi libodzi. 9 Tenepo, wale omwe Mulungu awaphatanidza pabodzi, munthu aleke kuwatsudzula.” 10 Pomwe iye akhali m’nyumba, anyakupfunza wace adayamba kumubvunza bza nkhani imweyi. 11 Iye adawauza kuti: “Ali-wentse omwe anilamba mkazi wace acilowola mkazi munango, wacita upombo, ndipo alibe kukhala wakukhulupirika kwa mkazi waceyo, 12 ndipo napo mkazi akalamba mwamuna wace acikalowodwa na mwamuna munango, wacita uputa.”
13 Wanthu adayamba kumubweresera wana ang’ono kuti aikhe manja yace pa iwo na kuwasimba, tsono anyakupfunza wace akhawaletsa. 14 Pomwe Jezu adawona bzimwebzi, alibe kukomedwa nabzo ndipo adawauza kuti: “Asiyeni wanawo abwere kuna ine, lekani kuwaletsa, pakuti Umambo bwa Mulungu ni bwa wanthu ninga wanawa. 15 Cadidi ndikukuuzani kuti: Ali-wentse omwe an’tambira lini Umambo bwa Mulungu ninga mwana mng’ono, an’dzapita lini mu Umambobo.” 16 Tenepo, iye adanyamula wanawo, aciyamba kuwasimba mwa kuikha manja yace pa iwo.
17 Pomwe iye akhayenda, mwamuna munango adamuthamangira acigodama pamaso pace ndipo adamubvunza kuti: “Mpfunzisi wabwino, kodi nin’funika kucita ciyani kuti ndidzagumane moyo wakusaya kumala?” 18 Jezu adati: “Thangwe ranyi ukundicemera wabwino? Palibe munthu wabwino kupambula Mulungu yekha. 19 Iwepo umbadziwa kale malamulo yakuti: ‘Leka kupha munthu, leka kucita upombo ayai uputa, leka kuba, leka kupereka umboni bwakunama, leka kupumpsa mwanzako, ndipo mbalemekeza pai wako na mai wako.’” 20 Tsono munthuyo adauza Jezu kuti: “Mpfunzisi, bzentsenebzi nimbacita kale kuyambira pomwe ndikhali mwana.” 21 Tenepo Jezu adamunyang’anisisa, ndipo thangwe ra lufoyi kuna munthuyo, adamuuza kuti: “Pana cinthu cibodzi comwe cikusala kwa iwepo: Ndoko ukagulise bzinthu bzako bzentse, kobirizo ukapase anyakusauka, ndipo un’dzakhala na cuma kudzulu; ukamala ubwere udzakhale mteweri wangu.” 22 Munthuyo adaneseka mu mtima mwace na mtawiroyo, ndipo adacoka pamwepo wakusunama thangwe iye akhana bzinthu bzizinji kwene-kwene.
23 Jezu adanyang’anisa m’mbali mwace, ndipo adauza anyakupfunza wace kuti: “Bzin’dzakhala bzakunesa kuti wanthu wa kobiri, adzapite mu Umambo bwa Mulungu!” 24 Tsono anyakupfunzawo adadabwa na mafala yaceya. Patsogolo pace, Jezu adalewa pomwe kuti: “Wana wangu, kupita mu Umambo bwa Mulungu kudanesa kwene-kwene! 25 Mpsakupusa kuti ngamira ipite pa kamubo ka mtsingano, kuposa kuti munthu wakudala adzapite mu Umambo bwa Mulungu.” 26 Iwo adadabwiratu kwene-kwene ndipo adamubvunza kuti:* “Tsono mbani omwe angadzapulumusidwe?” 27 Jezu adawanyang’anisisa aciwauza kuti: “Kwa wanthu bzingakwanisike lini, tsono kwa Mulungu, bzinthu bzentse mpsakukwanisika.” 28 Pedru adayamba kumuuza kuti: “Ifepano tasiya bzinthu bzentse ticikutewerani.” 29 Jezu adati: “Cadidi ndikukuuzani kuti, palibe munthu omwe adasiya nyumba, abale, mpfumakazi, mai, pai, wana ayai minda thangwe ra inepano na thangwe ra mafala yabwino, 30 omwe an’dzatambira lini mu nthawe ino kubwerezera maulendo 100, nyumba, abale, mpfumakazi, azimai, wana na minda pabodzi na mazunzo, ndipo mu nthawe ikubwerayo* acidzatambirambo moyo wakusaya kumala. 31 Tsono azinji omwe mbakuyamba, an’dzakhala wakumalizira ndipo wakumalizira, an’dzakhala wakuyamba.”
32 Pomwe akhayenda ku Jeruzalemu, Jezu akhali patsogolo pawo ndipo anyakupfunza wace adadabwa kwene-kwene, ndipo winango omwe akhamutewera adayambambo kubva mantha. Iye adatenga pomwe anyakupfunza wace 12 wale, aciyenda nawo pa mbali, ndipo adayamba kuwauza bzinthu bzomwe bzingadakamucitikira. 33 Iye adati: “Tetekerani! Tikuyenda ku Jeruzalemu, ndipo Mwana wa munthu an’dzaperekedwa m’manja mwa atsogoleri wa antsembe na anembi. Iwo an’dzamutonga kuti aphedwe ndipo ankamupereka m’manja mwa wanthu wakunja, 34 ndipo iwo an’dzamunyoza, an’dzamupsipira mata, an’dzamupfumbula acidzamupha, tsono pakadzapita ntsiku zitatu, iye an’dzalamusidwa.”
35 Tiyago na Juwau wana wa Zebedeu, adamufenderera acimuuza kuti: “Mpfunzisi, tin’funa muticitire ciri-centse comwe tikukumbirenico.” 36 Iye adawabvunza kuti: “Kodi mun’funa kuti ndikucitireni ciyani?” 37 Iwo adatawira kuti: “Tibvumizenimbo kuti m’bodzi wa ife adzakhale ku boko lanu lamadidi ndipo munango ku boko lanu lamadzere mu Ulemerero bwanu.” 38 Tsono Jezu adawauza kuti: “Imwepo mukudziwa lini bzomwe mukukumbira. Kodi imwepo mungamwe bza m’kopo yomwe inepano ndikumwera ayai kubatizidwa na ubatizo bomwe ndikubatizidwa nabo?” 39 Iwo adatawira kuti: “Inde tingamwe.” Na tenepo, Jezu adawauza kuti: “Bza m’kopo yomwe ndikumwerayi, imwepo mun’dzamwadi ndipo mun’dzabatizidwadi na ubatizo bomwe ine ndikubatizidwa nabo. 40 Tsono kulewa bza kukhala ku boko langu lamadidi ayai lamadzere, ndine lini omwe nimbapereka mwayi umweyu, koma Mulungu ndiye omwe an’dzasankhula omwe adzakhale m’mbuto zimwezi.”
41 Pomwe anyakupfunza 10 wale adabva bzomwe Tiyago na Juwau adacita, iwo adakalipa. 42 Tsono Jezu adawacemera aciwauza kuti: “Imwepo mumbadziwa kuti atongi wa dziko ambatonga wanthu mwakubverana na kufuna kwawo, ndipo akulu-akulu ambaphatisa basa mphanvu zawo kuti apondereze wanthu. 43 Bzin’funika lini kukhala tenepoyo pakati panu, koma ali-wentse omwe an’funa kukhala mkulu pakati panu, akhale mtumiki wanu, 44 ndipo ali-wentse omwe an’funa kukhala wakuyamba pakati panu, akhale kapolo wa wentse. 45 Pakuti napo Mwana wa munthu alibe kubwera kudzatumikiridwa, koma kudzatumikira na kupereka moyo wace kuti alombole wanthu azinji.”
46 Patsogolo pace, adafika mu Jeriko. Koma pomwe iye na anyakupfunza wace pabodzi na thimu la wanthu akhacoka mu Jerikomo, Bartimeu (mwana wa Timeu) zimola omwe akhambakumbira-kumbira, akhadakhala m’mphepete mwa mseu. 47 Pomwe Bartimeuyo adabva kuti akhali Jezu Mnazareti, iye adayamba kukuwa aciti: “Jezu, Mwana wa Davide, ndibverenimbo ntsisi!” 48 Na tenepo, wanthu azinji adayamba kumbamutsimula acimuuza kuti anyamale, tsono ni pomwe iye akhakuwiratu kwene-kwene kuti: “Mwana wa Davide, ndibverenimbo ntsisi!” 49 Tenepo, Jezu adaima acilewa kuti: “Mucemereni abwere kuno.” Iwo adacemeradi zimolayo acimuuza kuti: “Leka kugopa! Lamuka, thangwe iye akukucemera.” 50 Iye adathusa cakubvala cace cakunja ndipo adalamuka mwakamfulumize, aciyenda kuna Jezu. 51 Ndipo Jezu adamubvunza kuti: “Kodi un’funa kuti ndikucitire ciyani?” Zimolayo adatawira kuti: “Mpfunzisi,* ndicitiseni kuti ndiyambe pomwe kuwona.” 52 Jezu adamuuza kuti: “Ndoko. Cikhulupiro cako cakulimbisa.” Pa nthawe imweyoletu, zimolayo adayamba pomwe kuwona ndipo adayambambo kutewera Jezu pabodzi na thimu la wanthulo.
11 Pomwe iwo akhadasala pang’ono kufika ku Jeruzalemu, adafika pa Phiri la Miolivera pomwe pakhana mizinda ya Betifaje na Betaniya. Jezu adatuma anyakupfunza wace awiri, 2 ndipo adawauza kuti: “Ndokoni mu mzinda omwe mukuuwonayu, ndipo mukapita m’mwemo, munkagumana mwana wa bulu wacimuna adamangirira omwe akanati kupakiridwa na munthu. Kamutsudzuleni mucibwera naye kuno. 3 Ndipo munthu ali-wentse akakubvunzani kuti: ‘Thangwe ranyi mukutsudzula buluyu?’ mukamutawire kuti: ‘Mbuya akumufuna, ndipo akandomala kumuphatisa basa, animubweresa nthawe imweyoletu.’” 4 Tenepo, iwo adayendadi ndipo adakagumana mwana wa buluyo adamangirira patsogolo pa msuwo wa nyumba yomwe ikhali m’mphepete mwa mseu, ndipo iwo adamutsudzula. 5 Koma winango omwe akhali pafupipo adawabvunza kuti: “Thangwe ranyi mukutsudzula mwana wa buluyu?” 6 Anyakupfunzawo adawatawira ninga momwe Jezu akhadawauzira, ndipo iwo adawasiya aciyenda.
7 Iwo adabweresa mwana wa buluyo kuna Jezu, acitandika bzakubvala bzawo bza kunja pa msana pa buluyo ndipo iye adapakira. 8 Ndipo wanthu azinji adatandika bzakubvala bzawo bzakunja mu mseu, ndipo winango adakatcola mithambi yomwe ikhali m’mphepete mwa mseuyo. 9 Ndipo wale omwe akhafamba kutsogolo na m’mbuyo mwace akhambakuwa kuti: “Mupulumuseni, taphata minyendo! Wakusimbidwa ngule omwe ambabwera mu dzina la Yahova! 10 Mulungu asimbe Umambo bomwe bukubwera, bwa pai wathu Davide! Mupulumuseni, taphata minyendo, imwe omwe muli kudzulu!” 11 Iye adapita mu Jeruzalemu, acikafika ku templo, ndipo adanyang’anisa bzinthu bzentse, tsono pakuti nthawe ikhadamala, iye adacoka aciyenda ku Betaniya na anyakupfunza wace 12 wale.
12 Mangwana yace, pomwe iwo akhacoka ku Betaniya, iye adabva njala. 13 Na patali, iye adawona muti wa mkuyu omwe ukhana masamba. Ndipo iye adayenda kuti akawone penu angadakagumana cinthu. Tsono pomwe adafika pamutipo, alibe kugumana cinthu ciri-centse koma masamba yokha, thangwe ikhali lini nthawe ya nkhuyu. 14 Na tenepo, iye adauza mutiyo kuti: “Palibe munthu omwe an’dzadya pomwe bzisapo bzako mpaka kale-kale.” Ndipo anyakupfunza wace akhabva bzimwebzo.
15 Iwo adafika ku Jeruzalemu. Kumweko, iye adapita mu templo aciyamba kuthotha anyakugulisa na anyakugula mu templomo. Ndipo iye adagwesa meza za anyakucinja kobiri na makadera ya anyakugulisa nkhangaiwa, 16 iye alibe kulekerera kuti munthu ali-wentse agwate na mtolo pa templopo. 17 Iye akhawapfunzisa ndipo akhawauza kuti: “Kodi bziribe kunembedwa kuti, ‘Nyumba yangu in’dzacemeredwa nyumba yakucitira mipembo kwa mitundu yentse ya wanthu’? Tsono imwepo mukuisandusa mbuto yakubisalikira mbava.” 18 Atsogoleri wa antsembe na anembi adabva bzimwebzi, ndipo iwo adayamba kunyag’ana njira ya momwe angamuphere, tsono iwo akhamugopa thangwe wanthu wentse akhadabwa na momwe iye akhapfunzisira.
19 Pomwe dzuwa likhamira, iwo adacoka mu mzindamo. 20 Pomwe iwo akhagwata ku macibese-bese, adawona mkuyu ule udauma na mizi yace kubodzi. 21 Pakukumbukira bzomwe bzikhadacitikabzo, Pedru adati: “Mpfunzisi,* onani! Muti wa mkuyu omwe mudautemberera ule, wauma.” 22 Pakutawira, Jezu adati kwa iwo: “Khalani na cikhulupiro kwa Mulungu. 23 Cadidi ndikukuuzani kuti, ali-wentse omwe aniuza phiri iri kuti, ‘Coka pano ucibzithusira m’nyanza,’ acisaya kupenukira mu mtima mwace ndipo acikhulupira kuti bzomwe alewabzo bzin’citika, ibzo bzin’dzacitikadi. 24 Thangwe race ndikukuuzani kuti, pa bzinthu bzentse bzomwe mungakumbire mu mpembo, bzikumbireni na cikhulupiro ninga kuti mwabzitambira kale, ndipo mun’dzabzitambiradi. 25 Mukakhala mudaima pakupemba, lekererani bzinthu bzentse bzomwe munthu adakuphonyerani, kuti Baba wanu wa kudzulu, alekererembo bzakuphonya bzanu.” 26 ——
27 Iwo adayenda pomwe ku Jeruzalemu. Tsono pomwe Jezu akhafamba-famba mu templo, kudabwera atsogoleri wa antsembe, anembi na akulu 28 ndipo iwo adamubvunza kuti: “Kodi umbacita bzinthu bzimwebzi na mphanvu ya yani? Ayai, mbani adakupasa mphanvu imweyi?” 29 Jezu adawauza kuti: “Inepano nin’kubvunzanimbo mbvunzo ubodzi. Nditawireni, ndipo nin’kuuzani kuti nimbacita bzinthu bzimwebzi na mphanvu ya yani. 30 Kodi ubatizo bwa Juwau Batista, bukhacokera kwa yani, kwa Mulungu* ayai kwa wanthu? Nditawireni.” 31 Tenepo, iwo adayamba kucezerana okha-okha acimbalewa kuti: “Tikalewa kuti, ‘Bukhacokera kwa Mulungu,’ iye an’tibvunza kuti, ‘Thangwe ranyi mulibe kumukhulupira?’ 32 Tsono tilewe kuti, ‘Bukhacokera kwa wanthu’?” Iwo akhabva mantha na thimu la wanthulo, thangwe wanthu wentsewo akhakhulupira kuti Juwau akhali mpolofeta. 33 Tenepo, iwo adakatawira Jezu kuti: “Ifepano tin’dziwa lini.” Tsono Jezuyo adawauza kuti: “Inepanombo nin’kuuzani lini kuti nimbacita bzinthu bzimwebzi na mphanvu ya yani.”
12 Tenepo, iye adayamba kulewalewa nawo mwakuphatisa basa bziratizo, aciti: “Munthu munango akhana munda wace wa uva, ndipo adasosera munda waceyo, adacera mbuto yakupsinyira uva, ndipo adamangambo cigota* citali. Patsogolo pace, iye adasiya mundayo m’manja mwa alimi, aciyenda ku dziko linango. 2 Pomwe idafika nthawe yakubvuna bzisapo, iye adatuma kapolo wace kuti akatenge bzisapobzo kuna alimiwo. 3 Tsono iwo adamuphata, acimumenya ndipo adamubweza cimanja-manja. 4 Iye adatuma pomwe kapolo munango kwa iwo, ndipo iwo adamumenya mu msolo acimutukwana. 5 Adatuma pomwe kapolo munango, tsono iwo adamupha. Patsogolo pace, adatuma pomwe akapolo azinji, tsono winango adawamenya, ndipo winango adawapha. 6 Iye akhadasala na m’bodzi yekha, mwana wace wakufunidwa. Iye adatuma mwana waceyo ninga wakumalizira, acimbati, ‘Mwanangu yekhayu, an’kamulemekeza.’ 7 Tsono alimiwo adayamba kumbauzana okha-okha kuti: ‘Umweyu ndiye nyakudzatambira utaka. Mbatimupheni, ndipo utakabo bun’dzakhala bwathu.’ 8 Tenepo iwo adamuphata acimupha, ndipo adamuthusa kunja kwa munda wa uvayo. 9 Kodi mwenekaciro wa mundayo an’dzacita ciyani? Iye an’dzabwera acidzapha alimiwo, ndipo an’dzapereka munda wa uvayo kwa wanthu winango. 10 Kodi mukanati kuwerenga cinembo comwe cimbalewa kuti, ‘Mwala omwe amisiri wakumanga nyumba adaulamba, udadzakhala mwala wakufunika wapakhona?* 11 Mwala umweyu wacokera kwa Yahova ndipo ngwakudabwisa m’maso mwathu.’”
12 Tenepo, anyakumutsutsa akhafuna kumumanga* thangwe adazindikira kuti ciratizoco cikhalewa bza iwo, tsono akhagopa thimu la wanthulo. Tenepo iwo adamusiya aciyenda.
13 Patsogolo pace, iwo adatuma Afarizeu winango pabodzi na wa cipani ca Herode, kuti akatape mkamwa Jezu. 14 Pomwe adafika, iwo adauza Jezu kuti: “Mpfunzisi, ifepano timbadziwa kuti imwepo mumbalewa cadidi ndipo mumbalinga lini kukondwesa wanthu, pakuti mumbanyang’ana lini mawonekedwe ya munthu, koma mumbapfunzisa njira ya Mulungu mwacadidi. Kodi mpsakubvumizika* kupereka mtsonkho kwa Seza ayai ne? 15 Kodi tingambapereke ayai ne?” Pakuzindikira cinyengo cawo, Jezu adati: “Thangwe ranyi mukundiyeza? Ndibweresereni dinario ibodzi kuti ndiwone.” 16 Iwo adamubweresera dinarioyo, ndipo iye adawabvunza kuti: “Kodi nkhopeyi na mafalaya mpsayani?” Iwo adatawira kuti: “Mpsa Seza.” 17 Tenepo, Jezu adawauza kuti: “Perekani kwa Seza bzinthu bza Seza, koma kwa Mulungu bzinthu bza Mulungu.” Pomwe adabva bzimwebzi, iwo adadabwa kwene-kwene.
18 Kudabwerambo Asaduki omwe akhakhulupira lini kuti anyakufa angadzalamusidwe, ndipo adamubvunza kuti: 19 “Mpfunzisi, Mozeji adatinembera kuti: Munthu akafa acisiya mkazi omwe alibe kubala naye mwana, m’bale wace an’funika kupita nthaka kuti abalire mwana m’bale wace omwe adafayo. 20 Tsono, akhalipo amuna 7 pa ubale bwawo. Wakuyamba adalowola mkazi, koma pomwe adafa, alibe kusiya wana. 21 Waciwiri adapita nthaka mkaziyo, koma adafambo ne kusiya wana, ndipo bzidacitikambo bzibodzi-bodzibzo na wacitatu. 22 Ndipo wentse 7 alibe kusiya wana. Pakumalizira pace, mkaziyo adadzafambo. 23 Kodi pa ntsiku ya kudzalamusidwa kwa anyakufa, mkaziyo an’dzakhala wa yani? Pakuti amuna 7 wentsenewo, adamulowola.” 24 Jezu adawatawira kuti: “Imwepo mukuphonyeka, thangwe mun’dziwa lini Bzinembo ne mphanvu ya Mulungu. 25 Pakuti iwo akadzamuka kwa anyakufa, amuna an’dzalowola lini ndipo akazi an’dzalowodwambo lini, koma an’dzakhala ninga anjo wa kudzulu. 26 Tsono pakulewa bza kulamuka kwa anyakufa, kodi mulibe kuwerenga m’bukhu la Mozeji, bza nkhani yakulewa bza citsamba ca minga, pomwe Mulungu adamuuza kuti: ‘Ine ndine Mulungu wa Abalahamu, Mulungu wa Izaki na Mulungu wa Djakobo’? 27 Iye ni Mulungu, sikuti wa anyakufa koma wa wanthu wamoyo. Bzomwe mukukumbukabzi, mpsakuphonyeka kwene-kwene.”
28 Pomwe m’bodzi wa anembi adafika aciwona kunesanako, adadziwa kuti iye akhadawatawira bwino, ndipopa iye adabvunza Jezu kuti: “Kodi ndiponi lamulo lakuyamba* pa malamulo yentse?” 29 Jezu adatawira kuti: “Lakuyamba ndiri: ‘Tetekera iwe Jirayeri, Yahova Mulungu wathu, ni Yahova m’bodzi yekha basi. 30 Umbafune Yahova Mulungu wako na mtima wako wentse, moyo* wako wentse, nzeru zako zentse na mphanvu zako zentse.’ 31 Laciwiri ndiri: ‘Umbafune mwanzako ninga momwe umbabzifunira wekha.’ Palibe lamulo linango likulu kuposa yamweya.” 32 Munembiyo adamuuza kuti: “Mpfunzisi, imwepo mwalewa bwino, mwakubverana na cadidi, ‘Iye ni Mulungu m’bodzi, ndipo palibe munango kuposa iye’; 33 ndipo kumufuna na mtima wathu wentse, nzeru zathu zentse, mphanvu zathu zentse na kumbafuna mwanzathu ninga momwe timbabzifunira, mpsakufunika kwene-kwene kuposa ntsembe zakucita kutentha na ntsembe zinango.” 34 Pakuzindikira kuti munembiyo adatawira mwanzeru, Jezu adamuuza kuti: “Iwepo uli lini kutali na Umambo bwa Mulungu.” Tsono palibe munthu munango omwe adakhwimika kumucita pomwe mibvunzo.
35 Tenepo, pomwe Jezu akhapitiriza kupfunzisa mu templo, iye adabvunza kuti: “Thangwe ranyi anembi ambalewa kuti Kristu ni mwana wa Davide? 36 Mwakutsogoleredwa na mzimu wakucena, Davide caiyeyo adalewa kuti: ‘Yahova adauza Mbuya wangu kuti: “Khala ku boko langu la madidi mpaka ndidzaikhe anyamadulanthaka wako pantsi pa nzayo zako.”’ 37 Penu Davideyo adacemera Kristu kuti Mbuya, tsono bzingacitike tani kuti Kristuyo akhale mwana wace?”
Wanthu azinji akhamutetekera ndipo akhakomedwa kwene-kwene na bzomwe iye akhalewabzo. 38 Iye akhambapfunzisa acimbalewa kuti: “Cenjerani na anembi omwe ambafuna kufamba adabvala bzakubvala bzitali-bzitali ndipo ambafuna kumusidwa na wanthu m’misika, 39 iwo ambakhala m’mipando ya kutsogolo* mu nyumba zakunamatira* ndipo ambafuna kukhala m’mbuto zabwino kwene-kwene mʼmaphwando. 40 Iwo ambatengera bzinthu* amamsiwa ndipo ambacita mipembo mitali-mitali kuti abziwonesere kwa wanthu. Amwewa an’dzatongedwa mwamphanvu kwene-kwene.”
41 Ndipo iye adakhala pantsi pafupi na makaxa ya bzakupereka, acimbanyang’anisa momwe thimu la wanthulo likhambathusira kobiri zawo m’makaxamo, ndipo wanthu azinji wakudala akhambathusa kobiri zizinji. 42 Tsono adafikambo mkazi mamsiwa wakusauka acithusa tukobiri tuwiri twakucepa mphanvu.* 43 Tenepo, iye adacemera anyakupfunza wace ndipo adawauza kuti: “Cadidi ndikukuuzani kuti mkazi mamsiwa wakusaukayu, wathusa kobiri zizinji kuposa wentse omwe athusa kobiri zawo m’makaxa ya bzakupereka. 44 Pakuti wentse athusa zomwe apunguza pa kobiri zizinji zomwe anazo, tsono mkaziyu mwa kusauka kwace, wathusa zentse zomwe akhanazo zomwe zingadamuthandiza pa moyo wace.”
13 Pomwe iye akhayenda ku templo, m’bodzi mwa anyakupfunza wace adalewa kuti: “Mpfunzisi, onani kudeka kwa minyalayi na nyumbazi!” 2 Tenepo Jezu adamubvunza kuti: “Ukuwona kukula kwa nyumbazi? Palibe mwala pano omwe un’dzasiidwa padzulu pa mwala unzace ucisaya kugwesedwa.”
3 Pomwe iye akhadakhala pa phiri la Miolivera pa mbuto yomwe templo ikhawonekera, Pedru, Tiyago, Juwau na Andereya adamubvunza pambali kuti: 4 “Tiuzeni, ni lini pomwe bzinthu bzimwebzi bzin’dzacitika ndipo cizindikiro cakuti bzinthu bzimwebzi bzikufika kuphampha, cin’dzakhala ciyani?” 5 Na tenepo, Jezu adayamba kuwauza kuti: “Cenjerani kuti munthu ali-wentse aleke kukusoceresani. 6 Wanthu azinji an’dzabwera m’dzina langu aciti, ‘ndine pano,’ ndipo an’dzasoceresa wanthu azinji. 7 Kuthumizira bzimwebzi, mukadzabva bza nkhondo m’mbuto zakusiyana-siyana, lekani kudzacita mantha, pakuti bzinthu bzimwebzi bzin’funika kucitika, koma cimaliziro cin’dzakhala cikanati kufika.
8 “Pakuti mtundu wa wanthu un’dzamenyana na mtundu unango ndipo umambo bun’dzamenyana na umambo bunzace; kun’dzakhala bziteke-teke ku mbuto zakusiyana-siyana; ndipo kun’dzakhalambo njala. Bzentsenebzi ni ciyambi ca matsautso.
9 “Koma imwepo, khalani tceru. Wanthu an’dzakakuperekani ku nyumba za mphala, mun’dzamenyedwa mu nyumba zakunamatira* ndipo an’dzakuimisani patsogolo pa atongi wa bzigawo na amambo thangwe ra inepano. Bzimwebzi bzin’dzakupasani mpata wakudzawauza bzomwe imwepo mumbakhulupira. 10 Ndipo mafala yabwino yan’funikambo kupaliziridwa cakuyamba kwa wanthu wa mitundu yentse. 11 Akadzakutengani kuti akakuperekeni, lekani kudzakhala na thupo kuti mun’dzalewa ciyani; koma bzomwe mun’dzapasidwa pa nthawe imweyo ndibzo bzomwe mudzalewe, pakuti ndimwepo lini omwe mun’dzalewalewa, koma mzimu wakucena. 12 Kuthumizira bzimwebzi, munthu an’dzaphesa m’bale wace, pai an’dzaphesa mwanace, ndipo wana an’dzaphindukira abereki wawo, acidzawaphesa. 13 Ndipo imwepo mun’dzawengedwa na wanthu wentse thangwe ra dzina langu. Tsono ule omwe an’dzapirira mpaka kuphampha, ndiye omwe an’dzapulumuka.
14 “Tenepo, mukadzawona cinthu cakunyantsa comwe cimbapfudza cidaima pa mbuto yomwe cikhafunikira lini kukhala (nyakuwerenga adzazindikire), omwe ali mu Djudeya adzathawire ku mapiri. 15 Munthu omwe ali pa ntsodzi aleke kudzabuluka ne kupita m’nyumba kuti atenge cinthu ciri-centse; 16 ndipo munthu omwe ali kumunda aleke kudzabwerera kumui kuti akatenge bzinthu bzomwe wasiya, ninga cakubvala cace cakunja. 17 Tsoka kwa akazi omwe an’dzagumanidwa ana pathupi na omwe an’dzakhala akumamisa mu ntsiku zimwezo! 18 Pitirizani kupemba kuti bzimwebzi bzileke kudzacitika mu nthawe ya mphepo; 19 pakuti mu ntsiku zimwezo kun’dzakhala na citsautso cikulu comwe cikanati kucitika kale, kuyambira pa ciyambi ca cirengedwe comwe Mulungu adalenga mpaka pano, ndipo cin’dzacitika lini pomwe. 20 Kulewa cadidi, Yahova angadasaya kufupikisa ntsikuzo, palibe munthu omwe angadadzapulumuka. Tsono thangwe ra wanthu omwe adawasankhulawo, iye an’dzafupikisa ntsikuzo.
21 “Na tenepo, munthu akadzakuuzani kuti: ‘Onani! Kristu ule ali kuno,’ ayai, ‘Onani! iye ali kule,’ lekani kudzakhulupira bzimwebzo. 22 Pakuti kun’dzawoneka Akristu wakunama na apolofeta wakunama, ndipo iwo an’dzacita bzizindikiro na bzakudabwisa kuti bzikakwanisika, asocerese anyakusankhulidwawo. 23 Tsono imwepo, khalani tceru. Pakuti inepano ndakuuzaniletu bzinthu bzentse.
24 “Tsono mu ntsiku zimwezo, cikadzandomala citsautso, dzuwa lin’dzacita mdima, ndipo mwezi un’dzawonesa lini ceza cace, 25 nyenyezi zin’dzagwa kucokera kudzulu ndipo mphanvu zakudzulu zin’dzatekenyeka. 26 Ndipo iwo an’dzawona Mwana wa munthu akubwera m’mitambo na mphanvu ikulu pabodzi na ulemerero. 27 Iye an’dzatumiza anjo wace ndipo iwo an’dzatsonkhanisa anyakusankhulidwa wace kucokera ku mphepo zinai, kuyambira kumalekezero ya dziko la pantsi mpaka kumalekezero ya kudzulu.
28 “Tsapano pfunzani na ciratizo ca muti wa mkuyu: Mthambi zace zikaphukira zicicoka masamba, imwepo mumbadziwa kuti mainza yasala pan’gono kufika. 29 Mpsibodzi-bodzimbo na imwepo, mukadzawona bzinthu bzimwebzi bzikucitika, dziwani kuti iye ali pafupi, pa msuwo caipo. 30 Cadidi ndikukuuzani kuti, m’badwo uyu un’dzamala lini mpaka bzinthu bzentsenebzi kucitika. 31 Kudzulu na dziko la pantsi bzin’dzamala, tsono mafala yangu, yan’dzakhala mpaka kale-kale.
32 “Pakulewa bza ntsikuyo ayai nthawe yace palibe omwe akudziwa, ne anjo wa kudzulu ne Mwana, koma Baba yekha basi. 33 Pitirizani kukhala tceru ndipo pitirizani kukhala mudapenya, thangwe mun’dziwa lini nthawe yomwe Mulungu adaisankhula. 34 Bziri ninga munthu omwe adacita ulendo omwe nyumba yace adaisiya m’manja mwa akapolo wace. Kapolo ali-wentse adamusiyira basa lace, ndipo mulindiri wa pa msuwo adamuuza kuti apitirize kukhala tceru. 35 Tenepo, pitirizani kukhala tceru, pakuti mun’dziwa lini ntsiku yomwe Mbuya wanu an’dzabwera, pinango an’dzabwera masikati, ayai pakati pa usiku ayai ku madandakweca* ayai ku macibese-bese, 36 kuti iye akadzafika mwadzidzidzi, aleke kudzakugumanani mudagona. 37 Tsono bzomwe ndikuuza imwepobzi, ndikuuzambo wentse: Pitirizani kukhala tceru.”
14 Tsapano, zikhadasala ntsiku ziwiri kuti Paskwa pabodzi na Phwando la Pau Zakusaya Cakufufumisa bzicitike. Ndipo atsogoleri wa antsembe na anembi akhanyang’ana njira yakuti aphate* Jezu mwa kucenjera kuti amuphe; 2 pakuti iwo akhambalewa kuti: “Mbatileke kumuphata pa nthawe ya phwandolo, thangwe pinango wanthu angacite phiringu.”
3 Pomwe Jezu akhadya kumui kwa Simau nyamapere, ku Betaniya, kudabwera mkazi munango omwe akhana kagarafa ka alabasto komwe kakhana mafuta yakununtcira kwene-kwene, nardo caiye ndipo yakhali yakuumira. Iye adafungula kagarafa komwe kakhana mafutako, aciyamba kuthululira mu msolo mwa Jezuyo. 4 Pomwe adawona bzimwebzi, winango wa iwo adaipidwa aciyamba kumbauzana kuti: “Thangwe ranyi akudzonga mafuta yakununtciraya? 5 Pakuti mafuta yakununtciraya yangadagulisidwa na kobiri zakupitirira madinario 300, ticikaperaka kobirizo kwa anyakusauka!” Iwo adabva ciya kwene-kwene na mkaziyo.* 6 Tsono Jezu adati: “Musiyeni. Thangwe ranyi mukumulewa bzimwebzi mkaziyu? Iye wacita cinthu cabwino kwa ine. 7 Thangwe anyakusauka mun’khala nawo nthawe zentse, ndipo mungawacitire bzabwino nthawe iri-yentse yomwe mungafuneyo, tsono ine mun’dzakhala lini nande nthawe zentse. 8 Mkaziyu wacita bzomwe angadakwanisa, iye waikha mafuta yakununtciraya m’thupi mwangu pakukonzekera kuikhidwa kwangu m’thenje. 9 Cadidi ndikukuuzani kuti, kuli-kwentse komwe mafala yabwino yan’paliziridwa pa dziko lentse la pantsi, bzomwe mkaziyu wacita, bzin’dzalewedwambo pakumukumbukira.”
10 Ndipo Djuda Sikaliyoti omwe akhali m’bodzi wa apostolo 12 wa Jezu, adayenda kwa atsogoleri wa antsembe na cakulinga cakuti apereke Jezuyo kwa iwo. 11 Pomwe iwo adabva bzimwebzi, adakomedwa kwene-kwene ndipo adamuuza kuti angadamupasa kobiri za prata. Tenepo, iye adayamba kunyang’ana mpata wabwino kuti amupereke.
12 Pa ntsiku yakuyamba ya Phwando la Pau Zakusaya Cakufufumisa, anyakupfunza wa Jezu adamubvunza kuti: “Kodi mun’funa kuti tikakukonzereni kuponi mbuto yakudyera Paskwa?” 13 Na bzimwebzi, iye adatuma anyakupfunza wace awiri, aciwauza kuti: “Ndokoni mu mzinda, ndipo mwamuna omwe adanyamula mtsuko wa madzi an’kagumana namwe. Kamutewereni, 14 ndipo nyumba yomwe ankapitayo, mukauze mweneciro nyumbayo kuti, ‘Mpfunzisi akubvunza kuti: “Ciri kuponi cipinda ca alendo kuti ine pabodzi na anyakupfunza wangu tidzadyere Paskwa?”’ 15 Ndipo iye an’kakulatizani cipinda cikulu ca m’dzaulu cakukonzedwa bwino. Katikonzereni Paskwayo m’mwemo.” 16 Tenepo, anyakupfunzawo adapitadi mu mzindamo ndipo bzidacitikadi ndendende ninga momwe iye akhadawauzira, ndipo iwo adakonzekera Paskwayo kumweko.
17 Kumaulo, iye adafika pabodzi na apostolo wace 12 wale. 18 Ndipo pomwe iwo akhadya pa meza, Jezu adalewa kuti: “Cadidi ndikukuuzani kuti, m’bodzi wa imwepo, omwe akudya nande pabodzi, an’dzandipereka.” 19 Iwo adadodoma ndipo m’bodzi na m’bodzi adayamba kumubvunza kuti: “Kodi ndinepano?” 20 Iye adawauza kuti: “Ni m’bodzi wa apostolo khumi na awirimwe, ule omwe akupitisa boko lace m’palato pabodzi na inepano, ndiye omwe an’dzandipereka. 21 Pakuti Mwana wa Munthu akuyenda ninga momwe bzikhadanembedwera kale pakulewa bza iye, koma tsoka kwa ule omwe anipereka Mwana wa munthuyo! Bzingadakhala bwino iye angadasaya kubadwa.”
22 Pomwe akhapitiriza kudyako, iye adatenga pau ndipo pomwe adamala kupemba, adaibedula-bedula acipasa anyakupfunza wace ndipo adati: “Tengani; pauyi ikuimira thupi langu.” 23 Pomwe iye adatengambo kopo ya vinyu, adapemba aciwapasa, ndipo wentsenewo adamwa. 24 Ndipo iye adawauza kuti: “Vinyuyi ikuimira ‘mulopa wangu wa mpangano,’ omwe un’dzatsanulidwa kuti udzapulumuse wanthu azinji. 25 Cadidi ndikukuuzani kuti: Nin’dzamwa lini pomwe cakumwa cakucokera ku muti wa uva mpaka pa ntsiku yomwe nin’dzamwa vinyu ipsa mu Umambo bwa Mulungu.” 26 Pakumalizira, iwo adaimba nyimbo zakutumbiza Mulungu,* ndipo patsogolo pace, adayenda pa Phiri la Miolivera.
27 Ndipo Jezu adawauza kuti: “Mwentsenemwe mun’ndithawa, thangwe bzidanembedwa kuti: ‘Nin’dzapweteka makabusa, ndipo mabira yan’dzamwazika.’ 28 Tsono ndikadzalamusidwa kwa anyakufa, nin’dzabakatsogola ku Galileya.” 29 Koma Pedru adamuuza kuti: “Napo wentse acikuthawani, inepano nin’dzakuthawani lini.” 30 Na tenepo, Jezu adamuuza kuti: “Cadidi ndikukuuza kuti lero, inde, usiku buno, congwe akanati kulira kawiri, iwepo uti undilambe katatu-kentse.” 31 Tsono iye adapitiriza kungingimira kuti: “Napo bzicifunika kufa namwe pabodzi, inepano cipo ndicidzakulambani.” Ndipo winangowo adalewambo bzibodzi-bodzi.
32 Tenepo, iwo adayenda ku mbuto inango yakucemeredwa Getsemani, ndipo iye adauza anyakupfunza wace kuti: “Bakakhalani pano, ndipo ine ndikuyenda kukapemba.” 33 Ndipo pakuyenda kumweko, Jezu adatenga Pedru, Tiyago na Juwau ndipo iye adayamba kusunama* acineseka kwene-kwene mu mtima. 34 Iye adawauza kuti: “Inepano* ndidasunama kwene-kwene mpaka kufuna kufa. Khalani pano, ndipo pitirizani kukhala mudapenya.” 35 Iye adayenda patsogolo pang’ono, ndipo adagodama pantsi aciyamba kupemba kuti penu bzingakwanisike, aleke kugumana na mayezoyo. 36 Ndipo iye adati: “Aba,* Baba, bzinthu bzentse mpsakukwanisika kwa imwe; ndicosereni kopoyi. Koma sikuti mwa kufuna kwangu, koma mwa kufuna kwanu.” 37 Iye adabwerera ndipo adawagumana akugona, ndipo iye adati kwa Pedru: “Simau, ukugona? Kodi ukhalibe mphanvu kuti upitirize kukhala udapenya kwa ora ibodzi yokha? 38 Pitirizani kukhala mudapenya ndipo mbapembani nthawe zentse kuti muleke kuyezedwa. N’cadidi kuti mtima ukufuna, tsono thupi ndakutepa.” 39 Iye adayenda pomwe kukapemphera ndipo adakalewa mafala mabodzi-bodzi yale. 40 Pomwe adabwerera, iye adawagumana akugona, thangwe maso yawo yakhadalemedwa na tulo, tenepo iwo adasaya cakumutawira. 41 Ndipo iye adabwerera pomwe kacitatu aciwauza kuti: “Pa nthawe ninga ino, imwepo mukugona mucipuma? Lekani kugona! Nthawe yafika! Mwana wa munthu akuperekedwa m’manja mwa anyapikado. 42 Lamukani tiyende. Omwe an’ndipereka ule, akufika.”
43 Pa nthawe ibodzi-bodziyo, ali mkati mwa kulewalewa, adafika Djuda, m’bodzi wa apostolo 12 wale, pabodzi na thimu la wanthu omwe akhana xipada na bzibonga. Iwo adacita kutumidwa na atsogoleri wa antsembe, anembi na akulu. 44 Nyakumuperekayo akhadawapasa cizindikiro, aciti: “Munthu omwe ndikamumpsompsoneyo ngumweyoletu; m’mangeni ndipo muwonesese kuti aleke kuthawa.” 45 Tenepo, iye adayenda lunga-lunga kuna Jezu ndipo adamufenderera acilewa kuti: “Mpfunzisi!”* Ndipo adamumpsompsona mwa lufoyi. 46 Tenepo iwo adamuphata acimumanga. 47 Tsono m’bodzi wa omwe akhali pamwepowo, adasolola xipada yace, acigwata khutu la kapolo wa mkulu wa antsembe. 48 Koma Jezu adawabvunza kuti: “Kodi thangwe ranyi mwabwera kudzandimanga na xipada na bzibonga ninga kuti ndine mbava? 49 Ntsiku zentse ndikhakhala namwe ndicimbapfunzisa mu templo, koma imwepo mulibe kundimanga. Tsono bzimwebzi bzacitika kuti Bzinembo bzikwanisike.”
50 Pamwepo, anyakupfunza wace wentse adamusiya acithawa. 51 Tenepo, mulumbwana munango omwe akhadandobvala cakubvala ca kunja cokha cabwino kwene-kwene, adayamba kumutewera na pafupi ndipo iwo adayeza kumuphata, 52 tsono iye adawasiyira m’manja mwawo cakubvala cace ca kunjaco, acithawa ali pezi.*
53 Iwo adatenga Jezu aciyenda naye kwa mkulu wa antsembe, ndipo atsogoleri wa antsembe, akulu na anembi wentse adatsonkhana kumweko. 54 Tsono Pedru akhamutewera na patali mpaka mkati mwa mpanda wa mkulu wa antsembe; iye adakhala pabodzi na anyabasa wa pa nyumbayo kuti awothe moto. 55 Atsogoleri wa antsembe na ayeruzi wa mu Sinedriyo* akhalinga umboni bwakunama kuti aphe Jezu, tsono iwo alibe kubuwona. 56 Kulewa cadidi, wanthu azinji akhamucitira umboni bwakunama, koma bzomwe wanthuwo akhalewa bzikhabverana lini. 57 Ndipo winango akhambaima acimbamunamizira kuti: 58 “Ifepano tidamubva umweyu akulewa kuti: ‘Inepano nin’dzagwesa templo yomwe idamangidwa na manjayi, ndipo nin’dzamanga inango yakusaya kumangidwa na manja mu ntsiku zitatu zokha.’” 59 Napo iwo akhalewa bzinthu bzimwebzi, umboni bwawobo bukhabverana lini.
60 Tenepo, mkulu wa antsembe adamuka acibvunza Jezu kuti: “Thangwe ranyi ukusaya kutawira? Kodi ukubva lini bzinthu bzentse bzomwe akukulewabzi?” 61 Tsono iye adapitiriza kunyamala ndipo alibe kutawira cinthu. Mkulu wa antsembeyo adamubvunza pomwe kuti: “Kodi iwepo ndiwe Kristu Mwana wa Mulungu Wakucena?” 62 Jezu adatawira kuti: “Inde ndine; ndipo mun’dzawona Mwana wa munthu adakhala ku boko lamadidi la Mulungu Wamphanvu-zentse akubwera na mitambo yakudzulu.” 63 Pamwepo, mkulu wa antsembeyo adang’amba cakubvala cace acilewa kuti: “Tin’funiranyi pomwe umboni bunango? 64 Mwacita kubva mwekha iye akunyoza Mulungu. Kodi imwepo mukuwonambo tani?”* Wentse adabverana kuti iye akhathemera kuphedwa. 65 Ndipo winango adayamba kumupsipira mata acimumpsinkha nkhope ndipo adamumenya na mafaiti, acimbalewa kuti: “Penu ndiwedi mpolofeta,” vima, mbani wakumenya? Pomwe adamala kumukwantsa, alindiri wa nyumba ya mphala adamutenga.
66 Pomwe Pedru akhali mkati mwa mpanda wa nyumba ya mphala, kudabwera mkazi m’bodzi omwe akhali mtumiki wa mkulu wa antsembe. 67 Pomwe adawona Pedru akuwotha moto, iye adamunyang’anisisa, acilewa kuti: “Imwepombo mukhafamba na Jezu Mnazareti ule.” 68 Tsono Pedruyo adalamba aciti: “Ne ndikumudziwa lini umweyo, ndipo ne ndikudziwambo lini bzomwe ukulewabzi.” Tenepo, iye adacoka aciyenda kufupi na msuwo ukulu. 69 Pamwepo, mtumiki munango wacikazi adamuwona ndipo adayamba pomwe kuuza wanthu omwe akhadaima pafupipo kuti: “Uyu ni m’bodzi wawo.” 70 Pedru adalamba pomwe. Pomwe padapita mphindi zing’ono-ng’ono, wale omwe akhadaima pafupi naye, adayamba kuuza Pedruyo kuti: “Kulewa cadidi, iwepo ndiwe m’bodzi wawo, thangwe ndiwembo wa ku Galileya.” 71 Tsono iye adayamba kubzitemberera na kulumbira kuti: “Nimbamudziwa lini ine munthu omwe mukumulewayo!” 72 Pa nthawe imweyoletu, congwe adalira kaciwiri, ndipo Pedru adakumbukira bzomwe Jezu akhadamuuza bzire kuti: “Congwe akanati kulira kawiri, iwepo un’dzandilamba katatu.” Tenepo iye adaneseka kwene-kwene mu mtima ndipo adayamba kulira.
15 Pomwe kukhacena, atsogoleri wa antsembe, akulu pabodzi na anembi, inde, na wentse omwe akhacita mbali ya Sinedriyo, adatsonkhana pabodzi kuti apangane bzakucita. Patsogolo pace, iwo adamanga Jezu ndipo adakamupereka kwa Pirato. 2 Tenepo, Pirato adamubvunza kuti: “Kodi iwepo ndiwe Mambo* wa Adjuda?” Jezu adatawira kuti: “Imwepo mukulewa kale mwekha.” 3 Tsono atsogoleri wa antsembe, akhambamunamizira bzinthu bzizinji. 4 Na tenepo, Pirato adamubvunza pomwe kuti: “Kodi ukusaya cakutawira? Kodi ukubva lini bzinthu bzentse bzomwe wanthuwa akukulewabzi?” 5 Tsono Jezu alibe kutawira cinthu; tenepo, Pirato adadabwa kwene-kwene.
6 Pa phwando liri-lentse, Pirato akhambatsudzula nyam’kawoko m’bodzi omwe iwo akhakumbira. 7 Pa nthawe imweyo, munthu m’bodzi wakucemeredwa Baraba na anzace, akhali m’kawoko thangwe ra kuphindukira boma, ndipo pakuphindukira bomapo, iwo adapha wanthu. 8 Tenepo, thimu la wanthu lidafenderera Pirato liciyamba kumukumbira kuti awatsudzulire nyam’kawoko m’bodzi mwakubverana na cizolowezi cace. 9 Pirato adawatawira mwakuwabvunza kuti: “Kodi imwepo mun’funa kuti ndikutsudzulireni Mambo wa Adjuda?” 10 Pakuti Pirato akhadziwa kuti atsogoleri wa antsembe akhadapereka Jezu thangwe ra njiru. 11 Tsono atsogoleri wa antsembe, adalimbikisa thimulo kukumbira kuti awatsudzulire Baraba sikuti Jezu. 12 Pakuwatawira, Pirato adawabvunza pomwe kuti: “Tsono ndicite naye ciyani ule omwe imwepo mumbamuti Mambo wa Adjuda?” 13 Pamwepo, iwo adakuwa kuti: “Akamanikidwe pa muti!”* 14 Koma Pirato adapitiriza kuwabvunza kuti: “Thangwe ranyi? Waphonya ciyani munthuyu?” Tsono wanthuwo adathumiziriratu kukuwako acimbati: “Akamanikidwe pa muti!”* 15 Pakufuna kukondwesa wanthuwo, Pirato adawatsudzulira Baraba; ndipo pomwe adamala kupfumbulisa Jezu, iye adamupereka kuti akaphedwe pa muti.
16 Acikunda adayenda naye mkati mwa mpanda wa nyumba ya mtongi wa cigawo, ndipo iwo adatsonkhanisa thimu lentse la acikunda. 17 Iwo adamubvazika cakubvala cifuira kwene-kwene ndipo adakonza nkhata ya minga acimubvazika; 18 ndipo adayamba kumbalewa kuti: “Muli tani imwe, Mambo wa Adjuda!” 19 Iwo adamumenya mu msolo acimbamupsipira mata. Ndipo akhamugodamira acimbatsulimisa nkhope zawo mpaka pantsi. 20 Pomwe adamala kumunyozako, iwo adamukhundula cakubvala cifuira cire, acimubvazika bzakubvala bzace bzakunja. Ndipo adabula naye kunja kuti akamukhomerere pa muti. 21 Iwo adatenga muti wakuzunzidwira* wa Jezu, acisenzesa munthu munango omwe akhagwata na njira omwe akhacemeredwa Simau wa ku Sirene, pai wa Alexandre na Rufo.
22 Tenepo, iwo adayenda naye ku mbuto inango yakucemeredwa Gologota, yomwe ikasanduliziridwa, imbathandauza “Nkhadzi za Misolo.” 23 Kumweko, iwo adayezera kumupasa vinyu wakusanganiza na mankhwala ya mira, tsono iye adalamba. 24 Ndipo iwo adamukhomerera pa muti acigawana bzakubvala bzace bzakunja mwakucita vima-vima kuti awone comwe ali-wentse angadatenga. 25 Tsapano zikhali pafupi-pafupi nthawe 9* za kumacibese, iwo adamukhomerera pa muti. 26 Padzaulu pa msolo wace, adaikhambo cikwangwali comwe cikhadanemba bza mulandu omwe akhadanamiziridwa, kuti: “Mambo wa Adjuda.” 27 Kuthumizira bzimwebzi, iwo adakhomererambo mbava ziwiri, ibodzi ku boko lace lamadidi ndipo inangoyo ku boko lace lamadzere. 28 —— 29 Ndipo omwe akhagwata na pamwepo, akhambamutukwana na kumbakwetedza misolo yawo acimbati: “Iwepo omwe ukhambati ungadagwesa templo, uciimanga pomwe mu ntsiku zitatu, 30 bzipulumuse wekha mwa kubuluka pa muti wakuzunzidwirapo.”* 31 Mwa njira ibodzi-bodziyi, atsogoleri wa antsembe pabodzi na anembi, adayamba kumunyoza. Iwo akhambalewa kuti: “Iye adakwanisa kupulumusa winango; koma akutazira kubzipulumusa yekha! 32 Tsapano, Kristu Mambo wa Jirayeri, mbaabuluke pa muti wakuzunzidwira* pale, kuti ifepano tiwone, ticikhulupira.” Napo wale omwe akhadakhomereredwa naye pabodzi, adayambambo kumunyoza.
33 Pomwe zikhali nthawe 12* za kumasikati, dziko lentse lire lidacita mdima mpaka nthawe zitatu* za kumaulo. 34 Ndipo pa nthawe zitatu za kumaulozo, Jezu adakuwa mwamphanvu aciti: “Eli, Eli, lama sabakitani?” Bzomwe bzimbathandauza kuti: “Mulungu wangu, Mulungu wangu, thangwe ranyi mwandisiya?” 35 Pomwe winango omwe akhadaima pafupipo adabva bzimwebzi, adayamba kulewa kuti: “Bvani! Iye akucemera Eliya.” 36 Tenepo, m’bodzi wa iwo adathamanga acikatenga thonje, ndipo adabvuika thonjero mu vinyu yakuwawasa, ndipo adaliikha ku cimuti acimupasa kuti amwe, acimbalewa kuti: “Musiyeni! Mbatiwoneni penu Eliyayo anibwera kudzamubulusa.” 37 Tsono Jezu adakuwa kwene-kwene, acimalizika.* 38 Ndipo cinguwo comwe cikhagawa templo cidang’ambika kati na kati, kucokera padzaulu mpaka pantsi. 39 Pomwe mkulu wa acikunda omwe akhadaima pafupipo adawona bzomwe bzidacitika pomwe Jezu adamalizika, iye adalewa kuti: “Kulewa cadidi, munthuyu akhalidi Mwana wa Mulungu.”
40 Akhalipombo akazi winango omwe akhawona na patali, ndipo pakati pawo pakhana Mariya Madalena, Mariya mai wace wa Tiyago mng’ono na Djose, pabodzi na Salome, 41 akazi amwewa, akhambafamba pabodzi na Jezu acimbamutumikira pomwe iye akhali ku Galileya, ndipo pakhana akazi winango azinji omwe akhadayenda naye pabodzi ku Jeruzalemu.
42 Tsapano, pakuti kukhali kumaulo, Ntsiku Yakukonzekera, ayai ntsiku yakuti mangwana yace ni ntsiku ya Sabudu, 43 kudabwera Zuze wa ku Arimateya, munthu wakudziwika wa m’Nyumba Ikulu ya Mphala ya Adjuda, omwe akhadikhirirambo Umambo bwa Mulungu. Iye adakhwimika kuyenda kwa Pirato kukakumbira mtembo wa Jezu. 44 Tsono Pirato akhapenukira kuti Jezuyo akhadafa kale, tenepo, iye adacemeresa mkulu wa acikunda ndipo adamubvunza penu Jezu akhadafa kale. 45 Pomwe adatsimikizira kucokera kwa mkulu wa acikundayo, iye adabvumiza Zuze kutenga mtemboyo. 46 Tenepo, Zuze adagula nguwo yabwino kwene-kwene ndipo adabulusa mtemboyo. Iye adaukulungira pa nguwo yabwinoyo aciwuikha mu nthutu ipsa yomwe akhadagobesa pa mwala. Patsogolo pace, adakunkhuliza mwala, acifunga pa msuwo wa nthutuyo. 47 Tsono Mariya Madalena na Mariya mai wace wa Djose, adapitiriza kunyang’anisisa pomwe iye akhadaikhidwapo.
16 Tenepo, pomwe ntsiku ya Sabudu idapita, Mariya Madalena, Mariya mai wace wa Tiyago na Salome, adagula mafuta yakununtcira kuti akadzole* thupi la Jezu. 2 Ndipo ku macibese-bese kwa ntsiku yakuyamba ya mdzinga, iwo adafika ku thenje. 3 Iwo akhambabvunzana okha-okha kuti: “Kodi mbani ankatikunkhulizira cimwala pa msuwo wa nthutu ire?” 4 Tsono pomwe iwo adanyang’anisisa, adawona kuti cimwalaco cikhadakunkhulizidwa kale, napo kuti cikhali cikulu kwene-kwene. 5 Pomwe iwo adapita mkati mwa thenjero, adawona mulumbwana omwe akhadakhala pantsi ku mbali ya madidi, omwe akhadabvala cakubvala citali cicena, tenepo iwo adadabwa kwene-kwene. 6 Iye adawauza kuti: “Lekani kudabwa. Ndikudziwa kuti mukunyang’ana Jezu Mnazareti omwe adaphedwa pa muti. Iye walamusidwa ndipo ali lini pomwe muno. Onani, ni apa lini pomwe iye akhadaikhidwa? 7 Tsono ndokoni mukauze anyakupfunza wace na Pedru kuti, ‘Iye akubakapita ku Galileya. Imwepo mun’kamugumana kumweko, ninga momwe iye akhadakuuzirani.’” 8 Na tenepo, pomwe iwo adabula m’thenjemo, adayamba kuthawa pakuti akhatetemera na mantha. Ndipo iwo alibe kuuza cinthu munthu ali-wentse, thangwe akhana mantha.*
Ayai, “kumizidwa.”
Mafala yace caiyo: “Sinagoga.”
Ayai, “akhapfunzisa ninga munthu wa utongi.”
Mafala yace caiyo: “mzimu wakupswipa.”
Ayai pinango, “ibzo bzikhadziwa kuti iye akhali mbani.”
Ayai, “akhambacita jejum.”
Ayai, “budu la khanda.”
Mafala yace caiyo: “Sinagoga.”
Ayai, “nyakudjedjera boko.”
Ayai, “wakudjedjera bokoyo.”
Ayai, “wa phathi la.”
Ayai, “wanyongo.”
Belezebu ni dzina linango la Sathani.
Mafala yace caiyo: “mzimu wakupswipa.”
Mafala yace caiyo: “iwo ambakhukhumudwa.”
Ayai, “mu nthawe ino.” Onani Kafotokozedwe ka Mafala Manango.
Onani mafala ya m’nyantsi pa Mateu 13:31.
Ayai, “dera la Mizinda Khumi.”
Mafala yace caiyo: “Sinagoga.”
Ayai, “wasala pang’ono kufa.”
Ayai, “pai na mai.”
Ayai, “iye adawauza mwamphanvu.”
Mafala yace caiyo: “Sinagoga.”
Ayai, “Mpfumu.”
Ayai, “bzitundu 12 bza.”
Zimwezi ni nthawe 3 za kumadandakweca mpaka 6 zakumacibese.
Afarizeu na Adjuda winango, akhambasamba m’manja mwakubverana na miyambo yawo.
Ayai, “jaro za dongo.”
ayai, “kobre.”
Ayai, “anitukwana.”
Mu Cigerego porneya. Onani Kafotokozedwe ka Mafala Manango.
Ayai, “wakubadwira m’cigawo ca Fenisiya.”
Ayai, “tuntsinza.”
Ayai, “dera la Mizinda Khumi.”
Ayai, “bzitundu bzikulu-bzikulu.”
Mafala yace caiyo: “Rabi.”
Mafala yace caiyo: “limbakukhukhumudwisa.”
Gehena ikhali mbuto yomwe ikhakhala kunja kwa Jeruzalemu yomwe akhakatenthera lixo. Onani Kafotokozedwe ka Mafala Manango.
Ayai pinango, “adabvunzana okha-okha.”
Ayai, “mu nthawe yakutsogolo.”
Mafala yace caiyo: “Raboni.”
Mafala yace caiyo: “Rabi.”
Mafala yace caiyo: “kudzulu.”
Ni cigota comwe cikhamangidwa kumunda kuti munthu ambakhale acimbalindira mundayo kuti awonere mbava ayai bzirombo bzomwe bzingadapita m’mundamo.
Ayai, “mwala wa paponta ya nyumba.”
Ayai, “kumuphata.”
Ayai, “bziri bwino.”
Ayai, “lakufunika kwene-kwene.”
Ayai, “yabwino.”
Mafala yace caiyo: “m’Masinagoga.”
Mafala yace caiyo: “nyumba.”
Mafala yace caiyo: “tukobiri tuwiri twa lepitoni, yomwe ni kobiri ibodzi ya kwadrante.”
Mafala yace caiyo: “m’Sinagoga.”
Mafala yace caiyo: “pomwe acongwe akulira.”
Ayai, “amange.”
Ayai, “iwo adalewalewa na mkaziyo mwaukali; iwo adamutsimula.”
Ayai, “masalimo.”
Ayai, “kukhala na thupo; mantha.”
Ayai, “moyo wangu udasunama.”
Ni mafala ya Cihebereu ayai Ciaramaiko yomwe yambathandauza kuti “Imwe Baba.”
Mafala yace caiyo: “Rabi.”
Mafala ya Cigerego yomwe yasanduliziridwa kuti “ali pezi,” yangathandauze kuti “adandobvala cakubvala ca mkati cokha,” sikuti ali pezi-peziletu ayai alibe kubvala ciri-centse.
Sinedriyo ikhali nyumba ikulu ya mphala ya Adjuda.
Ayai, “Kodi imwepo mukukumbuka tani?”
Ayai, “Mpfumu.”
Ayai, “Akaphedwe pa muti.”
Ayai, “Akaphedwe pa muti.”
Mafala yace caiyo: “Nthawe yacitatu.”
Mafala yace caiyo: “nthawe yaci 6.”
Mafala yace caiyo: “nthawe yaci 9.”
Ayai, “acisiya kupuma.”
Ayai, “akapswingisire.”
Mwakubverana na mipukutu yakale-kale yakukhulupirika, Vanjedyo ya Marko imbamala na mafala yomwe yali pa vesi 8.